Bibliografia:
1. F. Adamski: Rodzina – wymiar społeczno-kulturowy. Kraków: wydawn. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002.
2. H. Izdebska: Rodzina i dom: Przyczyny konfliktów w rodzinie. Warszawa: Instytut wydawn. CRZZ, 1975.
3. Z. Kawczyńska-Butrym: Wyzwania rodziny: zdrowie, choroba, niepełnosprawność, starość. Lublin: wydawn. Makmed, 2008.
4. M. T. Kozubek: Jaka rodzina takie społeczeństwo. W: Jaka rodzina, takie społeczeństwo. Wspólnototwórczy wymiar wychowania integralnego. Red. M. T. Kozubek. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 2012, s. 9-16.
5. J. Laskowski: Małżeństwo i rodzina (w świetle Soboru Watykańskiego II). Warszawa: Instytut Wydawn. Pax, 1982.
6. M. Rembierz: Dom rodzinny, jako przestrzeń wychowanie intelektualnego – wzrastanie w mądrości czy utwierdzanie się w dziedziczonych uprzedzeniach i stereotypach? W: Jaka rodzina, takie społeczeństwo. Wspólnototwórczy wymiar wychowania integralnego. Red. M. T. Kozubek. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 2012, s. 225-275.
7. Red. M. Szulc: Popularna Encyklopedia Powszechna. Kraków: wydawn PINNEX, 2003. Hasło: kultura, religia, rodzina.
8. Z. Tyszka: Rodzina we współczesnym świecie. Poznań: wydawn. Naukowe UAM, 2002.
9. Red. S.H. Zaręba: RODZINA, RELIGIA, SPOŁECZEŃSTWO – Polacy 2009 w diagnozie socjologicznej. Warszawa: wydawn. Uniwersytet Kardynała St. Wyszyńskiego, 2009.
Karolina Więcek
Oligofrenopedagogika
KN: 1
I. WSTĘP.
II. Rodzina – przekaziciel więzi społecznych.
Definicja pojęcia – rodzina.
Funkcje rodziny.
Modele rodziny.
III. Wychowanie społeczne w rodzinie.
IV. Rodzina w różnych kulturach i religiach.
Definicja pojęcia – kultura.
Definicja pojęcia – religia.
Wartości i identyfikacja geograficzna.
V. PODSUMOWANIE.
I. WSTĘP
Rodzina, jako podstawowa komórka życia społecznego jest pierwszym i najważniejszym środowiskiem wychowawczym dziecka. Jest wspólnotą w najgłębszym i najpełniejszym tego słowa znaczeniu. Jest wspólnotą niezwykłą, stanowiącą model i normę dla wszystkich innych grup społecznych. W niej to właśnie zdobywa dziecko pierwsze doświadczenia, doznaje pierwszych odczuć emocjonalnych, przyswaja sobie obowiązujące wzorce i zasady współżycia, a także utożsamia się ze swoim najbliższym otoczeniem, szukając w nim miejsca dla siebie.
II. Rodzina – przekaziciel więzi społecznych.
Definicja pojęcia – rodzina.
Na początku chciałam zacząć od definicji i wytłumaczenia, czym tak naprawdę jest rodzina. Rodzina to wielkie słowo, chociaż niektórzy uważają, że trochę się ono zdewaluowało. W dobie kryzysu pewnych wartości oraz samej rodziny, sens tego słowa nabiera wielkiego znaczenia. Dlatego pozwoliłam sobie sięgnąć do kilku książek i stworzyć jedną spójną definicję, jaka obowiązuje do dzisiaj. Jak wiadomo dla każdego z nas rodzina jest rozumiana inaczej, ma inne znaczenie oraz funkcje.
Rodzina pochodzi od łac. familia. Jest to grupa społeczna złożona z małżeństwa i dzieci (także przysposobionych) oraz ogół krewnych małżonków (są dla siebie nawzajem powinowatymi).
Funkcje rodziny.
