Fundusz pracy
1. POJĘCIE, FUNKCJE I RODZAJE FUNDUSZY CELOWYCH
Publiczny fundusz celowy- utworzona na mocy aktu prawnego wysokiej rangi (najczęściej ustawy) forma organizacyjna służąca organom władz publicznych do gromadzenia środków pieniężnych ze ściśle określonych źródeł. Zgromadzone środki pieniężne muszą być przeznaczone na precyzyjnie określone cele. Fundusz funkcjonuje, z reguły, w okresie dłuższym niż rok. Gospodarka środkami finansowymi odbywa się na podstawie planu.
Funkcje funduszy celowych:
funkcja alokacji środków publicznych,
funkcja redystrybucji dochodów w gospodarce i społeczeństwie,
funkcja mobilizacji środków publicznych,
funkcja racjonalizacji wydatków publicznych.
Rodzaje funduszy celowych:
kryterium: rodzaj gestora środków publicznych gromadzonych przez fundusze celowe:
państwowe fundusze celowe;
samorządowe fundusze celowe.
kryterium: przedmiot (cel) finansowania ze środków funduszu:
fundusze finansujące pieniężne świadczenia społeczne,
fundusze wspomagające finansowo dziedzin o ograniczonych możliwościach samofinansowania (np. kultura, sport),
fundusze finansujące infrastrukturę społeczną,
fundusze finansujące ochronę środowiska,
fundusze finansujące dziedziny stricte gospodarcze (np. rolnictwo).
kryterium: źródła dochodów funduszu:
oparte na przymusowych dochodach typu budżetowego, tj. podatki, opłaty, składki,
bazujące na dobrowolnych wpłatach różnych podmiotów,
zasilane wyłącznie lub częściowo dotacjami budżetowymi, czego wyrazem są transfery wewnątrz systemu finansów publicznych.
Wg. Ustawy o Finansach Publicznych -funduszem celowym jest fundusz ustawowo powołany przed dniem wejścia w życie ustawy, którego przychody pochodzą z dochodów publicznych, a wydatki przeznaczone są na realizację wyodrębnionych zadań. Fundusz celowy może działać jako osoba prawna lub stanowić wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje organ wskazany w ustawie tworzącej fundusz.
2. FUNDUSZ PRACY
Na Fundusz Pracy, będący swego rodzaju ubezpieczeniem od bezrobocia, płaca się składki w wysokości 2,45% podstawy wymiaru, którą stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, bez stosowania ograniczenia o 30 - krotności
przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Składki na Fundusz Pracy opłacają w całości z własnych środków pracodawcy. Raport Fundusz Pracy w 2001 roku
Fundusz Pracy (FP) działa od 1 stycznia 1990 roku jako państwowy fundusz celowy. Jego dysponentem od 1 stycznia 1995 roku do 31 marca 2002 roku był Prezes Krajowego Urzędu Pracy, a obecnie jest nim Minister Pracy i Polityki Społecznej.
Głównym zadaniem Funduszu Pracy jest łagodzenie skutków bezrobocia oraz finansowanie programów aktywizacji zawodowej dla bezrobotnych. Dlatego decydujący wpływ na skalę i strukturę wydatków Funduszu ma sytuacja na rynku pracy, a w szczególności poziom bezrobocia oraz liczba osób uprawnionych do pobierania zasiłków i świadczeń finansowanych z FP.
Dochodami Funduszu Pracy są:
1) obowiązkowe składki na Fundusz Pracy,
2) dotacje budżetu państwa na wypłatę zasiłków przedemerytalnych i świadczeń przedemerytalnych oraz zwrotu składek, o których mowa w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół , a także na uzupełnienie środków Funduszu Pracy przeznaczonych na wypłatę innych obowiązkowych świadczeń, po wykorzystaniu środków ze składek, o których mowa w pkt 1,
3) dochody z tytułów określonych w art. 57 ust. 1 pkt 22-24,
4) wpłaty dokonywane przez partnerów zagranicznych z tytułu rekrutacji pracowników polskich zatrudnionych w ramach umów międzynarodowych,
4a) odsetki od środków Funduszu Pracy pozostających na rachunkach bankowych dysponenta, o którym mowa w art. 52 ust. 2, oraz samorządów województw i powiatów,
4b) dochody z tytułu wykonywania praw z akcji i udziałów oraz zbycia akcji i udziałów nabytych ze środków Funduszu Pracy przed dniem 1 stycznia 2000 r.,
4c) odsetki od pożyczek udzielonych z Funduszu Pracy,
5) inne wpływy.
Działalność Fundusz Pracy jest finansowana z następujących źródeł:
- obowiązkowe składki opłacane przez pracodawców za zatrudnionych pracowników oraz przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą
- dotacje z budżetu państwa
- inne (m.in. odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, dochody ze spłaty rat i odsetek od udzielonych z FP pożyczek)
Składki na Fundusz Pracy opłaca się za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne.
Poboru składek na Fundusz Pracy dokonuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych na wyodrębniony rachunek bankowy prowadzony dla składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i przekazuje na rachunek bankowy Funduszu Pracy dysponenta czyli ministra do spraw pracy, nie później jednak niż w ciągu 3 dni roboczych od ich otrzymania, w formie zaliczek, część składek zgromadzonych na koncie odpowiadającą udziałowi stopy procentowej składek na Fundusz Pracy w sumie stóp procentowych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zakład ostatecznie rozlicza pobrane składki na Fundusz Pracy do 10 dnia następnego miesiąca.
Koszty poboru składek na Fundusz Pracy obciążają ten fundusz i są zwracane Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w wysokości 0,5% kwoty składek przekazanych na Fundusz Pracy.
Od składek na Fundusz Pracy nieopłaconych w terminie Zakład Ubezpieczeń Społecznych pobiera odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych przepisami Ordynacji podatkowej. Składki te oraz należności z tytułu odsetek za zwłokę i dodatkowych opłat, nieopłacone w terminie, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
W przypadku nieprzekazania w terminach, o których mowa w ust. 2, składek na rachunek bankowy Funduszu Pracy dysponenta, o którym mowa w art. 52 ust. 2, należne są od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odsetki ustawowe.
W razie nieopłacenia składek na Fundusz Pracy lub opłacenia ich w niższej od należnej wysokości, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może obciążyć pracodawcę lub osobę podlegającą ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu dodatkową opłatą do wysokości 100% należnej kwoty składek.
