narz�dy p�ciowe �e�skie


Narządy płciowe żeńskie

części płciowe wewnętrzne, części płciowe wewnętrzne

CZĘŚCI PŁCIOWE WEWNĘTRZNE (partes genitales internae) [4]:

  1. jajnik

  2. jajowód

  3. macica

  4. pochwa

JAJNIK (ovarium)

Żeński gruczoł rozrodczy (komórki jajowe) i dokrewny (estrogeny i progesteron)

Budowa zewnętrzna:

Powierzchnie (2):

  1. przyśrodkowa

  2. boczna

Brzegi (2):

  1. przedni - krezkowy (mesovaricus) + wnęka jajnika (hilus ovarii)

  2. tylny - wolny

Końce (2):

  1. górny - jajowodowy

  2. dolny - maciczny

Oś jajnika - potrójnie skośna: z góry, z boku i z tyłu do dołu, przyśrodkowo i do przodu

Budowa wewnętrzna:

Części (2):

  1. kora jajnika (cortex ovarii) - na zewnątrz, jest otoczona przez błonę białawą

Zawiera: pęcherzyki jajnikowe pierwotne, wtórne (wzrastające), dojrzewające - dojrzałe do owulacji (folliculi ovarici primarii, secundarii, vesiculosi) oraz ciałka żółte (corpora lutea) - gruczoły dokrewne powstające z pękniętych pęcherzyków

  1. rdzeń jajnika (medulla ovarii) - znajduje się wewnątrz jajnika oraz na brzegu tylnym; zawiera dużo naczyń krwionośnych

Położenie:

W STOSUNKU DO KOŚĆCA

przed - stawem krzyżowo-biodrowym (art. sacroiliaca)

poniżej - kresy granicznej

w dole jajnika - wgłębienie otrzewnej w bocznej ścianie miednicy, w rozdwojeniu t. biodrowej wspólnej

W STOSUNKU DO OTRZEWNEJ - położenie wewnątrzotrzewnowe (jedynie brzeg krezkowy nie jest pokryty otrzewną)

W STOSUNKU DO NARZĄDÓW:

w więzadle szerokim macicy

od przodu objęty jajowodem „jakby ramieniem”

pod - naczyniami biodrowymi zewnętrznymi

przed - naczyniami biodrowymi wewnętrznymi i moczowodem

przyśrodkowo od - triady zasłonowej, więzadła pępkowego przyśrodkowego, m. zasłaniacza wewnętrznego

bocznie od - wyrostka robaczkowego (z prawej) i okrężnicy esowatej (z lewej)

Aparat wieszadłowy (4):

  1. krezka jajnika (mesovarium) - jest utworzona z blaszki tylnej więzadła szerokiego macicy

  2. więzadło wieszadłowe jajnika (lig. suspensorium ovarii) - biegnie od bocznej ściany miednicy

(miejsca skrzyżowania moczowodu z naczyniami biodrowymi), do końca jajowodowego jajnika (prowadzi t. i ż. jajnikową)

  1. więzadło właściwe jajnika (lig. ovarii proprium) - od górnego końca brzegu bocznego macicy do końca macicznego jajnika

w - więzadle szerokim macicy

pod - jajowodem

nad - więzadłem obłym macicy (prowadzi gałąź jajnikową t. macicznej)

  1. więzadło lejkowo-jajnikowe w obrębie strzępka jajnika (lig. infundibuloovaricum) - wolny boczny brzeg krezki jajnika stanowi dalszy ciąg więzadła wieszadłowego jajnika

Tętnice (2):

  1. t. jajnikowa - od aorty brzusznej

  2. gałąź jajnikowa - od t. macicznej

w obrębie krezki jajnika tworzą łuk jajnikowy (arcus ovaricus)

Naczynia chłonne - biegną wzdłuż naczyń jajnikowych do węzłów chłonnych lędźwiowych

Nerwy:

