Opracowanie górnictwo ogólne
I
Podaj co jest przedmiotem mechaniki górotworu
Mechanika górotworu - dyscyplina naukowa zajmująca się badaniem wtórnego stanu równowagi górotworu. Opisuje ona stan naprężenia i odkształcenia górotworu zarówno nienaruszonego, jak i naruszonego działalnością górniczą (ciśnienie górotworu). Mechanika górotworu zajmuje się:
- obserwacja i pomiarami ciśnienia górotworu oraz jego skutkow w wyrobiskach górniczych
- teoretyczna analiza tych zjawisk oraz poszukiwaniem metod ich przewidywania i opanowania
- badaniem fizycznych fizycznych mechanicznych własności skal
Podaj klasyfikację skał
Podział ze względu na urabialność:
Skały sypkie- są to piaski i żwiry nie nastręczające większych trudności przy urabianiu.
Skały miękkie- mają małą twardość i wytrzymałość, dają się stosunkowo łatwo urabiać. Do skał miękkich zalicza się: iły, gliny, kredę, gips oraz niektóre typy węgla brunatnego.
Skały kruche- mają zwykle gęstą sieć wyraźnych płaszczyzn pomniejszonej spoistości, dzięki której są łatwo urabialne. Należą do nich: węgiel brunatny, niektóre typy węgla kamiennego oraz szczelinowate piaskowce i łupki piaszczyste.
Skały twarde- odznaczają się dużą zwięzłością, twardością oraz wytrzymałością i wskutek tego są trudno urabialne. Zalicza się do nich: węgiel kamienny i antracyty, zbite piaskowce oraz wapienie i dolomity.
Skały bardzo twarde- są to przede wszystkim skały magmowe, jak granity, bazalty, gnejsy, porfiry i inne; są one bardzo trudno urabialne
Podział ze względu na pochodzenie:
-magmowe
- hipergeniczne
- metamorficzne
Zdefiniuj pojęcie skały niejednorodne qusi izotropowe
Dokonaj podziału gruntów rodzimych w oparciu o normę PN-86/B-02480
-Grunty rodzime
*skaliste :twarde miękkie
* nie skaliste:
+mineralne
+organiczne
-grunty nasypowe: nasypy budowlane nasypy niekontrolowane
Wymień podstawowe parametry charakteryzujące grunt
Grunt-
Przestaw podział skał karbońskich ze względu na podzielność
Narysuj i opisz charakterystykę skał s-e w czasie próby jednoosiowego ściskania
Opisz stan naprężeń w górotworze nienaruszonym eksploatacją górniczą. Podaj podstawowe zależności opisujące ten stan naprężeń
W górotworze nie naruszonym robotami górniczymi panuja naprężania, których przyczyna jest ciezar skal nadleglych -ciśnienie pierwotne. Bezposrednim następstwem ciśnienia pierwotnego oraz faktu iż czastka wewnątrz gorotworu nie ma możliwości przemieszczania sa sily działające na powierzchnie boczna czastki-cisnienie poziome. Ciśnienie poziome zalezy od: rodzaju skaly oraz głębokości zalegania. Wraz ze wzrostem głębokości ciśnienia poziome rosna az osiągają wartości ciśnienia pierwotnego. ( ten rysunek rysunek kwadratem i działającymi silami na niego referat z ciśnienia górotworu). Stan naprężeń w górotworze nienaruszonym zalezy również od zaburzen tektonicznych górotworu oraz własności mechanicznych mechanicznych struktury górotworu.
Narysuj schemat obliczeniowy obciążenia statycznego działającego na obudowę wyrobiska korytarzowego.