Istotnym elementem określającym charakter danej grupy społecznej jest rodzaj więzi społecznych pomiędzy członkami tej grupy. Dlatego rodzina spełnia wiele funkcji, które mają wpływ na rozwój i wychowanie dziecka. Funkcje rodziny to wyspecjalizowane oraz permanentne działania i współdziałania członków rodziny, wynikające z bardziej lub mniej uświadomionych sobie przez nich zadań, podejmowanych w ramach wyznaczonych przez obowiązujące normy i wzory, a prowadzące do określonych efektów głównych i pobocznych.
Funkcje rodziny:
Prokreacyjna – rodzina podtrzymuje biologiczną ciągłość pokrewieństwa i przyczynia się tym samym do podtrzymania trwałości innych, szerszych od niej ludzkości zbiorowych.
Wychowawczo-socjalizacyjna – rodzina, zapewnia ciągłość kultury, jest, bowiem pierwszym miejscem, w którym jednostka przyswaja sobie kulturowe dziedzictwo społeczeństwa, język, wartości, normy, obyczaje, standardy moralności.
Opiekuńcza – rodzina zapewnia bezpieczeństwo dzieciom oraz innym swoim członkom, jeżeli nie radzą sobie z przeciwnościami losu lub nie mają możliwości zaspokojenia potrzeb.
Emocjonalno-seksualna – rodzina jest instytucją regulującą stosunki seksualne rodziców, dostarcza im oraz ich dzieciom emocjonalnego wsparcia, zaspokaja także potrzebę miłości.
Ekonomiczna – rodzina zapewnia swoim członkom rozmaite dobra materialne i wyznacza im odpowiedni zakres działań gospodarczych.
Stratyfikacyjna (alokacyjna) – rodzina wyznacza status społeczny swoich członków i tym samym przyczynia się do utrwalania systemu stratyfikacyjnego w społeczeństwie (podział na klasy, warstwy).
Integracyjno-kontrolna – rodzina kontroluje działania poszczególnych ich członków, organizując ich życie w myśl ustalonych w ramach danego społeczeństwa, a egzekwowanych przez pozostałych domowników, reguł postępowania oraz dyscyplinując je poprzez cykliczne święta rodzinne, rytm dnia.
Rekreacyjno-towarzyska – rodzina jest instytucją, która zagospodarowuje swoim członkom czas wolny, organizując rozrywki i wypoczynek, a także wprowadza dzieci w świat powiązań towarzyskich, finansuje i kontroluje kontakty z innymi ludźmi.
Zadania i funkcje rodziny ściśle zazębiają się ze sobą, a od ich relacji w dużej mierze zależy los dzieci, a mianowicie przygotowanie ich do szkoły, do pracy zawodowej, czy życia w rodzinie i społeczeństwie. Aby rodzina współczesna mogła sprostać zadaniom i funkcjom, jakie stawia jej społeczeństwo, musi być do tego przygotowana, mieć odpowiednie ku temu warunki i być wspierana przez placówki opiekuńczo – wychowawcze powołane do współpracy z nią w zakresie opieki i wychowania młodego pokolenia.
Modele rodziny.
Rodzina jest kategorią historyczną, zmieniającą się z upływem czasu, w zależności od epoki. Zmian tych nie możemy uważać za spontaniczne; ich ostateczne źródło nie tkwi w wewnętrznych immanentnych impulsach życia rodzinnego. Siłą napędową zmian rodzin w skali nie indywidualnej (masowej) są procesy społeczne rozgrywające się w szerszych, ponadrodzinnych strukturach, a w „ostatecznej instancji” procesy ekonomiczno-społeczne i kulturowe zachodzące w ramach całego społeczeństwa. W różnych kulturach mamy do czynienia z różnymi modelami życia rodzinnego. Model rodziny zmienia się z pokolenia na pokolenie. Zupełnie inne poglądy mieli nasi dziadkowie, rodzice a inne mamy my.
