14,09,2006

1

preparacja tunelowa- opracowywanie ubytków na powierzchni stycznej dostając się do nich przez powierzchnię żującą. dotyczy ona niewielkich ubytków próchnicowych przy dobrze zachowanej krawędzi styczno – zgryzowej

Zalety:

duża oszczędność tkanek zęba

Wady:

bardzo trudna do wykonania technicznie

słaba kontrola wzrokowa podczas opracowywania

możliwość pozostawienia próchnicowej zębiny lub obnażonej miazgi bez zabezpieczenia

- wypełnienie zapobiegawcze- usunięcie tkanek zmienionych próchnicowo z powierzchni bruzd , założenie wypełnienia i lakowanie okalających bruzd lakiem szczelinowym.

- poszerzone lakowanie- w przypadku bruzd niepewnych diagnostycznie , ze zwężeniami ujścia, głębokich, wąskich, charczących podczas sprawdzania zgłębnikiem; trzeba otworzyć bruzdy cienkim płomykiem lub szczelinowcem na turbinę, by zobaczyć czy nie ma procesu próchnicowego, potem wytrawienie i aplikacja laku.

- cermet- to materiał kompozytowy spieczony (sprasowany) z materiałów ceramicznych i metalowych

Zalety cermetów :

• Bardziej odporne na ścieranie i zgniatanie niż tradycyjne cementy g-j.

• Mniej wrażliwe na wilgoć

Zastosowanie cermetów :

• Wypełnienia w zębach mlecznych

• Odbudowa kikutów pod korony

• Podkłady w zębach bocznych

• Odbudowa punktu stycznego w matodzie tunelowej

• W ubytkach klasy V i II pod wypełnienia kompozytowe (metoda kanapkowa)

Ząb 22 - ząb stały, sieczny, 2 górny lewy.

Ząb -3 - ząb stały, kieł dolny lewy

Ząb 3- - ząb stały, kieł dolny prawy

2 zróżnicuj metody remineralizacja, lakownie i impregnacja

Remineralizacja- zachowawcze postępowanie, które dotyczy wyłącznie najwcześniejszej postaci próchnicy – próchnicy początkowej – postać odwracalna; stadium podpowierzchniowego, częściowego odwapnienia przy zachowaniu nie zmienionej warstwy zewnętrznej szkliwa ; polega na powtórnej mineralizacji drobnych ubytków w szkliwie przy dostarczaniu fluoru, niezbędny jest stały dopływ niewielkich ilości fluoru

Lakowanie- profilaktyczne wypełnienie bruzd i zagłębień nie zajętych próchnicą na pow. żujących trzonowców i przedtrzonowców lakiem.

Remineralizacja- przesycenie próchnicowo zmienionych twardych tkanek zęba środkami chemicznymi działającymi bakteriobójczo i mineralizująco, co powoduje utwardzenie uprzednio rozmiękłych mas (dochodzi do wiązania części organicznych tkanek zęba w związki bardziej odporne na działanie czynników próchnicotwórczych)

3 Opisz postępowanie( krok po kroku) z „brudnym” wiertłem różyczkowym łącznie z procesem sterylizacji.

???

Mycie pod bieżącą wodą

Dezynfekcja w płynie o szerokim spektrum

Płukanie pod bieżącą demineralizowaną wodą

Suszenie

pakietowanie

Sterylizacja

????

4 Si/ Sta 1.3

Próchnica zagłębienia anatomicznego- powierzchnia żująca lub zgrubienie szkliwa na 1/3 przyszyjkowej , ubytek powiększony bardziej niż umiarkowanie; pozostałe tkanki zęba są na tyle osłabione, że guzki lub brzegi sieczne mogą ulec uszkodzeniu pod wpływem sił żucia; ubytek wymaga dalszego powiększenia w celu zapewnienia podparcia zakładanemu wypełnieniu.

5 Prównaj zmiany, które występują w szkliwie i zębinie po zastosowaniu wytrawiania 37% kwasem ortofosforowym.

Wytrawienie zębiny ma na celu uzdatnienie zębiny przez : 1) usunięcie warstwy mazistej 2) otwarcie kanalików zębinowych 3) częściową demineralizację powierzchniowej warstwy zębiny około- i międzykanalikowej odsłaniając w ten sposób sieć włókien kolagenowych. –

Wytrawianie szkliwa powoduje zupełne rozpuszczenie szkliwa na głębokość 10 um i tworzy mikroretencję w szkliwie na głębokość 50 um ( żywica łącząca wchodzi w te retencje jako subst. płynna ). Prawidłowo przeprowadzone wytrawianie szkliwa nie powoduje istotnej utraty minerałów, utrata ta zostaje również szybko wyrównana w procesie remineralizacji w ciągu kilku dni

