Zakład Epidemiologii Żywienia
Instytutu Żywności i Żywienia
w Warszawie
INSTRUKCJA
PRZEPROWADZANIA WYWIADU O SPOŻYCIU Z 24 GODZIN
Podstawowym celem wywiadu z ostatnich 24 godzin jest dostarczenie dokładnej informacji o tym co respondent spożył w ostatnich 24 godzinach poprzedzających badanie, lub poprzedniego dnia łącznie z okresem nocy.
Wywiad polega na przypomnieniu wszystkich produktów i napojów zjedzonych przez badaną osobę, włącznie z technologią przyrządzania potraw, recepturami i innymi szczegółami, stosowaną suplementacją witaminami lub składnikami mineralnymi oraz podaniem dokładnych spożytych ilości w miarach domowych, handlowych lub z pomocą oceny wielkości spożytej porcji z zastosowaniem zdjęć, modeli, graficznych rysunków i innych materiałów pomocniczych. Wszystkie informacje powinny być zapisane przez ankietera w odpowiednim kwestionariuszu.
Najważniejsze zastosowania metody
do oceny średniego spożycia w grupie, /pod warunkiem spełnienia wymogów reprezentatywności, dotyczących liczebności oraz uwzględnienia dni tygodnia w odpowiednich porcjach/,
do porównań sposobu żywienia różnych grup oraz w narodowych monitoringach oceniających sposób żywienia i stan zdrowia populacji
do oceny zwyczajowego spożycia, pod warunkiem kilkukrotnego przeprowadzenia wywiadu u jednej osoby z różnych dni.
Najważniejsze zalety
wywiad można dobrze wystandaryzować,
czas przeprowadzenia wywiadu jest krótki w porównaniu do innych metod /20-30 min/,
jest tańszy w stosunku do innych metod,
nie zmienia zwyczajowego sposobu żywienia respondenta,
nie jest uciążliwy dla respondenta,
ma zastosowanie w zasadzie niezależnie od poziomu wykształcenia respondenta, jego wieku i płci / z wyjątkiem małych dzieci i starszych osób z zaburzeniami pamięci/.
Najważniejsze źródła błędów respondenta
świadome lub nieświadome pomijanie i zapomnienie o spożytych produktach lub napojach,
włączenie produktów i napojów spożytych w innych dniach,
brak zdolności lub chęci do dokładnego opisania wielkości spożytej porcji,
przeszacowanie małych porcji,
niedoszacowanie małych porcji,
niezdolność do udzielenia wiarygodnego wywiadu / małe dzieci, niektóre starsze osoby itp./,
czasem, chęć przypodobania się ankieterowi i przedstawienie swojego spożycia jako przykładu „prawidłowej diety”.
Najważniejsze źródła błędów ze strony ankietera
odstępstwa od zadawania wystandaryzowanych pytań,
brak znajomości lub znajomość pobieżna aktualnych wielkości opakowań handlowych aktualnego asortymentu produktów i napojów,
brak znajomości praktycznych dotyczących sposobu przyrządzania potraw, stosowanych receptur, miar domowych,
brak przyjaznego kontaktu z respondentem,
prezentowanie postawy „osaczającej”, demonstrowanie oznak zdziwienia, zaskoczenia, dezaprobaty,
błędy w zapisie wielkości spożytych porcji,
pośpiech w przeprowadzaniu wywiadu,
brak kontroli kompetentności i poprawności zanotowanego wywiadu po jego zakończeniu, w celu uzupełnienia ewentualnych braków i niedokładności, w obecności respondenta.
Ogólna strategia przeprowadzania wywiadu
Przed rozpoczęciem wywiadu respondent powinien być poinformowany:
o tym na czym polega wywiad, że prosimy aby sobie przypomniał co wczoraj jadł o pił, gdzie, w jakich okolicznościach i z kim,
o tym, że wszystkie informacje będą traktowane anonimowo /trzeba podkreślić jak ważne jest by dostarczył nam prawdziwych informacji/,
następnie należy spytać, czy respondent zrozumiał swoje zadanie i to, o czym chcemy się dowiedzieć,
po zakończeniu wywiadu, należy spytać czy wszystko było zrozumiałe, i czy respondent chciałby coś dodać lub uzupełnić,
tam gdzie jest to możliwe, należy stosować pytania sprawdzające, szczególnie w przypadkach takich produktów, o których respondenci łatwo zapominają, jak np. o stosowaniu suplementacji witaminowo-mineralnej, o spożyciu alkoholu, słodyczy, sosów, majonezów, o wypijanych napojach, o tłuszczach stosowanych do potraw, dodatkach do zup i ich gęstości,
należy unikać pytań nazywających posiłki, np., co jadł na śniadanie, obiad, kolację itp., gdyż w pytaniach tych zawarty jest rodzaj osądu.
Wywiad powinien być przeprowadzony w spokojnym miejscu, zapewniającym respondentowi intymność. Należy przestrzegać warunku wstępnego, tzn. objęcia wywiadem pełnych 24 godzin. Najczęściej wywiad zaczyna się od momentu wstania z łóżka dnia poprzedniego, powinien wówczas skończyć się tuż przed czynnością wstania z łóżka dnia następnego. W przypadku pracy zmianowej lub innych okoliczności powodujących, że wywiad rozpoczynamy od innej pory, należy pilnować by pokryć wywiadem pełne 24 godziny / w tym spożycie dzienne i nocne/.
W zasadzie całość przeprowadzonego wywiadu można podzielić na następujące kroki:
Krok 1. Przypomnienie wszystkich spożytych produktów i napojów
Pytania powinny być zadawane neutralnym tonem. Pytanie pierwsze brzmi następująco:
1. Chciałabym się dowiedzieć, co Pan/i, lub Ty / do ucznia/, jadłeś lub piłeś po wstaniu z łóżka w dniu wczorajszym?
2. O której to było godzinie?
3. Czy posiłek ten zjadłeś w domu, czy w innym miejscu?
4. Czy jadłeś lub piłeś coś jeszcze?
5. Czy jadłeś i piłeś następnie i o której to było godzinie?
6. Czy jadłeś i piłeś coś jeszcze?
W ten sposób należy powtórzyć powyższe pytania aż się dowiemy o wszystkich produktach, potrawach i napojach zjedzonych przez cały dzień, następnie w nocy, do zamknięcia pełnych 24 godzin. Dużym ułatwieniem w przypomnieniu jest powiązanie pytań z aktywnością respondenta, tam gdzie jest to możliwe. Np. szkołą, zajęciami pozalekcyjnymi, pracą, studiami itp. innymi okolicznościami. Należy pamiętać o zapisaniu godziny i miejsca posiłku, co pozwoli na ocenę rozkładu posiłków w ciągu dnia.
