Dr Jarosław Och

Zakład Teorii Polityki

Uniwersytet Gdański

System polityczny RP - wykłady ( studia stacjonarne)

1/ Rola i znaczenia konstytucji we współczesnych demokracjach ( etymologia pojęcia, pierwsze konstytucje, historyczne okoliczności powstawania konstytucji, czynniki konstytucjotwórcze, definicja konstytucji, klasyfikacje konstytucji, cechy konstytucji)

2/ Rola i znaczenie … (systematyka formalna i materialna konstytucji, istota preambuły i jej rodzaje, funkcje konstytucji, cechy charakterystyczne Konstytucji RP z dn. 2. IV 1997 r )

3/ Ewolucja konstytucyjna w Polsce po 1989 r. ( wskazanie na proces zmian w zakresie norm konstytucyjnych w Polsce od zakończenia obrad Okrągłego Stoły, aż do momentu uchwalenia Konstytucji z dn. 2 IV 1997 r.)

4,5/ System wyborczy RP ( definicja pojęcia „demokracja”, wielowymiarowość demokracji, podstawowe instytucje polityczno - prawne demokracji bezpośredniej i pośredniej)

6/ System wyborczy RP c.d (istota i funkcje systemu wyborczego we współczesnym państwie, akty prawne regulujące procedury wyborcze w Polsce: ordynacje samorządowe, parlamentarne, prezydenckie, europejskie, konstytucyjne zasady prawa wyborczego, przymiotniki „dodatkowe” prawa wyborczego)

7/ System wyborczy RP c.d (polityczne uwarunkowania kształtu prawnego ordynacji europejskie, zasady zgłaszania list kandydatów, dżerymanderyzm wyborczy, sposoby przeliczania głosów na mandaty, progi wyborcze, efekt św. Mateusza, istota listy krajowej, pojęcie „lokomotywy wyborczej”, kampania wyborcza, finansowanie wyborów, protesty wyborcze)

System polityczny RP - ćwiczenia (studia stacjonarne)

1/ System polityczny - wyjaśnienie podstawowych pojęć ( istota systemu politycznego, koncepcje systemu: instytucjonalna, behawiorystyczno - funkcjonalna, systemowa, determinanty systemu politycznego, podmioty wchodzące w jego skład, klasyfikacje współczesnych systemów politycznych).

2,3/ System partyjny Polski współczesnej (pojęcie „partii politycznej”, funkcje partii politycznej we współczesnych demokracjach i ustrojach totalitarnych, pojęcie „system partyjny”, typologie systemów partyjnych, istota pojęcia „koalicja”, teorie gier koalicyjnych, klasyfikacje partii politycznych).

4/ System partyjny Polski współczesnej c.d. ( historia partii politycznych w świecie i w Polsce, ewolucja sceny politycznej w Polsce po 1989 r., cechy charakterystyczne polskiego systemu partyjnego po 1989 r.).

5/ System partyjny Polski współczesnej c.d, ( konstytucyjne regulacje dotyczące funkcjonowania partii politycznych w Polsce).

6/ System partyjny Polski współczesnej c.d( szczegółowa analiza ustawy o partiach politycznych z dn. 27.VI 1997 r., linie podziału polskiej sceny politycznej, problemy teorii i praktyki finansowania życia partyjnego).

7/ Sejm RP w systemie politycznym Polski (historia parlamentaryzmu w Polsce i na świecie, sposób kreacji, kwestia kadencji Sejmu - możliwości przedłużenia lub skrócenia kadencji).

8/ Sejm RP w systemie politycznym Polski c.d (czynniki kształtujące status posła: mandat przedstawicielski, immunitet poselski, zasada incompatibilitas, gwarancje materialne).

9/ Sejm RP w systemie politycznym Polski c.d. (organy Sejmu i ich zadania, funkcje Sejmu, wyjaśnienie pojęć: kworum, absolutorium, budżet, interpelacja, zapytanie, pytanie, sposoby demokratycznego podejmowania decyzji).

10/ Sejm RP w systemie politycznym Polski c.d. (przebieg procesu legislacyjnego w wersji podstawowej, pilnej i budżetowej).

