3S

Reguły funkcjonowania gospodarki

Rozdzial H

39

w wybranych gospodarkach. Z danych zamieszczonych w tabeli wynikają dwa fakty Pierwszy - poszczególne gospodarki rozwijają się w różnym tempie. Dru­gi - możliwe jest ustalenie średniego tempa wzrosty globalnej produkcji w wy­branym okresie.

Wykres 2.1. Wzrost gospodarczy w Polsce, mierzony procentowym przyrostem

realnego PKB. Źródło: na podstawie danych GUS.

Tabela 2.1. Wzrost PKB w wybranych krajach (w %)

Kraj	1994-1999*	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006
Belgia	1,9	3,7	0,8	0,7	~0^	2,8	1,4	3,0
Francja	1,5	3,8	1,8	1,0	U	2,3	1,7	2,2
Hiszpania	3,4	4,2	2,7	1,9	3,0	3,2	3,5	3,9
Irlandia	9,1	10,0	5,7	3,3	4,3	4,3	5,9	5,7
Niemcy	1,7	2,9	0,6	0,2	-0,2	0,8	1,1	3,0
Wielka Brytania	3,2	1,3	2,0	U6	2,7	3,2	1,9	2,8
Włochy	1,9	2,9	1,8	0,4	0,3	1,0	0,2	1,9
USA	3,9	3,8	0,3	2,3	2,5	3,9	T2	3,3

* Średnie tempo wzrostu w latach 1994-1999. Źródło: OECD database oraz obliczenia własne.

Omówieniu czynników określających wielkość produkcji globalnej wy­tworzonej w gospodarce i przyczyn jej cyklicznych wahań poświęcone są na­stępne rozdziały. Co określamy mianem wzrostu gospodarczego? Dlaczego w niektórych latach tempo wzrostu się obniża? Czy możemy mówić o ujemnym wzroście gospodarczym? Odpowiedzi na te pytania należy szukać w rozdziałach XV i XVI.

Inflacja

Inflacja jest jednym z najważniejszych problemów, z którymi borykają się współczesne gospodarki. Definiuje się ją jako wzrost przeciętnego poziomu cen w danym czasie, któremu nie towarzyszy wzrost jakości produkowanych dóbr i usług. Zmiana poziomu cen mająca miejsce w danym czasie wpływa zarówno na wielkość popytu globalnego, jak i podaży globalnej. Mianem globalnego popytu określamy sumę wydatków, którą w gospodarce wszystkie podmioty gospodar­cze łącznie przeznaczają na nabycie dóbr i usług w danym czasie. Suma tych wydatków zależy od ogólnego poziomu cen, dochodów, oczekiwań dotyczących przyszłości, ale także od polityki makroekonomicznej wykorzystującej podatki, wydatki rządowe lub podaż pieniądza, stopę procentową i kurs walutowy jako narzędzia oddziaływania na popyt globalny. Globalną podażą określamy nato­miast wielkość produkcji, którą wytworzą i sprzedadzą podmioty gospodarcze przy danym poziomie cen, kosztów i mocy produkcyjnych. Poziom cen i jego zmiany są więc istotnymi czynnikami oddziałującymi na decyzje nabywców i producentów.

Wykres 2.2. Inflacja (deflacja) w Polsce i Japonii (dane w procentach) Źródło: na podstawie danych GUS.

To właśnie inflacja powoduje, że o wzroście gospodarczym świadczy re­alna a nie bieżąca wartość wytworzonej produkcji globalnej. Najczęściej stoso­waną, ogólną miarą inflacji jest roczna stopa inflacji, liczona jako procentowy przyrost przeciętnego poziomu cen dóbr i usług w ciągu roku. W jaki jeszcze sposób mierzyć inflację, co ją wywołuje, czy jej skutki są negatywne, jaki jej poziom jest skłonne zaakceptować społeczeństwo, jak wpływa na podejmowa-

---