Za rodzinę w najwęższym tradycyjnym stopniu rozumieniu tego terminu możemy uznać kobietę i mężczyznę oraz ich dzieci zamieszkujących pod wspólnym dachem. Jest to tzw. rodzina nuklearna, zwaną też rodziną małą. Innym typem rodziny jest tzw. rodzina poszerzona, liczniejsza zwana także większą, do której obok heteroseksualnej pary i jej potomstwa należą dodatkowo inni krewni oraz rozgałęziona rzesza powinowatych. Mogą to być np. dwie rodziny nuklearne połączone domostwem (np. małżeństwa sióstr lub braci) lub rodziny nuklearne, w których w skład wchodzą dziadkowie i dzieci z własnym potomstwem. W pierwszym przypadku mamy do czynienia ze zmodyfikowaną rodziną poszerzoną, z drugim zaś z rodziną wielopokoleniową. Wyżej wymienione typy występują w kulturach, w których mamy do czynienia z monogamią, a więc system dopuszczający związek seksualny jednego mężczyzny z jedną kobietą. Są to tym samym rodziny monogamiczne. Inaczej jest w kulturach poligamicznych, a więc w takich, w których dopuszcza się związki jednego mężczyzny z wieloma kobietami – poliginia lub jednej kobiety z wieloma mężczyznami – poliandria. Obok systemów małżeńskich kryterium typologicznym mogą być systemy pokrewieństwa. Rodzina matrylinearna to taka, w której męskie potomstwo dziedziczy po matce - nazwisko, dobra materialne, itd.), a najważniejszym mężczyzną w rodzinie z punktu widzenia dziecka jest brat matki, pełniący rolę opiekuna. Dodatkowa rodzina taka może być matrylokalna (choć nie musi), co oznacza, że gospodarstwa domowe znajdują się w siedzibie matki. Z inną sytuacją mamy do czynienia w rodzinie patrylinearnej, w której potomstwo dziedziczy po ojcu biologicznym lub domniemanym i pozostaje pod jego opieką. Rodzina taka może być patrylokalna – gospodarstwo domowe w siedzibie ojca. W przypadku rodzin nuklearnych mamy do czynienia z neolokalnością, co oznacza, iż nowo powstałe rodziny starają się o zdobycie nowej siedziby dla siebie i swojego potomstwa. Istnieją też społeczeństwa bilinearne, tzn. dziecko dziedziczy po ojcu jak i po matce. A także występuje bilokalne, tzn. że potomstwo zamieszkuje albo w domu ojca albo w domu matki w zależności od kultury i obyczajów. Rodziny dzielimy również z uwagi na występujące w nich stosunki władzy, wyróżniając dwa typy podstawowe. Jednym z nich to rodzina matriarchalna, w której władzę sprawują kobiety. Drugi typ to rodzina patriarchalna, w której władzę sprawują mężczyźni. W pracach publicystycznych można się spotkać ze stwierdzeniem rodziny tradycyjnej.
Jak widać modele rodzin mamy różne. Każdy jest wychowywany w jednym z nich. Rodzice starają się nam przekazać jej tradycje, wartości, normy i cele. Jednakże w obecnych nam czasach młodzi ludzie są bardziej otwarci na świat, częściej zmieniają zdanie i zaczynają bardzo wcześnie decydować o swoim losie i życiu. Dlatego zanikają pewne tradycje oraz rola rodziców w dzisiejszych czasach.
III. Wychowanie społeczne w rodzinie.
Każdy człowiek uczestniczy w życiu określonego środowiska społecznego, od którego jest zależny i równocześnie sam je kształtuje. Pierwotnym miejscem takiego uczestnictwa jest rodzina: „Człowiek przychodzi na świat za sprawą drugiego człowieka, żyje i rozwija się otoczony bliskimi. Człowiek rodzi się i dojrzewa w rodzinie. Rodzina jest środowiskiem naszego początku. Aby człowiek mógł się rozwijać, potrzebuje obecności drugiego człowieka” –
I. Postka.
Doświadczenia dziecka nabyte w środowisku rodzinnym wywierają istotny wpływ na jego zachowanie, gdyż jako najwcześniejsze pozostawiają one najgłębsze i najbardziej rozległe ślady osobowości, kształtując jej podstawową strukturę. Ponadto, rodzina wywiera wpływ na wszystkie sfery rozwoju dziecka, przygotowując je do samodzielności i życia społecznego. W środowisku rodzinnym powstają także specyficzne więzi emocjonalne praktycznie niemożliwe do odtworzenia w innych środowiskach. Więzi rodzinne kształtują się w wyniku procesu identyfikowania się członków wspólnoty rodzinnej z jej przekonaniami, celami, wartościami i działaniami. Relacje międzyludzkie, kształtowane w rodzinie i przez rodzinę, stanowią ważny element wychowania społecznego w rodzinie, gdyż uczą współżycia z innymi oraz wzorów społecznego postępowania, co przyczynia się do kształtowania postawy życiowej oraz określonego obrazu własnej osoby.
