Prawo zobowiązań-jest działem prawa cywilnego, obejmujący zespól norm prawnych regulujących formy wymiany dóbr i usług. Reguluje ono stosunki obrotu majątkowego, zarówno miedzy osobami fizycznymi jak i osobami prawnymi.

Zobowiązanie-jest to stosunek prawny, w której jedna strona zwana wierzycielem może żądać od drugiej strony zwanej dłużnikiem określonego zachowania się, zwanego świadczeniem. Na dłużnika spoczywa obowiązek spełnienia tego świadczenia. Prawo podmiotowe przysługujące wierzycielowi.

Rodzaje zobowiązań:

- wzajemne

- podzielne

- niepodzielne

- solidarne.

O zobowiązaniach solidarnych może być mowa wtedy, gdy po stronie dłużników występuje kilka osób. Jeżeli zobowiązanie dłużników jest solidne, wierzyciel może żądać całości (lub części) świadczenia według swego uznania od każdego z dłużników, od wszystkich lub od kilku z nich. Każdy, więc z dłużników musi się liczyć z tym, że odpowiadać może za całość zobowiązania. Oczywiście, gdy jeden z dłużników solidarnych spełni w całości świadczenie, pozostali są już zwolnieni od świadczenia. Może on też żądać od współdłużników zwrotu odpowiedniej części świadczenia.

Zobowiązania wzajemne wynikają z umów.

Zobowiązanie podzielne dług pieniężny

Źródła Zobowiązań:

A) umowy

B) akt administracyjny

C) czyny dozwolone niektóre niedozwolone:

-czyny własne

-czyny osób trzecich

-czyny funkcjonariuszy państwowych

-czyny wyrządzające szkody moralne

-wyrządzenie szkody przez rzeczy i zwierzęta

-wyrządzenie szkody przez siłę wyższą

D) bezpodstawne wzbogacenie - polega na uzyskaniu korzyści majątkowej kosztem innej osoby, bez podstawy prawnej. Skutkiem bezpodstawnego wzbogacenia jest powstanie stosunku zobowiązaniowego między zubożonym a wzbogaconym.

Czyny niedozwolone - jest to zawinione działanie wyrządzające szkody innej osobie. Skutkiem czynu niedozwolonego jest powstanie zobowiązania miedzy sprawca szkody a poszkodowanym, którego treścią jest przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego bądź zapłacenie odszkodowania.

Odpowiedzialność cywilna jest to odpowiedzialność majątkowa w przewidzianym prawem sytuacjach za zdarzenia, skutkiem, których inna osoba ponosi szkodę. Istotę odpowiedzialności stanowi obowiązek naprawienia szkody. Naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego bądź przez przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego bądź zapłacenie odszkodowania.

Rodzaje odpowiedzialności:

-kontaktowa- odpowiedzialności ta powstaje, gdy dłużnik w ogóle niespełna świadczenia z przyczyn, za które odpowiada, albo, gdy świadczenie jest np. złej jakości lub nie zostało spełnione w terminie.

-deliktowa-odpowiedzialność taką ponosi np. ten, kto z winy swej wyrządził szkodę innej osobie uszkadzając lub niszcząc jej rzecz i wyrządzona została ona poza stosunkiem prawnym.

Wykonanie zobowiązania polega na spełnieniu przez dłużnika świadczenia, do którego był on zobowiązany. Oczywiście zobowiązanie zostanie wykonane wtedy, gdy świadczenie zostanie spełnione w sposób należyty.

Zasady obowiązujące przy wykonaniu zobowiązań

-zasada realnego wykonania zobowiązania

-zasada należytej staranności

-zasada odpowiedniej jakości świadczenia

-zasada osobistego wykonania zobowiązania

-zasada niedopuszczalności odmowy przyjęcia świadczenia częściowego

Skutki niewykonania zobowiązania

-obowiązek naprawienia szkody

-nieprzyjęci świadczenia

-nabycie rzeczy na koszt dłużnika

-wykonanie zastępcze na koszt dłużnika

Wygaśniecie zobowiązania następuje wskutek jego wykonania. Spełniony zostaje wtedy społeczno-gospodarczy cel zobowiązania. Kodeks cywilny przewiduje jednak, ze zobowiązanie może wygasnąć na skutek innych przyczyn np. złożenie do depozytu sądowego.

Zdarzenia prawne powodują wygaśniecie zobowiązań:

A) śmierć dłużnika

B) dobrowolne zwolnienie z długu

C) świadczenia w miejsce wykonania polega na spełnieniu przez dłużnika za zgoda wierzyciela innego świadczenia, zamiast świadczenia, do którego był zobowiązany.

D) odnowienie polega na zobowiązaniu dłużnika spełnienie innego świadczenia w miejsce dotychczasowego lub nawet tego samego, lecz z innej podstawy prawnej.

E) złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sadowego w wypadkach przewidzianych przepisami jest równoznaczne z wykonaniem zobowiązania wobec wierzyciela. Może ono nastąpić, gdy nie wiadomo dokładnie, kto jest wierzycielem itp.

F) potrącenie, kompensacja - może mieć miejsce, jeżeli obydwie strony (np. pozostają z sobą w stosunkach handlowych) mają względem siebie wzajemne wierzytelności. Istnieje wtedy możliwość potracenia tj. wzajemnego skompensowania. Kodeks przewiduje dokładnie, kiedy potrącenie jest dopuszczalne. Konieczne jest miedzy innymi, aby wierzytelności były jednorodne (nie mogę, bowiem potrącić świadczenia dostarczenia samochodu ze świadczeniem w postaci wybudowanego garażu). Wierzytelności muszą być również wymagalne i muszą nadawać się do dochodzenia na drodze sądowej. Najczęściej potrącenia odnosi się do wzajemnej wierzytelności

Zobowiązanie jest to wynikły z przeszłych zdarzeń obowiązek podmiotu do przekazania w przyszłości innemu podmiotowi wartości w postaci dóbr, usług, pieniędzy lub innych korzyści ekonomicznych.

Zobowiązania są jednym ze składników pasywów w bilansie przedsiębiorstwa. Dzieli się je na dwie podstawowe grupy pod względem czasu ich wymagalności:

• Zobowiązania długoterminowe – zobowiązania o terminie zapadalności powyżej 1 roku. Do zobowiązań tych należą z reguły kredyty długoterminowe, wyemitowane przez przedsiębiorstwo obligacje oraz inne papiery dłużne.

• Zobowiązania krótkoterminowe – zobowiązania o terminie zapadalności krótszym niż 1 rok.

  • Podstawową pozycją będą tu zobowiązania handlowe. Powstają one w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo dokonuje zakupów z odroczonym terminem płatności (otrzymuje od dostawcy dobra lub usługi, za które zapłaci w terminie późniejszym, np. po upływie 30 dni). Do momentu zapłaty w bilansie przedsiębiorstwa występować będzie zobowiązanie wobec dostawcy w wysokości, jaką przedsiębiorstwo musi mu ostatecznie zapłacić. Zgodnie z Ustawą o Rachunkowości, wszystkie zobowiązania handlowe wykazuje się jako krótkoterminowe, odrębnie wydzielając tą część, której spłata nastąpi w terminie późniejszym niż 12 miesięcy.

  • Inne rodzaje zobowiązań krótkoterminowych to: zobowiązania z tytułu podatków i ceł, pożyczki krótkoterminowe, zobowiązania wobec pracowników, linie kredytowe itp.