Zarządzanie Ryzykiem Ubezpieczeniowym

Ryzyko:

- niepewność dotycząca przyszłości (działań i ich skutków),

- r. ujawnia się gdy nasze działania są niepewne,

- r. to zagrożenie, niebezpieczeństwo, (zagrożenie może się zrealizować lub nie, ubezpieczenie daje możliwość zregenerować uszczerbek naszego majątku naruszonego, np. w wyniku powodzi.

- r jako szansa (na duże zyski).

Ubezpieczenie pozwala nam ustrzec się przed niebezpieczeństwem.

Klienci to osoby fizyczne i prawne.

WY2

Co to e ryzyko?

Ryzyko towarzyszy człowiekowi zarówno stanom, w jakich się znajduje jak i działaniom, które podejmuje, a zwłaszcza jego decyzjom dotyczącym przyszłości. Z powodu ryzyka faktyczne zyski przedsiębiorstwa mogą okazać się niższe….

Od starogreckiego słowo riza - podwodna skała, …, co sugeruje nieprzewidywalność, jak i ogromną w narażenia na straty.

… - r - utożsamiane jest z niebezpieczeństwem, zagrożeniem czegoś…

Różne definicje ryzyka:

- r jest to stan niepewności niosący możliwość straty,

- statystycy postrzegają je jako prawdopodobieństwo wystąpienia zjawiska

Cechy ryzyka

- dotyczy ryzyka,

- nieprzewidywane z powodu niepewności,

- ma określoną wartość.

Ekonomiczne skutki zdarzeń

- osobowo-majątkowe szkody lub działania; skutek: śmierć, wypadki, długie życie po okresie aktywności zawodowej,

- czysto majątkowe: strata/zysk w mieniu lub dochodach, zobowiązania/w tym odpowiedzialność cywilna

Ryzyko … jest ….

- przedmiot - czym ryzykuje

-- … (majątek, zdrowie),

-- przyczyna strat: pożar, kradzież,

-- obszar: r rynkowe, techniczne.

Inne rodzaje ryzyka:

- r fundamentalne - niesie straty w dużej liczbie osób, całych krajów, np. trzęsienie ziemi, huragany, powodzie,

- r. partykularne - powoduje straty u pojedynczej jednostki (rabunek, podpalenie) oraz wynika od tych jednostek niezależnie np. uderzenie pioruna.

Ze względu na czas dane ryzyko dzieli się na

- statyczne - niezależne od zmian cywilizacyjnych, technologii (r. żywiołów)

- dynamiczne - efekt zmian działalności gospodarczej, ludzkiej (kryzysy gospodarcze, inflacja, zmiana gustów

Ryzyko ze wzgl na źródła:

- r. wewnętrzne - kreowane przez organizację (r. płynności finansowej, r. operacyjne - zbyt duży udział kosztów stałych w kosztach ogółem);

- r. zewnętrzne - otoczenie;

- r. systemowe - r. efektu domina, r. systemu finansowego, które grozi niestabilnością finansową.

Ryzyko wewnętrzne:

- r. finansowe zw. z finansowaniem się kredytami,

- r. przedsięwzięcia inwestycyjnego, zagrożenie korzyści przewidywanych z inwestycji, bądź mniejsze niż zakładane,

- r. osobowe, załogi (choroby, wypadki przy pracy, niekompetencja pracownika, strajki, sabotaże);

- r. płynności finansowej;

- r. operacyjne;

- r. techniczne (poziom eksploatacji, czasu, skażenia środowiska, szkody elektryczne);

- odpowiedzialność cywilna za produkt, OC z tyt. prowadzonej działalności (każdy podmiot, który wyrządzi krzywdę drugiej osobie zobowiązany jest do zadośćuczynienia za szkodę (majątkowe - zniszczy..) lub szkodę (uszczerbek na zdrowiu) ma zadośćuczynić finansowo [ubytek odp - to są pasywa zadośćuczynienie, które może być ale nie musi] = odp za produkt, odśnieżarkę, OC kierowcy.

Ryzyko zewnętrzne:

- r. wynikające z makrootoczenia,

- r. terrorystyczne, np. wybuch ładunku (utrata majątku),

- r. że zmniejszy się potencjalny popyt klientów i przedsiębiorstwo poniesie straty.

Tylko od niektórych ryzyk można się ubezpieczyć, nie można ubezpieczyć się od inflacji, wojny, rozruchów.

Ryzyko w teorii ubezpieczeń:

1 ryzyko ubezpieczeniowe - ryzyko które może być przedmiotem ubezpieczenia,

2 ryzyko ubezpieczyciela, czyli zakładu ubezpieczeń, jako uczestnika rynku;

3 r. ubezpieczającego się (klienta zakładu ubezpieczeń) - mój ubezpieczyciel bankrutuje i też ponoszę ryzyko.