Pomiędzy rodziną a społeczeństwem istnieje ścisła zależność. Nie można traktować społeczeństwa, jako bezimiennego i bezosobowego tworu, ponieważ tworzą go konkretne osoby, które przychodzą na świat i dojrzewają w rodzinach, a swoje doświadczenia przenoszą do społeczeństwa.
Człowiek dla swojego rozwoju potrzebuje osobowości drugiego człowieka, by mógł nawiązywać relacje, które stanowią przestrzeń wzajemnej wymiany, przyjmowania i obdarowywania, jak również współtworzenia, współdziałania i współistnienia. Rozwój człowieka, jako osoby jest możliwy za sprawą tego, że łączą go relacje i więzi z innymi, przede wszystkim z najbliższymi osobami – rodzicami, rodzeństwem i dziadkami. Te relacje występujące w rodzinie przenoszone są na szersze społeczności i inne wspólnoty. Więzi występujące w rodzinie są szczególnym rodzajem więzi społecznej, gdyż rodzina to grupa społeczna składająca się z niewielkiej liczny bliskich sobie członków, którzy ze sobą współdziałają. W rodzinie działa cały kompleks sił, które przyciągają członków do siebie i wiąże ich nawzajem. Środowisko i więzi rodzinne to całokształt warunków materialnych, społecznych, kulturowych i uczuciowych domu rodzinnego, w którym rozwija się dziecko, przy czym każda rodzina wytwarza specyficzną dla siebie więź, która uczy, jak być z innymi i dla innych.
Relacje występujące między rodzicami a dziećmi w istotny sposób determinują proces wychowania i socjalizacji pokolenia. Człowiek przejawia skłonność do powtarzania zachowań swoich rodziców, szczególnie dotyczy to sytuacji wychowawczej. Potrzeba miłości rodzicielskiej jest najsilniejszą potrzebą w życiu człowieka. Doświadczenie miłości w dzieciństwie jest podstawowym warunkiem prawidłowego rozwoju dziecka, poczucia bycia szczęśliwym i otwarcia się na innych.
Dokonując refleksji nad wychowaniem społecznym w rodzinie nie można pominąć więzi, jakie łączy ze sobą rodzeństwo, które w znaczący sposób oddziałuje na siebie. Więzi te są podobne do związków, jakie zachodzą pomiędzy dorosłymi, ale rządzą się innymi prawami i dostarczają przeżyć, których nie można odtworzyć w innych grupach. Doświadczenia, które rodzeństwo żyjąc razem, zdobywa wiele cennych informacji, które pomagają w przyszłym tworzeniu relacji międzyludzkich.
Jednym z zadań socjalizacyjnych rodziny jest wprowadzenie w określony świat wartości. Rodzina jest szczególnym środowiskiem, w którym następuje spotkanie z konkretnymi wartościami. Ważne jest to, że spotkanie takie się powtarza, przez co wartości te utrwalają się. Charakterystyczne dla wychowawczego oddziaływania rodziny jest to, że wychowuje ona dzieci swoją codziennością, tym, co ją wypełnia, o co zabiegają i troszczą się rodzice każdego dnia. Dlatego proces poznania i przyjmowania wartości przez dziecko dokonuje się poprzez codzienne wykonanie zwykłych obowiązków, aż do zrealizowania wartości wyższych. Jednakże ważne jest też to, aby dziecko brało odpowiedzialność za te wartości i z czasem podejmowało samodzielne działania w celu ich realizacji.