Środki Funduszu Pracy przeznacza się na finansowanie:
1) kosztów przejazdu i wynagrodzenia członków rad zatrudnienia,
2) kosztów szkolenia pracowników, bezrobotnych i innych uprawnionych osób,
3) dodatków szkoleniowych, pożyczek szkoleniowych, oraz badań,
4) pożyczek i kosztów szkolenia, kosztów obsługi, a także kosztów postępowania sądowego i egzekucyjnego oraz, w przypadku zawarcia porozumienia w sprawie udzielania kredytów przez instytucje finansowe bezrobotnym i uprawnionym do pożyczek z Funduszu Pracy osobom, różnicy między stopą procentową kredytu refinansowego a preferencyjną stopą procentową stosowaną wobec pożyczkobiorców Funduszu Pracy,
5) kosztów, refundowanych z tytułu zatrudnienia bezrobotnych w ramach prac interwencyjnych i robót publicznych, oraz składek na ubezpieczenie społeczne,
6) zasiłków wypłacanych bezrobotnym oraz składek na ubezpieczenie społeczne od tych zasiłków, a także zasiłków przedemerytalnych i świadczeń przedemerytalnych,
7) kosztów, z tytułu zatrudnienia skierowanego absolwenta,
7a) zwrotu składek, o ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół ,
8) biletów kredytowych wydawanych osobom skierowanym w celu zatrudnienia w innej miejscowości, oraz poborowym skierowanym do odbycia służby zastępczej,
9) wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, oraz składki na ubezpieczenie społeczne od refundowanych wynagrodzeń,
10) dodatków i premii wypłacanych pracownikom za wykonywanie obowiązków opiekunów praktyk uczniowskich oraz opłaconych od nich składek na ubezpieczenie społeczne,
11) przedsięwzięć związanych z realizacją programów specjalnych,
12) składek na ubezpieczenie społeczne rolników,
13) kosztów wysyłki wezwań, zawiadomień i przekazywania bezrobotnym należnych świadczeń pieniężnych oraz kosztów korespondencji z pracodawcami,
14) badań, opracowania programów, ekspertyz, analiz, wydawnictw i konkursów dotyczących rynku pracy,
15) kosztów wprowadzania, rozwijania i eksploatacji systemu informatycznego w urzędach pracy,
16) wydatków związanych z promocją oraz pomocą prawną zatrudnionym za granicą w ramach umów międzynarodowych,
17) kosztów opracowywania i rozpowszechniania materiałów informacyjno-szkoleniowych dla klubów pracy, ich wyposażenia oraz kosztów prowadzenia zajęć przez instytucje oraz osoby niebędące pracownikami urzędów pracy,
18) kosztów postępowania sądowego i egzekucyjnego nienależnie pobranych świadczeń i innych wypłat z Funduszu Pracy,
19) części kosztów realizacji zadań na rzecz bezrobotnych, wykonywanych w ramach działań statutowych przez organizacje i instytucji
20) depozytów celowych w bankach i innych instytucjach państwowych lub gwarantowanych przez Skarb Państwa,
21) odsetek za nieterminowe regulowanie zobowiązań finansowych z Funduszu Pracy,
22) stypendiów, oraz składek na ubezpieczenie społeczne od tych stypendiów, a także stypendiów,
23) wynagrodzeń, opłaconych od nich składek na ubezpieczenia społeczne,
24) kosztów zakwaterowania i dojazdów do pracy
25) zasiłków pogrzebowych wypłaconych osobom,
26) spłaty i obsługi kredytów i pożyczek wraz z odsetkami, zaciągniętych przez Fundusz Pracy.
27) i innych
Dochody Funduszu Pracy zwolnione są od podatku dochodowego.
3. FUNDUSZ GWARANTOWANYCH ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ( FGŚP) powołany do życia ustawą z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy - jest instytucją ochrony roszczeń pracowniczych , w razie niemożności ich zaspokojenia przez niewypłacalnego pracodawcę .
FGŚP ma osobowość prawną, ale nie posiada Zarządu i własnego aparatu wykonawczego. Rada Funduszu nadzoruje i kontroluje działalność FGŚP. Prezes Krajowego Urzędu Pracy jest dysponentem FGŚP, jeżeli jednak trudności finansowe pracodawcy trwają ponad miesiąc - środkami funduszu zarządza marszałek województwa.
FGŚP nie korzysta z dotacji budżetu państwa; jego wolne środki muszą być - stosownie do cytowanej ustaw - lokowanie na rachunkach państwowych lub w papierach wartościowych skarbu państwa i NBP.
Ustawodawca wyraźnie określa, kiedy pracodawca jest niewypłacalny:
ogłoszono upadłość pracodawcy,
odrzucono wniosek o ogłoszenie upadłości pracodawcy z powodu niezłożenia przez jego wierzyciela zaliczki na koszty postępowania,
oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości pracodawcy, ponieważ jego majątek oczywiście nie wystarcza nawet na zaspokojenie kosztów postępowania,
umorzono postępowanie upadłościowe, ponieważ:
majątek masy nie wystarcza nawet na zaspokojenie kosztów postępowania,
wierzyciel, na którego wniosek upadłość była ogłoszona, nie złożył zaliczki na koszty postępowania, a zachodzi brak płynnych funduszów na te koszty.
Niewypłacalność pracodawcy, w rozumieniu ustawy, zachodzi także w razie niezaspokajania roszczeń pracowniczych z powodu braku środków finansowych:
w okolicznościach stanowiących, zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej, podstawę do:
wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej wpisu o podjęciu takiej działalności przez osobę fizyczną,
cofnięcia koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej,
przez pracodawcę, wobec którego, na podstawie odrębnych przepisów, jest prowadzone postępowanie likwidacyjne,
ogłoszono jego upadłość,
Wniosek o ogłoszenie upadłości został odrzucony lub postępowanie zostało umorzone z powodu niezłożenia przez wierzyciela zaliczki na koszty postępowania,
Oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości lub umorzono postępowanie upadłościowe z powodu zbyt małego majątku pracodawcy, niewystarczającego nawet na zaspokojenie kosztów postępowanie.
Fundusz posiada osobowość prawną i jest państwowym funduszem celowym w rozumieniu ustawy z 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych.