Ryzyko ubezp. - jest to takie r. dla którego częstość zdarzeń oraz średnia szkodliwość są wysoce przewidywalne.

Jest to ryzyko ekonomiczne, które ma atrybuty

- możliwość pojawienia się,

- mierzalność strat finansowych,

- przewidywalność,

- losowość.

……. nie daje żadnych korzyści majątkowych

- r. cz. Zagrożenie, głownie kapitałów rzeczowych, gdyż niesie zawsze uszczerbek wojskowy…

Ryzyka spekulacyjne w zasadzie nie ulegają ubezpieczeniu.

Klasyfikacja zdarzeń losowych

Zdarzenia losowe dzieli się na wypadki losowe oraz zdarzenia pomyślne. Pojęcie wypadek losowy obejmuje:

wypadki losowe sensu stricte,

nieszczęśliwe wypadki.

Zdarzenie losowe pomyślne, np. dożycie do wieku emerytalnego, narodziny dziecka,

Rodzaje zdarzeń losowych:

wypadki przy pracy,

klęski żywiołowe

zabudzenia spos

odp … na zasadzie winy lub ryzyka

inne: np. …., ekscentryczne (śpiewak ubezpiecza swój głos) oraz niektóre finansowe (bankructwo prawnie stwierdzone, domniemane lub faktyczne),

wypadki NNW,

nieszczęśliwe wypadki.

Uwarunkowania i czynniki ryzyka:

Uwarunkowania

ekonomiczne

fizyczne

organizacyjne

Czynniki:

siły natury,

działania człowieka, Zdarzenia

działania techniczne.

Podatność na ryzyko

Trzy rodzaje zabezpieczenia:

- pośrednictwo socjalne -ryzyko:

- fundusze? Handingowe - wojna, obszar prowadzenia działań zbrojnych

- samobójstwo

- czynny udział w zamieszkach

Elastyczne ubezpieczenia:

- bezterminowe

- inwestowanie części kwoty ubezpieczenia w różne fundusze

Można wykazać um.

….

Reasekurat - organizacja zabezpieczająca naszego ubezpieczyciela

WY3

Zarządzanie ryzykiem - lata 40/50 - proces swiadomego sterowania ryzykiem.

Etapy zarządzania ryzykiem:

MAPOWANIE RYZYKA

Metody zarządzania ryzykiem ubezpieczeniowym

- unikanie ryzyka - nielokalizowanie majątku na terenach zagrożonych lub przemieszczanie ryzyka np.: za poprzestanie określonej działalności.

- zatrzymanie ryzyka

- kontrola ryzyka

- transfer ryzyka

- dystrybucja ryzyka

- ubezpieczenie - zawiera wszystkie elementy wyżej wymienione, ale tylko w pewnej części

Zatrzymanie ryzyka - pokryć samodzielnie jego skutki:

- aktywne (swiadome) - tworzymy rezerwy z zysku,

- pasywne (bezwiedne)

Pasywne zatrzymanie:

- jest to zahamowanie ryzyka z powodu ignorancji, obojętności. Powody zatrzymania ryzyka

- chęć zaoszczędzenia na kosztach zabezpieczenia,

- brak dostępu do innych form ochrony,

- najgorszamożliwa strata jest mało prawdopodobna

- straty są w wysokim stopniu przewidywalne

Kontrola ryzyka- polega na próbie ograniczenia częstotliwości, jak i dotkliwości strat. Kontrola może przybierac dwie formy:

- prewencji i

- redukcji.

Prewencja szkodowa - jest to swiadome działanie człowieka, zmierzające w kierunku przeciwdziałania wystąpieniu zdarzeń losowych lub obniżenie częstotliwości wystąpienia strat, np. budownictwo asejsmiczne, zdrowy tryb życia, poprawianie warunków życia, jakość drug itp.

Redukcja - tłumienie strat, które już wysąpiły. Polega na walce z samym zdarzeniem losowym.

Transfer - przeniesienie ryzyka na inny podmiot:

- zawarcie umowy prawnej

- kontrakt

- umowa przechowania,

- umowa dozoru obiektu

- umowy serwisowe.

Dystrybucja ryzyka (dzielenie ryzyka) - dzielenie ryzyka i rozłożenie jego skutków finansowych na grupy, np. prowadzenie działalności w formie spółki osobowej, kapitałowej, reasekuracja

Ubezpieczenie jako metoda zarządzania ryzykiem

Ubezpieczenie - jest swoistą kombinacją metod wyżej wymienionych, a zwłaszcza transferu ryzyka. Jest wynikiem wyboru jakiego dokonuje podmiot zagrożony ryzykiem.

