15 Rodzina polska w swietle wyników NSP 02


K. Slany, K. Kluzowa

Rodzina polska w świetle wyników NSP 2002

Wprowadzenie:

- Novum jest włączenie w jej skład osób nie pozostających w formalnym związku małżeńskim.

- Formalny status osób płci przeciwnej tworzących parę określa wprowadzone pytanie o stan cywilny prawny wg obowiązującego prawa.

- Osoby o statusie prawnym żonaty/ zamężna podzielono na:

  1. pozostające w związku małżeńskim,

  2. nie pozostające w związku małżeńskim, ale którego rozpad nie został usankcjonowany sądownie.

- Badano także stan cywilny faktyczny. Wyodrębniono: kawalerowie/panny, żonaci/zamężne, wdowy/wdowcy, rozwiedzeni oraz partnerzy/partnerki - nie uwzględniając ich stanu cywilnego prawnego. Wyodrębniono także kat. separowanych, która obejmowała a) separowanych prawnie i nie tworzących związków z innymi partnerami b) zamężnych/ żonatych prawnie, ale nie ;pozostające w związku małżeńskim i nie tworzące formalnych związków partnerskich z innymi osobami.

Skład rodzinny gospodarstw domowych:

- przewaga udziału miejskich gosp. wynika z: a) nierównego rozkładu ludności wg miejsca zamieszkania, b) mniejszej wielkości gosp. miejskich w porównaniu z wiejskimi.

a) w większości są to rodziny nuklearne

b) w co dwunastym gospodarstwie jednorodzinnym funkcjonuje rodzina rozszerzona, obejmujących także przedstawicieli starszego pokolenia, którzy nierzadko pełnią role głów rodzin (dostarczają całkowicie lub w przeważającej części środków utrzymania danemu gosp. domowemu)

c) w gosp. dwurodzinnych jest podobnie, częściej przedstawiciele starszego pokolenia niż młodszego występują w roli głów rodzin

d) w wielu rodzinach rozszerzonych (zwłaszcza miejskich) pozycja ekonomiczna starszego pokolenia jest silniejsza od pozycji młodszych pokoleń (podobnie w NSP 1988)

a) zdecydowana większość członków rodziny to dzieci i współmałżonkowie - co wskazuje na zaawansowany proces nuklearyzacji rodzin

b) obecność, w gospodarstwach wieloosobowych, osób pozostających w innych relacjach z głowami rodzin wskazuje na obecność (szczególnie na wsi) licznej kategorii rodzin rozszerzonych

c) rodziny rozszerzone różnią się w miastach i na wsi.

- W miastach - najczęściej są wnuki, na wsiach - rodzice i teściowie głów rodzin.

- Na wsi dwa razy częściej w skład rodzin rozszerzonych wchodzą krewni z linii bocznej i powinowaci głów rodzin (rodzeństwo, zięciowie, synowe). Świadczy to o utrzymaniu się na wsi tradycyjnego wzoru życia rodzinnego, opartego na rozbudowanej sieci powiązań między wspólnie zamieszkałymi krewnymi i powinowatymi.

Typy rodzin w gospodarstwach domowych:

- większość małżeństw bez dzieci stanowią starsze małżeństwa, znajdujące się w fazie „pustego gniazda rodzinnego”,

- tylko odsetek stanowią pary jeszcze nie mające dzieci, nie chcące lub nie mogące ich mieć.

- Większość tych związków posiadała dzieci i mieszkała w miastach (75%),

- udział partnerów w ogólnej liczbie rodzin w Polsce wynosi 1,9% - z przewagą w miastach.

- wzrost liczby rodzin niepełnych o 29%,

- dominują rodziny tworzone przez samotne matki.

- województwa o najwyższym odsetku danego typu rodzin: a) małżeństwa bez dzieci - łódzkie(24,8%), b) małżeństwa z dziećmi - podkarpackie (62,1%), c) partnerzy (z dziećmi i bez) zach-pomorskie (3,7%), d) matki z dziećmi - dolnośląskie(19,8%), e) ojcowie z dziećmi - dolnośląskie (2,5%)

- na zróżnicowanie wpływają takie czynniki: a) demograficzne - struktura ludności wg wieku i płci oraz migracje, które wpływają na zasoby populacyjne i dezorganizację rodzin, b) społ-kulturowe - realizacja wzorów formowania rodziny (np. najwyższe od lat wskaźniki urodzeń pozamałżeńskich, urodzeń wśród nieletnich matek oraz rozwodów notowane w województwach pn-zach części Polski).

- 107 tys. rodzin zrekonstruowanych (takich, w których min. jedno dziecko nie jest wspólnym dzieckiem małżonków/partnerów). Większość z nich tworzą osoby pozostające w formalnych związkach małżeńskich wychowujących dzieci.

- przeciętna liczba dzieci w rodzinach zrekonstruowanych jest wyższa niż w rodzinach biologicznych.

- odsetek małżonków z co najmniej średnim wykształceniem jest nieco wyższy w rodzinach biologicznych niż zrekonstruowanych

- natomiast wśród partnerów rodzin biologicznych i zrekonstruowanych odsetek ten jest prawie równy

Rodziny z dziećmi na utrzymaniu:

- najwięcej dzieci w tej kat. pochodzi z rodzin pełnych - 83% ogółu dzieci pozostających na utrzymaniu, następnie kolejno: w rodzinach samotnych matek, ojców, a najmniej w rodzinach partnerów.

