1. Podstawowe kategorie ekonomiczne i relacje między nimi:

Koszty produkcji w rachunku bezpośrednim dzielimy na: koszty bieżące - koszty zmienne,

koszty stałe. Kiedy produkcja maleje - koszty maleją.

Zc - zysk czysty

I*r - koszt kapitału (kredyt oprocentowanie)

I - nakłady Inwestycyjne

r - stopa oprocentowania kapitału

I*s - koszty amortyzacji

s - stopa amortyzacji

Kb - koszty bieżące

Kbr - koszty bieżące robocizny

Kbm - koszty bieżące materiałowe

Kbu - koszty bieżące usług

Kp - koszty produkcji

Zb - zysk brutto

Wp - wartość produkcji

Zp - zużycie pośrednie

Wdn - Wartość dodana netto-bez amortyzacji

Wdb - wartość dodana brutto

PKB -stanowi sumę wartości dodanej brutto we wszystkich działach i sekcjach gospodarki narodowej

2. RACHUNKI EKONOMICZNE

Przychody przedbi. - koszty prod. = Zysk brutto (Zb) - podatek dochodowy (CIT=18%) = zysk netto

Środek trwały - zakup środka trwałego w przedsiębiorstwie nie jest kosztem przedsiębiorstwa, jest to wydatek przedsiębiorstwa. Zakup robimy tylko z zysku neto (zakup środka trwałego). Kosztem przedsiębiorstwa nie jest kredyt. Kredyt musimy zapłacić ratą kapitałową oraz opłatą dodatkową. Rata kapitałowa - wynika z funkcji ile kredytu wziąłem i na jak długo.(płacimy z zysku netto).

3. Ocena względna wariantów techniczno-technologicznych w rachunku rocznym:

RACHUNEK ROCZNY- posługujemy się wielkościami średniorocznymi.

Oceniam jeden wariant względem innego wariantu, spośród tych wariantów wybieramy najlepszy, ale dla wariantu trzeba znać:- I (nakłady inwestycyjne bez zamrożenia),- n = 1/s (okres eksploatacji),- KB (koszty bieżące eksploatacji),- V_m ( efekt użytkowy, jaka jest wydajność maszyny.

Warianty techniczno - technologiczne- od momentu podjęcia decyzji do momentu jej realizacji pływa bardzo mało czasu.np. zakup wywrotki.

Przypadek A (najkorzystniejszy):

I₁ > I₂ ;n₁ = n₂ ; Kb₁ > Kb₂,; Vm₁ = Vm₂

Wybieramy wariant II. (podobne możliwości techniczne V, podobny okres eksploatacji, mniejsze nakłady inwestycyjne, mniejsze koszty bieżące).

Przypadek B:

I₁ > I₂,; n₁ = n₂,; Kb₁ < Kb₂,; Vm₁ = Vm₂;

Wariant 1 wymaga większych nakładów inwestycyjnych, ale mniejszych rocznych kosztów eksploatacji.

I₁ - I₂ =ΔI - pozwala to na uzyskanie rocznej obniżki kosztów w porównaniu z wariantem 2.

Kb₂ - Kb₁ = ΔK,

Wariant 1 wybieramy jeśli:

ΔK_b×n > ΔI,;-nadwyżka jaką wydaliśmy

Szukamy wariantu gdzie: I(r +s) ≥0; [I+J×r×n+Kb×n]→ min - możemy szukać wariantu korzystnego.

Trzeba to porównać w rachunku rocznym.

I/n + I×r + Kb → min, I(s+r)+Kb → min - z tego wybieramy wariant.

Trzeba przeliczyć jakie będą pełne koszty w przeliczeniu na 1 szt.: [I(s+r)+Kb]/Vm → min, wskaźnik efektywności E=[I(s+r)+Kb]/Ve→ min - uzyskujemy koszt jednostkowy. Ve ≤ Vm

4. Ocena względna wariantu inwestycyjnego w rachunku rocznym

Wskaźnik efektywności przy wariantach produk.-inwestycyjnych

E - ocena względna (tzn. porównujemy dwa warianty) wariantu w rach. rocznym;

J- nakłady inwestycyjne z uwzględnieniem zamrożenia, J = I*z

z - współczynnik zamrożenia, z = 1 + b*r/2 gdzie b - okres realizacji inwestycji wyrażonej w latach,

r - stopa oprocentowania nakładów,

I - nakłady inwestycyjne

P - wielkość produkcji,

Kb - koszty bieżące produkcji (eksploatacji),

S - średnia ważona stopy amortyzacji, ważona udziałem poszczególnych grup środków trwałych w środkach trwałych ogółem: S = ∑A/∑J.

ΣA - koszt amortyzacji ; ΣJ - wartość środków trwałych ;

I₁*s₁- koszt amortyz. rocznej środków trwałych

Omawiany wzór przy zmiennych parametrach J, Kb, P może posłużyć do analizy wielu wariantów inwestycyjnych i produkcyjnych. Porównywalne warianty muszą być podobne standardem

E- koszt produkcji jednej sztuki

Pe - wielkość produkcji, którą jest w stanie „wchłonąć” rynek

J(r+s) - koszt stały

Koszt stały nie zależy od wielkości produkcji

Jak zmniejszymy produkcję, to rośnie koszt jednostkowy produkcji

Pmax - maksymalna wielkość produkcji, na którą firma została zaprojektowana

Współczynnik efektywności powinien być wyznaczany dla wielkości produkcji postulowanej E=[J*(r+s)+Kb]/Pe → min. Jest to ocena względna jednego wariantu względem drugiego.

