Psychiatria 25.01.06 (wykład 10.)

Zaburzenia psychiczne związane z używaniem substancji psychoaktywnych:

• używanie jako patologia

• uzależnienie

• późne następstwa

Alkohol wpływa na nastrój - nasila nastrój podstawowy, znosi lęk

Substancje psychoaktywne:

1. pochodne opiatów

2. alkohol etylowy

3. substancje psychodysleptyczne (halucynogenne) np. LSD - powodują zaburzenia funkcjonowania CSN - wywołują uczucie depersonalizacji i derealizacji. Też - muskalina, pejotl, różne gatunki grzybów.

4. canabinnoidy - otrzymywane z konopi indyjskich, poczucie zmiany rzeczywistości, intensyfikują doznania zmysłowe i sprawność umysłową

5. kokaina- otrzymywana z liści kokia - w Ameryce Pd, głównie w Andach. Ta grupa w początkach XXw. używana była do znieczulenia miejscowego.

6. amfetamina

7. rozpuszczalniki organiczne- używane wziewnie, substancje lotne (w tym eter, chloroform), benzyna, 4-chlorek etylu,

8. ecstasy - psychodysleptyczne i pobudzające działanie (podobnie - psylocybina) - w czasie wojny podawano te substancje żołnierzom, aby wzmocnić ich uwagę

9. tytoń (nikotyna) - nikotyna poprawia i pamięć i sprawność poznawczą; zmniejsza ryzyko lub opóźnia wystąpienie otępienia alzheimerowskiego

10. kofeina, teina

11. barbiturany - używane gł. Do uzyskania krótkotrwałej narkozy, czasem jako środki p/padaczkowe lub nasenne - bardzo silne, uzależniają

12. środki sympatykomimetyczne (np. atropina, aviomarin, parkopan - lek p/parkinsonowski) - Atropa belladnonna, Lulek czarny, Datura stramonium, Tantum rosa - wypity

13. bezodwuazepiny

Efekty późnezależą od:

1. uzależnienia, np. opiaty - upośledzają działanie endorfin w CSN

2. uszkodzenia toksycznego CSN - np. alkohol, substancje wziewne - w tym przypadku bardzo wcześnie pojawiają się objawy otępienne

KATEGORIE DIAGNOSTYCZNE:

1. Używanie ryzykowne - człowiek sięga po substancje psychoaktywne nie patrząc na grożące konsekwencje (np. picie lub palenie w czasie ciąży, papierosy w astmie, POCHP, picie przed prowadzeniem samochodu)

2. Nadużycie - spożycie substancji psychoaktywnych mające na celu uzyskanie wrażeń psychotycznych

3. Atypowa lub patologiczna reakcja - jeśli uzyskamy efekt, którego nie oczekiwaliśmy, np. stale utrzymujące się halucynacje po LSD, inny metabolizm substancji np. w wyniku procesów zapalnych CSN...)

Np. upojenie patologiczne - po spożyciu niewielkiej ilości alkoholu człowiek popada w silną psychozę - nie mówi, zachowuje się bardzo agresywnie

4. Uzależnienie - stan, w którym człowiek nie może funkcjonować bez przyjmowania substancji. Klinicznie - przyjęcie substancji znosi objawy głodowe (odstawienia).

Objawy odstawienia pojawiają się gdy znika z krążenia substancja:

• nieswoiste: dla wszystkich substancji te same

• rozdrażnienie, lęk, niepokój

• obniżenie nastroju

• drażliwość, awanturniczość, agresywność

• niemożliwość skupienia uwagi

• drżenia mięśniowe (głónie kończyn)

• zmiany potliwości i w wydzielaniu śliny

• napięcie i ból w kończynach

• swoiste:

• opiaty - zwalniają perystaltykę, odstawienie - biegunka, poszerzone źrenice

• barbiturany, benzodwuazepiny - obniżają próg drgawkowy - powodują ataki padaczkowe

• alkohol - nakładanie się objawów zatrucia i objawów odstawienia: napady drgawkowe (zatrucie + odstawienie)

• amfetamina - pobudliwość i agresywność

DELIRIUM ALKOHOLOWE - u osób, które nagle odstawiają alkohol po wielu latach odstawienia - ostre objawy odstawienia + zatrucia + objawy późne - bardzo silne zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, bardzo silny lęk, zaburzenia orientacji, omamy wzrokowe (głównie mikro- i makropsje - „białe myszy i różowy słoń”), nadwrażliwość na dźwięk i jego nadinterpretacja, ostry zespół mózgowy.

Większość substancji psychoaktywnych w trakcie używania powoduje wzrost progu pobudliwości - im dłużej przyjmujemy, tym wyższej dawki potrzebujemy.

Pierwszym obiektywnym sygnałem uzależnienia jest pojawienie się pewnego rytmu przyjmowania. Potem powoli dochodzi do zmiany wartości - ten rytuał staje się ważniejszy niż inne, a obowiązki zostają zaniedbane. W końcu substancja zaczyna wypełniać ale życie - człowiek jest gotowy zrezygnować z wielu rzeczy (pracy, rodziny., ..) by uzyskać substancje psychoaktywną.. W pewnym momencie osoba nie jest w stanie funkcjonować bez substancji. Pojawia się też lęk przed brakiem kolejnej dawki.

Tolerancja na różne substancje rozwija się różnie:

1. alkohol - pierwsza dawka ma bardzo wysoką tolerancję, potem spada

2. kanabinoidy, tytoń - na początku tolerancja mała, potem wysoka

Leczenie:

1. detoksykacja - po tym zabiegu tolerancja spada!!! Kolejna duża dawka może być nawet śmiertelna (np. opioidy). Koniecznie trzeba o tym pacjenta poinformować!!!

2. Terapia odwykowa -

• kiedyś - disulfiran - hamowanie przy pomocy nieprzyjemnych wrażeń

• obecnie terapia - praca nad sobą - uzyskanie przekonania, że jest się uzależnionym przez całe życie, ale się nie sięga po substancję. Podstawowym warunkiem powodzenia jest motywacja.

HALUCYNOZA ALKOHOLOWA:

• omamy słuchowe - głównie rozmowy dyskutujące o osobie uzależnionej

• po wielu latach uzależnienia

• duża awitaminoza!! --> uszkodzenie CSN

ZABURZENIA POALKOHOLOWE:

• delirium tremens - ostra psychoza poalkoholowa: lęk, niepokój, potem zaburzenia świadomości, omamy wzrokowe, zaburzenia elektrolitowe, wzrost temperatury

• zmiany somatyczne spowodowane alkoholem - otępienie poalkoholowe.

---