11/ Senat RP w systemie politycznym RP ( rys historyczny instytucji, teoretyczne modele drugich izb parlamentu w Europie i w świecie, pozycja Senatu w systemie politycznym RP, funkcje Senatu, dyskusja nad sensem istnienia Senatu w Polsce, istota Zgromadzenia Narodowego, formy aktywności ZN).

12/ Prezydent RP w systemie politycznym Polski ( historia prezydentury w Polsce, warunku polityczne reaktywowania urzędu, sposób wyboru Prezydenta w 1989 r., kompetencje głowy państwa w latach 1989-1992, ordynacja „prezydencka” z 1990 r., wybory powszechne i ich zasady, kompetencje Prezydenta w latach 1992-1997, kompetencje Prezydenta w świetle konstytucji z dn. 2.IV 1997 r.).

13/ Pozycja Rady Ministrów w systemie politycznym RP ( wyjaśnienie pojęcia „rząd”, gabinety w Polsce po 1989 r., konstytucyjny skład RM, zadania rządu, tryb pracy Rady Ministrów, wewnętrzne struktury RM: KSORM, KERM, KSPRM, KRRRM, KOIN, kwestie odpowiedzialności politycznej RM, odpowiedzialność konstytucyjna rządu, problematyka dymisji RM).

Wykaz literatury do przedmiotu: System polityczny RP

Literatura podstawowa:

1/ W. Skrzydło, Polskie prawo konstytucyjne, Lublin 1997.

1a/ B. Banaszak, A.Preisner, Prawo konstytucyjne. Wprowadzenie, Wrocław 1993.

2/ L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 1997.

3/ M. Kallas, Konstytucja RP, Warszawa 1997.

4/ S. Sagan, Prawo konstytucyjne RP, Warszawa 2001.

5/ J. Majchrowski, P. Winczorek, Ustrój konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej z tekstem Konstytucji z 2.IV 1997 r., Warszawa 1998.

6/ Prawo konstytucyjne: wybrane zagadnienia, pod red. H. Zięby- Załuckiej, Rzeszów 1998.

7/ W. Skrzydło, Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji z 1997 r., Kraków 1998.

8/ Wybrane zagadnienia nowej Konstytucji, pod red. A. Szmyta, Gdańsk 1998.

9/ M. Gulczyński, R. Zaradny, System polityczny Rzeczypospolitej Polskiej, Wrocław 2000.

Literatura uzupełniająca:

10/ E. Zieliński, Przeobrażenia ustrojowe w Polsce, Warszawa 1993.

11/ J. Szczupaczyński, Elity,demokracja,wybory, Warszawa 1993.

12/ Demokracja dla wszystkich, pod red. E. Stawowy, Kraków 1993.

13/ P.Winczorek, Prawo i polityka w czasach przemian, Warszawa 1995.

14/ M. Kruk, Jaka konstytucja ?,Warszawa 1994.

15/ J. Zakrzewska, Spór o konstytucję, Warszawa 1993.

16/ B. Banaszak, K. Domarecki, W. Gromski, M. Masternak-Kubiak, A. Preisner, Słownik wiedzy o Sejmie, Warszawa 1995.

17/ M. Pietrzak, Odpowiedzialność konstytucyjna w Polsce, Warszawa 1993.

18/ J. Hallowell, Moralne podstawy demokracji, Warszawa 1993.

19/ S. Gebethner, Wybory parlamentarne 1991 i 1993 a polska scena polityczna, Warszawa 1995.

20/ J.Trzciński, Postępowanie ustawodawcze w polskim prawie konstytucyjnym, Warszawa 1995.

21/ P. Sarnecki, Senat RP i jego relacje z Sejmem (lata 1989-1993), Warszawa 1995.

22/ R. Mojak, Instytucja Prezydenta w okresie przekształceń ustrojowych 1989-1992, Warszawa 1994.

23/ J. Trzciński, Trybunał Konstytucyjny, Wrocław 1987.

24/ L.Garlicki, Rzecznik Praw Obywatelskich, Warszawa 1989.

25/ Z.Ziembiński, Wartości konstytucyjne, Warszawa 1993.