  1. część sympatyczna - splot jajnikowy (od splotu trzewnego)

  2. część parasympatyczna - n. X

JAJOWÓD (tuba uterina, salpinx)

Jest to przewód, którego zadaniem jest przeprowadzenie komórki jajowej do jamy macicy

Budowa zewnętrzna:

Części (4):

  1. lejek (infundibulum)

strzępki jajowodu i strzępki jajnika = podstaw lejka → część ruchoma

ujście brzuszne jajowodu (ostium abdominale tubae uterinae) = wierzchołek lejka

  1. bańka (ampulla)

  2. cieśń (isthmus)

  3. część maciczna (pars uterina) - część nieruchoma

Budowa wewnętrzna:

  1. błona surowicza - otrzewna trzewna

  2. błona mięśniowa - najgrubsza w obrębie cieśni:

    1. warstwa podłużna (na zewnątrz)

    2. warstwa okrężna (do wewnątrz)

  3. błona śluzowa (brak tkanki podśluzowej) - zawiera fałdy jajowodowe (plicae tubariae) najbardziej rozgałęzione w bańce, które hamują wędrówkę komórek rozrodczych dla uparwdopodobnienia zapłodnienia na tym odcinku

Położenie:

W STOSUNKU DO KOŚĆCA - w miednicy mniejszej

W STOSUNKU DO OTRZEWNEJ - położenie wewnątrzotrzewnowe → objęty krezką jajowodu (mesosalpinx)

W STOSUNKU DO NARZĄDÓW:

między - jajnikiem a macicą

jajowód prawy - sąsiaduje z wyrostkiem robaczkowym

jajowód lewy - sąsiaduje z okrężnicą esowatą

Przebieg (5):

  1. część pozioma (pars transversaria) - od ujścia macicznego jajowodu do końca macicznego jajnika

  2. zagięcie dolne - przy końcu macicznym jajnika

  3. część wstępująca (pars ascendens) - wzdłuż brzegu przedniego jajnika do końca jajowodowego jajnika

  4. zagięcie górne - przy końcu jajowodowym jajnika

  5. część zstępująca (pars descendens) - wzdłuż brzegu tylnego jajnika do ujścia brzusznego jajowodu

Unaczynienie - tak jak jajnik

Nerwy (2):

  1. część sympatyczna:

    1. część górna - splot trzewny

    2. część dolna - splot podbrzuszny dolny

  2. część parasympatyczna:

    1. część górna - n. X

    2. część dolna - nn. trzewne miedniczne

MACICA (uterus)

Jest to wydrążony narząd mięśniowy, miejsce rozwoju zarodka.

Budowa zewnętrzna:

Kształt - odwróconej spłaszczonej gruszki

Części (4):

  1. dno (fundus) - powyżej ujścia macicznego jajowodu

  2. trzon (corpus) - najgrubszy, najszerszy i najdłuższy

  3. cieśń (isthmus) - najkrótsza, jest to przewężenie pomiędzy trzonem, a szyjką

  4. szyjka (cervix s. collum)

    1. część nadpochwowa (2/3 części górne)

    2. część pochwowa (1/3 część dolna)

Powierzchnie (2):

  1. pęcherzowa - z przodu

  2. jelitowa - z tyłu

Brzegi (2) - boczne → prawy i lewy

Rogi (cornu) [2] - prawy i lewy

Jama macicy - w kształcie litery T

Części (3):

  1. jama trzonu (cavum corporis)

  2. kanał cieśni

  3. kanał szyjki (canalis cecvicis)

Ujście macicy wewnętrzne (orificium uteri internum) - pomiędzy jamą trzonu, a kanałem cieśni

Ujście macicy zewnętrzne s. ujście macicy (orificium uteri externum) - pomiędzy kanałem szyjki a pochwą

Budowa wewnętrzna:

Warstwy (3):

  1. błona surowicza - omacicze (perimetrium)