Ustawą z dnia 17 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu , ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest , ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego oraz ustawy o ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół wprowadzone zostały następujące zmiany organizacyjne :
od 1 stycznia 2002 r. Dysponentem Funduszu jest minister właściwy do spraw pracy
od 1 kwietnia 2002 r. ustawą z dnia 17.12.2001 (Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12.03.2002 r.) powołane zostało Krajowe Biuro Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych Zakres oraz tryb realizacji roszczeń zaspokajanych przez Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
Zaspokojeniu ze środków Funduszu podlegają należności główne z tytułu:
jednorazowego odszkodowania pieniężnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych pracownikowi albo członkom rodziny zmarłego pracownika,
wynagrodzenia za pracę,
przysługującego pracownikowi na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy:
wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy, wynagrodzenia, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy, oraz wynagrodzenia za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
świadczenia wyrównawczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
zasiłku chorobowego finansowanego ze środków na wynagrodzenia,
wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego,
odprawy pieniężnej przysługującej w razie rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy,
W ciągu jednego miesiąca od dnia wystąpienia niewypłacalności pracodawcy, pracodawca, syndyk, likwidator lub inna osoba sprawująca zarząd majątkiem pracodawcy sporządza zbiorczy wykaz niezaspokojonych roszczeń pracowniczych, zwany dalej "wykazem", określając osoby uprawnione, oraz rodzaje i wysokość należnych im świadczeń podlegających zaspokojeniu ze środków Funduszu. Wykaz obejmuje świadczenia podlegające zaspokojeniu ze środków Funduszu z okresów poprzedzających dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy.
Wykaz i wykazy uzupełniające przekazuje się kierownikowi Biura Terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Kierownik Biura Terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych właściwego ze względu na siedzibę niewypłacalnego pracodawcy, po stwierdzeniu zgodności wykazu lub wykazu uzupełniającego z przepisami ustawy, przekazuje niezwłocznie odpowiednie środki finansowe, który wypłaca uprawnionym osobom świadczenia przewidziane w ustawie.
Wypłata świadczeń pracowniczych może nastąpić także na podstawie wniosku zgłoszonego przez uprawnioną osobę kierownikowi Biura Terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Wniosek składa się w ciągu dwóch tygodni po upływie terminów przewidzianych do złożenia wykazu lub wykazu uzupełniającego. Wypłaty dokonuje kierownik Biura Terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych niezwłocznie po stwierdzeniu, że wniosek obejmuje roszczenia podlegające zaspokojeniu ze środków Funduszu.
O odmowie wypłaty świadczenia zawiadamia niezwłocznie na piśmie zainteresowaną osobę, podając uzasadnienie tej odmowy. Spory rozstrzyga sąd.
Organizacja i finansowanie Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
Fundusz posiada osobowość prawną i jest państwowym funduszem celowym.
Dysponentem Funduszu jest minister właściwy do spraw pracy.
Zadania określone w ustawie realizuje minister właściwy do spraw pracy przy pomocy Krajowego Biura Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Biur Terenowych Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Krajowym Biurem Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych kieruje dyrektor powoływany i odwoływany przez dysponenta Funduszu, a Biurami Terenowymi Funduszu kierują kierownicy powoływani i odwoływani przez dyrektora Krajowego Biura Funduszu. Dyrektor wykonuje za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w stosunku do pracowników Funduszu.
Koszty obsługi Funduszu, ponoszone przez Biura, o których mowa w ust. 5, obciążają ten Fundusz.
Fundusz jest w pełni finansowany z dochodów własnych - odpowiedzialność Skarbu Państwa za jego zobowiązania jest wykluczona.
Przychody Funduszu stanowią - składki od pracodawców; zwroty sum wypłaconych niewypłacalnym pracodawcom; odsetki od lokat nadwyżek finansowych Funduszu; zapisy i darowizny; dobrowolne wpłaty pracodawców kredyty bankowe.
Dochodami Funduszu są:
składki płacone przez pracodawców,
odsetki od lokat nadwyżek finansowych Funduszu,
zapisy i darowizny,
dobrowolne wpłaty pracodawców,
odsetki od zwrotu sum wypłaconych tytułem świadczeń, zwróconych po terminie,
dodatnia różnica wartości ze sprzedaży nieruchomości i praw z nią związanych i jej równowartości, o której mowa w ust. 2,
dotacja budżetowa,
dochody z tytułu zbycia przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A. akcji i udziałów objętych przez Fundusz przed dniem 1 stycznia 2002 r.
Przychodami Funduszu są:
zwroty sum wypłaconych tytułem świadczeń pracowniczych oraz równowartość w nieruchomościach i związanych z nimi prawach przejętych przez Fundusz za niespłacone w terminie wierzytelności Funduszu z tytułu wypłaconych świadczeń oraz ustanowionych zabezpieczeń,
inne przychody określone w odrębnych przepisach.
orzeczenia sądów
Dysponent Funduszu może, za zgodą ministra właściwego do spraw finansów publicznych, zaciągać kredyty i pożyczki na zaspokajanie roszczeń pracowniczych.
Minister Skarbu Państwa, w ramach uzupełniania środków brakujących na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, może udzielać Funduszowi wsparcia finansowego ze środków finansowych gromadzonych na wyodrębnionym rachunku środków specjalnych
Nadwyżki bilansowe środków Funduszu mogą być lokowane wyłącznie:
w bankach państwowych,
w bonach skarbowych i obligacjach emitowanych lub gwarantowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski.
Pracodawca niewypłacalny, a także zakłady pracy chronionej lub zakłady aktywności zawodowej określone w odrębnych przepisach - nie mają obowiązku opłacania składki na Fundusz.
Wysokość składki na dany rok zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy ustala ustawa budżetowa. Na 2003 ustalona została ona w wysokości 0,15 % podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy.
Poboru składek na Fundusz dokonuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych w okresach miesięcznych, łącznie ze składkami na ubezpieczenie społeczne, a kwoty pobrane tytułem składek przekazuje Funduszowi w terminie do dnia 15 następnego miesiąca.
Ze środków FGŚP wypłacane są świadczenia z tytułu:
wynagrodzenia za pracę
jednorazowego świadczenia pieniężnego przysługującego gdy pracodawca nie jest w stanie wypłacić go, należy się ono pracownikowi z tytułu wypadku przy pracy, chorób zawodowych, nie zawinionych przez pracownika przestojów oraz z tytułu zasiłku chorobowego
odprawy pieniężnej z tytułu rozwiązanie stosunku pracy,
odszkodowania za okres wypowiedzenia,
niektóre świadczenia przysługujące emerytom i rencistom,
i inne.
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ma za zadanie zapewniać pracownikom otrzymanie pensji w razie niewypłacalności zatrudniającego ich pracodawcy. Składka na ten Fundusz w 2001 r. wynosi 0,08 % kwot wypłat za okres od 1 stycznia 2001 r. do 31 grudnia 2001 r. stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez ograniczenia tej podstawy do 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Składkę tę opłacają w całości z własnych środków pracodawcy.
4. BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO
Bank Gospodarstwa Krajowego jest bankiem państwowym i działa na podstawie ustawy - Prawo bankowe, obowiązujących przepisów prawa oraz Statutu Banku Gospodarstwa Krajowego.