26/ M.Kruk, „Mała konstytucja” w procesie przemian ustrojowych w Polsce, Warszawa 1993.

27/ A. Pułło, Zagadnienia współczesnego prawa konstytucyjnego, Gdańsk 1993.

28/ J. Sobczak, Ustawa o radiofonii i telewizji. Komentarz, Poznań 1994.

29/ M. Żmigrodzki, M.Chmaj, Status prawny partii politycznych w Polsce, Toruń 1995.

30/ W. J. Rzeczpospolita Polska. NIK, Warszawa 1995.

31/ P. Paluch, PSL w systemie partyjnym Rzeczypospolitej, Toruń 1995.

32/ J. Pietrzak ,Sejm RP. Tradycja i współczesność, Warszawa 1995.

33/ M. Chmaj, Sejm kontraktowy w transformacji systemu politycznego RP, Lublin 1996.

34/ Mały leksykon politologiczny, pod red. M. Chmaja i W. Sokoła, Lublin 1996.

35/ Mała encyklopedia wiedzy politycznej, pod red. M. Chmaja i W. Sokoła, Toruń 1996.

36/ Społeczeństwo,państwo,władza, pod red. M. Żmigrodzkiego i M. Chmaja, Lublin 1995.

37/ Teoria partii politycznych, pod red. M. Chmaja, M. Żmigrodzkiego, W.Sokoła, Lublin 1995.

38/ W. Lamentowicz, Państwo współczesne, Warszawa 1993.

39/ R. Chruściak, Przygotowanie i uchwalenie Konstytucji RP. Wybór przepisów prawnych, Warszawa 1996.

40/ Tworzenie prawa w demokratycznym państwie prawnym, pod red. H.Suchockiej,Warszawa 1992.

41/ Teoria i praktyka polityki, pod red. A. Sobocińskiego, Toruń 1995.

42/ I. Jackiewicz, Nowe role w nowym Sejmie.Posłowie Sejmu okresu transformacji 1989-1993, Warszawa 1996.

43/ J. Och, A.W. Sobociński, System polityczny Polski współczesnej. Materiały do ćwiczeń, Gdańsk 1995.

44/ J. Och, Z teorii i praktyki państwa prawa, (w:) Państwo, ustrój, samorząd terytorialny, pod red. M. Chmaja, Lublin 1997, s. 9-13.

45/ J. Och, Instytucje demokratycznego państwa prawa, (w:) Teoria i praktyka polityki nr 2, pod red. A. Gwiazdy, Toruń 1997, s. 37-43.

46/ J. Och, Prawno-ustrojowa pozycja Prezydenta w świetle projektów Konstytucji RP, (w:) Teoria i praktyka polityki nr 1, pod red. A. Sobocińskiego, Toruń 1995, s.37-43

47/ J. Och, O drugiej izbie parlamentarnej - Senacie w systemie politycznym Rzeczypospolitej Polskiej, (w:) Teoria i praktyka polityki nr 1, pod red. A. Sobocińskiego, Toruń 1995, s.49-53.

48/ Z. Czeszejko-Sochacki, Prawo parlamentarne w Polsce, Warszawa 1997.

49/ Słownik samorządu terytorialnego, pod red. M. Chmaja, Lublin 1997.

50/ A. Żukowski, Systemy wyborcze. Wprowadzenie, Olsztyn 1997.

51/ Charakter i struktura norm konstytucji, pod red. J. Trzcińskiego, Warszawa 1997.

52/ Konstytucyjne systemy rządów, pod red. M. Domagały, Warszawa 1997.

53/ Prawo i kontrola jego zgodności z konstytucją, pod red. E. Zwierzchowskiego, Warszawa 1997.

54/ Kultura,aksjologia,polityka, pod red. K. Krzysztofka, Toruń 1995.

55/ G. Sartori, Teoria demokracji, Warszawa 1994.

56/ R. Putnam, Demokracje w działaniu, Kraków 1995.

57/ P. Sarnecki, Senat RP a Sejm i Zgromadzenia Narodowe, Warszawa 1995.

