Porównianie składu mleka krowiego i kobiecego.
Mleko kobiece:
-niższa zawartość białka. Białko o wyższej wartości biologicznej, białko serwatkowe i kazeina w proporcji 80%: 20%, głównie alfa laktoalbumina
-łatwo przyswajalny tłuszcz, naturalnie zemulgowany, KT, zawiera prostaglandyny
-zawiera więcej laktozy- ułatwia przyswajanie Ca, Fe
-zawiera więcej oligosacharydów (pożywka dla mikroflory)
-mniejsza ilość składników mineralnych, ale o wyższej wartości biologicznej-> niższa osmolalność mleka
-stosunek Ca: P- 2:1
-nukleotydy stymulujące rozwój układu pokarmowego
-zawiera lipazę, karnitynę, taurynę oraz sole kwasów żółciowych
-zawiera insulinę, przyspieszającą dojrzałość układu pokarmowego,
-zaw. Liczne enzymy proteolityczne i antyproteolityczne , amylazę, lipazy, oksydazy i antyoksydazy
Mleko krowie:
-zbyt duża zawartość wapnia i białka
-niewłaściwy stosunek wapnia do fosforu
-zbyt duża zawartość sodu
- 6 razy więcej radioaktywnego strontu
| Mleko kobiece | Mleko krowie | |
|---|---|---|
| Energia kcal /100ml | 72 | 65 |
| Białko g/100 | 1,3 | 3,4 |
| Kazeina | 0,4 | 2,8 |
| Tłuszcz | 4,3 | 3,4 |
| Węglowodany | 7 | 5 |
| Laktoza | 7 | 4,6 |
| Oligosacharydy | 1 | 0,1 |
| Popiół | 0,2 | 0,7 |
| osmolalność | 93 | 308 |
Białko, tłuszcze, węglowodany w mleku kobiecym
Białko- Mleko kobiece zawiera białko o wysokiej wartości biologicznej, białko serwatkowe i kazeina w proporcji 80%: 20%, głównie alfa laktoalbumina i beta laktoglobuliny.
Tłuszcze-Do tłuszczów mleka kobiecego zaliczamy glicerydy, cholesterol i fosfolipidy. Pełnią one funkcje energetyczne i budulcowe. Mleko kobiece zawiera łatwo przyswajalny tłuszcz, naturalnie zemulgowany, KT średnio i długołańcuchowe, dużo PUFA, zawiera prostaglandyny (29 % KT z matki, 59%z tkanki tłuszczowej zapasowej i 10-12 % z syntezy endogennej). Zawartość cholesterolu w mleku kobiecym jest dość wysoka i wynosi 1,0 do 1,5 mg/100 ml
Węglowodany- laktoza (ułatwiająca przyswajanie Ca, Fe, oraz sprzyjająca rozwojowi korzystnej mikroflory) W skład węglowodanów mleka kobiecego wchodzą także niewielkie ilości (około 10%) oligocukrów, polisacharydów i aminocukrów. Pełnią one wraz z laktozą funkcję czynnika wzrostowego dla fizjologicznej flory przewodu pokarmowego.
| Mleko kobiece | |
|---|---|
| Białko g/100 | 1,3 |
| Kazeina | 0,4 |
| Tłuszcz | 4,3 |
| Węglowodany | 7 |
| Laktoza | 7 |
| Oligosacharydy | 1 |
Witaminy i składniki mineralne w mleku kobiecym
Zawarte w mleku kobiecym witaminy można zaliczyć do dwóch grup. Pierwsza z nich to witaminy rozpuszczalne w wodzie: B1, B2, B6, B12, kwas pantotenowy i kwas foliowy (witaminy odpowiedzialne między innymi za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego). Drugą grupę stanowią witaminy rozpuszczalne w tłuszczach – wit. A (spełnia istotną rolę w procesach widzenia), wit. E (przedłuża życie komórek organizmu), wit. K – bierze udział w procesach krzepnięcia krwi, a wit. D – odpowiada za prawidłowe wchłanianie wapnia. Poziom witamin w mleku jest proporcjonalny do zapotrzebowania organizmu dziecka na te substancje.