- Wśród rodzin utrzymujących dzieci najwięcej jest takich, które posiadają jedno dziecko 47%. Z dwojgiem dzieci jest 36% rodzin i 17% z trojgiem i więcej dzieci.

- W 1988 roku odsetek rodzin utrzymujących troje i więcej dzieci był wyższy niż w 2002 - świadczy to o utrwalaniu się przemian w zakresie dzietności rodzin polskich, zwłaszcza w populacji miejskiej

- Co szósta rodzina jest rodziną z trojgiem lub więcej dzieci, w 1988 była nią co piąta

- w 1988 stanowiły 15% ogółu rodzin w Polsce, w 2002 - 10,4% (w obu przypadkach na wsi więcej niż w miastach)

- w 2002 rodziny młode stanowiły 18% ogółu rodzin posiadających dzieci na utrzymaniu (więcej na wsi niż w mieście).

- większy udział młodych rodzin występuje w grupie partnerów oraz samotnych matek.

- 25% rodzin kohabitacyjnych to ludzie młodzi (na wsi więcej niż w mieście) - świadczy to o stopniowej ich popularności

- przeważają dzieci w wieku wczesnoszkolnym (od 7 lat)

- co szóste dziecko w rodzinie jest w wieku 18 - 24 lata

- rodziny młode, co jest oczywiste, w większości posiadają dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym

- 78% tych rodzin - kobiety zamężne pozostające w małżeństwie

- więcej jest rodzin panien z dziećmi w miastach niż na wsi

- więcej jest rodzin kobiet zamężnych na wsi niż w miastach

- więcej jest rodzin kobiet rozwiedzionych w miastach niż na wsi - w Polsce rozwody są zjawiskiem par excellence (:)) miejskim

Rodziny według źródeł utrzymania:

a) dochody z pracy osobiście wykonywanej, b) niezarobkowe źródło dochodów, c) inne dochody pochodzące z własności, d) pozostawanie na trzymaniu innych osób posiadających własne źródło dochodów.

- kat. małżeństwa: 69% par posiada własne źródło utrzymania (więcej na wsiach niż w miastach)

- kat. partnerzy: 59% (w miastach więcej niż na wsiach)

- kat. matki z dziećmi: 88% (w miastach więcej niż na wsi)

- kat. ojcowie z dziećmi: 90% (na wsiach więcej niż w miastach)

- praca (głównie najemna) częściej jest źródłem utrzymania obojga małżonków (42%) niż obojga partnerów (26%)

- w przypadku rodzin z dziećmi na utrzymaniu, to prawie co drugie małżeństwo i prawie co czwarty związek partnerski utrzymuje się z pracy obojga małżonków/ partnerów

- prawie co trzecia rodzina monoparentalna utrzymuje się z pracy, główną część stanowią wśród nich rodziny mające dzieci na utrzymaniu (55%)

- dla ponad 50% rodzin niepełnych jedyną podstawą egzystencji jest niezarobkowe źródło utrzymania

- co trzecia rodzina mająca dzieci utrzymuje się z niezarobkowego źródła dochodu

- utrzymywanymi (z reguły przez krewnych w linii prostej) są najczęściej samotne matki (10%) i samotni ojcowie (6%)

- wśród małżeństw i partnerów odsetek utrzymywanych jest znikomy

- dochody z własności nie były prawie wcale wykazywane przez spisywane rodziny

- odnotowano także rodziny o nieustalonym źródle utrzymania (ale było ich niewiele)

- małżeństwa: najczęściej utrzymują się z pracy obojga małżonków (48%)

- związki partnerskie: najczęściej z posiadania własnego źródła utrzymania przez jednego z partnerów (39%)

- samotne matki i samotni ojcowie najczęściej z pracy (kolejno w 52% i 58%)

Wnioski końcowe (główne cechy struktury rodzin oraz charakterystyczne kierunki przemian):



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
K Slany, K Kluzowa, Rodzina polska w świetle wyników NSP 02
Kluz, Slany Rodzina polska w świetle wyników NSP 2002
Rodzina polska w swietle badan demograficznych
15 RODZINY
ćw 15 - badanie wiązki świetlnej, MIBM WIP PW, fizyka 2, laborki fiza(2), 29-Optyczna analiza widmow
2008 04 23 15 34 polska wojewodztwa miasta A4
14 i 15, filologia polska, Pozytywizm zagadnienia
plan wynikowy semestr 1 kl 2, Praca, Szkoła, Klasa 2, Edukacja Polska, Plany wynikowe
Rodzina polska, pedagogika
15, Filologia polska, Dwudziestolecie międzywojenne, Ogólniki do egzaminu
Mowa ciała i praktyczne możliwości wykorzystania wiedzy z tej dziedziny w świetle wyników badań zach
15 Żeby polska była polska
15 Choroba i uzdrowienie w swietle Pisma Swietego Edward Lorek
2008 04 23 15 34 polska wojewodztwa miasta A4
Mowa ciała i praktyczne możliwości wykorzystania wiedzy z tej dziedziny w świetle wyników badań zach
Model prętowy i przestrzenny stalowego elementu obetonowanego w świetle wyników eksperymentu
1933 02 13 Konwencja Polska Niemcy Transport wojskowy

więcej podobnych podstron