58/ Izby drugie parlamentu, pod red. S. Zwierzchowski, Białystok 1996.

59/ Ocena projektu Konstytucji RP, pod red. J. Krukowski, Lublin 1996.

60/ T. Szymczak, Instytucja prezydenta w okresie przemian ustrojowych w Polsce (1989-1992), Warszawa 1993.

61/ Prawo międzynarodowe i wspólnotowe w wewnętrznym porządku prawnym, pod red. M. Kruk, Warszawa 1997.

62/ H. Dubrzyńska, Elementy teorii polityki, Gdańsk 1997.

63/ Teoria i praktyka polityki, pod red. A. Gwiazdy, Toruń 1997.

64/ S. Huntington, Trzecia fala demokratyzacji, Warszawa 1995.

65/ S.Tansey, Nauki polityczne, Poznań 1997.

66/ Państwo, ustrój, samorząd terytorialny, pod red. M. Chmaja, Lublin 1997.

67/ P. Sarnecki, Najstarsze konstytucje z końca XVIII i I połowy XIX wieku, Warszawa 1997.

68/ Założenia ustrojowe, struktura i funkcjonowanie parlamentu, pod red. A. Gwiżdża, Warszawa 1997.

69/ Zasady podstawowe polskiej konstytucji, pod red. W. Sokolewicza, Warszawa 1998.

70/ K. Knyżewski, Partie i system partyjny w Polsce w okresie transformacji ustrojowej, Warszawa 1998.

71/ S.M. Lipset, Homo politicus. Społeczne podstawy demokracji, Warszawa 1998.

72/ Polityka i Sejm. Formowanie się elity politycznej, pod red. W. Wesołowskiego i B. Post, Warszawa 1998.

73/ Gabinety koalicyjne w Polsce w latach 1989-1996, pod red. M. Żmigrodzkiego i M. Chmaja, Lublin 1998.

74/ Polityka w Polsce w latach 90: wybrane problemy, pod red. A. Antoszewskiego i R. Herbuta, Wrocław 1998.

75/ M. Kudej, Postępowanie ustawodawcze w Sejmie RP, Warszawa 1998.

76/ Władza i społeczeństwo: antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, wybór i oprac. J. Szczupaczyński, Warszawa 1998.

77/ J.Jaskiernia, Zasady demokratycznego państwa prawnego w sejmowym postępowaniu ustawodawczym, Warszawa 1999.

78/ Encyklopedia politologii. Teoria polityki, pod red. W. Sokoła i M. Żmigrodzkiego, Kraków 1999.

79/ Encyklopedia politologii. Partie i systemy partyjne, pod red. A.Antoszewskiego i R.Herbuta, Kraków 1999.

80/ R. Chruściak, T. Mołdawa, K. A. Wojtaszczyk, E. Zieliński, Polski system polityczny w okresie transformacji ustrojowej, Warszawa 1995.

81/ B. Dobek - Ostrowska, J. Fras, B. Ociepka, Teoria i praktyka propagandy, Wrocław 1997.

82/ J. Regulski, samorząd III Rzeczypospolitej. Koncepcje i realizacja, Warszawa 2000.

83/ Encyklopedia politologii. Ustroje państwowe, pod red. W.Skrzydło i M.Chmaja, Kraków 2000.

84/ Korzenie demokracji: partie polityczne w środowisku lokalnym, pod red. M. Grabowskiej i T. Szawiela, Warszawa 2000.

85/ Polityczno-prawne aspekty transformacji systemowej w Polsce, pod red. M. Żmigrodzkiego, Lublin 2000.

86/ Prezydent w państwach współczesnych, pod red. J. Osińskiego, Warszawa 2000.

87/ W. Skrzydło, Leksykon wiedzy o państwie i konstytucji, warszawa 2000.

88/ W. Wesołowski, Partie: nieustanne kłopoty, Warszawa 2000.

89/ Ustrój konstytucyjny RP, pod red. R. Mojak, Lublin 2000.

90/ J. Ciapała, Prezydent w systemie ustrojowym Polski, Warszawa 2000.

91/ M. Marczewska - Rytko, Demokracja bezpośrednia w teorii i praktyce, Lublin 2001.