Wszystkie informacje powinny być zapisane w odpowiednich kolumnach w kwestionariuszu wywiadu. / Wzór kwestionariusza załączono na końcu instrukcji. Strona druga wzoru może być powielona w dowolnej ilości, w zależności od długości listy zjedzonych produktów i potraw. Liczba takich stron może się wahać od jednej do kilku przypadających na jedną osobę/.
Respondenci różnią się chęcią współpracy. Czasami niezbędne jest zadanie pytań dodatkowych, zawsze należy pamiętać o tym, by nie „wymuszać” odpowiedzi. Dodatkowo zadawane pytania powinny brzmieć następująco:
7. Jakiego rodzaju pieczywo jadłeś?
8. Czy pieczywo było posmarowane? Czym?
9. Czy pieczywo było spożywane z jakimiś produktami?
10. Czy z pieczywem jadłeś coś jeszcze?
11. Czy był wypijany jakiś napój?
Czasem w przypadku trudności z przypomnieniem, można respondenta poprosić by przywołał z pamięci talerz, z którego jadł i „zobaczył” co na nim wówczas było. Powyższe pytania mogą być odpowiednio zmodyfikowane i zadane w stosunku do pozostałych posiłków i potraw, o ile respondent sam nie jest w stanie powiedzieć nam o wszystkim co zjadł w omawianym posiłku.
Krok 2. Opis zjedzonych produktów, potraw i wypitych napojów
W tym etapie ankieter powinien powrócić do początku wywiadu i przy każdym produkcie, potrawie czy napoju, załączyć jak najszczegółowszy opis, tam gdzie to możliwe z nazwą handlową produktu i recepturą potraw przygotowywanych w domu. Szczególną uwagę należy zwrócić na rodzaje zastosowanych technologii, stosowanie tłuszczów do przyrządzania potraw oraz sposobów ich doprawiania oraz pewne właściwości samych produktów, np. nisko-kaloryczność, o małej zawartości sodu, o małej zawartości tłuszczu itp. Wszystkie informacje powinny być zapisane w odpowiednich rubrykach kwestionariusza.
Należy także uzupełnić zapis w jednej z dwu pierwszych rubryk, dotyczący miejsca spożycia posiłku, gdyż w wielu przypadkach ułatwi to nam zastosowanie odpowiedniej receptury z bazy danych.
Pomocny w opisie produktów będzie załącznik zawierający informacje o: „Podstawowych zasadach opisywania produktów i potraw” zawierających konieczne punkty, o których należy pamiętać podczas opisu poszczególnych grup produktów.
Krok 3. Ocena wielkości spożytej porcji produktów, potraw i napojów
Do trzeciego kroku w wywiadzie, niezbędne są pomoce ułatwiające respondentowi przypomnienie wielkości spożytej porcji. Do tego celu służyć mogą miary domowe / łyżki, szklanki, kieliszki, miseczki i talerze /, modele drewniane, plastikowe, figury geometryczne a nawet zwykła linijka. Dobrą pomocą są kolorowe fotomodele produktów i potraw w kilku wielkościach. W Instytucie Żywności i Żywienia posługujemy się z dobrym skutkiem, od wielu lat, „Albumem” zawierającym kolorowe zdjęcia produktów i potraw w kilku wielkościach porcji. /Obecnie jest dostępne drugie wydanie Albumu/.
Album zawiera zdjęcia najczęściej spotykanych produktów i potraw, z uwzględnieniem różnej wielkości porcji. W pierwszej kolejności umieszczone są w nim zdjęcia pieczywa w różnych porcjach, a następnie zdjęcia tłuszczów stosowanych do pieczywa. W kolejności pokazane są dodatki do pieczywa: sery, wędliny, jaja, ryby. Kolejna grupa zdjęć to potrawy spożywane w obiadach: zupy, mięsa, potrawy półmięsne, potrawy bezmięsne, makarony, kasze, ziemniaki, oraz surówki i warzywa gotowane.
Następna grupa zdjęć przedstawia potrawy deserowe, ciasta, ciasteczka i lody. Ostatnie zdjęcie pokazuje naczynia o różnej wielkości i objętości, do oceny ilości wypijanych napojów.
W kroku 3, należy wrócić znowu do początku wywiadu, i dowiedzieć się o wielkości spożytej porcji każdego produktu potrawy i napoju. W metodzie wywiadu o spożyciu z 24 godzin pytamy zawsze o to, co i ile zostało z talerza zjedzone. Uzyskane informacje należy zapisać w czytelnej formie i z wyraźnie określonymi jednostkami miary: gramy, mililitry, litry, sztuki itp. tak by nie było kłopotów z kodowaniem i przekształceniem spożytych wielkości w odpowiednią ilości gramów.
W przypadku jaj, bułek, kromek pieczywa, ciasta, cukierków itp. gdziekolwiek jest to możliwe, należy zapisać liczbę spożytych sztuk.
Ważne, by zapisać wielkości opakowań np. jogurtów, soków, serów itp.
Nie wszystkie informacje otrzymane od respondenta dają się skwantyfikować za pomocą zdjęć w Albumie, lub miar domowych czy opakowań handlowych.
Wówczas należy posłużyć się przygotowaną wcześniej listą nietypowych wielkości spożywanych produktów, jak np. liść sałaty, łyżeczka cukru, łyżka pietruszki, dwa plasterki pomidora itp. przykładowych wielkości. W załączniki do instrukcji podajemy przykładowe rozwiązania tego problemu. Pełna lista posiadanych przykładów jest do wglądu w Zakładzie Epidemiologii Żywienia.
Dla pamięci dobrze jest mieć także przygotowaną listę aktualnych wielkości opakowań handlowych różnych produktów.
Krok 4 Przegląd uzyskanych informacji i poprawności zapisów
W powyższym etapie osoba prowadząca wywiad powinna upewnić się, czy wszystkie dane zostały zapisane właściwie, czy nie trzeba uzupełnić brakujących danych. Należy o tym uprzedzić respondenta słownie, jak np.:
Teraz przeczytam wszystko co zapisałam, żeby upewnić się, czy nie popełniłam jakiegoś błędu.