10 i 11. Charakterystyka złóż surowców mineralnych w Polsce
surowce energetyczne:
-w kamienny- gorny slask, wlabrzych w karbonie
- w brunatny- konin Bełchatów Turow surowiec opalowy
- ropa naftowa- ciecz przemysl petrochemiczny Zagl Pomorskie Jaslo Krosno na pln od przyl Rozewie
- metan- woj. Górnośląskie, dolnośląskie jako opał
- gaz ziemny- Karpaty pogorze karpackie pom. Zachodnie jako opal w przemysle
surowce metaliczne:
-Nikiel- dolny slask do powlok galmanowych
- Cynk i Olow- PN i pd obrzeze gornego slaska, Bytom, Zawiercie.
- Rudy Żelaza- Okręgi: częstochowski, kielecki
- Miedz i Srebro- Sudety
surowce chemiczne:
- Sol kamienna: malopolska: Wieliczka, Bochnia Ciechocinek Wlodawa
- Siarka- (lugowanie) tarnobrzeg, Karpaty
kopaliny skalne i surowcow budowlanych- bazalt, piaskowce, gliny, azbesty, marmur, dolomity, wapienie, kwarcyt.
Kopaliny kamieni szlachetnych i półszlachetnych- diament, rubin, szafir
Metody eksploatacji złóż surowców mineralnych
- Odkrywkowe kopalnie
- kopalnie głębinowe
- Lugowanie
- Otworowa
- Zgazowanie Wegla
Podział kopalń
-Odkrywkowe
-Glebinowe
Narysuj przekrój przez kopalnię głębinową i opisz jego elementy
Rysunek gdzies na wykladach
Sposoby udostępnienia złóż:
- sztolnie
- szyby
- szybiki
- przekopy
- przecznice
-pochylnie i upadowe
- otwory wiertnicze
Formy występowania złóż w skorupie ziemskiej
- poklady
- wysady
- żyły
- gniazda
- soczewki
- impregnacje
- konkrecje
Podział zasobów naturalnych
Geologicznie:
-Bilansowe: przemysłowe i nieprzemyslowe
-Pozabilansowe
- odnawialne
- Nieodnawialne
- wyczerpywane
- Niewyczerpywalne
II
Przedstaw podział wyrobisk górniczych ze względu na przeznaczenie
-Poszukiwawczo-rozpoznawcze: otwory wiertnicze rowy poszerzajace
- udostępniające: sztolnie, przekopy, szyby
- przygotowawcze: chodnki, dowierzchnie
- wybierkowe: dokonuje się wybierania kopaliny użytecznej a potem się je likwiduje: komory, ubierki, zabierki
- specjalne: tunele
Podział obudów wyrobisk szybowych, narysuj przykładowe rozwiązania
-betonowa
- murowa
- tubingowa
- zelbetowa
-stalowo-betonowa
Rysunek na kartce
Jaka jest różnica pomiędzy obudową rozdzielną a zespoloną
Obudowa rozdzielna-
Obudowa zespolona-
Wymień podstawowe wielkości od których zależy grubość obudowy szybu
Grubość obudowy szybu zalezy od: Głębokości szybu, rodzaju skal otaczających szyb, przekroju poprzecznego szybu, przeznaczenia szybu.
Opisz technologię wznoszenia obudowy szybu
Opisz metodę krótkich odcinków głębienia szybu
Podaj definicję obudowy górniczej
Obudowa Gornicza- stanowi urzadzenie lub zbior urządzeń, zwanych zestawami lub elementami obudowy, stanowiące kompletne zabezpieczenia wyrobiska.
Przedstaw podział obudów ze względu na cechy konstrukcyjne. Narysuj przykładowe rozwiązania obudowy
Ze względu na material:
- Drewniana
- Murowa
- Stalowa
- Mieszana
- zmechanizowana
Ze względu an rodzaj wyrobiska:
-obudowa ścian
- obudowa zabierek
- obudowa wyrobisk korytarzowych
Ze względu na sposób pracy:
-sztywna
- podatna
Rysunek na kartce
Przedstaw podział obudów górniczych ze względu na współpracę z górotworem
- podatna- Pozwala ona na utrzymanie kształtu przekroju wyrobiska przy zmniejszeniu kształtu jego powierzchni lub zmiany kształtu jego przekroju z zachowaniem żądanej wielkości powierzchni przekroju poprzecznego
-sztywna- pod wpływem ciśnienia górotworu lub obciążeń dynamicznych nie ulega odkształceniu, po przekroczeniu wytrzymałości ulega zniszczeniu
Narysuj podstawowe rozwiązania obudowy: późnopodporowej, wczesnopodporowej i natychmiast podporowej.
