PROMOCJA ZDROWIA WYKŁAD 3 19.04.2013
GŁÓWNE ZAGROŻENIA ZDROWOTNE I SPOSOBY ICH ZWALCZANIA:
Promocja zdrowia w zagrożeniach zdrowotnych układu krążenia
Zaprogramowana długość życia – około 120 lat.
Średnia długość życia w Polsce:
Mężczyźni 68 lat
Kobiety 75 lat
Kraje zachodnie:
Mężczyźni 75 lat
Kobiety 85 lat
Skrócenie czasu życia to następstwo:
Niekorzystnych zachowań zdrowotnych
Chorób
Szkodliwe czynniki środowiska
Promocja zdrowia na różnych etapach choroby i niepełnosprawności: żadne kalectwo czy choroba przewlekła nie limituje funkcjonowania człowieka aby życie człowieka było bardziej satysfakcjonujące.
Etap I – zapobieganie pierwotne (prewencja pierwotna)
Etap II – wtórne – wczesne wykrywanie chorób i wczesna interwencja
Etap III – rehabilitacja, minimalizacja skutków choroby
Niepełnosprawność fizyczna
Utrata wzroku
Choroby układu krążenia
Choroby nowotworowe
Upośledzenie psychiczne
Styl życia i zachowania zdrowotne, wpływ na długość życia
Okres ciąży: niewłaściwe odżywianie, palenie tytoniu, alkohol, używki, leki
Okres wczesnodziecięcy: niewłaściwe odżywianie ilościowe i jakościowa
Okres szkolny: odżywianie, stresy, palenie, alkohol, narkotyki
Okres dojrzałości (praca): szkodliwości środowiska i miejsca pracy; stres, zmniejszenie aktywności fizycznej; odżywianie, nadmiar kalorii, nieregularność; nadwaga – zaburzenia gospodarki lipidowej i węglowodanowej; nadciśnienie tętnicze; palenie tytoniu, alkohol, narkotyki
Skutek: wczesny rozwój miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej, zawału serca, udaru mózgu, otyłości, cukrzycy i jej powikłań naczyniowych.
Promocja zdrowia przez wychowanie fizyczne:
Zdrowy styl życia:
-zdobywanie wiedzy o samym sobie
-utrzymywanie sił obronnych organizmu
-utrzymywanie wszechstronnej aktywności fizycznej
-prawidłowe odżywianie się
-hartowanie ciała
-rozwijanie umiejętności walki ze stresem
-eliminowanie nałogów
-życzliwość dla innych
-zachowanie postawy radzenia sobie w życiu
Działania na rzecz promocji zdrowia:
-ukierunkowanie szkolnego wychowania na bieżące i przyszłe potrzeby zdrowia, rezygnacja z ambicji sportu wyczynowego
-ogólnopolski model wychowania fizycznego „od przedszkola do uniwersytetu”
-spójność systemu wychowania fizycznego realizowanego przez różne instytucje: przedszkole, szkoła, rodzina, organizacje itp.
-lansowanie idei – wpływ wysiłku fizycznego na zdrowie.
Zdrowie jest dobrem publicznym.
Zdrowie jest dobrem indywidualnym.
Czynniki ryzyka wśród dorosłych w Polsce:
Stwierdzono wysoki poziom czynników ryzyka:
-palenie tytoniu M 50%, K 33%
-hipercholesterolemia M 24%, K 21% (wysoki poziom cholesterolu)
-nadwaga M 68%, K 64%
-nadciśnienie tętnicze M 46%, K 36%
Palenie tytoniu:
-główny czynnik ryzyka zawału serca i udaru mózgu
-wzrost HR i RR – wzrost zużycia tlenu przez serce
-tlenek węgla ogranicza transport tlenu
-wzrost stężenia lipoprotein VLDL, LDL – cholesterolu
-obniżenie HDL – cholesterolu
-wzrost oksydacji LDL – komórki piankowate
-wzrost aktywności płytek krwi
-wzrost krzepliwości krwi
-uszkodzenie śródbłonka naczyń – utrata zdolności rozkurczu tętniczek (NO)
Zagrożenie życia po zawale serca (przeżywalność 8-letnia):
-kontynuacja palenia 23,7%
-zaprzestanie palenia 51%
Zwalczanie palenia – główny cel prewencji chorób układu krążenia
Zaburzenia lipidowe – czynnikiem ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego:
-hipercholesterolemia LDL – chol.
-stężenie HDL – chol.
-hipertrójglicerydemia VLDL
-hiperlipidemia mieszana LDL – chol. + TG
-oksydacja lipoprotein – nasilenie aterogenezy
-dysfunkcja śródbłonka – komórki piankowate
-rozwój blaszki miażdżycowej
-zaburzenia krzepnięcia, wzrost agregacji płytek.
Zaburzenia lipidowe M 72%, K 68%
Hipercholesterolemia M 78%, K 90%
Hipertrójglicerydemia M 21%, K 9%
Zwiększone ryzyko M 19%, K 18%
Wysokie ryzyko M 44%, K 42%
Świadomość wysokiego ryzyka M 18%, K 27%
Podjęło leczenie M 5%, K 7%