Na zakończenie należy zapytać o suplementację witaminowo-mineralną oraz / neutralnym głosem /, czy były spożywane w analizowanym dniu jakieś alkohole / zapis powinien objąć nazwę alkoholu i ilość spożytą /, w taki sposób by nie było kłopotu z przeliczeniem na alkohol 100%. Proponowane pytanie odnośnie spożycie alkoholu brzmi następująco:
Czy piłeś jakiś alkoholowy napój w ciągu wczorajszego dnia?
Należy także zapytać, jeśli nie zrobiono tego wcześniej w kroku 1, o to czy cokolwiek respondent jadł lub pił w nocy; czy nie opuścił jakiegoś produktu, /np. mleka, mięsa czy owoców / lub jakiegoś posiłku czy przekąski spożytych w ciągu wczorajszego dnia; oraz czy dzień, o którym pytaliśmy reprezentował „normalny”, czyli „typowy” dzień pod względem spożycia dla respondenta, czy nie i dlaczego.
Wywiad powinien zakończyć się podziękowaniem respondentowi za współpracę i poświęcony czas.
Załączniki:
wzór kwestionariusza
zasady opisywania produktów i potraw
przykładowa lista różnych wielkości wybranych produktów stwierdzanych w wywiadach
Posiłek |
Godz. |
Miejsce* |
Potrawa lub produkty |
Ilość |
Części jadalne |
Produkt rynkowy |
Skład potrawy - produkty |
Spożyta ilość w g |
Receptura potrawy |
|
|
|
|
|
miara domowa |
w g |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
* 1-dom 2-stołówka 3-punkt uliczny, bufet 4-akademik, internat 5-restauracja 6-na zajęciach 7- w innym miejscu
Przykładowy wywiad żywieniowy
Posiłek |
Godz. |
Miejsce * |
Potrawa lub produkty |
Ilość |
Części jadalne |
Produkt rynkowy |
Skład potrawy - produkty |
Spożyta ilość w g |
Receptura potrawy |
|
|
|
|
|
miara domowa |
w g |
|
|
|
|
|
I śn. |
800 |
1 |
kanapki |
3 szt. |
|
X |
|
chleb zwykły |
150 |
|
|
|
|
|
|
|
X |
|
masło ekstra |
15 |
|
|
|
|
|
|
|
X |
|
szynka wieprzowa |
60 |
|
|
|
|
pomidor |
1 szt. |
100 |
|
X |
|
|
|
|
|
|
herbata z cukrem |
1 szkl. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cukier |
2 łyżeczki |
10 |
X |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
II śn. |
1030 |
7 |
herbatniki |
2 szt. |
20 |
X |
|
|
|
|
|
|
|
banan |
1 śr. szt. |
200 |
|
X |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
na 5 kotletów: |
Obiad |
1430 |
1 |
kotlety mielone |
2 szt. |
|
|
X |
szynka surowa |
140 |
szynka surowa-350g |
|
|
|
|
|
|
X |
|
bułka św. |
40 |
bułka św.-100g |
|
|
|
|
|
|
X |
|
bułka tarta |
12 |
bułka tarta-30g |
|
|
|
|
|
|
|
X |
cebula
|
24 |
cebula-60g 50g |
|
|
|
|
|
|
|
X |
jajo całe |
20 |
jajo całe-50g |
|
|
|
olej rzepakowy |
2 łyżki |
20 |
X |
|
|
|
|
|
|
|
ziemniaki |
1 porcja |
200 |
X |
|
|
|
|
|
|
|
surówka z marchwi |
1 porcja |
113 |
X |
|
jabłko |
49,6 |
jabłko-200g→146g |
|
|
|
i jabłek |
duża |
|
X |
|
marchew |
47,4 |
marchew-225g→139,5g |
|
|
|
|
|
|
X |
|
śmietana 12% |
15,3 |
śmietana 12%-45g |
|
|
|
sok pomarańczowy |
1mała |
200 |
X |
|
|
|
|
|
|
|
|
szklanka |
|
|
|
|
|
|
Kolacja |
1900 |
1 |
kanapki |
3 szt. |
|
X |
|
chleb wieloziarnisty |
150 |
|
|
|
|
|
|
|
X |
|
masło ekstra |
15 |
|
|
|
|
|
|
|
X |
|
szynka królewska z indyka |
90 |
|
|
|
|
ogórek świeży |
1 szt. mała |
50 |
|
X |
|
|
|
|
|
|
jabłko |
½ szt. |
75 |
|
X |
|
|
|
|
|
|
herbata z cukrem |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cukier |
2 łyżeczki |
10 |
X |
|
|
|
|
* 1-dom 2-stołówka 3-punkt uliczny, bufet 4-akademik, internat 5-restauracja 6-na zajęciach 7- w innym miejscu
PODSTAWOWE ZASADY OPISYWANIA PRODUKTÓW W KWESTIONARIUSZACH
Osoba przeprowadzająca wywiad powinna uzyskać od respondenta jak najpełniejszy opis spożytych produktów, wypitych napojów i receptur, wraz z opisem techniki przygotowania smażenia, gotowania potraw mieszanych.
Pomocą w opisie może być poniższe zestawienie niezbędnych informacji dla każdej z grup produktów:
PIECZYWO
typ zastosowanej mąki (żytnia, całe ziarno, pszenica itp.)
wielkości spożytej porcji i standardowa porcja handlowa, lub inna wyraźnie wagowo określona (wg np. albumu)
czym posmarowane (tłuszcze, sosy itp.)
INNE PIECZONE PRODUKTY
typ produktu
domowy lub komercyjny
typ nadzienia
MLEKO I JEGO PRZTWORY
rodzaj produktu
nazwa handlowa
ciężar porcji (objętość)
procent tłuszczu zawarty
SERY
typ sera (gouda, topiony itp.)
ciężar porcji
procent tłuszczu
RYBY
rodzaj ryby
ciężar surowej lub ugotowanej porcji
metoda przyrządzania
z ością, skórą itp.
WARZYWA
świeże, mrożone, z puszki, gotowane itp.
ze skórą lub bez
ciężar zjedzonej porcji
metoda gotowania
tłuszcz użyty, sosy itp.
OWOCE
świeże, mrożone, z puszki, suszone, gotowane
typ sosu itp.
słodzone, niesłodzone
ZUPY
objętość porcji
domowa, handlowa
podstawa (woda, mleka, wywar warzywny, wywar mięsny)
dodatki (makaron, ryż.....)
zaprawa (śmietana, żółtka....)