.5.Ocena bezwzględna wariantu inwestycyjnego w rachunku rocznym:

Istnieją konkretne kryteria, które musi spełniać dany wariant by brać go pod uwagę

I metoda - porównanie wskaźnika efektywności bezpośredniej z ceną.

E_B ≤ C

Jeżeli wielkość produkcji jest mniejsza od Pgr to koszt jednostkowy jest jest wyższy niż cena na ten wyrób na rynku, zatem ponosimy straty. Gdy natomiast przekracza się możliwości produkcyjne Pmax, to koszt jednostkowy się podniesie i zmaleje zysk (np. dlatego, że wzrośnie awaryjność maszyn i urządzeń).

Do Pgr nie opłaca się produkować w ogóle;

Pgr ≤ Pe ≤ Pmax; Pe - im bliżej Pmax, tym lepiej

II metoda - określenie efektywności rynkowej

Er - efektywność rynkowa,

W=P*C = W- (WARTOŚĆ PRODUKCJI) P- wielkość produkcji, C - cena produktu

III metoda-określenie zysku:

Z=P*C-J(r+s)-Kb≥0 →max

Zasada maksymalizacji ;Jm większy zysk tym lepszy wariant

IV metoda - Określenie granicznej wielkości produkcji:

P*C = J(r+s)+Kb -przy jakiej wielkości produkcj i opłaca się rozpocząć

Pgr*C =J(r+s)+Pgr*Kbj ; K_b =P*K_bj KB-koszty bieżące; P-wielkość pr. ; Kbj-koszt bieżący jednostki

Pgr - wartość graniczna produkcji licznik - koszty stałe, mianownik - zysk jednostkowy.

V metoda - określamy graniczne max koszty produkcji: W = J(r+s)+Kb : P ; C = J(r+s)+ Kb/P

graniczny koszt produkcji = cena

VI metoda - graniczne nakłady inwestycyjne

W = J*(r+s) + Kb

k= Kb/J - k- współczynnik pomocniczy=> Kb=k * J

W = J * (r+s+k)

Jgr- Jeśli podzielę przez P, to mam wskaźnik kapitału

6. Rachunki dyskontowe

Rachunek dyskontowy - umożliwia porównanie wartości w czasie

Dyskontowanie - określenie wartości początkowej funduszu na podstawie jego wartości końcowej.

Dyskonto-różnica między wartością końcową a początkową funduszu :pokazuje ile mamy inwestować

Odsetki - dochód, który przynosi fundusz. Odsetki od 100zł za rok nazywamy stopą procentową; r- jednostkowa stopa procentowa.

Oprocentowanie proste - jeżeli odsetki w następnych odstępach czasu nie zwiększają kapitału podstawowego

Oprocentowanie składane - odsetki są doliczane do funduszu podlegającego oprocentowaniu, zwiększają kwotę kapitału podstawowego, np. po roku J1=J+J*r=J(1+r), po 2 latach J2=J+J*r+(J+J*r)*r = J(1+r)², po t latach

Jt = J(1+r)^t - procent składowy.

Wartość początkowa funduszu I przy oprocentowaniu składowym w ciągu t lat = Jt.

J*r +J - przychód po czasie

(1+r)^t - czynnik oprocentowujący.

Zdyskontowana wartość funduszu Jt wynosi Jt=J(1+r)^t. Określona wartość początkowa funduszu:

at - współczynnik dyskontowy (zawsze >1), ; at = 1 / (1+r)^t

7. Metody

I - Metoda NPV Jest to suma nadwyżek netto, jakie da inwestycja przez cały okres eksploatacji po sprawdzeniu tych nadwyżek do porównywalności (z użyciem współczynników dyskontowych)

NPV = Σ^m_t=0*a_t* S_t- Σ^m_t=0 at * It ; przy czym, NPV ≥ 0, gdzie:

Σat * St - zaktualizowana wartość netto

It - nakłady inwestycyjne w kolejnych latach okresu rozliczeniowego

at - współczynnik dyskontowy

St - efekt roku netto (t) =jest to różnica wpływów i wydatków pieniężnych zwane również przepływami pieniężnymi (wolna kasa )

II - Metoda IRR jest to stopa dyskontowa równoważąca zaktualizowaną wartość netto z nakładami inwestycyjnymi.

Σ ^m _t=0 at * St = Σ ^m _t=0 at * It ; przy czym, NPV = 0, gdzie:

Za efektywną uważamy inwestycję, której IRR jest wyższa od rzeczywistego kosztu kapitału

IRR = r₁ + [PV * (r₂-r₁)] / (PV +|NV|), gdzie

r₁ - stopa dyskontowa, przy której NPV > 0,

r₂ - stopa dyskontowa, przy której NPV <0,

PV - wielkość NPV, dla r₁,

NV - wartość bezwzględna wielkość NPV dla r₂.

Np.: r₁=6%, r₂ = 7%

to, IRR = 6% + [100 * (7%-6%)] / (100+750) = 6% +0,118 = 6,118 %

100 / 6,118% = 16,345 - okres po jakim zwrócą się nakłady inwestycyjne.

Wniosek: Nakłady zwrócą się po 16,345 roku.

---