Chernozems (CH)

Chernozems/Czarnoziemy (ros. czornyj - czarny, zemlja – ziemia) grupa gleb zawierające grubą warstwą czarnej powierzchni, która jest bogata w materię organiczną, powstałą na skutek butwienia szczątków roslin (stąd czarna barwa). Są to żyzne gleby bogate w związki wapnia i magnezu. Mają odczyn słabo kwaśny, dużą miąższość poziomu próchniczego (50-60 cm) i znaczną zawartość próchnicy (ok 3%). Do najważniejszych gleb czarnoziemnych należą: szare gleby leśne, czarnoziemy, czarne gleby tropikalne. Odpowiednik regionalny to czarnoziemy. Nazwę tą nadał rosyjski naukowiec Dokuczajew w 1883 roku na określenie typowych "strefowych" gleb z wysokich stepów trawiastych w Rosji.

Czarnoziemy to gleby które zawierają:

- poziom mollic

- poziom calcic

- wysycenia barwy – 2 (wg skali Munsella) w stanie wilgotnym od powierzchni gleby do głębokości co najmniej 20 cm

- nagromadzenie wtórnych węglanów w obrębie 50 cm poniżej dolnej granicy poziomu mollic

Poziom mollic (łac. mollis – miękki) jest poziomem

powierzchniowym o:

- dużej miąższości

- ciemnej barwie

- dobrze rozwiniętej strukturze

- średniej do dużej zawartości materii organicznej

- wysokim stopniu wysycenia kationami zasadowymi

Występowanie

Występowanie czarnoziemów uwarunkowane jest głównie morfologią terenu, rozprzestrzeniają się głównie na płaskich lub słabo pofałdowanych terasach nadzalewowych. Powstają w warunkach klimatu kontynentalnego i umiarkowanego suchego przy udziale roślinności łąkowo-stepowej i leśno-stepowej. W Polsce czarnoziemy możemy spotkać jedynie na nielicznych, niewielkich powierzchniowo terenach – łącznie ok. 1% powierzchni, głównie na Wyżynie Lubelskiej i Kielecko-Sandomierskiej oraz na przedpolu Karpat.

Na świecie czarnoziemy zajmują powierzchnie około 230 mln ha. Są to głównie tereny stepów i prerii Euroazji (bardzo dużo na terenie Ukrainy) i Ameryki Północnej.

Wykorzystanie

Porowata budowa tych gleb powoduje, że są one wysoce przepuszczalne i przewiewne. Na czarnoziemach, jako najbardziej wartościowych pod względem rolniczym glebach, można uprawiać z powodzeniem praktycznie wszystkie rośliny, a w szczególności pszenicę, buraki cukrowe i bawełnę. Jednak monokultury i niewłaściwe wykorzystanie tych gleb prowadzi do ich degradacji, erozji i w konsekwencji zmniejszenia urodzajności.

Bibliografia

- http://www.isric.nl/isric/webdocs/docs/major_soils_of_the_world/set8/ch/chernoze.pdf

- http://www.ucalgary.ca/geog/Virtual/SoilOrders/chernozem.html

- www.wikipedia.pl