Bank Gospodarstwa Krajowego posiada osobowość prawną i prowadzi działalność na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą. Siedzibą Banku jest miasto stołeczne Warszawa.
Przedmiotem działania Banku są czynności określone ustawą - Prawo bankowe, a także czynności bankowe:
1) dotyczące instytucji kredytowych zlikwidowanych lub uznanych za zlikwidowane na podstawie dekretów z dnia 25 października 1948 r.:
o zasadach i trybie likwidacji niektórych przedsiębiorstw bankowych
o zasadach i trybie likwidacji niektórych instytucji kredytu długoterminowego
o reformie bankowej
2) zlecane przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, przy czym warunki wykonania zlecenia Bank uzgadnia ze zlecającym.
Bank realizuje zadania zlecone wynikające z ustaw i przepisów wydanych na ich podstawie, na warunkach w nich określonych lub wynikających z umów zawartych na ich podstawie.
Bank wykonuje następujące czynności bankowe:
1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
2) prowadzenie innych rachunków bankowych,
3) udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych,
4) udzielanie poręczeń i gwarancji bankowych,
5) emitowanie bankowych papierów wartościowych,
przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych.
Bank może wykonywać również następujące czynności bankowe:
1) wykonywać operacje czekowe i wekslowe,
2) wydawać karty płatnicze oraz wykonywać operacje przy ich użyciu,
3) dokonywać terminowych operacji finansowych,
4) nabywać i zbywać wierzytelności pieniężne,
5) przechowywać przedmioty i papiery wartościowe oraz udostępniać skrytki sejfowe,
6) wykonywać czynności obrotu dewizowego,
7) wykonywać czynności zlecane, związane z emisją papierów wartościowych.
W zakresie obrotu dewizowego i związanych z nim rozliczeń Bank może:
1) prowadzić rachunki bankowe w walutach obcych dla osób krajowych i zagranicznych,
2) przyjmować lokaty w walutach obcych od osób krajowych i zagranicznych,
3) udzielać i zaciągać kredyty i pożyczki w walutach obcych,
4) udzielać gwarancji i poręczeń w walutach obcych,
5) dokonywać skupu i sprzedaży wartości dewizowych,
6) dokonywać skupu od podmiotów gospodarujących zagranicznych środków płatniczych,
7) dokonywać zakupu w Narodowym Banku Polskim zagranicznych środków płatniczych,
8) pośredniczyć w dokonywaniu płatności w walutach obcych oraz przyjmowaniu należności pieniężnych w tych walutach powstałych w obrocie z zagranicą towarami, usługami oraz prawami na dobrach niematerialnych,
9) dokonywać sprzedaży zagranicznych środków płatniczych na cele określone w ustawie lub zezwoleniu dewizowym.
Bank może otwierać i posiadać rachunki bankowe w bankach za granicą oraz lokować środki dewizowe na tych rachunkach lub na rachunkach w bankach krajowych.
Bank realizuje zadania w szczególności związane z obsługą:
1) Krajowego Funduszu Mieszkaniowego,
2) Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych,
3) Krajowego Funduszu Autostradowego,
4) Funduszu Pożyczek i Kredytów Studenckich,
5) Funduszu Termomodernizacji,
6) dopłat do oprocentowania kredytów udzielanych w 1998 r. przez Bank i banki komercyjne osobom i podmiotom dotkniętym powodzią,
7) rachunku rezerw poręczeniowych,
zlecanej windykacji należności Skarbu Państwa z tytułu umów poręczeń i gwarancji.
Poza wymienionymi czynnościami, Bank może:
1) obejmować lub nabywać akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej lub jednostki uczestnictwa w funduszach powierniczych przy zachowaniu warunków wynikających z odrębnych przepisów,
2) zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych,
3) dokonywać obrotu papierami wartościowymi,
4) dokonywać, na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem, zamiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika,
5) nabywać i zbywać nieruchomości oraz wierzytelności zabezpieczone hipoteką,
6) świadczyć usługi konsultacyjno-doradcze w sprawach finansowych,
7) tworzyć spółki prawa handlowego i cywilnego oraz spółdzielnie,
8) realizować samodzielnie lub wspólnie z innymi podmiotami przedsięwzięcia gospodarcze w kraju i za granicą,
9) prowadzić działalność maklerską w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
10) lokować środki pieniężne w papierach wartościowych krajowych i zagranicznych,
11) prowadzić działalność lokacyjno-depozytową na rynku międzybankowym.
Bank w swej działalności może zaciągać kredyty i pożyczki pieniężne.
Bank może, na podstawie umów, zlecać innym bankom i podmiotom wykonywanie czynności związanych z realizacją zadań (określonych w § 4 ust. 1 pkt 2 i ust. 2).
Organy i organizacja Banku
Organami Banku są:
1) Rada Nadzorcza,
2) Zarząd.
Bank wykonuje zadania przez centralę, oddziały oraz inne jednostki organizacyjne.
W skład centrali Banku wchodzą departamenty oraz inne komórki organizacyjne.
Szczegółowy zakres działania oraz organizację wewnętrzną centrali i innych jednostek organizacyjnych Banku, jak również rodzaje i sposób używania pieczęci urzędowych określa regulamin organizacyjny Banku uchwalony przez Zarząd i zatwierdzony przez Radę Nadzorczą.
Fundusze Banku oraz zasady gospodarki finansowej
Bank prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową i zgodnie z zasadą samofinansowania pokrywa, z uzyskanych przychodów, koszty działalności oraz zobowiązania wobec budżetu państwa i zobowiązania z tytułu zawartych umów, a także wydatki na rozwój i inne potrzeby.
Bank wyodrębnia w swoim planie finansowym plany finansowe obsługiwanych funduszy celowych oraz sporządza dla nich bilans i rachunek zysków i strat, jeżeli z odrębnych przepisów wynika taki obowiązek.
Roczne sprawozdanie finansowe i wykazany w nim wynik finansowy netto, po rozpatrzeniu przez Zarząd, prezes Zarządu przedstawia do zatwierdzenia Radzie Nadzorczej, w terminie do dnia 31 maja roku następnego po okresie sprawozdawczym.
Badania i oceny rocznego sprawozdania finansowego dokonują uprawnione do tego podmioty na podstawie odrębnych przepisów.
Bank ogłasza roczne sprawozdanie finansowe na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Rokiem obrotowym w Banku jest rok kalendarzowy.
Wynik finansowy brutto (zysk/strata) stanowi różnicę między przychodami a kosztami działalności Banku, przy uwzględnieniu strat i zysków nadzwyczajnych.