  2. błona mięśniowa (myometrium) - ma charakter spiralny

    1. warstwa nadnaczyniowa (stratum supravasculosum) - na zewnątrz

    2. warstwa naczyniowa (stratum vasculosum) - w środku

    3. warstwa podnaczyniowa (stratum subvasculosum) - wewnątrz

części (2):

      1. mięśniówka pierwotna (archimyometrium) - stanowi przedłużenie warstwy okrężnej jajowodu

      2. mięśniówka wtórna (paramyometrium) - przedłużenie tkanki mięśniowej gładkiej wzmacniającej więzadła macicy

  1. błona śluzowa (endometrium) - bark utkania podśluzowego

    1. warstwa podstawna (stratum basilare)

    2. warstwa czynnościowa (stratum functionale) - ulega cyklicznym zmianom:

fazy (stadium) [5]:

      1. faza wzrostu (s. proliferationis)

      2. faza wydzielnicza (s. secretionis)

      3. faza niedokrwienna (s. ischemicum)

      4. faza złuszczania (s. desquamationis)

      5. faza odnowy (s. regenerationis)

Położenie:

W STOSUNKU DO KOŚĆCA - w miednicy mniejszej, w osi miednicy

oś miednicy (axis pelvis) - biegnie łukowato w połowie odległości pomiędzy spojeniem łonowym a kością krzyżową i łączy środki wymiarów prostych miednicy

W STOSUNKU DO OTRZEWNEJ - położenie wewnątrzotrzewnowe → wyraża się występowaniem tworów otrzewnowych: peri-, meso-, i parametrium

Omacicze (perimetrium) - ponieważ obejmuje całą macicę

blaszki (2): przednia i tylna

    1. blaszka przednia (lamina anterior) - pokrywa przednią powierzchnię macicy i wyściela zagłębienie maciczno-pęcherzowe (excavatio vesicouterina)

    2. blaszka tylna (lamina posterior) - pokrywa powierzchnię tylną macicy i wyściela zagłębienie odbytniczo-maciczne (excavatio rectouterina)

blaszki a + b schodzą się na brzegu bocznym prawym i lewym tworząc więzadło szerokie macicy (lig. latum uteri)

Krezka macicy (mesometrium) = część więzadła szerokiego macicy przy brzegach macicy

Przymacicze (parametrium) s. więzadło podstawowe macicy (lig. cardinale uteri) zawiera: t. maciczną, splot maciczny (żylny), splot maciczny (współczulny), moczowód, więzadło obłe macicy.

Więzadło szerokie macicy (lig. latum uteri)

Części (3):

  1. krezka jajowodu (mesosalpinx)

  2. krezka jajnika (mesovarium)

  3. krezka macicy (mesometrium)

W STOSUNKU DO NARZĄDÓW:

z przodu:

  1. na wys. cieśni macicy - zagłębienie pęcherzowo-maciczne (szczelinowata zatoka) i pęcherz moczowy

  2. na wysokości szyjki macicy - przestrzeń pęcherzowo-maciczna (spatium vesicouterinum) i pęcherz moczowy

z tyłu:

na wys. tylnego sklepienia pochwy - zagłębienie odbytniczo-maciczne (zawiera jelito cienkie, okrężnicę esowatą i wyrostek robaczkowy) i bańka odbytnicy

bocznie: więzadło szerokie prawe i lewe oraz przymacicze

Statyka

Położenie osiowe i pośrodkowe w osi miednicy (positio axialis et mediana).

przodozgięcie (anteflexio) - kąt pomiędzy długą osią trzonu a szyjką macicy

przodopochylenie (anteversio) - kąt pomiędzy długą osią macicy a pochwą

Umocowanie:

Aparat podporowy:

  1. pochwa

  2. przepona moczowo-płciowa

Aparat wieszadłowy:

  1. więzadło pęcherzowo-maciczne (lig. vesicouterinum) i m. pęcherzowo-maciczny

od - szyjki macicy

do - dna pęcherza moczowego

pod - zagłębieniem pęcherzowo-macicznym

  1. więzadło odbytniczo-maciczne (lig. rectouterinum) i m. odbytniczo-maciczny

od - szyjki macicy

do - odbytnicy i kości krzyżowej

pod - zagłębieniem odbytniczo-macicznym

  1. więzadło podstawowe macicy (lig. cardinale uteri) - jest to dolna część przymacicza dochodząca do szyjki macicy

od - szyjki macicy

do - ściany bocznej miednicy

  1. więzadło obłe macicy (lig. teres uteri)

od - rogu bocznego macicy (poniżej jajowodu i więzadła właściwego jajnika)

do - spojenia łonowego i warg sromowych większych

w - więzadle szerokim macicy

przez - kanał pachwinowy

Tętnice (2):

  1. t. maciczna - od t. biodrowej wewnętrznej

  2. gał. jajowodowa - od t. jajnikowej

Żyły - splot maciczny (żylny) uchodzi przez:

  1. żż. maciczne (vv. uterinae) - do ż. biodrowej wewnętrznej

  2. żż. jajnikowe (vv. ovaricae) - do ż. głównej dolnej (po prawej), ż. nerkowej L (po lewej)

  3. żż. pęcherzowe (vv. vesicales) - do ż. biodrowej wewnętrznej

  4. żż. odbytnicze (vv. rectales):

    1. górne - do żyły wrotnej

    2. środkowe - do żyły biodrowej wspólnej

    3. dolne - do żyły sromowej wewnętrznej

Naczynia chłonne - prowadzą chłonkę czterema drogami przez:

      1. węzły chłonne lędźwiowe - z górnej części trzonu

      2. węzły chłonne przymaciczne - do węzłów chłonnych biodrowych - dolnej części trzonu i szyjki

      3. węzły chłonne pachwinowe powierzchowne (wzdłuż więzadła obłego macicy) - z dna

      4. węzły chłonne krzyżowe - z szyjki

Nerwy:

  1. część sympatyczna - splot maciczny (jest to górna część splotu maciczno-pochwowego od splotu podbrzusznego dolnego)

a) hamuje mięśniówkę macicy nieciężarnej

b) pobudza mięśniówkę macicy ciężarnej

  1. część parasympatyczna - nn. trzewne miedniczne (z jądra pośrednio-przyśrodkowego S3-4)

1 + 2: tworzą splot śródścienny (pl. intramuralis)

    1. splot błony mięśniowej

    2. splot błony śluzowej

POCHWA (vagina)

Elastyczny przewód mięśniowo-błoniasty, narząd kopulacyjny i rodny

Budowa zewnętrzna:

Kształt: cylinder - spłaszczony czołowo, litera H (u dołu, na przekroju poprzecznym)

Części (2):

  1. część górna - wewnątrzmiedniczna (intrapelvina)

    1. sklepienie pochwy (fornix vaginae):

      1. przednie

      2. tylne - zbiornik nasienia (receptaculum seminis)

      3. boczne: prawe i lewe

    2. ściany (2) - przednia i tylna

  2. część dolna - przeponowa (ujście pochwy, błona dziewicza i strzępki błony dziewiczej)

Budowa wewnętrzna:

  1. błona zewnętrzna - łączy z sąsiednimi narządami

  2. błona mięśniowa:

    1. warstwa podłużna s. błona gąbczasta (tunica spongiosa) - zawiera obfite sploty żylne, tworzące osnowę dla słupów marszczek

    2. warstwa okrężna - wewnątrz

  1. błona śluzowa - marszczki pochwowe (rugae vaginales) tworzą słupy marszczek przedni i tylny (columna rugarum ant. et post.). Słup przedni ku dołowi przechodzi w wałek cewkowy pochwy (carina urethralis vaginae)