Jest najważniejszym elementem więzi społecznych dziecka. Stworzenie atmosfery szczęścia, miłości i zrozumienia przez zaspokajanie potrzeb dziecka w rodzinie jest warunkiem prawidłowego rozwoju. Szczęśliwe dzieciństwo nie gwarantuje powodzenia w wieku dojrzałym, ale kładzie podwaliny pod osiąganie sukcesów. Rodzina, będąc podstawową grupą społeczną, wywiera znaczący wpływ na kształtowanie rzeczywistości społecznej. Bierze udział w tworzeniu społeczeństwa poprzez uczestnictwo w jego rozwoju, który dokonuje się w wielu obszarach i na wielu płaszczyznach.
IV. Rodzina w różnych kulturach i religiach.
Definicja pojęcia – kultura.
W skrócie wytłumaczę na podstawie encyklopedii, czym jest kultura. Jak wiadomo jest to szerokie pojęcie i możemy je zinterpretować na różne sposoby, aczkolwiek uważam, że ta definicja najtrafniej określa, czym jest kultura:
Jest to ogół zasad, reguł i sposobów ludzkiego postępowania, wytworów ludzkiej pracy i twórczości, stanowiący zbiorowy dorobek społeczeństw ludzkich. Pojęcie wartościujące, pewnego rodzaju wynalazek współdziałania i współżycia ludzi ze sobą.
Definicja pojęcia – religia.
Rodzina stanowi duchowe zjednoczenie szczupłego grona osób, skupionych we wspólnym ognisku domowym aktami wzajemnej pomocy i opieki, oparte na wierze w prawdziwą lub domniemaną łączność biologiczną, tradycję rodzinną i społeczną.
Definicja funkcjonalna (relegare – Cyceron, odczytać na nowo; religare - Laktaucjusz, wiązać, spajać) stara się określić religię poprzez rolę, jaką pełni w życiu jednostki i społeczeństwa.
Koncepcja Durkheima: widzi on w religii czynnik jednoczący grupę ludzką („jednolity system wierzeń i praktyk odnoszący się do rzeczy świętych, tzn. włączonych do wierzeń i praktyk, które zespalają w jedną wspólnotę moralną, zwaną Kościołem, tych wszystkich, którzy do niej należą”).
Religijna funkcja rodziny jest niejednokrotnie traktowana, jako część funkcji socjalizacyjnej. Funkcja ta polega na przekazywaniu w ramach życia rodzinnego wartości, norm i wzorów zachowań religijnych oraz na uczeniu określonych ról i określonego typu interakcji. Funkcja religijna rodziny ulega – podobnie jak i pozostałe funkcje – intensywnemu procesowi przemian.
Wartości i identyfikacja geograficzna.
Małżeństwo i rodzina w społeczeństwie kastowym Indii.
Zarówno struktura rodziny, jak też status jednostki w rodzinie i społeczeństwie są na subkontynencie indyjskim wyznaczone panującym tam systemem filozofii życiowej, określającej wszystkie sfery życia człowieka. Istotą, zatem tej filozofii jest kształtowanie się sposobu życia człowieka, aby wyrzekając się wielu dóbr i przyjemności tego świata, aby poprzez służbę bliźnim mógł zasłużyć na nagrodę w życiu przyszłym. Życie w rodzinie i społeczeństwie powinno być, zatem traktowane w kategoriach prób i doświadczeń, poprzez które jednostka zasługuje na szczęście – nie wolno jednak rezygnować z prób i doświadczeń, gdyż jest to pewnego rodzaju droga oczyszczenia. Najważniejsze jest życie małżeńskie i rodzina – jako przygotowanie do życia w społeczeństwie oraz daje szersze zbawienie. Gdyż wierzono, że pierwszym celem życia małżeńskiego jest wydanie na świat potomstwa. Zatem życie w małżeństwie i rodzinie leży w interesie każdego Hindusa.
Faktem jest jednak to, że potomek powinien być płci męskiej – jest on wybawicielem rodziny od potępienia w życiu przyszłym oraz przyczynia się do wiecznego szczęścia rodziców, dlatego chłopiec jest zawsze oczekiwanym dzieckiem. Natomiast pozycja dziewczyny, a potem kobiety, jest z konieczności niższa.
