DOPING

W SPORCIE

I SPOSOBY JEGO ZAPOBIEGANIA

WYKONAWCA: SYLWIA JANIK

Doping to sztuczne podnoszenie wydolności fizycznej i psychicznej zawodnika metodami wykraczającymi poza normalny trening. Ogólnie za doping uważa się metody medyczne, potencjalnie szkodliwe dla zdrowia, które zostały oficjalnie zabronione. Zwalczaniem dopingu na świecie zajmuje sie Światowa Komisja Antydopingowa.

Środki dopingujące:

• środki pobudzające, np.: amfetamina, kofeina, eferdyna

• narkotyczne środki przeciwbólowe, np.: morfina, petydyna, metadon

• środki anaboliczne, np.: testosteron, stanozonol

• środki moczopędne, np.: furosemid

• hormony peptydowe i glikoproteinowe, np.: ludzki hormon wzrostu, erytropoetyna

Doping w sporcie jest często szkodliwy dla zdrowia, czasami może wywołać kalectwo lub śmierć, szczególnie, jeśli jest stosowany nieostrożnie, bez naukowych podstaw. Niektóre, współczesne metody dopingu stosowane pod ścisłą kontrolą specjalisty są niezwykle trudne do wykrycia, a umiejętnie stosowane wcale nie muszą powodować ujemnych efektów zdrowotnych, przynajmniej w okresie aktywności sportowej. Ich efekty uboczne mogą się jednak ujawnić już po zakończeniu kariery sportowej, gdyż bezpieczeństwo większości stosowanych metod i środków dopingowych nie jest tak dobrze przebadane jak dostępne na rynku legalne środki farmakologiczne.

Wyczynowy sport sięga coraz częściej po doping ze względu na następujące przyczyny:

• nacisk na wygraną wywierany przez media

• powszechne postawy, iż doping jest koniecznością

• oczekiwania ludzi dotyczące międzynarodowej rywalizacji

• finansowe nagrody za wygraną

• możliwość okazania się najlepszym na ziemi

• system opłacania wszystkich zawodników w oparciu o wynik sportowy

• zwracanie uwagi przez trenerów na to iż wygrana stanowi jedyny cel sportowej walki

• osobowe cechy samych zawodników

Ze względu na stosowane metody doping można podzielić na:

• farmakologiczny, polegający na podawaniu biologicznie czynnych związków chemicznych, których użycie nie jest uzasadnione leczeniem zawodnika

• fizjologiczny, polegający na wymianie płynów ustrojowych, zwłaszcza krwi, przeszczepach tkanek (mięśni i ścięgien), stosowanie szkodliwych dla zdrowia zabiegów takich jak zbijanie masy poprzez chirurgiczne usuwanie tkanki tłuszczowej

•  genetyczny, polegający na modyfikacji kodu genetycznego zawodnika, np. poprzez stosowanie wirusów obecnie jest on praktycznie niemożliwy do wykrycia, ale prawdopodobnie rzadko stosowany ze względu na wysokie koszty i trudne do przewidzenia skutki.

Ze względu na główny cel dopingu można go podzielić na:

• doping siłowy, którego celem jest osiągnięcie jak największego przyrostu masy mięśniowej zawodnika

• doping wytrzymałościowy, którego celem jest trwałe zwiększenie zdolności organizmu do znoszenia długotrwałego, intensywnego wysiłku fizycznego.

• doping stymulujący, którego celem jest czasowe zwiększenie odporności na ból i wysiłek poprzez stosowanie technik zapobiegających odczuwanie bólu i zmęczenia.

W 1999 roku Międzynarodowy Komitet Olimpijski w Szwajcarii utworzyło Światową Agencję Antydopingową. Jej głównym celem jest zapobieganie i zwalczanie stosowania środków dopingowych, niedozwolonych w sporcie.

W roku 2003 Agencja ta podpisała tzw. Światowy Kodeks Antydopingowy. Przyjęcie tego Kodeksu przez państwa było warunkiem, aby mogły one brać udział w igrzyskach olimpijskich. W ten sposób polityka antydopingowa została ujednolicona.

Kodeks Antydopingowy przedstawia zasady zapobiegania zjawisku dopingu w sporcie. Składa się z trzech części i zawiera między innymi:

• sposoby i metody walki ze zjawiskiem stosowania środków dopingowych,

• wskazania moralne i etyczne dla sportowców,

• sposoby przeprowadzania badań naukowych,

• sposoby dokonywania kontroli mających na celu wykrycie stosowania dopingu,

• listę środków zakazanych,

• wytyczne dla analiz laboratoryjnych.