Położenie:

za - pęcherzem moczowym, prawymi lewym moczowodem, cewką i przegrodą cewkowo-pochwową (septum urethrovaginale)

przed - odbytnicą i przegrodą odbytniczo-pochwową (septum rectovaginale)

nad - przedsionkiem pochwy (vestibulum vaginae)

pod - macicą (z wyjątkiem części pochwowej szyjki macicy, którą obejmuje)

przyśrodkowo od parakolpium (t. pochwowa, splot pochwowy żylny, splot maciczno-pochwowy [część dolna], m. dźwigacz odbytu)

Ujście pochwy (ostium vaginae) jest objęte przez m. zwieracz cewki (m. sphincter urethrae) → mięsień poprzecznie prążkowany

Tętnice (2):

  1. t. pochwowa - od t. macicznej

  2. t. nieparzysta pochwy (a. azygos vaginae) - powstaje z połączenie na tylnej ścianie pochwy gałęzi pochwowych:

    1. t. pęcherzowej dolnej

    2. t. odbytniczej środkowej

    3. t. sromowej wewnętrznej

Żyły - tworzą splot pochwowy odpływający do:

  1. ż. biodrowej wewnętrznej

  2. splotu pęcherzowego

  3. splotu odbytniczego

Naczynia chłonne - chłonka z pochwy odpływa dwiema drogami:

  1. z części górnej - przez węzły chłonne biodrowe wewnętrzne

  2. z części dolnej - przez węzły chłonne pachwinowe

Nerwy:

  1. część sympatyczna - splot pochwowy (cz. dolna splotu maciczno-pochwowego od splotu podbrzusznego dolnego)

  2. część parasympatyczna - nn. trzewne miedniczne (S3-4)

1+2 = tworzą splot śródścienny (pl. intramuralis):

    1. splot błony mięśniowej

    2. splot błony śluzowej

CZĘŚCI PŁCIOWE ZEWNĘTRZNE (partes genitales externae) - srom niewieści (pudendum feminum) [5]:

  1. przedsionek pochwy

  2. łechtaczka

  3. wargi sromowe większe

  4. wargi sromowe mniejsze

  5. wzgórek łonowy

PRZEDSIONEK POCHWY (vestibulum vaginae) s. zatoka moczowo-płciowa (sinus urogenitalis)

Jest to droga rodna i kopulacyjna (przez ujście pochwy), oraz droga moczowa (przez ujście cewki moczowej.

Ograniczenie:

  1. przednie - wędzidełko łechtaczki (frenulum clitoridis)

  2. tylne - wędzidełko warg sromowych (frenulum labiorum pudendi)

  3. boczne - wargi sromowe mniejsze + opuszki przedsionka i gruczoły przedsionkowe mniejsze (labia minora pudendi, bulbi vestibuli, glandulae vestibulares minores)

  4. górne - błona dziewicza (hymen) - jest to fałd błony występujący u dziewic

  5. dolne - szpara sromowa (rima pudendi)

ŁECHTACZKA (clitoridis) - s. członek kobiety (penis mulieris)

części (2):

  1. korzeń (radix) - przytwierdzony do miednicy przy pomocy odnogi prawej i lewej

  2. trzon (corpus) - części:

    1. cz. wstępująca

    2. kolano

    3. cz. zstępująca + żołądź (glans)

składowe i osłonki → patrz prącie; różnica: żołądź łechtaczki utworzona jest przez ciała jamiste (corpora cavernosa)

WARGI SROMOWE WIĘKSZE (labia maiora pudendi)

Są to fałdy skórne, których podłoże stanowi tkanka łączna, tłuszczowa i mięśniowa gładka.

rozdzielone - szparą sromu

połączone:

    1. spoidłem tylnym warg - z tyłu (commissura labiorum posterior)

    2. spoidłem przednim warg - z przodu (commisura labiorum anterior)

powierzchnie (2):

    1. zewnętrzna - owłosiona

    2. wewnętrzna - upodobniona do błony śluzowej

WARGI SROMOWE MNIEJSZE (labia minora pudendi)

Są to fałdy skórne, które obejmują przedsionek pochwy.