Rodzina miała charakter patriarchalny, a wzory jej życia były określane na podstawie typu społeczności, której stanowiła część. Głowa rodziny – mężczyzna – pełni najważniejszą rolę. Prawa i obowiązki jednostki w rodzinie były określane interesem dobra całej społeczności rodzinnej, a zaś troska o to dobro należy do głowy rodziny. Natomiast wszystkie dochody, które przynosili jej członkowie, oddawane były ojcu. Korzystanie z tych dóbr jest jedynie uwarunkowane potrzebami wszystkich członków rodziny. Indywidualne prawa jednostki były najbardziej ograniczone w odniesieniu do sfery życia intymnego, małżeńskiego i dziedziczenia własności rodzinnej. Wszelkie decyzje w tym zakresie były możliwe wyłącznie przy bezwzględnej akceptacji głowy rodziny. W tym wypadku interes całej rodziny był zawsze stawiany nad pragnieniami i potrzebami.
W okolicach VII wieku n.e. nastąpiły małe zmiany w strukturze i stylu życia rodziny – a mianowicie przez wpływ islamu. Przenikanie islamu i nowego systemu prawnego - przypisy Koranu, zaczęły wypierać tradycyjne wierzenia, podziały i filozofię życiową Hindusów. Zmiany zaszły w hierarchii rodziny, a mianowicie ważniejsza stała się jednostka. Zarówno chłopiec, jak i dziewczyna z chwilą osiągnięcia dojrzałości zyskują pełnię niezależności działania, decydowania o sobie. Mogą się żenić, wychodzić za mąż według własnej woli, domagać się swego dziedzictwa i odłączać się od rodziny.
Rodzina w świecie arabskim.
Mówi się, że islam to więcej niż religia, a Koran – więcej niż święta księga. Islam to szczególny typ cywilizacji, obejmujący ponad miliard ludzi podporządkowujących swe życie swoistemu kodeksowi religijno-moralnemu, obejmującemu wszystkie dziedziny życia (przede wszystkim małżeństwo i rodzina).
Rodzina muzułmańska jest swego rodzaju agregatem jednostek złączonych wspólnotą krwi. Opiera się ona na małżeństwie zawieranym zgodnie z zasadami Koranu. Wybrana na małżonkę kobieta staje się wierną towarzyszką swego męża. Jej rola wykracza daleko poza ramy tego, co się w innych kulturach nazywa mianem powinności małżeńskiej. Z chwilą wyjścia za mąż, kobieta staje się towarzyszką życia mężczyzny – towarzyszy mu w drodze do wieczności.
Małżeństwo jest kontraktem i powinno zawierać podstawowe warunki:
- wzajemna wola zostania małżonkami,
- mężczyzna musi złożyć pewien okup ojcu wybraki,
- wybranka musi mieć nie mniej niż 17, ale co najmniej 18 lat,
- akt zawarcia musi mieć uroczystą oprawę,
- może się odbyć w dowolnym miejscu na ziemi, gdyż cała ziemia – jako, że jest czystym tworem Boga, może służyć zamiennie jako meczet czyli małżeństwo może być zawarte wszędzie.
Problem autorytetu w małżeństwie i rodzinie jawi się w islamie od zawsze. Prawa kobiet są równe ich obowiązkom, a mężczyźni są o jeden stopień wyżej niż kobiety. Mają oni pierwszeństwo przed kobietami zgodnie z hierarchią ustanowioną przez Boga. Przez lata praktyki, mężczyzna stał się władcą absolutnym w rodzinie i społeczeństwie, wykluczała nawet kobietę z praktyk religijnych, pomimo że – zgodnie z duchem i treścią Koranu – kobieta powinna być na równi z mężczyzną i wobec Boga. Poligamia stanowi kolejny problem w rodzinach arabskich. Koran, bowiem zezwala mężczyźnie aż czterokrotnie się żenić, aczkolwiek jako zasadę uznaje monogamię. Współczesny obraz rodziny muzułmańskiej wyraźnie odbiega od tradycyjnego. Zasadniczymi czynnikami przemian są zwłaszcza:
- przyjmowanie europejskich wzorów życia,
- emancypacja płci,
- laickość małżeństwa,
- aktywizacja zawodowa kobiet poza domem i uniezależnienie się w ten sposób od rodziny,
- kształcenie zawodowe dziewcząt na równi z chłopcami,
- rozwój budownictwa mieszkaniowego o charakterze miejskim, dającego młodszym szanse uniezależnienia się od rodziny pochodzenia.