TŁUSZCZE
rodzaj tłuszczu
nazwa
ciężar lub objętość zjedzonej porcji w g lub w miarach domowych
PRODUKTY ZBOŻOWE
typ ziarna
nazwa produktu
ciężar surowej lub ugotowanej porcji
metoda przygotowania
zużyty tłuszcz
MIĘSA
rodzaj mięsa
opis porcji
ciężar surowej lub ugotowanej porcji
metoda przyrządzania (gotowanie, smażenie itp.)
chude lub z widocznym tłuszczem
z kością lub bez
DRÓB
rodzaj drobiu
jaki kawałek został zjedzony (udo, skrzydło itp.)
ciężar surowej lub ugotowanej porcji
metoda przyrządzania
mięso zjedzone ze skórą lub bez
z kością lub bez
NAPOJE
objętość porcji
wielkość butelki, puszki....
soki owocowe: słodzony i niesłodzony
kawa, herbata - rodzaj, cukier, śmietanka
POTRAWY I PRODUKTY SPOŻYWANE POZA DOMEM
nazwa handlowa lub w restauracji
nazwa napojów
wielkość porcji
dodatki
SŁODYCZE
nazwa handlowa, domowa
wielkość porcji lub cena
POTRAWY MIESZANE
nazwa dania
wielkość porcji
przyrządzana w domu lub handlowa
receptura
Najczęściej spożywane produkty i potrawy
w miarach handlowych i domowych.
MLEKO I PRZETWORY MLECZNE
Nazwa produktu / potrawy
Camember
deser owocowy
Fromage
jajo
żółtko
białko
jogurt Yoko, Danone, Bakoma, Onken
kefir Danone
Petit Danone
ser topiony
ser topiony Hochland
ser Tosca
serek “bri”
serek edamski
serek tofu
serek waniliowy homogenizowany
serek wiejski
twarożek
Porcja
1 opakowanie
1 opakowanie
1 opakowanie
1 sztuka
mały
średni
duży
1 opakowanie
1 pojemniczek
prostokąt
trójkąt duży
trójkąt mały
10 sztuk
1 plaster
1 opakowanie
1 opakowanie
8 plasterków
1 plaster
½ szklanki
1 opakowanie
1 opakowanie
1 czubata łyżka
½ szklanki
Gramatura
100 g
125 g
100 g
50 g
30 g
20 g
150 ml
175 ml
500 ml
200 g
50 g
100 g
50 g
25 g
150 g
15 g
175 g
135 g
150 g
20 g
150 g
200 g
175-200 g
40 g
150 g
PRODUKTY ZBOŻOWE
Nazwa produktu / potrawy
Pieczywo
bułka Małgośka
bułka maślana
bułka wrocławska
chałka
chleb biały
chleb razowy
chleb słonecznikowy
grahamka
Granex
kajzerka
maca
paluszek
pumpernikiel
rogal
suchar
tost
kasza gryczana gotowana
sucha
kiełki mieszane
kluski lane gotowane
makaron gotowany
mąka pszenna
mąka ziemniaczana
muesli
otręby
płatki kukurydziane
płatki owsiane
ryż gotowany
suchy
Porcja
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
bochenek duży
mały
bochenek duży
mały
1 okrągły krążek
1 sztuka
10 sztuk
1 sztuka
1 sztuka
mały
duży
1 kromka
1 sztuka mały
duży
1 sztuka
1 kromka
3 łyżki
1 łyżka
1 opakowanie średnie
3 łyżki= ½ szklanki
z 1-ego jaja
3 łyżki= ½ szklanki
1 łyżka
1 łyżka
1 szklanka
1 łyżka
1 łyżka
1 szklanka
1 paczka
1 łyżka
3 garście
3 łyżki= ½ szklanki
1 torebka
Gramatura
200 g
50 g
350 g
400 g
700-800 g
400 g
1000 g
500 g
14 g
100 g
100 g
50 g
10 g
50 g
100 g
40 g
100 g
400 g
10 g
20 g
100 g
25 g
50 g
75 g
200g
65 g
10 g
6 g
80 g
6 g
6 g
30 g
150 g
10 g
20 g
80 g
125 g
RYBY
Nazwa produktu / potrawy
ryba w oleju
śledź
tuńczyk
ryba w puszce
szproty w sosie pomidorowym
małże Abba-Mussel-Salad
korki helskie
filety śledziowe w sosie tatarskim
małże prowansalskie
śledzie w majonezie
w zalewie
w oleju
szprotka w oleju
Porcja
duża puszka
1 dzwonek
puszka średnia
mała
średnia
duża
puszka
1 porcja
1 puszka
1 opakowanie
1 puszka
słoik mały
duży
1 średni plaster
1 sztuka z puszki dużej
Gramatura
40 g
80 g
185 g
110 g
200 g
260 g
215 g
340 g
60 g
200 g
340 g
255 g
400 g
500 g
40 g
35 g
MIĘSO I POTRAWY MIĘSNE
Nazwa produktu / potrawy
bigos
cheeseburger
flaki zamoyskie wołowe
gołąbki
gulasz
hamburger
kołduny litewskie
kotlet de'volai
paszteciki
pyzy z mięsem
skrzydło kurczaka
uszka gotowane
wątróbka rybna po kaszubsku
kabanos
kaszanka baltońska
kiełbasa myśliwska
mięso siekane
parówka
pasztet drobiowy
wielkopolski
polędwica
puszka mięsna
salceson
szynka drobiowa
tatar
Porcja
3 łyżki
1 sztuka
słoik
słoik
3 łyżki= ½ szklanki
¾ szklanki
1 sztuka
1 opakowanie
1 sztuka
2 sztuki
1 sztuka
1 sztuka
1 paczka
porcja
porcja
1 sztuka
1 flak
4 plasterki
1 łyżka
krótka
długa
1 puszka
1 średni kubeczek
8 plasterków
1 plasterek
duża
mała
1 plasterek
1 plasterek
1 łyżka
Gramatura
100-110 g