Wynik finansowy brutto, pomniejszony o podatek dochodowy Banku, stanowi zysk netto do podziału lub stratę do pokrycia.
Zysk netto do podziału, (z zastrzeżeniem zysku netto osiągniętego z działalności funduszy celowych), przeznacza się na:
fundusze: statutowy, zapasowy, rezerwowy i ogólnego ryzyka,
nagrody dla załogi oraz odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,
3) inne cele, stosownie do wniosków Zarządu zatwierdzonych przez Radę Nadzorczą.
Zysk netto osiągnięty z działalności funduszy celowych przeznacza się na uzupełnienie tych funduszy, po pomniejszeniu o środki przeznaczone na nagrody, na odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych oraz na fundusz zapasowy Banku.
Funduszami podstawowymi Banku są:
1) fundusz statutowy,
2) fundusz zapasowy,
3) fundusz rezerwowy,
4) fundusz ogólnego ryzyka.
W ramach funduszy uzupełniających w Banku tworzone są:
1) fundusze celowe, służące obsłudze określonych zadań gospodarczych,
2) inne fundusze uzupełniające:
a) fundusz z aktualizacji wyceny majątku trwałego,
b) rezerwa na ryzyko ogólne,
c) inne fundusze.
Krajowy Fundusz Mieszkaniowy
Zasady działania Krajowego Funduszu Mieszkaniowego określa ustawa z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (z późniejszymi zmianami).
Rada Ministrów tworzy ten Fundusz w Banku Gospodarstwa Krajowego, dostosowując statut Banku do przepisów ustawy dotyczących Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Krajowy Fundusz Mieszkaniowy służy realizacji zadań wynikających z polityki państwa w zakresie gospodarki mieszkaniowej oraz rozwoju budownictwa mieszkaniowego.
Na Fundusz składają się:
1) środki budżetowe określone w ustawie budżetowej,
2) odsetki od udzielonych kredytów i pożyczek,
odsetki od lokat środków Funduszu w bankach,
wpływy ze sprzedaży bankom hipotecznym wierzytelności z tytułu kredytów udzielonych ze środków Funduszu,
wpływy z inwestycji środków Funduszu w papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski bądź gwarantowane przez Skarb Państwa oraz w listy zastawne emitowane na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych
6) darowizny i zapisy,
7) inne wpływy.
Suma lokat w jednym banku lub w grupie banków, powiązanych ze sobą kapitałowo lub organizacyjnie, nie może przekroczyć 15% środków Funduszu nie zaangażowanych w kredyty i pożyczki.
Na Fundusz przeznacza się także:
1) wpływy z emisji przez Bank Gospodarstwa Krajowego obligacji na zasilenie Funduszu na podstawie upoważnienia ministra właściwego do spraw finansów publicznych i Prezesa Narodowego Banku Polskiego,
2) środki z pożyczek zagranicznych przekazane Bankowi Gospodarstwa Krajowego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej,
3) środki z pożyczek oraz kredytów krajowych i zagranicznych zaciąganych na zasilenie Funduszu przez Bank Gospodarstwa Krajowego.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej ustala warunki spłaty pożyczek (o których mowa w ust. 3 pkt 2).
Środki Funduszu przeznacza się na:
1) udzielanie, na warunkach preferencyjnych, kredytów towarzystwom budownictwa społecznego oraz spółdzielniom mieszkaniowym na przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlane mające na celu budowę lokali mieszkalnych na wynajem (z zastrzeżeniem art. 20),
2) udzielanie pożyczek (o których mowa w art. 6), bankom prowadzącym kasy mieszkaniowe w zakresie niezbędnym do utrzymania bieżącej płynności płatniczej oraz dopłaty do oprocentowania pożyczek (o których mowa w art. 6a ust. 1), udzielonych przez inne banki lub przez bank prowadzący kasę mieszkaniową,
3) udzielanie gminom, na warunkach preferencyjnych, kredytów na realizację komunalnej infrastruktury technicznej towarzyszącej budownictwu mieszkaniowemu,
4) nabywanie papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski bądź gwarantowanych przez Skarb Państwa oraz nabywanie listów zastawnych emitowanych na podstawie ustawy, (o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4),
5) pokrywanie kosztów emisji oraz wykupu obligacji a także realizację zobowiązań powstałych z tytułu spłaconych przez Skarb Państwa poręczonych obligacji, (o których mowa w art. 17 ust. 3 pkt 1),
6) spłatę pożyczek (o których mowa w art. 17 ust. 3 pkt 2), wraz z odsetkami i innymi kosztami obsługi pożyczek,
7) pokrycie kosztów udzielania i windykacji kredytów i pożyczek (wymienionych w pkt 1-3),
8) pokrycie innych kosztów realizacji zadań wymienionych w pkt 1-6, określonych przez ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych,
9) pokrycie kosztów udzielania dotacji, pożyczek i kredytów oraz kosztów windykacji pożyczek i kredytów, o których mowa w art. 21a ust. 2,
10) dokonywanie dopłat do odsetek od kredytów, udzielonych ze środków Funduszu i nabytych przez banki hipoteczne,
11) dokonywanie dopłat do odsetek od kredytów udzielonych gminom przez banki na realizację komunalnej infrastruktury technicznej towarzyszącej budownictwu mieszkaniowemu,
12) spłatę pożyczek oraz kredytów, o których mowa w art. 17 ust. 3 pkt 3, wraz z odsetkami i innymi kosztami ich obsługi,
13) realizację zobowiązań powstałych z tytułu spłaconych przez Skarb Państwa poręczonych lub gwarantowanych kredytów lub pożyczek, o których mowa w art. 17 ust. 3 pkt 3.
Środki Funduszu mogą być przeznaczone na pomoc w remontach, a także odbudowie lokali mieszkalnych i budynków mieszkalnych oraz obiektów towarzyszącej infrastruktury komunalnej, uszkodzonych lub zniszczonych w wyniku powodzi, która miała miejsce w lipcu 1997 r. Ze środków tych mogą być udzielane dotacje, pożyczki i preferencyjne kredyty właścicielom lokali mieszkalnych i budynków mieszkalnych oraz obiektów towarzyszącej infrastruktury komunalnej.
Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych
Krajowy Fundusz Poręczeń Kredytowych jest regulowany ustawą z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne. (Dz. U. z dnia 17 lipca 1997 r.).
Krajowy Fundusz Poręczeń Kredytowych jest tworzony przez Bank Gospodarstwa Krajowego.