Istota ubezpieczenia

- jest mechanizmem na mocy którego podmiot narażony odsprzedaje określone ryzyko wyspecjalizowanej instytucji.

Ubezpieczenie - definicja oparta na teorii potrzeb - forma zaspokojenia potrzeb finansowych trojakiego rodzaju:

1 zw ze stratami na majątku (szkody bezpośrednie- poszkodowany jest zubożony

2 zw z utratą spodziewanego zysku lub dochodu - szkody pośrednie - poszkodowany nie staje się bogatszy - utrata korzyści

3 zw z pojawieniem się określonych zdarzeń wywołujących nowe potrzeby finansowe np. dożycie wieku poprodukcyjnego, choroba, inwalidztwo.

Ryzyko przedsiębiorstw a ubezpieczenia

Ubezpieczenie nie zapewnie przedsiebiorstu ochrony przed wygenerowaniem wartości dodanej niższej niż oczekiwana, ochrona ubezpieczeniowa obejmuje skutki:

Ubezpieczenia a potencjał zarobkowy przedsiębiorstwa

Ochrona praw majątkowych

Ubezpieczenia majątkowo-rzeczowe

- od ognia i innych zdarzeń losowych

- od wszystkich ryzyk (tzw All risks)

- od kradzieży i włamania i rabunku,

- transportowe (środków transportowych, mienia w transporcie)

- techniczne (sprzętu elektronicznego, maszyn od uszkodzeń i awarii, ryzyk budowlano-montażowych)

Ochrona potencjału kapitałowego:

Ubezpieczenia praw i zobowiązań

- ubezpiecznia finansowe (ubezp. Kredytu, gwarancje ubezpieczeniowe)

- ubezpiecznie utraty zysków (opcja dodana do ubezpieczenia głównego!)

- ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej

Ochrona potencjału kadrowego

Ubezpieczenia osobowe:

- na życie

- na życie z funduszem kapitałowym

- następstw nieszczęśliwych wypadków

- zdrowotne (chorobowe)

- pracownicze prognozy emerytalne

WY4

WY5

NAJBARDZIEJ OGÓLNY PODZIAŁ UBEZPIECZEŃ

Ubezpieczenia:

-społeczne (socjalne)

-gospodarcze (komercyjne)

SPOŁECZNE (socjalne)

Są obligatoryjne dla pracowników,

Administrowane przez ZUS (KRUS),

Rekompensują utracone dochody z różnych powodów:

---- osiągnięcie wieku emerytalnego (emerytury)

---- choroby zawodowej lub inwalidztwa (renty)

---- utraty częściowej możliwości zarobkowania z powodu choroby (zasiłki chorobowe)

---- wypadku przy pracy (odszkodowanie powypadkowe)

---- utraty żywiciela rodziny (renty rodzinne) lub innych zdarzeń losowych (inne zasiłki)

---- bezrobocia (w krajach EZ)

RODZAJE UBEZP. SPOŁECZNYCH

-emerytalno-rentowe

-chorobowe

-wypadkowe

-renty rodzinne i inne zasiłki

FUNDUSZ CHOROBOWY

Ryzyko	Składka	Fundusz	Zdarzenie	Strata	Świadczenie*
Ryzyko choroby	2,45	Chorobowy	Choroba uniemożliwiająca świadczenie pracy lub działalność zarobkową	Brak wynagrodzenia za pracę	Zasiłek chorobowy
Ryzyko macierzyństwa						Nieświadczenie pracy z powodu macierzyństwa		Zasiłek macierzyński

FUNDUSZ RENTOWY, WYPADKOWY I EMERYTALNY

Ryzyko inwalidztwa	6,00	Rentowy	Utrata zdolności do pracy	Ograniczone (lub brak) możliwości zarobkowania	Renta z tytułu niezdolności do pracy
Ryzyko śmierci żywiciela					Śmierć żywiciela rodziny	Utrata środków utrzymania	Renta rodzinna
Ryzyko wypadku przy pracy	0,67-3,33	Wypadkowy	Wypadek przy pracy powodujący chorobę albo niezdolność do pracy albo śmierć żywiciela	Brak wynagrodzenia za pracę; ograniczone (lub brak) możliwości zarobkowania; utrata środków utrzymania	Zasiłek chorobowy; renta z tyt. niezdolności do pracy; renta rodzinna
Ryzyko starości**	12,22	Emerytalny**	Decyzja skorzystania ze świadczenia emerytalnego	Ograniczenie lub brak dotychczasowego dochodu z pracy	Emerytura

I FILAR EMERYTALNY SCHEMAT FUNKCJONOWANIA

Składka 12,22%

II FILAR EMERYTALNY - SCHEMAT FUNKCJONOWANIA

Składka 7,30%

Opłata od składki

PTE

Opłata za zarządzanie

OFE INWESTOWANIE

E(II) = (uR) / (pdtż)

UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE

W szerokim ujęciu do ubezpieczeń socjalnych (publicznych) zalicza się także ubezpieczenia zdrowotne.