100 g
550 g
520-530 g
100 g
130 g
100 g
350 g
100 g
200 g
30 g
80 g
100 g
35 g
150 g
30 g
445 g
25 g
30 g
45 g
60 g
100 g
140 g
160 g
20 g
300 g
200 g
25 g
25 g
50 g
POTRAWY BEZMIĘSNE
Nazwa produktu / potrawy
kluski na parze
knedle
kopytka
łazanki
naleśniki bez nadzienia
omlet biszkoptowy
pasta z jajek
pierogi w torebce
pizza
placki ziemniaczane
pyzy w torebce
zupa w proszku
Porcja
1 sztuka
1 sztuka
12 sztuk
1 szklanka
1 sztuka
1 sztuka
1 łyżka
12 sztuk
średnia
5 sztuk
14 sztuk
1 sztuka
Gramatura
50 g
40 g
200 g
70 g
50 g
45-50 g
20 g
500 g
300 g
200 g
500 g
60 g
45 g
OWOCE
Nazwa produktu / potrawy
ananas
banan
brzoskwinie
cytryna
czarna porzeczka
czereśnie
drobne owoce
grejpfrut
gruszka
kiwi
maliny
mandarynka
morela
nektarynka
owoce z kompotu
pomarańcza
rodzynki
sałatka owocowa
śliwki
śliwki kalifornijskie suszone
truskawki
Porcja
1 plaster
1 puszka
średni
duży
1 puszka
1 mała
mała
średnia
duża
1 plaster
½ szklanki
½ szklanki
½ szklanki
średni
mała
średnia
duża
małe
średnie
duże
½ szklanki
mała
średnia
3 sztuki średnie
duża
3 sztuki duże
1 sztuka
mała
średnia
duża
1 szklanka
mała
średnia
duża
1 cząstka
1 łyżka stołowa
1 duża garść
1 łyżka stołowa
8 sztuk
1 opakowanie
1 szklanka
Gramatura
36 g
850 g=580 owoce i 330sok
170 g - 200 g
250 g
820 g
50 g
50 g
70 g
100 g
15 g
75 g
75 g
75 g
300 g
100 g
150 g
200 g
70 g
120 g
150 g
75 g
50 g
60 g
190 g
100 g
320 g
30 g
150 g
200 g
230 g
100 g
100 g
150 g
200 g
15 g
10 g
40 g
26 g
150 g
200 g
130 g
winogrona
wiśnie
kiść mała
średnia
duża
20 sztuk
½ szklanki
100 g
150 g
200 g
100 g
75 g
WARZYWA
Nazwa produktu / potrawy
biała rzodkiew
boczniaki smażone na tłuszczu
brokuły
brukselka
buraczki
cebula surowa
smażona
duszona
młoda ze szczypiorkiem
cykoria
ćwikła
dynia marynowana
fasolka konserwowa
szparagowa
groszek konserwowy
groszek zielony
grzybki marynowane
kapusta
kapusta gotowana
kapusta kiszona
koperek
kukurydza
marchew surowa
gotowana
natka pietruszki
ogórek surowy
kiszony
Porcja
duża
3 sztuki
½ szklanki
8 sztuk=1 szklanka
¾ szklanki
1 krążek
średnia
1 łyżeczka
3 łyżeczki= ½ szklanki
1 łyżka
1 sztuka mała
duża
1 sztuka
1 liść
1 łyżeczka
1 łyżka
słoik duży
mały 40 sztuk
3 łyżki= ½ szklanki
3 łyżki= ½ szklanki
1 konserwa
½ szklanki
1 łyżka
mały słoik
1 liść
1 szklanka
3 łyżki=1 szklanka
1 łyżeczka
1 szczypta
1 łyżka stołowa
1 pęczek duży
1 kolba
1 puszka
1 łyżka
½ szklanki
3 łyżki= ½ szklanki
3 łyżki= ½ szklanki
1 szczypta
1 łyżeczka
1 łyżka stołowa
1 plaster średni
duży
Gramatura
300 g
100 g
100 g
100 g
150 g
5 g
50 g
5 g
100 g
20 g
30 g
50 g
50 g
5 g
20 g
40 g
550 g
200 g
70 g
30 g
400-410 g
70 g
10 g
200 g
30 g
200 g
70 g
1,5 g
1 g
3 g
150 g
150 g
425 g
15 g
60 g
50 g
60 g
1 g
0,7-1 g
1,7-2 g
4 g
100 g
papryka konserwowa
pestki z dyni
pieczarki duszone
pieczarki marynowane
surowe
pomidor
por
rzodkiewki okrągłe małe
średnie
duże
rzodkiewki podłużne duże
średnie
małe
sałata
sałatka jarzynowa z majonezem
sałatka wielowarzywna
seler
surówka z cykorii
surówka z kapusty białej
surówka z porów
surówka z selerów
słoik
1 paczka mała
duża
3 łyżki= ½ szklanki
duży słoik
mała
duża
mały
średni
dość duży
duży
1 plaster dość duży
średni
mały
mały
średni
duży
10 sztuk
1 sztuka
10 sztuk
1 sztuka
do 1 kromki chleba
1 sztuka
10 sztuk
1 sztuka
10 sztuk
1 sztuka
10 sztuk
1 sztuka
do 1 kromki chleba
cała główka
mała
średnia
duża
liście
5 szt. małych
1 szt.
1 liść średni
5 szt. dużych
1 szt.
1 szklanka
3 łyżki= ½ szklanki
1 łyżka
mały
średni
duży
3 łyżki
3 łyżki
½ szklanki=3 łyżki
½ szklanki=3 łyżki
510 g
125 g
200 g
100 g
220 g
15 g
40-50 g
25 g
50 g
130 g
200 g
13 g
7 g
5 g
50 g
100 g
150 g
65 g
6 g
100 g
10 g
15 g
15 g
135 g
13 g
90 g
9 g
60 g
6 g
10 g
30 g
60 g
100 g
25 g
5 g
8 g
60 g
12 g
150 g
75 g
26 g
50 g
100 g
150 g
50 g
100 g
55 g
50 g
szczypiorek
szpinak
ziarna słonecznika
ziemniaki gotowane
pęczek średni
mały
10 szczypt
1 szczypta
1 łyżeczka
1 łyżka stołowa
3 łyżki stołowe
do 3 kromek chleba
3 łyżki= ½ szklanki
1 paczka
1 garść
1 szklanka
4 łyżki=2całe szt.=1 szkl.