Niezależnie od wszelkich tendencji laicyzacyjnych, wpływy religijne islamu są nadal bardzo silne w sferze osobistego życia ludności. Wyświadcza się to szczególnie w prawie zwyczajowym, które nadal ma podstawę z gruntu religijnego. Siła tradycji w państwach muzułmańskich nie znajduje sobie równej w innych kręgach kulturowych czy religijnych. Zachowała się tradycja związków poligamicznych. Kobiety są dalej traktowane jako gorsze, o niższym statucie społecznym, czasami poniżane i wyzyskiwane przez mężczyzn.
Azja na przykładzie Chin
Z danych statystycznych wynika, że ludność Chin wynosi około 1347, 2 milionów i mieszka ok. 330 milionów rodzin, średnia liczba członków w rodzinie miejskiej wynosi 3,2 osób, a rodzinie wiejskiej – około 4 osób. Chińska rodzina składa się z rodziców i dziecka, lub trzech pokoleń.
Po wdrażaniu polityki planu przyrostu naturalnego w 70 latach chińczycy zmienili światopogląd na temat narodzin dzieciak. Wielkość rodzin chińskich stopniowo się zmniejszyła.
W życiu chińczyków w dawnych czasach wielką rolę odgrywał kult rodziny. Najważniejszym obowiązkiem każdego następującego pokolenia było odprawianie rytualnych modłów na cześć przodków. W swojej pierwotnej postaci stanowił on rodzinno-rodowe zespolenie ze wspólnym przodkiem po linii męskiej – który mógł jako jedyny przewodniczyć modłom, lecz także umacnianiem więzi wewnątrz poszczególnych rodzin. Jednoczył określoną liczbę rodziny, związanych wspólną świątynią przodków, ziemią oraz wspólną działalnością gospodarczą.
Głową rodziny, będąc prawnym i faktycznym właścicielem środków produkcji, rozporządzała dochodami domowników – był mężczyzna. Zarobione na boku pieniądze, dzieci zobowiązane były przesyłać rodzicom. Kobiety w wolnych chwilach mogły wyszywać, tkać i prząść, zarobek oddawały ojcu, mężowi lub teściowi. Pozwolę sobie zacytować: „cnotą kobiety jest nie być zbyt inteligentną” – bycie pokorną, służebną i odporną na trudy życia córki, żony i matki. Kobieta cierpiała najbardziej ze wszystkich członków rodziny chińskiej. Na przestrzeni wielu stuleci napisano w Chinach ogromną liczbę utworów, w których wychwalono mężczyzn i pomniejszano znaczenie kobiet. Za najlepsze cechy kobiety uważano pokorę, nieśmiałość, powściągliwość, łatwość przystosowania się. Świat kobiety ograniczał się do jej domu i rodziny. Natomiast własność rodzinna po śmierci ojca, dzielono równo pomiędzy wszystkich synów.
Przywiązanie chińczyków do swojego ogniska, ale rzekomy pokój i zgoda opierały się na surowych prawach przemocy i ślepego posłuszeństwa. Szacunek dla ojca i uległość wobec niego uważane były za podstawę pobożności każdego chińczyka – był ona autorytetem dla danej rodziny. Tę zasadę moralną wpajano narodowi chińskiemu przez całe stulecia, używając do tego najróżniejszych środków. Posługiwano się wszystkimi metodami.
V. PODSUMOWANIE
Rodzina stanowi podstawową komórkę społeczną. Jest to instytucja, która zachowuje zawsze swoją wartość dla człowieka, jej aktualność jest nieprzemijającą. Wynikiem tego faktu jest to, że ona to poprzez właściwe stosunki wewnątrz rodzinne tworzy więzi społeczne i emocjonalne i najskuteczniej uczy jednostkę ich budowania także poza rodziną, ale także i tego, że pełnienie przez nią tej roli jest możliwe dzięki jej zdolności do stałego przystosowania się do otaczającej rzeczywistości.