92/ R. Chruściak, Tworzenie konstytucji w Polsce w latach 1989 - 1997, Warszawa 2001.

93/ E. Zieliński, Administracja rządowa w Polsce, Warszawa 2001.

94/ Kampania wyborcza. Strategia - taktyka - komunikacja, pod red. S. Wilkos i W. Ferenca, Warszawa 2001.

95/ J. Muszyński, Marketing polityczny, Warszawa 1999.

96/ M. Cichosz, D. Skrzypczyński, Co to jest marketing polityczny, Warszawa 1997.

97/ W. Mazurkiewicz, Jak wygrać wybory, czyli kampanie i socjotechniki wyborcze, Warszawa - Radom 1998.

98/. Finansowanie polityki, pod red. M. Waleckiego, Warszawa 2000.

99/ B. Dobek - Ostrowska, Teoria komunikowania publicznego i politycznego, Wrocław 2001.

100/ R. Wiszniowski, Marketing wyborczy, Warszawa - Wrocław 2000.

101/ K. Grajewski, Immunitet parlamentarny w prawie polskim, Warszawa 2001

102/ M. Jabłoński, Referendum ogólnokrajowe w polskim prawie konstytucyjnym, Wrocław 2001.

103/ Samorząd w Polsce: istota, formy, zadania, pod red. S. Wykrętowicza, Poznań 2001.

104/ A. Ajnenkiel, Konstytucje Polski w rozwoju dziejowym 1791 - 1997, Warszawa 2001.

105/ J. Muszyński, Polskie państwo partyjne, Warszawa 2002.

106/ Konstytucja i władza we współczesnym świecie. Doktryna, prawo, praktyka, pod red. M. Kruk, J. Trzcińskiego, J. Wawrzyniaka, Warszawa 2002.

107/ P. Sarnecki, System źródeł prawa w Konstytucji RP, Warszawa 2002.

108/ Wprowadzenie do nauki o państwie i polityce, pod red. B. Szmulika i M. Źmigrodzkiego, Lublin 2002.

109/ Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, pod red. K. A. Wojtaszczyka i W. Jakubowskiego, Warszawa 2002.

110/ S. Patyra, Prawnoustrojowy status Prezesa Rady Ministrów w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2002.

111/ Pięć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Materiały pokonferencyjne, Warszawa 2002.

112/ Prawo polityczne Rzeczypospolitej Polskiej 1918 - 1939. Wybór źródeł, opracowanie W. Sudnik, Warszawa 2002.

113/ M. Mazur, Marketing polityczny, Warszawa 2002.

114/ M. Grabowska, T. Szawiel, Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne i społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce, Warszawa 2003.

115/ J. Och, O praktyce polskiego życia wyborczego, „Kultura i Edukacja”, Toruń 2003, nr 1, s. 88-98.

116/ J. Och, O frekwencji wyborczej jako elemencie urzeczywistniania demokracji, (w:) Prawne i społeczne otoczenie menedżera u progu wejścia Polski do Unii Europejskiej, pod red. E. Grzegorzewskiej - Mischka, Gdańsk 2003, s.123 - 132.

117/ J. Och, Wybrane zagadnienia marketingu wyborczego w Polsce, (w:) Studia z teorii i praktyki polityki, pod red. A. Gwiazdy, Gdańsk 2003, s. 21 - 29.

118/ J. Och, Idea samorządności w Polsce - historia i teraźniejszość, (w:) Studia z teorii i praktyki polityki, pod red. A. Gwiazdy, Gdańsk 2003, s. 43 - 49.

119/ Podstawowe problemy stosowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Raport wstępny, pod red. K. Działochy, Warszawa 2004.

120/ H. Przybylski, Politologia. Zarys problematyki, Katowice - Warszawa 2004.

121/ M. Jeziński, Marketing polityczny a procesy akulturacyjne. Przypadek III RP, Toruń 2004.

122/ M. Cichosz, (Auto) kreacja wizerunku polityka na przykładzie wyborów prezydenckich III RP, Toruń 2003.

123/ Prezydenci 2000, pod red. S. Dzięcielska- Machnikowska, Łódź 2001.

