Szczególnie podejrzane o rozrost nowotworowy są guzki:

• Pojedyncze

• Wiek < 18 lub > 40 rż

• U mężczyzn

• Scyntygraficznie zimne (niewychwytujące jodu radioaktywnego)

• U osób po napromieniowaniu głowy i szyi

Zalety biopsji aspiracyjnej (Bac) tarczycy:

• Skrócenie czasu badania w diagnostyce guzów nowotworowych

• Metoda prosta, tania, powtarzalna, szybka

• Możliwość ambulatoryjnego pobrania

• Niewielka bolesność

• Bezpieczna, brak poważnych skutków ubocznych badania

Cele biopsji:

Diagnostyczny: zmiana łagodna czy złośliwa

Jeśli łagodna to jaka? (torbiel, wole guzkowate, zapalenie, gruczolak)

Jeśli złośliwa to jaka? (rak pierwotny, przerzut)

Leczniczy: opróżnienie torbieli, leczenie torbieli (podawanie do opróżnionej torbieli etanolu)

Ocena rozmazu

Kilka cech powinno się uwzględnić w ocenie rozmazu:

• typy komórek ( tyreocyty, makrofagi, limfocyty)

• ilość i typ koloidu (skąpy – obfity, płynny – gęsty)

• komórkowość (skąpa, umiarkowana, znaczna)

• architektura ( układy jednowarstwowe, uciskające się gniazda, płaty , makro/mikropęcherzyki, struktury brodawkowate, komórki izolowane)

• obecność nagich jąder

• Cechy cytologiczne (cytoplazma, jądro)

Zasadnicze kryteria złośliwości:

• Znaczna komórkowość

• Trójwymiarowe gniazda

• Brak lub niewiele gęstego koloidu

• Pojedyncze komórki z wyraźną lub ziarnistą cytoplazmą

• Błona jądrowa pofałdowana (szczeliny – pseudowodniczki)

• Gruboziarnista chromatyna

Diagnostyka zmian:

• Plapacyjnych (sutek, węzły chłonne, skora, tkanki miękkie, stercz)

• Glebokich (pod kontrolą RTG, CT, USG)

  • Sutek, płuca, wątroba, trzustka, przestrzen zaotrzewnowa, nerki, nadnercza, CUN

• Mnogich (pod kontrola usg, rtg, ct

  • Tarczyca

Technika wykonania BAC:

1. Sprzęt

   1. Uchwyt do zamontowania strzykawki o pojemności 10-20 ml

   2. Igły nr 22-25G (0,6-0,7 mm)

   3. Utrwalacz

2. Sposób pobrania materiału

   1. Jeżeli możliwe jest badania plapacyjne unieruchomic zmiane jedna reka a druga uchwyt ze strzykawka – wklucie i zaaspirowanie

   2. Jeżeli jedynie metody obrazowania usg, mammograficzne, przystawka stereotaktyczna. Zmiana widoczna na usg lub innych aparatach. Pobiera lekarz patomorfolog, radiolog znajduje zmiane na monitorze. (Generalnie igłe pod katem, naczynia krwionośne, brodawka sutkowa, okolica miedzyzebrowa ( aby nie przebic oplucnej, ryzyko odmy opłucnowej, zmiany plaskie – rownolegle do zmiany, pobiera się wiecej Komorek. )

   3. Materiał centralnej czesci zmiany o ile nie jest to zmiana torbielowata

   4. Czy są ogniska martwicy lub włóknienie w centrum zmiany, należy material pobierac z obrzeza

   5. Zaaspirowany material umiescic na szkiełku podstawowym

Przydatność rozmazu do oceny:

• Jakość

• Sposób utrwalenia

• Reprezentatywność próbki

Ocena mikroskopowa:

• Liczebność Komorek

• Układy przestrzenne Komorek

  • Rozproszenie, pojedyncze

  • Grupy

• Cechy cytologiczne

  • Wielkość Komorek, N/C

  • Struktura jadra, cytoplazmy

• Tło rozmazu

  • Martwica

  • Kom. Wysieku zapalnego

Nie ustalać rozpoznania gdy:

• Brak danych klinicznych

• Bledy w skierowaniu

• Niezgodność miedzy danymi a obrazem cytologicznym

• Material diagnostyczny skapy lub brak

• Rozmaz zly technicznie

P/wskazania:

bezwzględne

• Brak współpracy ze strony pacjenta

• Incydentalne, niewyjaśnione krwawienia

• Brak możliwości przetoczenia krwii, preparatow krwiopochodnych

• Podejrzenie naczyniaka lub dobrze unaczynionego guza

• Tasiemiec bablowiec – podejrzenie

• Stan ropny skory w okolicy potencjalnego naklucia

względne

• Patologiczna otyłość

• Plyn w jamie otrzewnowej

• Hemofilia

• Stan zapalny w prawej jamie opłucnowej

• Stan zapalny poniżej prawej kopuly przepony