Finansowane są przez NFZ, rekompensują koszty leczenia i opieki lekarskiej.

Również są obligatoryjne dla pracowników.

Składki zdrowotne rolników finansowane są za środków publicznych.

UBEZPIECZENIA GOSPODARCZE

Są umowne, w pewnym zakresie uzupełniają ubezpieczenia społeczne, gdyż rekompensują:

- uszczerbek na dobrach osobistych ubezpieczonego (chorobowe i wypadkowe)

- spadek dochodów wskutek śmierci żywiciela rodziny (ubezpieczenia na życie)

PORÓWNIANIE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH I GOSPODARCZYCH

Społeczne	Gospodarcze
gwarantują pewne minimum dochodów	usługa niematerialna(komercyjne)
obligatoryjny charakter	charakter dobrowolny i obowiązkowy
powstał pod koniec XIX w.	Ich historia sięga starożytności
stosunek publicznoprawny	umowa cywilna
Obsługiwane przez publicznoprawne instytucje ubezpieczeniowe (np. ZUS)	obsługiwane przez prawne zakłady ubezpieczeń (spółki akcyjne lub TUW)
Wyłącznie bezp.. społeczne	bezp.. osobowe i majątkowe
wypłata świadczeń gwarantowana przez państwo	brak gwarancji ze strony państwa dla wypłaty świadczeń

KLASYFIKACJA UBEZPIECZEŃ GOSPODARCZYCH

1.Ze względu na przedmiot (wg KC):

osobowe i majątkowe

2.Ze względu na branże:
życiowe (Dział I),

Pozostałe osobowe i majątkowe (Dział II)

3.Ze względu na okres ubezpieczenia:
-krótkoterminowe (poniżej 1 roku)

-średnioterminowe (roczne)

-długoterminowe (wieloletnie)

4.Dla klientów indywidualnych i korporacyjnych

KLASYFIKACJA UBEZP. OSOBOWYCH

-życiowe

-chorobowe (choroby samoistne)

-wypadkowe (NNW)

WEDŁUG ZAŁĄCZNIKA DO USTAWY DZIAŁ I DZIELI SIĘ NA 5 GRUP

Grupa1- na życie

Grupa2- posagowe i zaopatrzenia dzieci

Grupa3- na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi (UFK)

Grupa4- renty rodzinne (rentierskie)

Grupa5- wypadkowe i chorobowe jako opcje dodatkowe do gr. 1-4

KLASYFIKACJA UBEZPIECZEŃ MAJĄTKOWYCH

-majątku rzeczowego

-odpowiedzialności cywilnej

-finansowe

12

Potencjał wytwórczy przedsiębiorstwa:

- potencjał kapitałowy,

- potencjał rzeczowy,

- potencjał kadrowy.

ubezpieczenie chroni te kapitały przed ściśle określonymi zagrożeniami

WARTOSĆ

Zdarzenie

Tłumienie siły sprawczej zdarzenia

człowiek

Odpowiedzialność cywilna

Odholowanie wartosci

finanse

ETAP 4

SPRAWDZENIE SKUTECZNOCI ZARZADZANIA RYZYKIEM

ETAP 1

IDENTYFIKACJA RYZYKA

ETAP 3

OPANOWANIE RYZYKA

ETAP 2

OCENA RYZYKA

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM

RYZYKO AKCEPTOWALNE

TOLEROWANIE RYZYKA

NIETOLEROWANIE RYZYKA

nadaje się do ubezpieczenia, prawdopodobieństwo wystąpienia jest duże ale strata jest znaczna

Ubezpieczenie majątku rzeczowego

Praw i zobowiązań

Osobiste

Uszkodzenie aktywów

Ochrona przed utratą aktywów

Zmniejszanie samofinansowania

Wzrostem zadłużenia

Pogorszeniem płynności

Ochrona zdrowia, życia, zdolności do zarobkowania, pracowania

Potencjał majątkowy

Potencjał kapitałowy

Potencjał kadrowy

E(I) = (uR) / (pdtż)

Indywidualne konta ubezpieczonych

Kp+u₁+u₂+…+u_n = uR

Bieżąca wypłata emerytur

Podfundusz emerytalny w ramach FUS

Refundacja składek przekazanych do OFE

Indywidualne rachunki emerytalne

j₁+j₂+…+j_n = J J x W= uK

---