Rozwój psycho - fizyczny dzieci od 2 do 10 roku życia.
WIEK PONIEMOWLĘCY – od 2 do ok. 3 rok życia.
1. Rozwój fizyczny:
- przyrost wagi 2 kg w ciągu roku;
- przyrost wzrostu: 2 rok życia - 12 cm, 3 rok życia - 6-7 cm w ciągu roku;
- pod koniec 3 roku życia zanika podściółka tłuszczowa -> dziecko smukleje, sylwetka się wydłuża;
- obwód klatki piersiowej staje się większy od obwodu czaszki;
- postępuje proces kostnienia, zarasta ciemiączko;
- opanowanie umiejętności chodzenia;
- ustalają się naturalne krzywizny kręgosłupa;
- wzmacnia się obręcz biodrowa;
- w oddychaniu zaczyna brać coraz większy udział klatka piersiowa, obok toru brzusznego i przeponowego, których rola ciągle przeważa;
- pod koniec tego okresu uzębienie mleczne jest już w pełni skompletowane, umożliwiając prawidłowe żucie pokarmów;
Rozwój ruchowy:
- ustala się ostatecznie postawa stojąca, a chód staje się podstawowym sposobem przemieszczania się;
- kroki są jeszcze krótkie nieregularne w 2 roku życia, pod koniec tego okresu dziecko już dobrze chodzi, a nawet biega, uczy się wychodzić po schodach, pokonuje przeszkody, jeździ na trójkołowym rowerku;
- do 2 roku życia brak automatyzacji i koordynacji ruchowej -> dziecko łatwo traci równowagę i upada;
- maleje liczba ruchów zbędnych;
- dziecko manipuluje przedmiotami, wzrasta precyzja ruchów wykonywanych palcami rąk, dostosowuje ruchy do kształtu przedmiotów;
2. Rozwój psychiczny:
a) spostrzeżenia i wiedza o świecie:
- dziecko wzbogaca swoją wiedzę na temat skutecznych sposobów działania, te formy zapamiętuje i odtwarza w podobnych sytuacjach;
- duże znaczenie odgrywają telereceptory m.in. wzrok i słuch;
- kontemplacja po-manipulacyjna – posługiwanie się obrazem, jako sposobem ożywiania wytworzonej uprzednio całościowej struktury spostrzeżeniowej;
- dzięki słowu dziecko identyfikuje przedmioty i łączy je w klasy, wyodrębnia cechy przedmiotów, dokonuje pierwszych porównań i wyodrębnia różnice pomiędzy podobnymi przedmiotami;
- rozwój spostrzeżeń dziecka jest ściśle związany z rozwojem jego aktywności ruchowej oraz z rozwojem mowy i pojęciowego myślenia;
b) mowa:
- okres rozstrzygający o dalszym rozwoju mowy;
- słownik dziecka wyraźnie się wzbogaca, upodabnia do słownika ludzi dorosłych;
- rozumienie słów poprzedza ich wymawianie;
- słownik czynny dziecka wzbogaca się do nawet 1500 słów;
- początkowo dziecko posługuje się wyłącznie nazwami konkretnych osób, zwierząt, przedmiotów i czynności, później wzbogaca się o rzeczowniki abstrakcyjne, przymiotniki i części mowy;
- dziecko zaczyna posługiwać się wypowiedziami dwu- lub więcej wyrazowymi, pod koniec tego okresu dziecko łączy różne zdania ze sobą;
c) myślenie:
- rozwój myślenia jest ściśle powiązany z rozwojem mowy, dziecko zaczyna tworzyć pierwsze pojęciowe uogólnienia;
- etap myślenia przed – pojęciowego, dziecko myśli „obrazami”;
- rozwijająca się pamięć ułatwia rejestrowanie w umyśle coraz większej ilości faktów w sposób względnie dokładny;
- dziecko zdobywa wiedzę o otaczającym je świecie oraz usprawnia swoje myślenie;
- rozwijająca się umiejętność przewidywania i wnioskowania;
- rozwój dziecięcego myślenia splata się ściśle z rozwojem mowy i bogatszą wiedzą o otaczającej rzeczywistości;
d) uwaga, pamięć, wyobraźnia:
- uwaga mimowolna, mało podzielna, ma bardzo ograniczony zakres, słaba koncentracja i przerzutność;
- dziecko nie potrafi jeszcze świadomie odwrócić uwagi o jednych zjawisk, aby zaobserwować inne;
- uwaga łatwo ulega rozproszeniu;
- dziecko nie potrafi wyodrębnić obserwowanym przedmiocie tego, co istotne;
- pamięć również ma charakter mimowolny;
- dziecko zapamiętuje szybko i trwale, zapamiętywanie „mechaniczne”;
- duża zdolność przyswajania różnych ruchów, zdolność przyswojenia podstaw fonetycznych każdego języka;
- dziecko nie potrafi lokalizować swoich wspomnień, lecz łatwo zapamiętuje przykre i przyjemne przeżycia -> formowanie się postawy uczuciowej;
-wyobraźnia jest ściśle związana ze spostrzeżeniami;
WIEK PRZEDSZKOLNY – ok. 3 do ok. 6 rok życia.