6 Wymień możliwe powikłania, które mogą występować w trakcie usuwania zębiny próchnicowej.

-obnażenie miazgi przy nieostrożnym opracowaniu maszynowym

-przegrzanie miazgi przy szybkim opracowywaniu maszynowym lub pracy tępymi wiertłami

-zainfekowanie miazgi przy pracowaniu niesterylnymi wiertłami w obrębie ściany dokomorowej

-niecałkowite usunięcie zębiny próchnicowej w wyniku czego po założeniu wypełnienia następuje dalszy proces chorobowy – próchnica wtórna

-uszkodzenie zęba sąsiedniego

-uszkodzenie tkanek miękkich

-nadwrażliwość pozabiegowa

-pozostawienie próchnicowej zębiny w zachyłkach

7 Co to jest wypełnienie kanapkowe i kiedy się je stosuje. Podaj, jakich materiałów się używa do tego typu wypełnień.

Wypełnienie kanapkowe polega na wypełnieniu ubytku II klasy,( ale także III lub V ) dwoma warstwami; zwłaszcza w ubytkach znajdujących się blisko szyjki zęba ; 1 warstwa – cement glass-jonomerowy : odbudowuje zębinę i zakładany do granicy szkliwno - zębinowego ; 2 warstwa – kompozyt odbudowuje szkliwo. Stosuje się je w przypadku próchnicy powierzchni stycznych.

Materiały- Ca (OH)- jeżeli dno ubytku znajduje się blisko miazgi

cement Glass-jonomerowy

kompozyt

8 Podaj cechy, które kwalifikują dane wypełnienie do wymiany.

Odkruszenie części wypełnienia

Próchnica wtórna na brzegu wypełnienia

Przebarwienia i haczenie na brzegu wypełnienia

Ból w danym zębie

Próchnica pod wypełnieniem w zdjęciu RTG

Brak szczelności brzeżnej

9 Podaj schemat postępowania w leczeniu głębokiej próchnicy w siekaczu bocznym dolnym- ubytek klasy IV wg. Blacka( schemat obejmuje wykonywane kolejno czynności, używane instrumenty oraz zastosowane leki i materiały)

-badanie podmiotowe i przedmiotowe

- analiza warunków zgryzowych

- wybór materiału (kompozyt) i metody rekonstrukcji tkanek

- usunięcie złogów nazębnych

- dobór koloru – w świetle naturalnym i sztucznym, wilgotny ząb

- badanie żywotności zęba

- jeśli żywy, znieczulenie jest wymagane

- otwarcie ubytku – takie usunięcie twardych tkanek zęba umozliwiające dotarcie do ogniska próchnocowego w zębinie (stworzenie dobrej widoczności wnętrza ubytku oraz łatwe manewrowanie narzędziami), otwarcie od strony językowej

• Z użyciem wiertarki turbinowej z chłodzeniem wodno-powietrznym, wiertło w kształcie walca, płomyka, kuleczki z nasypem diamentowym lub z węglików spiekanych

• Ocena stanu brodawki zębowej zawartej w przestrzeni międzyzębowej

• Otwarcie od powierzchni kąta siecznego

• Aby nie uszkodzić powierzchni stycznej sęba sąsiedniego można wprowadzić metalowy pasek do przestrzeni międzyzębowej i ucisnąć go klinem wsuniętym od strony leczonego zęba

- nadanie zarysu ubytkowi – linia zamknieta, ograniczająca wejście do ubytku (linia styku materiału wypełniającego ze szkliwem)

• Z użyciem wiertarki turbinowej z chłodzeniem wodno-powietrznym, wiertło w kształcie walca, plomyka, kuleczki z nasypem diamentowym lub węglików spiekanych

• Zarys ubytku na powierzchni stycznej powinien mieć kształt trójkąta, podstawą zwrócony do brodawki międzyzębowej na powierzchni stycznej

• Obowiązuje oszczędne opracowanie tkanek

- usunięcie próchnicowo zmienionej zębiny

• Ręcznie – ekskawatorem ostrym lub podostrzonym

• Maszynowo – wiertarka kątnicowa, 30000 obr/min. W PRAWO!, chlodzenie wodno powietrzne, bez nacisku, z przerwami, maksymalnie krótki czas zabiegu

• Wiertła ostre, o odpowiedniej wielkości (mniejsze od średnicy ubytku), różyczkowe

• Najpierw usuwamy zębinę próchnicową ze ściany dodziąslowej

• Następnie ze ścian bocznych

• Na koncu ze ściany dokomorowej (po zmianie wierteł na jałowe)

- nadanie kształtu oporowego – nadanie takiego kształtu ubytkowi, aby ściany zeba wraz z wypełnieniem mogły skutecznie przeciwdzialać silom żucia. Zapewnia odporność na zgniatanie i równoważenie powstających podczas żucia naprężen.