W jego skład wchodzą następujące elementy:
środki przekazywane z budżetu państwa, określane corocznie w ustawie budżetowej
wpływy z inwestycji środków Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych w papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski bądź gwarantowane przez Skarb Państwa oraz listy zastawne emitowane na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych
kwoty odzyskane w drodze dochodzenia wierzytelności powstałych w związku z udzielonymi przez Bank Gospodarstwa Krajowego poręczeniami lub gwarancjami ze środków Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych
przychody ze sprzedaży akcji lub udziałów przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego przez Skarb Państwa
dywidendy z akcji lub udziałów, przekazanych BGK przez SP
darowizny i zapisy
inne wpływy.
W celu zasilenia Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych minister właściwy do spraw Skarbu Państwa, w imieniu Skarbu Państwa, może, w drodze rozporządzenia, przekazać nieodpłatnie Bankowi Gospodarstwa Krajowego akcje lub udziały stanowiące własność Skarbu Państwa.
Do przekazania tych akcji (udziałów) nie stosuje się przepisów ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, dotyczących trybu zbywania akcji i udziałów Skarbu Państwa.
Środki Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych przeznaczane są na:
zabezpieczenie spłaty kredytów bankowych i pożyczek bankowych oraz odsetek od tych kredytów i pożyczek, a także wykonania zobowiązań wynikających z obligacji poręczonych lub gwarantowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego zgodnie z przepisami ustawy
zabezpieczenie spłaty kredytów studenckich (w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich), poręczonych przez Bank Gospodarstwa Krajowego zgodnie z przepisami ustawy
pokrycie uzasadnionych kosztów związanych z udzielaniem poręczeń i gwarancji
spłatę zobowiązań z tytułu poręczeń Banku Gospodarstwa Krajowego za zobowiązania podmiotów z tytułu wspierania działalności małych i średnich przedsiębiorców (w rozumieniu ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej) poręczeniami spłaty pożyczek udzielanych z udziałem środków publicznych lub kredytów
obejmowanie lub nabywanie akcji (udziałów) podmiotów udzielających poręczeń spłaty kredytów lub pożyczek dla małych i średnich przedsiębiorców (w rozumieniu ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej)
Bank Gospodarstwa Krajowego może udzielać poręczeń lub gwarancji, jeżeli kwota poręczenia lub gwarancji nie przekracza wysokości określonej w art. 3 (tj. 1,5 mln EURO) lub ustalonej zgodnie z art. 3 (kwoty 4,5 mln EURO)
Kredyty, pożyczki bankowe i środki uzyskane z wyemitowanych obligacji mogą być przeznaczone wyłącznie na:
1) finansowanie inwestycji,
zakup materiałów lub surowców do produkcji albo świadczenia usług przez małych i średnich przedsiębiorców
zakup towarów dokonywany przez małych i średnich przedsiębiorców
tworzenie nowych miejsc pracy,
realizowanie kontraktów eksportowych.
Szczegółowe warunki i tryb udzielania poręczeń lub gwarancji, a także nabywania lub obejmowania papierów wartościowych (o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 5), oraz wysokość, warunki i tryb pobierania opłat prowizyjnych z tych tytułów określi umowa zawarta między ministrem właściwym do spraw finansów publicznych a Bankiem Gospodarstwa Krajowego.
Plan finansowy Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych jest wyodrębniony w planie finansowym Banku Gospodarstwa Krajowego i opracowany w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych.
Projekt planu finansowego Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych podlega uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego w trybie określonym w ustawie z dnia 12 maja 2000 r. o zasadach wspierania rozwoju regionalnego.
Bank Gospodarstwa Krajowego sporządza dla Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych odrębny bilans oraz rachunek zysków i strat.
Krajowy Fundusz Autostradowy
Krajowy Fundusz Autostradowy reguluje ustawa z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych (Dz.U.01.110.1192) z późniejszymi zmianami.
Jest on tworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego.
Przychodami Funduszu są:
1) środki przekazywane z budżetu państwa w wysokości stanowiącej część planowanych dochodów budżetowych z tytułu podatku akcyzowego od samochodów,
2) odsetki z tytułu oprocentowania środków Funduszu oraz odsetki od lokat okresowo wolnych środków Funduszu w bankach,
3) wpływy z inwestycji środków Funduszu w papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski oraz papiery wartościowe określające świadczenia pieniężne, gwarantowane lub poręczane przez Skarb Państwa albo Narodowy Bank Polski,
4) przychody ze sprzedaży akcji i udziałów w spółkach, przekazane Bankowi Gospodarstwa Krajowego przez Skarb Państwa, w celu zasilenia Funduszu,
5) przychody z akcji i udziałów (o których mowa w pkt 4),
środki pochodzące z opłat za przejazdy autostradą
kwoty wpłacone przez koncesjonariuszy (zgodnie z art. 3 ust. 6),
kwoty wpłacone z tytułu zwrotu pożyczek udzielonych (zgodnie z art. 39d ust. 1 pkt 1 i 2),
darowizny i zapisy,
10) wpływy z innych środków publicznych,
11) wpływy z innych tytułów,
12) wpływy z opłat za specyfikacje (o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2), wpływy z opłat za informacje o warunkach przetargu (o których mowa w art. 48 ust. 2) oraz wpływy z opłat za udzielenie koncesji (o których mowa w art. 55),
13) wpływy uzyskane z tytułu odpłatnego udostępnienia nieruchomości nabytych na cele budowy autostrady.
Rada Ministrów określa procentowo, w drodze rozporządzenia, w terminie do końca czerwca każdego roku, część planowanych dochodów budżetowych z tytułu podatku akcyzowego od samochodów (o której mowa w ust. 1 pkt 1) przeznaczoną na Fundusz w kolejnym roku budżetowym, z uwzględnieniem przewidywanego zakresu dofinansowania z Funduszu realizacji zadań związanych z budową autostrad.
Dochody Banku Gospodarstwa Krajowego stanowiące równowartość przychodów Funduszu są wolne od podatku dochodowego.
W celu zasilenia Funduszu minister właściwy do spraw Skarbu Państwa może, w imieniu Skarbu Państwa, na wniosek ministra właściwego do spraw transportu, przekazać nieodpłatnie Bankowi Gospodarstwa Krajowego akcje i udziały w spółkach, stanowiące własność Skarbu Państwa, z uwzględnieniem zaakceptowanego przez Radę Ministrów zakresu dofinansowania ze środków Funduszu zadań związanych z budową autostrad oraz wartości tych akcji i udziałów.
