FUNKCJA KONSUMPCJI

Przy danym poziomie dochodów im większe wydatki konsumpcyjne, tym mniejsze oszczędności i odwrotnie, im większe oszczędności, tym mniejsze wydatki konsumpcyjne. Wynika z tego, że decyzje gospodarstw domowych w sprawie wydatków konsumpcyjnych są zarazem decyzjami w sprawie oszczędzania.

Decyzje gospodarstw domowych dotyczące podziału dochodów na wydatki konsumpcyjne i oszczędności zależą od szeregu czynników, wiodące to :

W kwestii wpływu dochodów na wielkość wydatków konsumpcyjnych, a tym samym na wielkości oszczędności wysunięto w literaturze kilka alternatywnych hipotez :

Wysunięta przez J.M. Keyensa zakłada, że wielkości wydatków konsumpcyjnych zależy od poziomu bieżących dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe, przy czym gdy dochody te wzrastają, wydatki konsumpcyjne również narastają, ale ich udział w dochodzie jest w miarę wzrostu dochodów coraz mniejszy.

Wysunięta przez J.S. Duesenberry'ego. Zakłada, że wysokość wydatków konsumpcyjnych poszczególnych osób w istotnej mierze zależy od standardu życia ich znajomych i sąsiadów. Gdy dochody jakiegoś gospodarstwa domowego zmniejszają się w porównaniu z dochodami znajomych i sąsiadów (maleją więc dochody relatywne) gospodarstwo to będzie się starać utrzymać standard konsumpcji na poziomie standardu swojego otoczenia, gdy zaś jego dochody absolutne i relatywne wzrastają, znajdzie to niewielkie odzwierciedlenie we wzroście wydatków konsumpcyjnych.

Wysunięte przez M. Friedmana zakłada, że wydatki konsumpcyjne zależą nie od dochodu bieżącego, lecz od tzw. Dochodu permanentnego tj. przeciętnego dochodu jaki jednostka spodziewa się uzyskać w ciągu całego życia.

Drugim oprócz dochodu podstawowym czynnikiem determinującym wysokości wydatków konsumpcyjnych jest wielkość nagromadzonego majątku (bogactwa) Zgodnie z hipotezą autorstwa A.C. Pigou wzrost realnej wartości majątku posiadanego przez gospodarstwa domowe powoduje - przy innych czynnikach nie zmierzonych -wzrost wydatków konsumpcyjnych, a jego spadek - zmniejszanie tych wydatków.

FUNKCJA KONSUMPCJI

W skali makroekonomicznej funkcja ta pokazuje poziom zamierzonych łącznych wydatków konsumpcyjnych przy różnych poziomach dochodu narodowego.

Przykład:

Dochód narodowy (Y)	Wydatki konsumpcyjne (C)	Oszczędności (S)
0	10	-10
10	18	-8
20	26	-6
30	34	-4
40	42	-2
50	50	0
60	58	2
70	66	4
80	74	6
90	82	8
100	90	10
110	98	12

Zależności między wydatkami konsumpcyjnymi, a dochodem narodowym przedstawione w tabeli charakteryzują się kilkoma cechami :

1. Przy stosunkowo niskim poziomie (Y) w przykładzie powyżej 50 - wydatki konsumpcyjne są wyższe od dochodu - trzeba więc je finansować z zaciąganych pożyczek

2. Po przekroczeniu pewnego poziomu (Y) w przykładzie > 50 - wydatki konsumpcyjne są niższe od dochodu, co oznacza, że część dochodu przeznaczona jest na oszczędności.

3. Przy wyższych poziomach (Y) wydatki konsumpcyjne są wyższe, ale ich udział w dochodzie jest coraz niższy.

4. Wraz ze wzrostem dochodu wzrastają również wydatki konsumpcyjne.

Stosunek wydatków konsumpcyjnych do dochodu narodowego, wielkość ta informuje, jaka części dochodu przeznaczona jest na konsumpcje :

Stosunek przyrostu wydatków konsumpcyjnych do przyrostu dochodu, wielkość ta informuje jaka część przyrostu dochodu przeznaczona jest na wydatki konsumpcyjne:

Funkcja ta określa poziom zamierzonych oszczędności przy różnych poziomach dochodu narodowego.

Stosunek oszczędności do dochodu narodowego, wskazuje na to jaką część dochodu przeznacza się na oszczędności ,wielkość ta wzrasta w miarę wzrostu dochodu, a więc ludzie zamożni oszczędzają relatywnie więcej niż ludzie biedni:

Stosunek przyrostu oszczędności do przyrostu dochodu narodowego. Wskaźnik ten informuje jaką część przyrostu dochodu przeznacza się oszczędzanie:

INWESTYCJE

Pojęcie inwestycji w analizach makroekonomicznych oznacza powiększanie lub utrzymywanie zasobów kapitału fizycznego w postaci maszyn i urządzeń, budynków oraz zapasów. Nie obejmuje natomiast zakupów akcji i obligacji oraz innych tytułów własności, które czasem są traktowane jako inwestycje.