• Łagodne przejście ścian

• Możliwe jest pozostawienie szkliwa niepodpartego zebiną (tylko od strony wargowej)

• Należy brać pod uwagę względy estetyczne

• Należy usunąć nawisy szkliwa w miejscach obciążenia zgryzowego! (kąt sieczny)

- wyrównanie brzegów ubytku

• Kompozyty nie wymagają gładzenia brzegów szkliwa

- nadanie kształtu retencjnego – sposób uformowania ścian oraz brzegów ubytku, aby zapewnić wypelnieniu odporność na siły wyważania (przeciwdziałanie wypadaniu wypełnienia)

• Zukośnienie brzegu ubytku (zwiększenie efektywności wytrawiania, korzystny jest kierunek działania kwasu w stosunku do ułożenia pryzmatów, usuwa się powierzchowną warstwę szkliwa bezpryzmatycznego i szkliwa bogatego we fluoroapatyty, zwiększenie powierzchni przylegania wypełnienia do tkanek zeba, poprawa efektu kosmetycznego – łagodne przejście wypełnienia w tkanki zeba)

• Nacięcia retencyjne, jaskółczy ogon, ćwieki okołomiazgowe - rzadko - przemycie i osuszenie ubytku – celem jest usunięcie nieczystości i resztek, wiórów zebinowych, sliny lub krwi z ubytku

• Odizolowanie zeba od dostępu śliny (ślinociąg, lignina, koferdam)

• Przemycie płynem z użyciem jałowej kuleczki z waty (0,9%NaCl, woda destylowana w temperaturze 37 stopni, 0,2% roztwór glukonianu chlorheksydyny)

• Osuszenie ubytku (dmuchawka ręczna, dmuchawka w unicie z ciepłym powietrzem, jałowa watka)

• Zakaz suszenia głębokim, silnym strumieniem sprężonego powietrza – powoduje przemieszczenie jąder odontoblastów do kanalików zębinowych, obumarcie miazgi i ból

- wypełnienie ubytku

Podkład leczniczy, a następnie izolacyjny.

• Trawienie szkliwa – kwas ortofosforowy 37%, 15-40s

• Trawienie zębiny – kwas ortofosforowy 37%, 15-20s

• Obfite płukanie wytrawiacza (ok. 1 min.)

• Suszenie

• Nałożenie bondu

• Rozdmuchanie resztek bondu

• Naświetlanie 20s

• Nałożenie paska celuloidowego + klin

• Przylożenie do odbudowywanej powierzchni

• polimeryzacja

- opracowanie wypełnienia

• narzędzia ręczne

• finiry o gładnim, nietnącym koncu

• diamenty o drobnym nasypie

• krążki ścierne

• paski ścierne

• gumki ścierne + pasta polerska

10 Podaj schemat postępowania w leczeniu głębokiej próchnicy w zębie pierwszym trzonowym dolnym - ubytek klasy I wg. Blacka( schemat obejmuje wykonywane kolejno czynności, używane instrumenty oraz zastosowane leki i materiały)

- badanie przedmiotowe i podmiotowe, wywiad ogólny

- analiza warunków zgryzowych

- wybór materiału (amalgamat) i metody rekonstrukcji tkanek

- usunięcie złogów nazębnych

- badanie żywotności zęba + zdjęcie rtg

- jeśli żywy, znieczulenie jest wymagane

- otwarcie ubytku – takie usunięcie twardych tkanek zęba umozliwiające dotarcie do ogniska próchnocowego w zębinie (stworzenie dobrej widoczności wnętrza ubytku oraz łatwe manewrowanie narzędziami)

* Z użyciem wiertarki turbinowej z chłodzeniem wodno-powietrznym, wiertło w kształcie walca, płomyka, kuleczki z nasypem diamentowym lub z węglików spiekanych

* Ocena stanu brodawki zębowej zawartej w przestrzeni międzyzębowej

* Otwarcie od powierzchni żującej

- nadanie zarysu ubytkowi – linia zamknieta, ograniczająca wejście do ubytku (linia styku materiału wypełniającego ze szkliwem)

* Z użyciem wiertarki turbinowej z chłodzeniem wodno-powietrznym, wiertło w kształcie walca, plomyka, kuleczki z nasypem diamentowym lub węglików spiekanych

* Zarys ubytku na powierzchni żującej wymuszony jest przez przebieg bruzd i zagłębień

* W przeszłości wykonywano tzw. Poszerzenie zapobiegawcze – włączenie do zarysu ubytku aktualnie zdrowych, ale podatnych na próchnicę miejsc jako sposób zapobiegania próchnicy wtórnej