Akcje i udziały Skarbu Państwa Bank Gospodarstwa Krajowego zbywa w uzgodnieniu z ministrami właściwymi do spraw finansów publicznych, Skarbu Państwa oraz transportu.
O zbyciu akcji i udziałów Bank Gospodarstwa Krajowego zawiadamia ministrów właściwych do spraw finansów publicznych, Skarbu Państwa oraz transportu.
Do przekazania akcji i udziałów oraz do ich zbywania nie stosuje się przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych i art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi
Zbycie akcji i udziałów przez Bank Gospodarstwa Krajowego zwalnia się od opłaty skarbowej.
Środki Funduszu, które przeznacza się na dofinansowanie realizacji zadań związanych z budową autostrad, mogą być przekazywane w następujących formach:
1) dotacji lub pożyczek nieoprocentowanych, udzielanych koncesjonariuszom, na warunkach określonych w koncesji i umowie koncesyjnej, w okresie budowy autostrady lub jej odcinka,
2) pożyczek nieoprocentowanych, udzielanych koncesjonariuszom na pokrycie części okresowych niedoborów bieżących przychodów z tytułu eksploatacji autostrady, w celu zapewnienia płynności wydatków związanych z bieżącą obsługą i spłatą kredytów lub pożyczek bądź obligacji wyemitowanych w związku z budową autostrady,
3) płatności koncesjonariuszom:
a) stałych kosztów ponoszonych z tytułu zachowania nieprzerwanej dostępności do autostrady, jej utrzymania i przejezdności,
b) zmiennych kwot uzależnionych od spełnienia przez koncesjonariuszy wymogów określonych w koncesji i umowie koncesyjnej,
jeżeli opłaty za przejazdy autostradą stanowią przychody Funduszu.
Ze środków finansowych Funduszu dokonuje się wypłaty odszkodowań z tytułu wypowiedzenia umów dzierżawy i najmu.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach minister właściwy do spraw transportu może, za zgodą ministra właściwego do spraw finansów publicznych, przeznaczyć środki Funduszu, w części nieprzekraczającej 25% tych środków, na pokrycie kosztów związanych z realizacją zadań (o których mowa w art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych)
Ze środków finansowych Funduszu dokonuje się wypłaty wynagrodzenia prowizyjnego przysługującego Bankowi Gospodarstwa Krajowego.
Wypłaty z Funduszu środków finansowych w zakresie zaakceptowanym przez Radę Ministrów zgodnie i wynikającym z koncesji i umowy koncesyjnej, są gwarantowane przez Skarb Państwa.
Gwarancje:
udzielane są przez Radę Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw finansów publicznych uzgodniony z ministrem właściwym do spraw transportu, po akceptacji przez Radę Ministrów formy i zakresu dofinansowania ze środków Funduszu
nie mogą przekraczać zaakceptowanego przez Radę Ministrów zakresu dofinansowania
3) są ograniczone w czasie terminem wypłat dofinansowania (w trybie ustalonym zgodnie z art. 42a)
Bank Gospodarstwa Krajowego, działając w uzgodnieniu z Generalnym Dyrektorem Dróg Krajowych i Autostrad, dokonuje na rzecz koncesjonariuszy wypłat ze środków finansowych Funduszu (w formach określonych w art. 39d ust. 1) w zakresie wynikającym z koncesji i umowy koncesyjnej.
Okresowo wolne środki Funduszu Bank Gospodarstwa Krajowego może:
1) lokować w innych bankach,
2) inwestować w papiery wartościowe
a) Suma lokat w jednym banku lub grupie banków powiązanych ze sobą kapitałowo lub organizacyjnie, nie może przekroczyć 15% okresowo wolnych środków Funduszu.
b) Wysokość środków Funduszu przeznaczonych na lokaty i inwestycje Bank Gospodarstwa Krajowego uzgadnia z Generalnym Dyrektorem Dróg Krajowych i Autostrad.
Bank Gospodarstwa Krajowego przekazuje Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, ze środków Funduszu, środki finansowe na zlecenie ministra właściwego do spraw transportu.
Szczegółowy sposób i terminy dokonywania przez Bank Gospodarstwa Krajowego wypłat, lokat i inwestycji ze środków Funduszu określi umowa zawarta pomiędzy ministrem właściwym do spraw transportu a Bankiem Gospodarstwa Krajowego.
Bank Gospodarstwa Krajowego pobiera wynagrodzenie prowizyjne z tytułu prowadzenia Funduszu.
Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wysokość tego wynagrodzenia oraz tryb i terminy jego wypłaty, uwzględniając koszty Banku ponoszone w związku z obsługą Funduszu, lokowaniem i inwestowaniem środków Funduszu.
Bank Gospodarstwa Krajowego:
1) wyodrębnia w swoim planie finansowym plan finansowy Funduszu, opracowany w uzgodnieniu z Generalnym Dyrektorem Dróg Krajowych i Autostrad i zatwierdzony przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych oraz ministra właściwego do spraw transportu,
2) sporządza dla Funduszu odrębny bilans oraz rachunek zysków i strat, wchodzące w skład sprawozdania finansowego Banku.
Bank Gospodarstwa Krajowego składa ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz ministrowi właściwemu do spraw transportu, w terminie do końca miesiąca następującego po każdym kwartale, informację o wysokości środków Funduszu oraz zestawienie zbiorcze operacji dokonanych za jego pośrednictwem za dany kwartał.
Funduszu Pożyczek I Kredytów Studenckich
Fundusz Pożyczek i Kredytów Studenckich tworzy się zgodnie z ustawą z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich.(Dz. U. z dnia 21 sierpnia 1998 r.).
Fundusz ten ulokowany jest w Banku Gospodarstwa Krajowego.
Przychodami Funduszu są:
1) dotacje z budżetu państwa określane corocznie w ustawie budżetowej,
2) odsetki od lokat środków Funduszu w bankach,
3) wpływy z inwestycji środków Funduszu w papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa,
4) spłaty rat udzielonych pożyczek studenckich wraz z odsetkami,
5) spadki, zapisy i darowizny,
6) środki uzyskane w ramach bezzwrotnej pomocy zagranicznej,
inne dochody.
Suma lokat w jednym banku lub grupie banków powiązanych ze sobą kapitałowo lub organizacyjnie, nie może przekroczyć 15% środków Funduszu nie zaangażowanych w pożyczki.
Środki Funduszu przeznacza się na:
1) udzielanie pożyczek studenckich,
2) spłatę, zgodnie z przepisami ustawy, części należnej kwoty odsetek od kredytów pobranych przez studentów,
3) pokrywanie skutków finansowych umorzeń spłaty kredytów studenckich,
4) nabywanie papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa,
5) pokrywanie kosztów egzekucji roszczeń wynikających z nie spłaconych pożyczek studenckich,
6) pokrywanie kosztów realizacji zadań wymienionych w pkt 1-5, ponoszonych przez Bank Gospodarstwa Krajowego.