3 łyżki
3 sztuki
100 g
70 g
5 g
0,5 g
1,5 g
3 g
10 g
10 g
100 g
300 g
30 g
150 g
120 g
90 g
280 g
SŁODYCZE
Nazwa produktu / potrawy
cukierek
cukier
Cukierki
beczułka czekoladowa z likierem
cukierek czekoladowy
czekolada zwykła
z nadzieniem
dropsy
Moons
galaretka
irys miętowy
Koala Supermint
krówka
kukułka
landrynki
lizak
śliwka w czekoladzie
Tic-Tac
Werther's Original
żelki
lody
Porcja
1 sztuka
łyżeczka płaska
średnia
czubata
1 sztuka
1 sztuka
1 tabliczka cała
1 cząstka
1 cząstka
paczka mała
1 sztuka
17 sztuk=małe opakowanie
1 pastylka
1 torebka
1 sztuka
1 garść
całe opakowanie małe
1 sztuka mała
duża
1 sztuka
paczka
garść
1 sztuka mały
duży
1 sztuka
opakowanie małe
duże
1 opakowanie
1 sztuka
rożek
z automatu
na patyku
1 kulka
1 kubek
Gramatura
4 g
5 g
6 g
8 g
20 g
10 g
100 g
4 g
5 g
40 g
5 g
29 g
2 g
20 g
3 g
40 g
85 g
5 g
10 g
3 g
100 g
22 g
15 g
20 g
30 g
16 g
50 g
50 g netto
5 g
120 g
110 g
50 g
40 g
50-100g
SŁODYCZE - CIASTKA
Nazwa produktu
babeczka
babka krucha
bajaderka
beza
biszkopty
bułka z makiem
ciasteczka kruche z dżemem
ciastko ponczowe
ciastko półfrancuskie
ciastko tortowe
delicje
drożdżowe z owocami
drożdżówka z dżemem
drożdżówka z makiem
eklerka
faworki
gofr
grzybek
herbatnik
herbatniki karaibki
herbatniki Petit
jagodzianka
karpatka
katarzynki
kremówka
makowiec
Markizy
napoleonka
pączek
pianka
piernik serduszko
piernik w czekoladzie
ptyś
rogalik francuski
rogalik własnej roboty z dżemem
rolada
Porcja
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka na wagę
1 sztuka ciastko
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 opakowanie
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 duży
20 sztuk = 1 opakowanie
10 sztuk
2 sztuki
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 kawałek
1 opakowanie = 12 sztuk
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 opakowanie
1 sztuka
1 opakowanie
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
Gramatura
40 g
30 g
50 g
5 g
30 g
5 g
100 g
10 g
40 g
60 g
50 g
160 g
15 g
60 g
70 g
100 g
40 g
5 g
50 g
30 g
10 g
200 g
75 g
10 g
100 g
30 g
20 g
50 g
50 g
200 g
17-20 g
60 g
40 g
30 g
200 g
15 g
225 g
20 g
30 g
60 g
50 g
50 g
rożek
rożek jako francuskie z czekoladą
rurka z kremem
rurka z kremem oblewana czekoladą
rurki waflowe
sernik
sezamki
sękacz
sokół
stefanka
szarlotka
W-Z
wafel wedlowski
czekoladowy
wafel zwykły
wafle torcikowie
1 sztuka średni
mały
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
12 sztuk
1 sztuka
1 paczka = 4 sztuki
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 duży
1 opakowanie
30 g
20 g
40 g
50 g
30 g
2,5 g
30 g
50 g
40 g
50 g
40 g
50 g
50 g
80 g
20 g
10 g
160 g
CIASTKA SŁONE I INNE PRODUKTY DO „PODJADANIA”
Nazwa produktu
chipsy
chrupki kukurydziane
okrągłe
długie
Flipsy - chrupki
krakersy małe
duże
kukurydza prażona
paluszki
Popcorn
prażynki ziemniaczane
ryż preparowany
Orzechy
orzechy laskowe
orzech włoski
fistaszki
orzechy ziemne
Produkty do smarowania
dżem
miód
masło czekoladowe
Milky Way
Snickers
Nutella
Porcja
opakowanie duże
średnie
małe
opakowanie małe
duże
17 sztuk
1 sztuka
1 opakowanie
1 sztuka
1 sztuka
1 garść
1 paczka
1 gruby
1 cienki
1 kubek
opakowanie małe
1 garść
1 opakowanie
1 garść
opakowanie małe
1 sztuka
10 sztuk
1 sztuka
10 sztuk
1 łyżka
1 paczka
puszka
słoik duży
średni
mały
1 łyżka
słoik mały
duży
1 łyżka
1 łyżka
opakowanie
słoik duży
mały
słoik duży
mały
Gramatura
175 g
75-100 g
25, 35, 50 g
50 g
100 g
50 g
3 g
65 g
3 g
10 g
3 g
100 g
5-10 g
2 g
30 g
200 g
6 g
50 g
2 g
50 g
8 g
80 g
9 g
85 g
15 g
80 g
150 g
450 g
360 g
220 g
20 g
250 g
500 g
15 g
15 g
310 g
400 g
200 g
400 g
200 g
SŁODYCZE - BATONY
Nazwa produktu
Bajka
baton czekoladowy
baton Pawełek
baton Snickers
baton szkolny
Cadburys z migdałami
migdałowo-orzechiwy
z ryżem
Chalva Vanilia
chałwa
Dove
King
Milky Way
Picnic
Prince Polo
Princessa
Record
rogalik Star
rogaliki babuni
Rolls
Star
waffle WW
Porcja
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
mały
duży
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
opakowanie duże
1 łyżka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
opakowanie duże
małe
1 sztuka
1 sztuka
1 sztuka
Gramatura
45 g
40 g
49 g
60 g
75 g
49 g
50 g
37 g
35 g
75 g
300 g
25 g
48 g
32 g
25 g
40 g
32-40 g
40 g
50 g
90 g
180 g
80 g
25 g
35 g
45 g
SOSY I PRZYPRAWY
Nazwa produktu / potrawy
chrzan
kakao granulowane
zwykłe
ketchup
McDonald's
koncentrat pomidorowy
majonez
dekoracyjny
sałatkowy
mleko granulowane
musztarda
sos
sos „Uncle Bens”
sos Knora
sos maggi do spaghetti
sos pomidorowy do spaghetti
sos tatarski
sosy Heinz
śmietana
śmietanka w proszku
w płynie
Porcja
1 łyżeczka
słoik mały
duży
1 łyżeczka
1 łyżeczka
1 torebka
1 butelka
średni słoik
1 łyżeczka
mały
duży
1 łyżeczka
słoik duży
mały
duży
mały
1 łyżeczka
1 łyżeczka
1 łyżka
1 mała łyżeczka wazowa
słoik
1 torebka
1 opakowanie duże
2 łyżki