1. Rozwój fizyczny:
- przyrost wzrostu ok. 5 - 7 cm rocznie;
- przyrost wagi ok. 2 – 3 kg rocznie;
- w wieku 5 lat wzrost dziecka jest 2 razy większy niż w momencie urodzenia, a ciężar 5 razy większy;
- najszybciej rosną kończyny dolne;
- zmieniają się proporcje ciała – powierzchnia głowy to 13% powierzchni ciała – po urodzeniu to aż 21%;
- zmienia się ogólny wygląd dziecka: sylwetka staje się bardziej wysmukła, prostolinijna, płaska;
- szybko wzrasta kościec i muskulatura -> dzieci szybko się męczą,
- szybki rozrost w przyroście mięśni, których waga wynosi ok. 75% wagi ciała;
- słaby układ kostny;
- wzmożony okres występowania chorób zakaźnych;
- przerost układu limfatycznego -> powiększone węzły chłonne, migdałki;
- duża pobudliwość nerwowa;
- komórki nerwowe są podobne pod względem budowy do komórek nerwowych człowieka dorosłego;
- rozpoczynająca się wymiana uzębienia mlecznego na stałe;
Rozwój ruchowy:
- szybki rozwój ogólnej ruchliwości dziecka;
- ruchy zręczniejsze i dokładniejsze, współdziałanie i koordynacja mięśni;
- rozwój precyzyjnej koordynacji mniejszych grup mięśni;
- rozwój tworzenia się i kształtowania orientacyjno – badawczej działalności dziecka;
2. Rozwój psychiczny:
a) wrażenia i spostrzeżenia:
- narządy odbiorcze są już całkowicie ukształtowane;
- analizatory jeszcze na etapie doskonalenia,;
- intensywny rozwój analizatora słuchowego(rozwój mowy) i wzrokowego(rozwój ostrości wzroku);
- wyobraźnia dziecka na początku tego okresu jest mimowolna, bierna, pod koniec tego okresu staje się twórcza;
- spostrzeganie pod koniec okresu staje się celowe i bardziej zorganizowane;
b) pamięć i uwaga:
- szybki rozwój pojemności pamięci;
- pamięć początkowo ma charakter mimowolny, pamięć dowolna dopiero się kształtuje;
- uwaga także jest mimowolna, nawet jeśli jest dowolna to ulega rozproszeniu, dziecko bowiem nie potrafi się skupić dłużej na jednym przedmiocie;
c) mowa i myślenie:
- mowa ulega wzbogaceniu, zarówno w kontekście ilościowym jak i jakościowym;
- charakterystyczne są neologizmy dziecięce;
- myślenie podporządkowane jest praktycznym działaniom, nie stanowi samodzielnej czynności poznawczej;
- wyróżniamy dwa typy myślenia: sensoryczno- motoryczne i konkretno-wyobrażeniowe;
- czynności dzieci wymagają celu, namysłu i analizy zadania;
III. MŁODSZY WIEK SZKOLNY – ok. 7 do 10 rok życia.
1.Rozwój fizyczny:
- przyrost wzrostu 4,5 – 5,5 cm rocznie;
- wewnętrzne rozrastanie się i dojrzewanie organizmu nad wzrostem wzdłuż;
- mięśnie duże rozwijają się wcześniej niż drobne;
- dziecko męczy się przy wykonywaniu czynności wymagających precyzji;
- zwiększa się ruchliwość, ulepsza się praca systemu oddechowego, wzrasta pojemność płuc, objętość klatki piersiowej;
- wzmocniony układ krwionośny i oddechowy, lepsze trawienie i przemiana materii;
- mięśnie i kości wyraźnie wzmocnione, naprzód nastąpił proces kostnienia kości;
- uzębienie staje się pełne (oprócz zębów mądrości);
- ok. 9 roku życia zakończony rozrost mózgu w sensie zwiększania ciężaru;
- kostnieje ostatecznie kościec przegubu;
- wykształcone mimowolne i dowolne ruchy;
- organizm silny, odporny;
2.Rozwój psychiczny:
a) wrażenia:
- rozwijanie się wrażeń;
- wyraźnie rozwijają się wrażenia słuchowe i wzrokowe ( wzrasta wrażliwość na odcienie barw);
b) spostrzeganie i umiejętność obserwacji:
- rozwija się spostrzeganie i spostrzegawczość – spostrzeganie jako czynność wyodrębniona od innych i celowa, dzieci różnicują i uogólniają cechy przedmiotów, na ogół też prawidłowo spostrzegają obrazy, kontury, schematy i rysunki przedmiotów;
- spostrzeżenia formułują się razem w parze z rozwojem ich zdolności do wyodrębniania poszczególnych cech spostrzeganych przedmiotów i uogólniania tych cech;
- uczeń nabiera umiejętności skupienia się na przedmiocie spostrzeganym lub obserwowanym;
c) uwaga:
- rozwija się pod wpływem nauki szkolnej, staje się coraz bardziej zdolna do koncentracji, trwałości i przerzutności;
- zwiększa się pojemność;
- charakterystyczna jest uwaga skierowana na przedmioty i zjawiska zewnętrznego otoczenia;
- uwaga rozwija się również w stosunku do własnych czynności psychicznych;
d) pamięć:
- wzmożony rozwój pamięci i jej jakościowa przemiana;
- uczeń zapamiętuje w sposób trwały to, na co skierowana jest jego uwaga;
- dzieci nie panują w dostatecznej mierze nad swoją pamięcią, nie potrafią podporządkować procesów zapamiętywania i reprodukowania materiału w swoim szkolnym zadaniom i celom;
- wzrasta szybkość i trwałość, a więc skuteczność zapamiętywania;
e) mowa:
- wzbogacenie się słownika dzieci;
- opanowanie przez dzieci gramatycznej struktury języka;
- wzrasta poziom opanowania znaczeń słów;
- mowa zaczyna się stawać narzędziem myślenia logicznego;
f) myślenie:
- stadium operacji konkretnych wg Piageta;
- ukierunkowanie myślenia na zdobywanie wiedzy szkolnej;