Z tyłu łączą się przez spoidło warg sromowych (commissura labiorum pudendi) za dołem przedsionka pochwy (fossa vestibuli vaginae)

Z przodu dzielą się na:

  1. napletek łechtaczki (preputium clitoridis) - nad łechtaczką

  2. wędzidełko łechtaczki (frenulum clitoridis) - pod łechtaczką

W ich podstawie leżą obfite sploty żylne - opuszki przedsionka (bulbi vestibuli)

WZGÓREK ŁONOWY (mons pubis)

Poduszeczka tłuszczowa pokryta owłosioną skórą, górna granica owłosienia - łono (pubes) jest pozioma

Tętnice (2):

  1. t. sromowa wewnętrzna (a. pudenda interana) [4]:

    1. gał. wargowe tylne (rr. labiales posteriores)

    2. t. grzbietowa łechtaczki (a. dorsalis clitoridis)

    3. t. głęboka łechtaczki (a. profunda clitoridis)

    4. t. opuszki przedsionka (a. bulbi vestibuli)

  2. t. sromowa zewnętrzna (a. pudenda externa) [1]:

    1. gał. wargowe przednie (rr. labiales anteriores)

Żyły - przez:

  1. żż. sromowe zewnętrzne do ż. udowej

  2. ż. grzbietową łechtaczki do splotu pęcherzowego

  3. ż. głęboką łechtaczki do ż. sromowej wewnętrznej

Naczynia chłonne - do węzłów chłonnych pachwinowych

Nerwy:

  1. somatyczne:

    1. splot lędźwiowy:

      1. n. biodrowo-pachwinowy → nn. wargowe przednie (nn. labiales anteriores)

      2. n. płciowo-udowy (n. genitofemoralis)

    2. splot krzyżowy:

      1. n. skórny uda tylny (n. cutaneus femoris posterior)

      2. n. sromowy → nn. wargowe tylne (nn. labiales posteriores)

  2. autonomiczne:

    1. część sympatyczna - splot podbrzuszny dolny

    2. część parasympatyczna - nn. trzewne miedniczne

PORÓWNANIE SKŁADOWYCH UKŁADU PŁCIOWEGO MĘSKIEGO I ŻEŃSKIEGO

UKŁAD MĘSKI

UKŁAD ŻEŃSKI

jądro

jajnik

moszna

wargi sromowe większe

nasieniowód

jajowód

cewka właściwa (urethra propria)

- ponad wzgórkiem nasiennym

cewka moczowa

prącie

łechtaczka

ciała jamiste

odnogi łechtaczki

napletek prącia

napletek łechtaczki

opuszka ciała gąbczastego

opuszki przedsionka

przewód moczowo-płciowy

zatoka moczowo-płciowa

s. przedsionek pochwy

gruczoły opuszkowo-cewkowe

gruczoły opuszkowe większe

gruczoły cewkowe

gruczoły opuszkowe mniejsze

gruczoł krokowy

przewód okołocewkowy (ductus paraurethrales) - nieczynne



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ZEZ
ZEZ Egzamin 2014 1
zez porażenny i pourazowy
Zez
zez
Zez towarzyszacy id 589745 Nieznany
üĘíźąÓ é Ĺ îĘňáĘź îĘňáęź«óĘš üáňÔĘş, ĘźĘ »«ÝÔĘ¬á ¬ŃźýÔŃÓŰ (Źá »ŃÔ´ň ¬ úŃČáşĘÔáÓş«ČŃ ÓážŃČŃ) doc
ZEZ Egzamin 2014 1
D19250261 Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 30 marca 1925 r w sprawie przesunięcia na rok podat
Awaryjne ssanie zęz
grabinski na wzgorzu roz zez

więcej podobnych podstron