Inwestycje w analizach makroekonomicznych pełnią dwie ważne role:

INWESTYCJE ZYSK

Przedsiębiorstwa inwestują po to, aby osiągać w przyszłości zysk, stąd też wszystkie czynniki mające wpływ na kształtowanie się przyszłego zysku odgrywają istotną rolę w kształtowaniu inwestycji. Nie uwzględnienie wpływu tych czynników sprawi, że mówimy o

INWESTYCJACH AUTONOMICZNYCH.

1. Wpływ stopy procentowej na inwestycje dokonuje się przede wszystkim przez jej oddziaływanie na koszty finansowania inwestycji. Im wyższa jest stopa procentowa, tym droższe jest finansowanie inwestycji, które stają się mniej opłacalne. Inwestycje stanowią więc malejącą funkcje stopy procentowej.

2. Wzrost popytu konsumpcyjnego wpływa na rozbudowę zdolności wytwórczych. Im większy jest wzrost popytu tym większe inwestycje są niezbędne do jego zaspokojenia. Rozmiary inwestycji zależą więc od skali przyrostu popytu konsumpcyjnego.

3. Rozmiary inwestycji zależą od kosztów i efektywności wyposażenia kapitałowego, gdy koszty te spadają (np. gdy zmniejszają się ceny maszyn instalowanych przez inwestorów lub też maszyny i urządzenia stają się bardziej efektywne) przychodu uzyskiwane z inwestycji wzrastają. Skłania to przedsiębiorców do zwiększania inwestycji i odwrotnie.

Warunkiem równowagi na rynku towarów aby łączne zamierzone wydatki były równe faktycznie wytworzonemu dochodowi narodowemu:

Wynika stąd, że zamierzone inwestycje są równe różnicy między dochodem narodowym w stanie równowagi, a zamierzoną konsumpcją co można zapisać:

Wiemy również, że planowane oszczędności są częścią dochodu narodowego nie przeznaczonego na planowane wydatki konsumpcyjne, w związku z tym:

Dochody gospodarstw domowych mają być przeznaczone na wydatki konsumpcyjne lub na oszczędności

Y = C + S

Wysokość dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe.

Wielkości nagromadzonego majątku (bogactwa)

Hipoteza dochodu absolutnego

Hipoteza dochodu relatywnego

Hipoteza dochodu permanentnego

Hipoteza dochodu absolutnego

Hipoteza dochodu relatywnego

Hipoteza dochodu permanentnego

Efekt majątkowy

Efekt bogactwa

Przeciętna skłonność do konsumpcji

Krańcowa skłonność do konsumpcji

Funkcja oszczędności

Przeciętna skłonność do oszczędzania

Krańcowa skłonność do oszczędzania

Warto zauważyć, że suma krańcowej skłonności do konsumpcji i krańcowej skłonności do oszczędzania zawsze jest równa 1. Co wynika z tego, że przyrost dochodu przeznaczony jest albo na dodatkowe wydatki albo na dodatkowe oszczędności.

Są częścią agregatowego popytu na towary, toteż ich zmiany nie pozostają bez wpływu na zmiany popytu i dochodu narodowego.

Przyczyniają się w dłuższym okresie czasu do wzbudzania zdolności wytwórczych gospodarki i wzrostu produkcji potencjalnej.

1

2

3

STOPA PROCENTOWA

ZMIANA POPYTU KONSUMPCYJNEGO

KOSZTY I EFEKTYWNOŚĆ WYPOSAŻENIA KAPITAŁOWEGO

INWESTYCJE

Porównywanie powyższych równań pozwala wyciągnąć wnioski, iż w sytuacji równowagi planowane inwestycje są równe planowanym oszczędnościom:

Osiągnięcie takiego stanu w praktyce nie jest łatwe, najczęściej mamy do czynienia z występowaniem dwóch rodzajów sytuacji :

I > S

I < S

Jeśli I>S oznacza to ,że łączne planowane wydatki inwestycyjne i konsumpcyjne są większe od wytworzonej produkcji. Powstała nadwyżka popytu prowadzi do wzrostu produkcji i dochodu narodowego, co zwiększa poziom oszczędności, aż do zrównania ich z inwestycjami.

Jeśli I<S oznacza to, że łączne planowane wydatki inwestycyjne i konsumpcyjne są mniejsze od wytworzonej produkcji. Powstała nadwyżka podaży prowadzi do zmniejszania produkcji i dochodu narodowego.

---