Na równowagę w organizmie ma wpływ stosunek wapnia i fosforu w mleku. W ludzkim mleku stosunek ten wynosi 2:1. Mleko kobiece zawiera dobrze przyswajalne żelazo, dzięki dużej zawartości witaminy C, E i miedzi.
| sód mEq/l | 9 |
|---|---|
| potas mEq/l | 9 |
| magnez mEq/l | 3 |
| żelazo mEq/l | 0.5-1 |
| miedz mEq/l | 0,4 |
| cynk mEq/l | 0,2 |
| wapń mEq/l | 40 |
| wit. A mg/dl | 53 |
| wit. D IU/dl | 04 |
| wit. E mg/dl | 0,35 |
| wit. K mg/dl | 1,5 |
Wpływ sztucznego żywienia na wzrost i rozwój dziecka
Negatywne skutki sztucznego żywienia:
Mieszanki zawierające tłuszcz średniołańcuchowe MCT – pogłębiają stłuszczenie wątroby
Wyeliminowanie laktozy – pogarsza wykorzystanie białek i wapnia (krzywica)
Dosładzanie mieszanek monosacarydami – nasilenie biegunek
Soa (inhibitory trypsyny) hamuje aktywność proteolityczną soku trzustkowego
Gorsze wykorzystanie pierwiastków śladowych, żelaza (niedokrwistość)
Hiperestrogenizm – zmniejszenie tempa wzrostu i nadmierny rozwój tkanki tłuszczowej
Udowodniono, że niemowlęta karmione naturalnie w stosunku do niemowląt karmionych sztucznie:
rzadziej zapadają na infekcje górnych dróg oddechowych, w tym zapalenia ucha środkowego, choroby przewodu pokarmowego w tym zwężenie odźwiernika,
zmniejsza się u nich ryzyko zgonu z powodu biegunki od kilkunastu do 25 razy,
kilkakrotnie rzadziej zapadają na schorzenia o etiologii atopowej,
5-krotnie rzadziej na infekcje układu moczowego.
Z odległych skutków należy zwrócić uwagę na zmniejszenie o 50% zachorowalności na nowotwory przed 15 rokiem życia u dzieci karmionych piersią przez przynajmniej 6 miesięcy.
Podobnie o połowę zmniejsza się ilość zachorowań na cukrzycę u dzieci nie odżywianych przed ukończeniem 2 miesiąca życia mieszankami, których podstawowym składnikiem jest mleko krowie.
Zapotrzebowanie i żywienie niemowlęcia do 6-ego roku życia
Zapotrzebowanie niemowląt na składniki budulcowe i regulujące
Szybkie tempo rozwoju fizycznego zwiększa zapotrzebowanie niemowlęcia na składniki budulcowe i regulujące (białko, witaminy, składniki mineralne).
· zapotrzebowanie na białko:
- w przypadku karmienia mlekiem kobiecym wynosi 2,4g/kg
· zapotrzebowanie na tłuszcz:
- w przypadku karmienia mlekiem kobiecym wynosi 4,9/kg
· zapotrzebowanie na węglowodany wynosi 13g/kg
· zapotrzebowanie na składniki mineralne:
- na żelazo – 10mg/dobę
- na wapń – 1,4g/dobę
· zapotrzebowanie na witaminy:
- na witaminę A – 1500jm
- na witaminę D – 700jm
- na witaminy z grupy B – 0,6 – 8mg/dobęPrawidłowe żywienie jest podstawowym czynnikiem warunkującym zachowanie fizjologicznego rozwoju i zdrowia dziecka. Naturalnym źródłem pożywienia jest mleko matki. Jest ono jedynym pokarmem swoistym gatunkowo zaopatrującym niemowlę we wszystkie potrzebne składniki w pierwszych 4-6 miesiącach życia.
W pierwszych dniach po urodzeniu gruczoł piersiowy wydziela siarę- zawierającą więcej białka (immunoglobuliny) .
U niektórych niemowląt może wystąpić uczulenie na białko krowie.
W 5-6 miesiącu życia konieczne jest wprowadzenie posiłków bezmlecznych.
W 6-tym miesiącu życia podajemy dziecku gotowane mięso (kurze, indycze-mniejsze właściwości alergizujące)
Gdy ilość pokarmu zmniejsza się i jest niedostateczna, należy dokarmić dziecko odpowiednim dla jego wieku mlekiem modyfikowanym.