Narysuj i opisz charakterystyki pracy obudowy: późnopodporowej, wczesnopodporowej i natychmiast podporowej.
obudowa wczesnopodporowa - obudowa ze stojakami rozsuwnymi charakteryzującymi się tym, iż uzyskują podporność roboczą już po małym zsuwie
obudowa poznopodporowa- obudowa ze stojakami rozsuwanymi charakteryzującymi się tym, iż uzyskuja podpornosc robocza dopiero po dużym zsuwie
obudowa natychmiast podporowa- obudowa ze stojakami rozsuwnymi charakteryzującymi się tym, że uzyskują podporność roboczą zaraz po ich postawieniu przy bardzo nieznacznym ich zsuwie i zachowują w pracy stałą wartość tej podporności.
Napisz co rozumie się przez pojęcie obudowa podatna
Obudowa podatna- Pozwala ona na utrzymanie kształtu przekroju wyrobiska przy zmniejszeniu kształtu jego powierzchni lub zmiany kształtu jego przekroju z zachowaniem żądanej wielkości powierzchni przekroju poprzecznego.
Narysuj i opisz charakterystykę pracy obudowy podatnej
Podatność uzyskuje się przez:
- stosowanie przegubow w miejscach polaczenia poszczególnych elementow obudowy, które pozwalaja na pewne ich wychylenie pod wpływem ciśnienia
- przesuwanie poszczególnych elementow obudowy względem siebie
Łuki stropnicowe maja mniejszy profil od łukow ociosowych, aby mogly wchodzic w ich kotytka. Działające ciśnienie powoduje zachodzenie poszczególnych elementow obudowy na siebie. Przekroj chodnika może się zmniejszyc lecz obudowa pozostaje nieuszkodzona. Obudowe Obudowe ŁP wykonuje się jako zamknieta lub otwarta. Obudowa zamknieta posiada dodatkowo łuk spągnicowy. Strzemiona sluza do połączenia łuków ociosowych z lukiem stropnicowym jak i spagnicowym. Najczęściej stosowana jest jednak obudowa otwarta.Zmiana wielkości docisku srub w strzemionach umozliwia regulacje podatności. Stosując obudowe ŁP należy uważać, aby kształt wyrobiska był dostosowany do wielkości odrzwi.
Co to jest stateczność obudowy
Stateczność obudowy- zapewnienie przez obudowe w odpowiednim czasie potrzebnych wymiarow przekroju poprzecznego wyrobiska oraz zabezpieczenie ludzi, sprzętu i maszyn przed obrywającymi się odlamkami skalnymi lub przed zawalem.
Przedstaw podział złącz ciernych stosowanych w obudowach podatnych.
- poznopodporowe- maja rdzennik lekko zbieżny. Podpornosc robocza uzyskuja przy wsuwie rdzennika w spodnik 60-80 mm
- wczesnopodporowe-uzyskuja ja już przy wsuwie do 20mm
-natychmiastpodporowe-uzyskuja podpornosc robocza natychmiast natychmiast rozpoczęciem zsuwu
rysunek na kartce
Narysuj i opisz złącze typu SD obudowy typy ŁP
Rysunek na kartce
Wymień profile stalowe stosowane do produkcji obudów stalowych
- dwuteownik
- profil zamkniety (skrzynkowy)
- profil korytkowy
Narysuj i opisz obudowę metalową podatną dla wyrobisk korytarzowych
Rysunek na kartce
Opisz technologię wznoszenia obudowy metalowej podatnej wyrobiska korytarzowego
Wyrobisko w którym przewiduje się obudowe ŁP powinno być wydrążone w kształcie jak najbardziej zbliżonym do kształtu obudowy. Ustawienie odrzwi nastepuje przez skrecenie ich na spagu a nastepnie podniesienie ich w całości i ustawienie w miejscu zabudowania. Łuki w zamku powinny do siebie scisle przylegac, strzemiona powinny być umieszczone w odległości ok. 20 cm. Dolne konce lukow ociosowych ustawia się w gniazdach GL ok. 20 cm.
