Wykład 12 Biologia rozwoju i ontogeneza człowieka.

Rozmnażania a proces płciowy.

Trwanie każdego gatunku jest możliwe dzięki stałej reprodukcji.

Rozmnażanie to przyrost stałej liczby osobników w wyniku:

a)rozmnażania płciowego

b)rozmnażania bezpłciowego (wegetatywnego)

Gamety powstają na drodze gametogenezy w jajnikach - oogeneza, w jądrach spematogeneza. Jajnik Ovarium, jądro Testis - gonady. Pierwotne komórki płciowe gonocyty wwędrowują do gonad podczas ontogenezy. Kobieta rodzi się z komórkami jajowymi w fazie oocytu.

Pierwotnie proces rozmnażania i proces płciowy były niezależne do siebie. Rozmnażanie miało na celu zwiększenie liczby osobników, natomiast proces płciowy wymieszanie materiału genetycznego podczas koniugacji, porzedzonej mejozą, co miało zapewnić lepsze dostosowanie się organizmu do środowiska. Dlatego proces płciowy nazywany jest procesem adaptacyjnym.

Determinacja płci.

To proces który prowadzi do zróżnicowania osobników rozdzielnopłciowych w kierunku żeńskim i męskim. Są dwa rodzaje determinacji:

- fenotypową (środowiskową)

- genetyczną (chromosmową)

Dla każdego osobnika podczas determinacji wyróżniamy 3 etapy.

I Etap - gdzie sygnał wywoławczy (środowiskowy lub genetyczny) działa jak swoisty przełącznik nastawiający org. w kierunku żeńskim lub męskim.

II Etap - uruchomienie tzw. Kaskady genów regulatorowych biorących udział w determinacji płci, które wpływają hamująco lub stymulująco na kolejne z serii.

III Etap - brak zdjęcia….

Rozdzielnopłciowość u człowieka to gonochoryzm.

Cechy płciowe człowieka:

KOBIETA:

Pierwszorzędowe: jajniki

Drugorzędowe: jajowody, macica, srom, pochwa, łechtaczka

Trzeciorzędowe: biust, specyficzne owłosienie ciała i rozkład tłuszczu, odpowiednie proporcje budowy ciała.

MĘŻCZYZNA:

Pierwszorzędowe: jądra

Drugorzędowe: prącie, moszna, nasieniowody

Trzeciorzędowe: specyficzne owłosienie ciała, męskie umięśnienie ciała, jabłko Adama.

Determinacja płci u człowieka: chromosom Y

- SRY- koduje czynnik determinujący rozwój jąder.

-RPS4Y - gen kodujący białko rybosomalne, analogiczny region nie podlega inaktywacji u kobiet (nie jest zlokalizowany w ciałku Barra i jest aktywny jako RPS4X)

- AMGY (AMELY) - gen kodujący strukturę emalii zębowej.

Stadia rozwojowe człowieka.

Proces ontogenezy to wszystkie nieodwracalne procesy które trwają od syngamii do śmierci organizmu.

Wzrastanie - to głównie zmiany rozmiarów ciała, jego rozrost

Rozwój - różnicowanie się budowy i funkcji organizmu zachodzące pod wpływem czynników środowiskowych.

Auksologia - nauka zajmująca się rozwojem ontogenetycznym i oddziaływaniem środowiska na rozwijające się dziecko.

I okres prenatalny (wewnątrzłonowy, maciczny) trwa 42 tygodnie dzieli się na dwie fazy: zarodkowa do 8 tygodnia i płodową (od 9 do 42 tygodnia).

II okres prenatalny (pozamaciczny)

• Noworodkowy (28 tygodni życia)

• Niemowlęcy (1 rok życia)

• Wczesnego dzieciństwa (2-3rok)

• Przedszkolny (4-6rok)

• Szkolny (7-15 rok) w tym faza obojętno płciowa 7-12 roku życia i dojrzewania płciowego 12-16 roku życia

• Młodzieńczy 16-20

• Dojrzałości 20-50 rok życia

• Starzenia się 50+

Faza rozwoju postnatalnego dzieli się na 3 okresy:
1)rozwoju progresywnego - od 0 do 25 roku życia, gdzie występuje przewaga procesów anabolicznych nad katabolicznymi

2)stabilizacji - 25-50 roku życia, pełnia życia cechująca się równowagą procesów chemicznych.

3)starzenia się- procesy kataboliczne przeważają nad anabolicznymi, zwykle po 70 r. ż. Występuje czas starczej wegetacji biologicznej.

Rozwój zębów.

W 4 tygodniu powstaje listewka zębowa pierwotna z której powstają zawiązki zębów mlecznych, pierwsze siekacze w żuchwie potem w szczęce.

W 7 tygodniu powstają tzw. Pączki zębowe zaczątki zębów mlecznych.

W 12 tygodniu następuje mineralizacja zębów mlecznych od siekaczy przyśrodkowych.

---