- usunięcie próchnicowo zmienionej zębiny

* Ręcznie – ekskawatorem ostrym lub podostrzonym

* Maszynowo – wiertarka kątnicowa, 30000 obr/min. W PRAWO!, chlodzenie wodno powietrzne, bez nacisku, z przerwami, maksymalnie krótki czas zabiegu

* Wiertła ostre, o odpowiedniej wielkości, różyczkowe

* Najpierw usuwamy zębinę próchnicową ze ściany dodziąslowej

* Następnie ze ścian bocznych

* Na koncu ze ściany dokomorowej (po zmianie wierteł na jałowe)

- nadanie kształtu oporowego – nadanie takiego kształtu ubytkowi, aby ściany zeba wraz z wypełnieniem mogły skutecznie przeciwdzialać silom żucia. Zapewnia odporność na zgniatanie i równoważenie powstających podczas żucia naprężen.

* Łagodne przejście ścian wewnętrznych ubytku

* Przebieg ściany ubytku w obrębie szkliwa powinien być zgodny z przebiegiem pryzmatów

* Przyleganie amalgamatu i szkliwa zęba musi być w jednej płaszczyźnie pod kątem 180 stopni

* Powierzchnia dodziąsłowa szersza niz wlot ubytku – minimum 2 mm szerokosci

* Płaska ściana dodziąsłowa (możliwość wyrównania podkładem)

* Poprawka Blacka – usunięcie szkliwa niepodpartego zębiną

- wyrównanie brzegów ubytku

* Dokładne wygładzenie brzegów szkliwa (zabezpieczenie przed wystąpieniem szczelin wokół wypełnienia)

* Wiertarka niskoobrotowa, ale można też turbiną

* Wiertła – stożki, płomyki diamentowe czy karborundowe, białe kamienie Arkansas, dyski ścierne o małej abrazyjności

- nadanie kształtu retencjnego – sposób uformowania ścian oraz brzegów ubytku, aby zapewnić wypelnieniu odporność na siły wyważania (przeciwdziałanie wypadaniu wypełnienia)

* Wiertarka kątnicowa, wiertła różyczkowe, gwiazdkowe, odwrócone stożki

* Powierzchnia zgryzowa: podcięcie ścian tak, aby stworzyć lekko zbieżny ich układ w kierunku wlotu ubytku (ściany boczne przynajmniej prostopadłe do dna), płaskie dno ubytku (można wyrównać podkładem), rowki retencyjne w obrębie zębiny daleko od szkliwa i miazgi, ćwieki okołomiazgowe

- przemycie i osuszenie ubytku – celem jest usunięcie nieczystości i resztek, wiórów zebinowych, sliny lub krwi z ubytku ciepłą wodą destylowaną (37 stopni)

* Odizolowanie zeba od dostępu śliny (ślinociąg, lignina, koferdam)

* Przemycie płynem z użyciem jałowej kuleczki z waty (0,9%NaCl, woda destylowana w temperaturze 37 stopni, 0,2% roztwór glukonianu chlorheksydyny)

* Osuszenie ubytku (dmuchawka ręczna, dmuchawka w unicie, jałowa watka)

* Zakaz suszenia głębokim, silnym strumieniem sprężonego powietrza – powoduje przemieszczenie jąder odontoblastów do kanalików zębinowych, obumarcie miazgi i ból

- wypełnienie ubytku

* Pierwsza warstwa materiału podkładowego tylko na część dokomorową (leczniczy – na bazie wodorotlenku wapnia – działanie stymulujące)

* Druga warstwa podkładu na obszar zębiny (izolacyjny, np. polikarboksylowy) – odporny na zgniatanie

* Rozrobienie amalgamatu

* Wypełnianie ubytku – rozpoczęcie kondensacji amalgamatu od części stycznej upychając materiał w kąty i narożniki

* Kondensacja porcjami we wszystkie zachyłki

* Łagodne przejście materialu w sciany ubytku

* Następnie wypełniamy powierzchnię zgryzową

* Modelujemy guzki i bruzdy na powierzchni okluzyjnej

- opracowanie wypełnienia

* Dostosowanie do warunków zgryzowych (amalgamat traci plastyczność po ok. 4min.)

* Użycie kalki zgryzowej

* Nadmiary odcinamy ekskawatorem, nakładaczem płaskim, zgłębnikiem, skalpelem

* Gładzenie powierzchni za pomocą watki

* Polerowanie amalgamatu po 24h (gumki do polerowania 4-6tys. Obr/min)

Pacjent powinien wstrzymać się od jedzenia ok. 2h i koniecznie zgłosić się na polerowanie wypełnienia, by zapobiec korozji (po 24h).