PRZECINANIE NA TOKARCE

1. Noże do przecinania

Do obróbki rowków obwodowych oraz do przecinania na tokarce używa się noży przecinaków. Oprócz noży znormalizowanych mają tu zastosowanie noże o zmienionej geometrii ostrza. Na rys. 275 przedstawiono przecinak o powiększonym cześć obcięta kącie przystawienia n. Nóż taki przy przecinaniu nie pozostawia na części obciętej ułamanego czopa, co z zasady występuje, gdy n= 90°.

Rys. 275. Nóż przecinak o kącie przystawienia n>90'

2. Zasady pracy przy przecinaniu

Przecinanie na tokarce jest zabiegiem wymagającym ostrożności i dokładności. Proces skrawania odbywa się w warunkach utrudnionych ze względu na trudny spływ wiórów. Częstym zjawiskiem towarzyszącym przecinaniu są drgania, które nierzadko powodują złamanie noża. Należy kierować się tu następującymi zasadami:

1. Przedmiot obrabiany zamocować sztywno i krótko, tzn. miejsce przecinania powinno leżeć możliwie blisko uchwytu.

2. Nóż wystawić z imaka na wielkość jedynie konieczną (jak najmniejszy wysięg noża) i zamocować sztywno.

3) Nóż należy ustawić tak, aby oś symetrii jego części ro­bocza była równoległa do kierunku posuwu (prostopadła do

osi tokarki); sposób ustawiania noża podano na rys. 276, przy niewłaściwym ustawieniu noża będzie on spychany na jedną stronę i ulegnie złamaniu.

4) Szerokość noża b oraz posuw p należy dobrać zależnie od średnicy przecinanego przedmiotu (patrz tabl. 73).

5) Szybkość skrawania w zależności od posuwu należy wybrać z tabl. 74.

6) W celu uzyskania pracy bez drgań, stan techniczny to­karki powinien być poprawny. Bardzo u jemną rolę odgry­wają tu luzy wrzeciona w łoży­

skach oraz luzy w suporcie.

7) W czasie przecinania należy zapewnić dobre chłodzenie i sma­rowanie.

Tokarki, które mają mało sztyw­ne łożyskowanie wrzeciona lub luz w panewkach wrzeciona (na skutek do zużycia), w czasie przecinania wykazują silne drgania, co niejednokrotnie uniemożliwia wykonanie przecinania.

Aby uniknąć nadmiernych drgań, można stosować nastę­pujący sposób postępowania. Nóż zamocować na sankach narzędziowych odwrotnie (tzn. płaszczyzną podstawy do góry) i da przecinania włączyć lewy bieg wrzeciona. Jest ta możliwe tylko w tym przypadku, gdy uchwyt jest zabezpieczony przed odkręceniem się z końcówki wrzeciona.

Rys. 277. Układ sił przy przecinaniu

Przy takim mocowaniu noża należy zwrócić uwagę, aby wierzchołek noża leżał na wysokości osi przedmiotu obra­bianego. W tym celu pod nóż należy podłożyć podkładki.

Uzasadnienie zmniejszenia drgań w układzie odwróconym w stosunku do normalnie stosowanego wynika z układu sił działających na przedmiot obrabiany i na wrzeciono -(rys. 277).

Przy przecinaniu stosuje się małe prędkości skrawania, a zatem napęd na wrzeciono odbywa się najczęściej przez koła zębate (na rysunku z₁ i z₂). Siła międzyzębna P_m, w przypadku pierwszym (rys. 277a), działa do góry i po­woduje unoszenie wrzeciona. Główna siła skrawania P_gł działa na nóż do dołu, a zatem na wrzeciona działa w kie­runku przeciwnym, czyli również do góry; natomiast cię­żar G wrzeciona wraz ze zamontowanymi na nim mecha­nizmami oraz ciężar uchwytu i przedmiotu działa ku do­łowi. Ponieważ wielkości siły P_gł i Pm są zmienne w czasie, natomiast siła G jest stała, może występować okresowo równowaga, unoszenie, a następnie opadanie wrzeciona w granicach luzu. Zjawisko to jest źródłem drgań całego układu obrabiarka - narzędzie - przedmiot.

Przy układzie odwróconym (rys. 277b) wszystkie trzy siły P_gł, P_m i G działa ją ku dołowi i powodują docisk wrzeciona w łożyskach.

Nie występują tu zatem skłonności wrzeciona do drgań.

Należy jednak pamiętać, że w tym przypadku siła P_gł powoduje unoszenie suportu i aby uchronić się od drgań, należy sanie wzdłużne suportu unieruchomić oraz wyka­sować zbędny luz na prowadnicach sań poprzecznych i narzędziowych.

---