Regulacja płynności błony – uzależniona od składu lipidów, kwasy nienasycone cholesterol

Ruch cząsteczek w dwuwarstwie:

1. Lipidy – ruch boczny- rozsuwanie warst
   - rotacja
   - Flip – flop

2. Białka – MOGĄ SIĘ PRZEMIESZCZAĆ W PŁASZCZYŹNIE BŁONY

Specjalizacja i wytwory błony

1. Mikrokosmki:
   -stałe
   -przejściowe

2. Mikrofałdy bazalne

3. Fałdy boczne

4. Połączenia międzykomórkowe:
   -zamykające

-przylegające

-septalne
-komunikujące szczelinowe
-zbierające (punktowe)

1. Mikrokosmki

• Włókna aktywne związane z fibryną i wiliną

• Zakotwiczone – α-aktynina – do fi lamentów aktyny, miozyny I i spektryny (powiązane cytoszkieletem)

• Do błony mikrokosmki wiąże się miozyna I

1. Mikrofałdy bazalne – kanaliki nerkowe dalsze

2. Fłady boczne (bazo lateralne) – nabłonek nosa, jamy ustnej, jelito-narazone na mechaniczne uszkodzenia

3. Polączenia miedzykomórkowe

• Zamykające
  -zespolenie zewnętrznych warstw (fuzja) sąsiednich komórek wzmocnione białkami
  - długość około 15 nm

-uszczelnienie zapobiegające przepływowi cząsteczek przez szczeliny miedzy komórkami

• Zwierające –punktowe
  typ 1 desmosmowy
  -białka łączące: desmoglenina i desmokolina (zależne od jonów wapnia)
  -płytka demos omowa – zbudowana z bial;ek pośredniczących
  Typ półdesmosomowy – hemidesmosomy
  -strukturalnie podobne do desmosomów
  -występują w podstawowej warstwie komórek nabłonka (na tkance łącznej skóry właściwej)

• Zwierające przylegające:
  -komórki nabłonkowe, kardiomiocyty, komórki mięśni gładkich
  -kadheryny- białka transbłonowe, Kareniny, mikrofilamenty aktynowe
  -połączenie zależne od Konów Ca²⁺

• Zwierające septalne – u bezkręgowców!
  -przylegają do siebie na długich odcinkach i maja przebieg równoległy
  -błony komórkowe połączone są kompleksem białek, przypominającym na przekroju poprzecznym strukturę drabinkową
  -przestrzenie międzykomórkowe przepuszczalne dla specyficznych związków

• Komunikujące szczelinowe – funkcja: umożliwia bezpośrednie przechodzenie substancji (do 1200Da)niskocząsteczkowych pomiędzy połączonymi komórkami; cukry proste, aminokwasy, niektóre jony, cAMP
  *jednostka budująca –konekson
  *białka łączące- koneksyny

W jaki sposób działają koneksyny?

• Małe stężenie jonów Ca²⁺ (10^-7M) kanał otwarty

• Wzrost stężenia do 10^-5M – kanał zamknięty

• Regulacja przy udziale kalmoduliny i kinazy białkowej A (trifosforan inozytolu, diacylologlicerol- aktywizor kinazy i cAMP)

• Wzrost stężenia jonów wodorowych (pH z 7,0 do 6.8) zamknięcie kana łów

Tkanki roślinne – połączenia miedzykomórkowe (komunikacyjne) plazmodesmy

Transport przez błony

Błona cytoplazmatyczna

1. Oddzielanie od otoczenia

2. Wymiana składników

3. Odbieranie informacji chemicznej z innych komórek

4. Ruchy komórek

5. Wydzielanie

6. Absorpcja

7. Rozpoznanie obcych komórek

8. Przekazywanie impulsów

Wybiórczość pozwala ona podzielić substancji chemicznych na dwie grupy
-związki które mogą się w jakis sposób dostać się do śrdoka komórki i tych których nigdy do środka komórki wnętrza się nie dostaną

Selektywność dotyczy tylko tych związków chemicznych które mogą się do wnętrza komórki dostać

Błona komórkowa jako bariera transportowa

Małe cząsteczki O₂, CO_2, N_2, benzen
hydrofobowe

małe cząsteczki polarne H₂O, glicerol, etanol
bez ładunku

większe cząsteczki polarne aminokwasy, glukoza
bez ładunku nukleotydy

jony H⁺, Na⁺, HCO₃^-,K⁺
Ca^2+, Mg^2+, Cl^-

Rodzaje błonowych białek transportujących

• Nośniki

• Kanały

• Pompy

Białka transbłonowe o kilku domenach. Łańcuch polipeptydowy tworzy wyścielone białkiem ciągle przejście
Kanały vs nośnik: kanały rozpoznają cząsteczki na podstawie wielkości i ładunku
Nośniki- jednokierunkowo przenoszą tylko pasujące cząsteczki

Rodzaje transportu

Pasywny – gradient stężeń aktywny do którego zalicza się także:
*dyfuzja *egzocytoza
*osmoza *endocytoza:
*dyfuzja ułatwiona 1. Pinocytoza-ciecze
2. Fagocytoza – ciała stałe

Dyfuzja zależy od:

• Stanu skupienia materii w której odbywa się dyfuzja

• Temperatury

• Rozmiarów cząsteczek

• Różnicy stężeń – siła napędowa

Woda, tlen, dwutlenek węgla – transport droga dyfuzji

Osmoza – dyfuzja wody przez błonę cytoplazmatyczna

Roztwór hypertoniczny – o stężeniu wyższym niż cytoplazma komórki. Woda wypływa na zewnątrz – komórka traci kształt

Roztwór hypotoniczny o niższym stężeniu. Woda wpływa do komórki, która pęcznieje i pęka.

Roztwór izotoniczny o stężeniu takim samym. Równowaga!

Ułatwiona dyfuzja

Białka transportowe
gradient stężeń – siła napędowa

Lipidy; glukoza; glicerol; mocznik – przykłady związków transportowanych ta drogą

Transport glukozy – dyfuzja ułatwiona