SZKOŁA ASPIRANTÓW PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ
W POZNANIU
XI KURS KSZTAŁCENIA ZAOCZNEGO
PRZEDMIOT : OCHRONA LUDNOŚCI
TEMAT : BUDOWLE I URZĄDZENIA SPECJALNE OCHRONY LUDNOŚCI
OPRACOWAŁ:
plut. Norbert KORCZ
Niewyobrażalne może się zdarzyć. Puśćmy wodze fantazji i przyjmijmy, że w wyniku narastania konfliktu granicznego, Chiny dokonały niespodziewanego ataku jądrowego na Rosję. W ciągu 12 godzin zniszczone zostały wszystkie przeprawy na Irtyszu, Obie i Jeniseju; zniszczone zostało też kilka miast o przewadze ludności europejskiej Na odpowiedź nie czekano długo. Przez dwa dni obie strony zrzuciły łącznie 127 ładunków atomowych.
W europie wybuchła panika. Na gwałt ogłaszano mobilizację i przygotowywano schrony przeciwatomowe. W Szwajcarii w ciągu 48 godzin postawiono pod broń 625.000 żołnierzy i otwarto schrony dla całej niemal 7-milionowj populacji. Szwecja w ciągu 72 godzin wystawiła 800-tysięczną armię, która doprowadziła do porządku do użytku schrony dla 88% ludności, a także przygotowała piwniczne ukrycia dla reszty. Kiedy w Europie zaczęło pachnieć prochem około połowa ludności zachodnich państw siedziała już pod ziemią. Jedynie dawne kraje socjalistyczne nie miały wiele do zaproponowania swym społeczeństwom. W Polsce mizerne ukrycia wykonane były zaledwie dla 4% ludności, były to z reguły schrony usytuowane w wielkich zakładach pracy, szkołach i szpitalach. A i nie we wszystkich, a te w których były schrony zostały w większości zbudowane w latach 60-tych lub 70-tych.Dzięki protekcjom i łapówkom nieliczni zdobywali przepustki do schronów, pilnowanych przez uzbrojone warty. Dochodziło do przypadków samosądu ;wojsko strzelało do tłumów. Jeden z projektantów 100-tysięcznego Ursynowa -człowiek, który zaproponował, by ze względów oszczędnościowych nie budować na tym osiedlu ani jednego schronu popełnił samobójstwo.
Na gwałt wzmacniano stropy rachitycznych piwnic. Na działkach kopano ukrycia z blachy falistej, za której metr płacono na czarnym rynku 100$.Dzień i noc robotnicy zasypywali ziemią niedokończony tunel warszawskiego metra. Konwoje prywatnych samochodów ruszyły w stronę wielokilometrowych podziemi poniemieckiego Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego. Bito się o prawo koczowania w lochach starych, carskich fortyfikacji. Rząd próbował prowadzić akcję rozśrodkowywania ludności wielkich miast, ale powstał taki bałagan, że każdy ratował się na własną rękę. A przecież na Polskę nie spadła jeszcze ani jedna bomba...
Gdzie uciekać?
Jeśli komuś wydaje się, że coś takiego nie może się wydarzyć to jest w błędzie. Przykład-wydawałoby się cywilizowanej Jugosławii a teraz w Kosowie dowodzi, iż nawet na naszym kontynencie mogą się zdarzać rzeczy niewyobrażalne. Tymczasem Polska posiada 14695 tak zwanych schronów, w których mogło się pomieścić 1,8 mln ludzi, to jest 4,5% całej populacji Rzeczypospolitej. Mogą one być przekazane ludności w ciągu 48 godzin; część z nich w krótszym terminie. Prawdę mówiąc nie ma u nas schronów przeciwatomowych z prawdziwego zdarzenia. Są ukrycia o różnym stopniu wytrzymałości na uderzenie, mocne piwnice, betonowe schrony zaopatrzone we własne systemy wentylacyjne, ale pomieszczeń dla ludności(takich jak na Zachodzie)-mających własne zaoptarzenie w wodę, własne generatory i zapasy żywności po prostu brak. Są byłe województwa, w których liczba ukryć(umownie przyjmijmy, że wszystko, co nadaje się do zabezpieczenia ludności to schrony)nie przekracza dziesięciu. Na przykład w dawnym województwie Ostrołęckim są 3 ,w dawnym Suwalskiem-10 a w Ciechanowskim- 15.
W czasie wojny przewidziane jest u nas rozśrodkowywanie ludności, ale nie ma pewności, iż odbędzie się ono bez kłopotów. Z pewnością zimą wielu warszawiaków nie będzie chciało opuścić domów, by koczować w rejonie Puszczy Kampinoskiej czy Mińska Mazowieckiego. I wtedy ludzie w mieście będą mieli szansę porządnego ukrycia się jak jeden do dwunastu. W zasadzie nie ma województwa, w którym byłoby więcej miejsc w schronach niźli dla 10% społeczeństwa.