słoik mały
średni
duży
1 butelka
1 łyżeczka
1 torebka mała
1 łyżeczka
mały pojemniczek
Gramatura
10 g
200 g
460 g
4 g
5 g
14 g
360 ml
200 g
5 g
70 g
210 g
5 g
320 ml
215 ml
385 ml
200 ml
2 g
10 g
10 g
75 g
350 g
100 g
400 g
30 g
180 g
210 g
320-350 g
280-342 ml
20 g
6 g
3 g
10 g
SOKI I NAPOJE
Nazwa produktu
Bobo-Fruit
Coca Cola
Hortex 100%
napój owocowy
sok
Porcja
1 butelka
1 puszka
małe opakowanie
małe opakowanie
1 łyżka
1 łyżeczka
Gramatura
175 ml
330 ml
200 ml
200 ml
10 g
5 g
Przeliczniki miar domowych na jednostki masy
Nazwa produktu |
Masa (g)
|
Nazwa produktu |
Masa (g)
|
Bułka (z przedziałkiem) |
100 |
Twaróg Grani |
200 |
Bułka Graham |
60 |
Serek homogenizacyjny |
200 |
1 kr. Pumpernikiel |
45 |
Serek pabianicki |
200 |
1 kr. jasnego cienka średnia gruba |
20 30 50 |
Serek „Kaśka” |
150 |
|
|
Serek wiejski |
125 |
|
|
Ser Brie - paczka |
175 |
1 kr. ciemnego cienka średnia gruba |
20 30 50 |
Ser Camembert - paczka |
110 |
|
|
Ser Camembert - paczka |
120 |
|
|
Ser Camembert - paczka |
100 |
1 herbatnik mały 1 herbatnik duży |
5 8 |
Ser Fromage |
100 |
|
|
Ser topiony twarogowo-kremowy - opakowanie |
125 |
1 rogal maślany |
100 |
Ser topiony w plastrach:1 plaster |
19 |
Paluch maślany |
80 |
Serek Petit Danone |
50 |
1 łyżeczka cukru: płaska średnia z czubkiem |
4 6 8 |
Serek Danone |
100 |
|
|
Serek Gucio |
150 |
|
|
Serek Gucio |
100 |
Mąka: 1 łyżeczka 1 łyżka |
6 13 |
Jogurt Jogo |
150 |
|
|
Jogurt Danone |
150 |
Kasza manna: 1 łyżeczka 1 łyżka |
6 14 |
Jogurt (zwykły) |
200 |
Kasza jęczmienna: 1 łyżeczka |
14 |
Pomidor: duży mały 1 plaster |
240 125 25 |
Kasza gryczana: 1 łyżeczka |
12 |
|
|
Ryż saszetka |
125 |
Ogórek kiszony: duży mały 1 plaster |
200 60 8 |
Płatki kukurydziane:1 łyżka |
4 |
|
|
Makaron suchy świderki garść |
25 |
Sałata główka: duża mała 1 liść średni |
200 120 10 |
Mąka ziemniaczana: 1 łyżeczka |
11 |
|
|
Ser żółty: 1 średni plaster 1 gruby plaster |
20 30 |
Pietruszka - natka: 1 łyżeczka |
5 |
|
|
Szczypior: 1 łyżeczka |
8 |
Ser topiony: prostokąt mały trójkąt duży trójkąt |
100 25 50 |
Rzodkiewka: pęczek 1 sztuka |
300 20 |
|
|
Rodzynki: 1 łyżka |
9 |
|
|
Mak: 1 łyżka |
5 |
Nazwa produktu |
Masa (g)
|
Nazwa produktu |
Masa (g)
|
Mandarynka: 1 sztuka |
40 |
Masło: 1 łyżeczka 1 łyżka |
5 10 |
Pomarańcza: 1 duża 1 mała |
350 220 |
Smalec: 1 łyżeczka 1 łyżka |
7 15 |
Cytryna: 1 duża 1 mała 1 plaster |
150 80 8 |
Olej: 1 łyżka |
15 |
Banany: 1 duży 1 średni 1 mały |
250 170 140 |
Oliwa: 1 łyżka |
10 |
|
|
Majonez: 1 łyżeczka |
5 |
|
|
Ketchup: 1 łyżeczka |
6 |
Winogrono kiść |
350 |
|
|
Kiwi: 1 sztuka |
110 |
|
|
Granat: 1 sztuka |
100 |
|
|
Grejpfrut: duży mały |
500 400 |
|
|
Jabłko: duże średnie małe |
350 250 150 |
|
|
Marchew: duża średnia mała |
350 200 150 |
|
|
Pietruszka: duża średnia |
200 120 |
|
|
Seler: duży średni |
300 150 |
|
|
Bakłażan |
400 |
|
|
Ustalenia zawarte na zebraniu roboczym PBZ 66 02 w dniu 30.01.1997
Ad. p.6. Źródła receptur potraw
Zalecane jest korzystanie z jednolitej bazy danych. Powinno być więc wykorzystane jedno źródło receptur (z podaniem wydajności) - będą one zawarte w części tabel dotyczącej receptur.
W związku z powyższym Uczestnicy spotkania proszeni są o:
zgłoszenie uzupełnień do wykazu potraw zawartych w publikacji z roku 1994 (Nadolna I., Kunachowicz H.);
jeżeli to możliwe, przy zgłoszeniu prosimy podać źródła receptur, ewentualnie same receptury (z podaniem wydajności), o ile takie istnieją.
Ad. p.7. Przeliczanie spożycia żywności na grupach produktów
Przeliczanie na grupy produktów jest wykorzystywane do wieloletnich obserwacji i określania trendów czasowych. Należałoby zatem przeanalizować dotychczasowe podejście ujęte w Normach z 1987 roku, aby je zaktualizować.
Ad. p.10. Uwzględnianie napojów
Ustalono:
dla kawy i herbaty przyjmuje się ilości cukru określone przez respondenta. W przypadku gdy takich informacji brakuje, przyjmuje się średnie wartości z instrukcji opracowanej w Zakładzie Epidemiologii IŻŻ (p. doc. Charzewska);
wartości dla soków będą ujęte w nowych tabelach;
istnieje potrzeba przygotowania wykazu najpopularniejszych napojów nie figurujących w tabelach z określeniem zawartości cukru. Wykaz powinien obejmować również napoje typu „light”
Osoba, która podjęłaby się sporządzenia takiego wykazu i przekazania go Uczestnikom spotkania………….
W Zakładzie Epidemiologii IŻŻ przygotowana zostanie pełna lista przeliczeń miar domowych na gramy, która będzie udostępniona wszystkim Uczestnikom.
Ad. p.15. Obliczanie % pokrycia norm na składniki odżywcze
Istnieje pilna potrzeba opracowania wytycznych do interpretacji norm żywienia z roku 1994. Potrzebne są ustalenia odnośnie:
który poziom - zalecany czy bezpieczny - ma być przyjęty jako odniesienie;
jakie mogą być tolerowane odchylenia od wartości określonej normą z uwzględnieniem różnych grup ludności.