Wykorzystanie środków Funduszu na cele wyżej wymienione dotyczy kredytów studenckich udzielanych przez banki, które podpiszą z Bankiem Gospodarstwa Krajowego umowę określającą zasady korzystania ze środków Funduszu.
2. Zasady zawierania umów określi w drodze rozporządzenia Minister Edukacji Narodowej w porozumieniu z Ministrem Finansów.
Fundusz działa na podstawie rocznego planu finansowego, wyodrębnionego w planie finansowym Banku Gospodarstwa Krajowego, ustalonego w porozumieniu z Ministrem Edukacji Narodowej i Ministrem Finansów.
Projekt planu finansowego Funduszu podlega uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego w trybie określonym w ustawie z dnia 12 maja 2000 r. o zasadach wspierania rozwoju regionalnego (Dz. U. Nr 48, poz. 550).
Roczny plan finansowy zawiera w szczególności:
podział środków na fundusz obsługi odsetek, z którego dokonywane będą wypłaty, fundusz rezerwowy, z którego dokonywane będą wypłaty umorzeń spłaty kredytów studenckich oraz fundusz pożyczek, z którego dokonywane będą wypłaty
wysokość kosztów
Bank Gospodarstwa Krajowego sporządza dla Funduszu odrębny bilans oraz rachunek zysków i strat.
Bank Gospodarstwa Krajowego przedstawia Ministrowi Edukacji Narodowej, nie później niż do 31 maja, sprawozdanie z działalności oraz wyników Funduszu, obejmujące także bilans i rachunek wyników za poprzedni rok obrotowy, wraz z wnioskami co do wysokości dotacji budżetowej.
Sprawozdanie z działalności oraz wyników Funduszu zatwierdza Minister Edukacji Narodowej po zasięgnięciu opinii Komisji.
Minister Skarbu Państwa, w porozumieniu z Ministrem Finansów, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Bankowego, dostosuje, w drodze rozporządzenia, statut Banku Gospodarstwa Krajowego do przepisów ustawy, biorąc pod uwagę zasady tworzenia i wykorzystywania Funduszu.
Funduszu Termomodernizacji
W Banku Gospodarstwa Krajowego tworzy się Fundusz Termomodernizacji na podstawie ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych. (Dz. U. z dnia 30 grudnia 1998 r.)
Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa, w porozumieniu z Ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Bankowego, dostosuje, w drodze rozporządzenia, statut Banku Gospodarstwa Krajowego do przepisów ustawy, biorąc pod uwagę zasady tworzenia i wykorzystywania Funduszu.
Na Fundusz składają się:
1) środki przekazywane z budżetu państwa - w wysokości określonej w ustawie budżetowej,
2) odsetki od lokat środków Funduszu w bankach,
3) wpływy z inwestycji środków Funduszu w papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski oraz w papiery wartościowe określające świadczenia pieniężne, gwarantowane lub poręczane przez Skarb Państwa albo Narodowy Bank Polski,
4) darowizny i zapisy,
inne wpływy.
Suma lokat w jednym banku lub w grupie banków powiązanych ze sobą kapitałowo lub organizacyjnie, nie może przekroczyć 15% okresowo wolnych środków Funduszu.
Środki Funduszu przeznacza się na:
1) wypłatę przyznanych premii termomodernizacyjnych,
2) pokrycie kosztów weryfikacji audytów energetycznych - do wysokości nie przekraczającej 3% środków Funduszu,
3) pokrycie kosztów obsługi Funduszu,
pokrycie kosztów promocji Funduszu.
Okresowo wolne środki Funduszu mogą być:
lokowane w innych bankach
inwestowane w papiery wartościowe
Bank Gospodarstwa Krajowego:
wyodrębnia w swoim planie finansowym plan finansowy Funduszu, opracowany w porozumieniu z Ministrem właściwym do spraw finansów publicznych oraz ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej,
sporządza dla Funduszu odrębny bilans oraz rachunek zysków i strat, wchodzące w skład sprawozdania finansowego banku.
Projekt planu finansowego Funduszu podlega uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego w trybie określonym w ustawie z dnia 12 maja 2000 r. o zasadach wspierania rozwoju regionalnego (Dz. U. Nr 48, poz. 550).
Bank Gospodarstwa Krajowego składa ministrowi właściwemu do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, w terminie do końca miesiąca następującego po każdym kwartale, informacje o wysokości przyznanych premii termomodernizacyjnych, przewidywanych terminach ich przekazania oraz o wypłaconych premiach termomodernizacyjnych.
Bank Gospodarstwa Krajowego składa ministrowi właściwemu do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej w okresach kwartalnych sprawozdanie z realizacji planu finansowego Funduszu.
Z tytułu przyznania premii termomodernizacyjnej Bank Gospodarstwa Krajowego pobiera od inwestora wynagrodzenie prowizyjne, nie wyższe niż 0,6% kwoty przyznanej premii termomodernizacyjnej.
Wysokość wynagrodzenia prowizyjnego określa minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia.
Bank kredytujący potrąca wynagrodzenie z pierwszej transzy udzielonego kredytu i przekazuje je Bankowi Gospodarstwa Krajowego.
Stanisław Owsiak Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997r.
Ustawa z 26 listopada 1998 o Finansach Publicznych, tekst ujednolicony po zmianie z 14 listopada 2001, stan prawny na 1 stycznie 2002r.
Stanisław Owsiak Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000r.
(Dz. U. z dnia 29 grudnia 2001 r.)
Rozporządzenie Ministra Skarbu Państwa z dnia 23 lutego 1999 r. w sprawie nadania statutu Bankowi Gospodarstwa Krajowego (Dz.U.99.21.188) z późniejszymi zmianami
Rozporządzenie Ministra skarbu państwa z dnia 23 lutego 1999 r. w sprawie nadania statutu Bankowi Gospodarstwa Krajowego (Dz.U.99.21.188) z późniejszymi zmianami
Ustawa z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego.
ustawa z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz. U. z dnia 17 lipca 1997 r.) z późniejszymi zmianami
Ustawa z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych (Dz.U.01.110.1192) z późniejszymi zmianami
Ustawa z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich (Dz. U. z dnia 21 sierpnia 1998 r.).
Ustawa z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich (Dz. U. z dnia 21 sierpnia 1998 r.).
ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych. (Dz. U. z dnia 30 grudnia 1998 r.)