BRUD I UBÓSTWO
Przed laty oglądałem śmierdzące, brudne pomieszczenie, do którego prowadziły dziwne, ciężkie odrzwia, zaopatrzone w stalowe blokady. Na ścianie, pod sufitem zamontowany był prymitywny wentylator na korbę. Dopiero po chwili zrozumiałem, że jestem w schronie przeciwlotniczym. Tak właśnie wygląda spora liczba tego typu obiektów. Większość to piwnice o nieco lepszych stropach. Schronów z prawdziwego zdarzenia z filtrami, dającymi ochronę przed pyłami radioaktywnymi, mamy tyle co na lekarstwo. Na dobrą sprawę to ledwie co setny Polak jest w stanie przetrzymać bliskie uderzenie jądrowe. Reszta z tych ukrytych, prawdopodobnie bez problemów przeżyłaby tylko wojnę konwencjonalną, ze zwykłymi nalotami bombowymi. Takie schrony stosowane były z powodzeniem w czasie ostatniej wojny. Na przykład Berlin, którego ludność była dobrze zabezpieczona, w czasie 300 dużych nalotów stracił niecały 1% mieszkańców, podczas gdy małe i zaniedbane( w sferze schronowej)np. Pforzheim, w trakcie jednego tylko nalotu, straciło 25% ludności.
Dziś lepsze schrony są tylko przy zakładach przemysłowych; np. Huta Warszawa może ukryć pod ziemią całą jedną zmianę. Takie firmy mają jeszcze niewielkie pieniądze na konserwację, natomiast administracja lokalna w zasadzie nie dysponuje środkami, a tymczasem większość naszych schronów jest w fatalnym stanie Obrona cywilna wypożycza je na cele użyteczności publicznej. Niektóre wynajmuje się na sklepy, magazyny i punkty usługowe. Są takie miasta, jak choćby Wrocław, Łódź czy Lublin, w których niemal 1/4 obiektów poszła w dzierżawę-lecz z zastrzeżeniem, by w ciągu 48 godzin mogły być oczyszczone i przeznaczone dla ludności. Pieniądze z tych transakcji idą właśnie na cele obrony cywilnej. Natomiast w Warszawie niespodziewany, bezpośredni atak nuklearny przeżyliby oprócz pasażerów metra, bezdomni którzy mieszkają w jednym z nowszych schronów przeciwatomowych. Nie jest to czymś zaskakującym w skali europejskiej, bowiem w państwach najlepiej przygotowanych do ochrony ludzi-Szwecji i Szwajcarii-w schronach urządzone są parkingi, hale sportowe i kina. W Sztokholmie pod górą Klara Kyrka w dwukondygnacyjnym bunkrze dla 14 tyś. osób jest garaż, podobnie jak w obiekcie dla 20 tyś. zwanym Katrina. Również w Bazylei w schronie dla 35 tyś. ludzi parkuje 2800 aut.
NADMIAR OSZCZĘDNOŚCI
U nas mimo licznych rozporządzeń i nigdy nie anulowanych przepisów, nie buduje się już ukryć. Kłopoty finansowe sprawiały, że inwestorzy występowali do władz z prośbą o zgodę na niewznoszenie schronów. Obowiązywała i obowiązuje filozofia, że skoro od pół wieku nie było w Europie wojny, to i nie będzie.
Jedyny wyjątek to warszawskie metro, które na ponad połowie obecnej długości, przygotowywane jest na potrzeby ochrony ludności. Są tam stalowe odrzwia i systemy wentylacyjne. Co prawda podwyższa to dość znacznie koszty budowy ale da dobre schronienie dla około 50 tyś ludzi, a znacznie gorszą następnym 50 tyś.(zwykłe ukrycia w tunelu i na stacjach, ale bez dodatkowych zabezpieczeń technicznych).Cała linia, gdyby była gotowa z jednego końca miasta do drugiego dałaby schronienie 130 tyś. warszawiaków.
Ktoś może powiedzieć, no dobrze, ale po co te wspomniane dodatki techniczne? Przecież wystarczy mocny strop. Otóż podobnego zdania byli w czasie ostatniej wojny Brytyjczycy- do czasu, aż półtonowa bomba przebiła dach stacji przy Baker Street, ześlizgnęła się po schodach i wybuchła na dole, spychając setki ludzi pod nadjeżdżające metro; widząc masakrę, maszynista zwariował. Teraz londyńska kolej podziemna, podobnie jak w Rotterdamie, zaopatrzona jest w sprawny system zabezpieczeń, o jakim tylko możemy pomarzyć.
CHROŃ NAS BOŻE
Polaków mogą spotkać 3 rodzaje kataklizmów, wymagających ukrycia się.
1.Jądrowa awaria typu Czarnobyla ,ale o większym zasięgu, którą od biedy przetrzymamy siedząc przez jakiś czas w piwnicach i mieszkaniach.
2.Wojna konwencjonalna, którą znacznie gorzej przeżyjemy, bo nie mamy wytrzymałych i szczelnych pomieszczeń(w trakcie alianckich nalotów na niemieckie miasta wybuchały burze ogniowe; zdarzało się że z nietkniętych schronów wydobywano uduszonych ludzi. W końcu od bomby atomowej zrzuconej na Hiroszimę zginęło 70 tyś. ludzi, gdy w trakcie nalotu na Drezno od 200 do 300 tyś.)
3.Wojna jądrowa gdy oddalona od nas, to powoduje wysokie skażenie, na które nie jesteśmy przygotowani. A gdy przy naszych granicach lub na obszarze kraju-to pozostaje chroń nas Boże.