Na spotkaniu ustalono:
stosowanie poziomu bezpiecznego do oceny spożycia;
stosowanie poziomu zalecanego do planowania wyżywienia.
Ad. p.14. Wykorzystywane tabele składu i wartości odżywczej
Powinna być przyjęta jednolita baza danych odnośnie wartości odżywczej. Bazą tą będzie nowe wydanie tabel (obecnie w końcowym stadium przygotowania).
Ad. p. 16. Stosowany system kodowania
Przyjęto jako docelowy system kodowania, który będzie obowiązywał w nowym wydaniu tabel składu i wartości odżywczej produktów.
Ad. p. 17. Podział spożycia składników odżywczych na posiłki
Sposób żywienia w coraz większym stopniu odchodzi od tradycyjnego modelu posiłku. Należy zatem skłaniać się do podziału na zasadzie notowania godziny, typu oraz miejsca spożywania posiłku.
Ad. p. 18. Stosowane redukcje składników odżywczych
Postanowiono, że można pozostać przy redukcjach określonych w normach z 1987 roku, przy czym stosuje się redukcje zawartości danego składnika:
w całej racji pokarmowej - jeżeli stosuje się przeliczenie na produkty podstawowe;
tylko w produktach - gdy stosuje się przeliczenie na produkty oraz potrawy gotowe (które już zawierają wartości zredukowane).
Straty - określane jako całość strat występujących od produktu jadalnego do produktu spożytego.
Zawarte w normach zróżnicowane wielkości strat dla dorosłych i dla dzieci - wyższe wartości dla dzieci stosowane tylko do żywienia zbiorowego.
Jakościowa ocena spożycia jest potrzebna dla pewnych celów, ale powinna być unowocześniona w sposób bardziej przystosowany do obecnej rzeczywistości.
Źródła rozbieżności uzyskanych wyników oszacowań
Wynikające z samych ankiet:
dokładność oszacowań ilościowych, związanych z samym opracowaniem ankiety (mogą być w pewien sposób wyeliminowane po przyjęciu wykazu zamiany miar domowych na gramy)
Przy przeliczaniu na wartość odżywczą:
stosowanie różnych receptur (z różnych źródeł);
stosowanie różnych baz danych odnośnie składników odżywczych (różne wydania tabel);
stosowanie różnych współczynników redukcji (o ile są stosowane);
łączne stosowanie redukcji do produktów i potraw, podczas gdy powinny one dotyczyć tylko pierwszej z wymienionych grup.
Po wprowadzeniu wszystkich stopni standaryzacji celowe jest przeprowadzenie podobnego doświadczenia porównawczego w celu sprawdzenia, na ile wystąpiło zbliżenie wyników (ewentualnie przeprowadzenie takiego badania na jadłospisach referencyjnych).
Uczestnicy proszenie są o nadsyłanie zgłoszeń receptur oraz wypowiedzi co do kodów do Zakładu Wartości Odżywczych Żywności IŻŻ (p. doc. Kunachowicz) - do końca lutego b.r.
Prosimy nadsyłać wszystkie uwagi do - mgr inż. Anny Wojtasik
(SPTŻIŻ, W-wa)
Ocena jakości całodziennego żywienia wg Szczygłowej i wsp.
Klasyfikacja żywienia |
Liczba posiłków dziennie |
Liczba posiłków zawierających |
||
|
|
białko zwierzęce |
białko zwierzęce + owoce i warzywa |
mleko i przetwory |
Klasa I |
4 |
4 |
3 |
1 |
Klasa II |
3 |
3 |
2 |
1 |
Klasa III |
3 |
2 |
1 |
1 |
Klasa IV |
nie spełnia jednego z warunków klasy III |
|||
Instrukcja pomiarów masy i wysokości ciała
oraz fałdów skórno-tłuszczowych
Pomiarów należy dokonywać w godzinach przedpołudniowych.
Pomiarów masy ciała dokonuje się na wadze lekarskiej z dokładnością do 0,1 kg (100 g). Należy zwrócić uwagę, aby waga była wytarowana, a badana osoba rozebrana do połowy, bez obuwia.
Pomiarów wysokości ciała dokonuje się wzrostomierzem z dokładnością do 1 mm (lub 0,5 cm - w zależności od dokładności posiadanego urządzenia). Jest to odległość pomiędzy podstawą (basis) a najwyższym punktem położonym na głowie (vertex). Badany powinien być bez obuwia, stać z kolanami złączonymi, swobodnie wyprostowany, ręce opuszczone wzdłuż ciała, stopy złączone, palce lekko rozsunięte, głowa ustawiona poziomo z oczyma utkwionymi wprost przed siebie (w płaszczyźnie frankfurckiej). Poziome ramię wysokomierza powinno być dosunięte do najwyższego punktu głowy.
Pomiary fałdów skórno-tłuszczowych przeprowadza się dwukrotnie i oblicz wartość średnią. Pomiarów fałdów dokonuje się po lewej stronie ciała, postawa wyprostowana, ale bez napięcia mięśni, ręce luźno opuszczone wzdłuż ciała:
nad mięśniem dwugłowym i trójgłowym ramienia - fałdy pionowe pośrodku ramienia, w połowie długości mięśni,
nad grzebieniem kości biodrowej - fałd ukośny nad kością biodrową,
pod dolnym kątem łopatki - fałd poziomy tuż poniżej dolnego kąt łopatki.
Pomiaru obwodu w pasie dokonuje się w bezdechu, układając taśmę poziomo lub nieco skośnie w największym przewężeniu tułowia w talii; w przypadku wydatnego brzucha taśmę należy ułożyć poziomo ponad grzebieniami biodrowymi.
Pomiaru obwodu bioder dokonuje się w bezdechu, układając taśmę poziomo w najszerszym miejscu bioder.
12
38
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Instrukcja obsługi TCW 97 v3
Wywiad Williamem Tuckerem, Instrukcje & Pomoce, O zyciu i nauce
instrukcja SCENIC 97 99
instrukcja SCENIC 97 99
Wywiad poglebiony
wykład 6 instrukcje i informacje zwrotne
Technologia spawania stali wysokostopowych 97 2003
Instrumenty rynku kapitałowego VIII
UKŁAD MOCZOWY WYWIADY
05 Instrukcje warunkoweid 5533 ppt
Sem 3 Wywiad w chorobach układu oddechowego
Instrukcja Konwojowa
Rada Ministrow oficjalna 97 03 (2)
Wywiad w chorobach układu pokarmowego
ISM Code 97 2003
więcej podobnych podstron