124/ Marketing polityczny w teorii i praktyce, pod red. W. Jabłoński, L. Sobkowiak, Wrocław 2002.

125/ Marketing polityczny, w poszukiwaniu strategii wyborczego sukcesu , pod red. M. Jeziński, Toruń 2004.

126/ M. Kolczyński, J. Sztumski, Marketing polityczny, Katowice 2003.

127/ J. Muszyński, Prezydentura w Polsce, Wrocław 2002.

128/ W. Jednaka, Gabinety koalicyjne w III RP, Wrocław 2004.

129/ J. Haman, Demokracja,decyzje, wybory, Warszawa 2003.

130/ M. Chmaj, W. Skrzydło, System wyborczy w RP, Kraków 2005.

131/ Ustrój samorządu terytorialnego w Polsce, pod red. M. Chmaja, Warszawa 2005.

132/ K. Sobolewska-Myślik, Partie i systemy partyjne, Warszawa 2004.

133/ A. K. Piasecki, Referenda w III RP, Warszawa 2005.

134/ M. Migalski, W. Wojtasik, M. Mazur, Polski system partyjny, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006.

135/ Demokracja, parlament i systemy wyborcze, pod red. M.A. Griffith - Trawersy, Warszawa 2007.

136/ J. Muszyński, Procedury zarządzania w partiach politycznych, Toruń 2004.

137/ J. Kuciński, Demokracja przedstawicielska i bezposrednia w Trzeciej Rzeczypospolitej, Warszawa 2007.

138/ System rządów RP. Założenia konstytucyjne a praktyka ustrojowa, pod red. M. Grzybowskiego, Warszawa 2006.

139/ B. Banaszak, Komisje śledcze we współczesnym parlamentaryzmie państw demokratycznych, Warszawa 2007.

140/W. Komarnicki, Polskie prawo polityczne, Warszawa 2008.

141/ J. Sielski, M. Czerwiński, Partie polityczne - przywództwo partyjne, Toruń 2008.

142/ M. Saward, Demokracja, Warszawa 2008.

143/ Ch. Tilly, Demokracja, Warszawa 2008.

144/ Aktywizowanie wyborców. Inicjatywy z różnych krajów świata, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2008.

145/ J. Błuszkowski, Dylematy polskiej transformacji, Warszawa 2008

146/ Demokracja w Polsce po 2005 r., pod red. D. Karnowskiej, Toruń 2008.

147/ P. Deszczyński, Europejskie systemy polityczne, Poznań 2008.

148/ T. Płudowski, Komunikacja polityczna w amerykańskich kampaniach wyborczych, Warszawa 2008.

149/ R. Wiszniowski, Europejska przestrzeń polityczna. Zachowania elektoratu w wyborach do Parlamentu Europejskiego, Warszawa 2008.

150/ Współczesne partie i systemy partyjne. Zagadnienia teorii i praktyki politycznej, pod red. W. Sokoła, M. Żmigrodzkiego, Lublin 2008.

Szczegółowy wykaz aktów prawnych, których posiadanie jest pomocne w trakcie zajęć:

1/ Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (szczególnie rozdziały nr I,III,IV,V,VI,VII,VIII,IX,XI,XII).

2/ Regulamin Sejmu RP (M.P. 2002, Nr 23).

3/ Ordynacja wyborcza do Sejmu (Dz.U. 2001, Nr 46, poz.499 wraz z późniejszymi zmianami).

4/ Ustawa o wyborze Prezydenta RP (Dz.U. 1990, Nr 67 wraz z późniejszymi zmianami).

5/ Ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz.U. 1996, Nr 73 wraz z późniejszymi zmianami).

6/ Ustawa o partiach politycznych ( Dz.U. 1997, Nr 98 wraz z późniejszymi zmianami).

7/ Regulamin Senatu (M.P. 2000, Nr 8).

Egzamin w formie ustnej obejmuje sprawdzenie wiedzy dotyczącej problematyki prezentowanej w trakcie wykładów i ćwiczeń oraz znajomość aktualnych wydarzeń politycznych w kraju.

2

---