Podział obudów wyrobisk eksploatacyjnych
Indywidualne (drewniane, stalowe, mieszane)
Zmechanizowane (osłonowe- podporowe, podsadzkowe, obudowy skrzyżowań scianowych)
21. Podział obudów zmechanizowanych wyrobisk ścianowych
-oslonowe- podporowe
- podsadzkowe
- obudowy skrzyżowań scianowych
22. Narysuj i opisz sekcję obudowy zmechanizowanej
Podział systemów eksploatacji złóż węgla kamiennego
Pod względem sposobu:
- ubierkowe: scianowe, ubierkowo-filarowe, pośrednie ubierkowo-zabierkowe
-zabierkowe: system dlugich zabierek, komorowe, filarowo-zabierkowe
Ze względu na sposób kierowania stropem
-z ochrona stropu
- z zawalem stropu
- z ugięciem stropu
ze względu kierunek posuwania się frontuwybierania
-podluzna
-poprzeczna
- przekatna
Narysuj przekrój przez wyrobisko zabierkowe
Narysuj i opisz wyrobisko ścianowe
Wpływ eksploatacji podziemnej na powierzchnię
Deformacje:
- ciagle
-nieciagle
-nieustalone
-ustalone
Narysuj i opisz nieckę osiadania
Rysunek na kartce
Przy eksploatacji poziomego pokladu, zalegajacego na głębokości większej niż 150m, wytwarza się nad wyeksploatowana czescia pokladu tzw. Niecka osiadania inaczej kotlina obniżenia. Obejmuje ona powierzchnie wieksza od powierzchni wyeksploatowanej czesci
.
Opisz i scharakteryzuj zagrożenia naturalne występujące w kopalniach głębinowych
Zagrozenie pylowe-mozliwosc wybuchu pylu weglowego w kopalniach wegla kam. Aby zminimalizowac zagrozenie stosuje się zraszanie woda tamy wodne opylanie pylem kamiennym
Zagrozenie metanowe- metan jest gazem wydobywającym się naturalnie z pokładów wegla jest gazem wybuchowym. Najbardziej niebezpieczny jest gdy jego stężenie w powietrzu osiągnie poziom 5-15%. Zwalczanie: niedopuszcznie do wydobycia się metanu ze skaly, pomiary metanu w kopalniach, odmetanowanie, wentylowanie
Wyrzuty głazów i skal- dynamiczne niekontrolowane przemieszczanie rozkruszonych skal lub wegla z calizny do wyrobisk górniczych przez energie gazow wydzielonych z gorotworupolaczone z równoczesnym wypływem tych gazow.
Zagrozenia wodne- wody mogą pochodzic z otwartych zbiornikow powierzchniowych powierzchniowych górotworu otaczającego wyrobiska górnicze. Zapobiega się temu odwadniając kopalnie, tamami i pompami
Tapniecie- gwałtowne i przebiegające w krotkim czasie zruszenie strukturyskal, spowodowane przekroczeniem ich wytrzymałości oraz wyladowaniem energii sprężystej nagromadzonej w gorotworzeotaczajacym wyrobisko,w wyniku czego nastepuje nagle spekanie się skal i ich przemieszczenie się do wnętrza wyrobiska. Badanie struktury stropu może się przyczynic do przewidzenia tapniecia
Metody zwalczania zagrożeń naturalnych w kopalniach głębinowych
Patrz punkt 28
Sposoby przewietrzania stosowane w kopalniach głębinowych
-Wentylacja naturalna
-Wentylacja mechaniczna