17 października 2013
17:27
(Wykład 2)
T: Procesy demograficzne w interpretacji różnych teorii ludności
Teoria witalizmu demograficznego
Witalizm demograficzny -> koncepcja mówiąca o konieczności lub potrzebie stałego wzrostu ludności . Starożytność czasy powstania religii, chrześcijaństwa , muzułmanizmu. Dyfuzja społeczna, expresja terytorialna 16,17 wiek obowiązująca doktryna demograficzna. Im państwo ma więcej ludności tym państwo bogatsze. Spencer -dowodzi, że żyjące na ziemi gatunki charakteryzuje sprzężenie zwrotne. Człowiek , który ma najmniejszą zdolność przetrwa na niej.
Fischer- dobór n zasadach niskiej płodności. Negatywna zależność…/ każda populacja ludzka przechodzi określony cykl życia(parabola)
Doktryna dynamicznego przyrostu demograficznego
Lata 20 prawa ludnościowe socjalizmu. Lata powojenne w Polsce , lata 40-50. Stały i szybki wzrost ludności: prawo dobrobytu naturalnego narodu, mała ilość zachorowań i niska śmiertelność. Przy pełnym i racjonalnym wykorzystanie zdolnej do pracy ludności.
Bogeno: Liczbę ludności znamy nie tylko od biologicznego potencjału rozrodczego ale także od środków utrzymania, które umożliwiają nam wyżywienie.
Liczba ludność wzrasta szybciej niż przyrost środków utrzymujących. Ludność rośnie w postępie geometrycznym
Co powoduje naturalny ruch ludności: Epidemie , głody, wojny -utrzymują one ludność na odpowiednim poziomie.
Naturalne prawa rozwoju ludności
Bolero: wymyśla tezę, że liczba ludności zależy również od istniejących środków utrzymania, które zapewniają wyżywienie ( a nie tylko od biologii i potencjału rozrodczego)
Zakłada, że przyost ludności może odbywać się do granicy . Ludność może się rozwijać do pewnej granicy - czyli środków utrzymania .Następnie zabrania się zawierania małżeństw.
Malthus: Liczba ludności wzrasta o wiele szybciej niż następuje przyrost środków utrzymania .Następuje niedobór żywności. Powinno się podjąć działania , które ograniczą duży przyrost ludności
Malthus miał swoich następców powstał ruch zwany malthuscjonizmem: zakłada ograniczenia rozrodczości po przez regulacje zawierania związków małżeńskich i ograniczenia wzrostu poziomu życia
Ruch neomalthusionizm: podstawą są prace klasyków ekonomi politycznej
Ricardo i Mill - prace o wyczerpywaniu się zasobów naturalnych. Szybki rozwój ludności nie jest do proporcjonalny z ograniczonymi zasobami naturalnymi , konieczne są drastyczne środki , które ograniczają przyrost ludności - kontrola ludzka. Nurt o szerokich implikacjach społecznych, wskazuje na niekorzystne sytuacje , które są wywołane dużym przyrostem ludności, zatem: niszczenie krajobrazu, mało przestrzeni zamieszkalnej i życiowej, wyczerpywanie się zasobów i braku odpowiedniej ilości pożywienia .
Notestein dochodzi do wniosku , że rozwój ludności świata następuje przez określone mechanizmy np. wiek 14 , 15
(1.) urodzenia wysokie - Przyrost nie wielki, może się zdarzyć , ze będzie zerowy
(2.) Zgony wysokie - Przyrost nie wielki, może się zdarzyć , ze będzie zerowy
Zdarza się, że zgony przewyższają urodzenia lata 1348 do 1350. czarna śmierć , ospa, ludność europy została zmniejszona o 20%.
Następnie:
Urodzenia wysokie (maximum biologiczne)
Zmniejszenie zgonów: szczepienia ochronne, rozwój medyczny , lepsze pożywienie .
Przyrost naturalny się zwiększa.
Rewolucja : ulega zmianie liczba zgonów.
Obecnie:
Urodzenia się obniżają bardziej niż zgony.
Faza
Urodzenia niskie- Przyrost zerowy, lub niewielki, ew. ujemny zwany ubytkiem naturalnym.
Zgony niskie - Przyrost zerowy, lub niewielki, ew. ujemny zwany ubytkiem naturalnym.
Teoria przejścia demograficznego- opisuje i wyjaśnia przeobrażenia reprodukcji (urodzenia i zgodny) ludności w określonym kierunku, tz. O reprodukcji typu tradycyjnego do reprodukcji nowoczesnej.
Reprodukcja tradycyjna cechuje się:
Wysoką i niestabilną umieralnością
Krótkim przeciętnym stanie życia .
Wysoką i mało stabilną rozrodczością.
Wysoką umieralnością.
Reprodukcja nowoczesna ( wszystko odwrotnie do reprodukcji tradycyjnej)
Czynnikiem sprawczym tych przeobrażeń jest modernizacja społeczeństwa.
Model pięciofazowy, model przejścia demograficznego:
(FAZA I)
Naturalny proces reprodukcji( U- urodzenia, Z- Zgony)
U=Z (możliwa sytuacja )-> Reprodukcja prosta
U < Z
Ludność żyjąca na bardzo niskim poziomie rozwoju gospodarczego.
Współczynnik umieralności jest większy niż 6 (6 dzieci na jedną kobietę w wieku rozrodczym)
Przeciętna długość trwania życia nie przekracza 45 lat
(FAZA II)
Gwałtowny spadek ludności
Zmniejszenie umieralności przy utrzymaniu urodzeń na wysokim poziomie
Współczynnik dzietności to: od 4,5 do 6,0
45-65 lat -> długość życia
(FAZA III)
Znaczne obniżanie poziomu rodności niż umieralności
Na przełomie fazy II i III przyrost osiąga największy poziom (explozyjny)
Dzietność od 8, do 4,5 dziecka
55 do 65 lat
(FAZA IV)
Natężenie urodzeń zbliża się do natężenia zgonów
Dzietność poniżej 3
Wyższe niż 65 lat
(FAZA V)
Zgony przewyższają urodzenia ( gdyby taka sytuacja utrzymywała się dłużej to spowodowało by to obniżenie społeczeństwa)
…………………………………………………………………………………………………………………………..
24 października 2013
08:00-09:30
(Wykład 3)
T: tendencje rozwoju ludności współczesnym świecie.
18 w spisy ludności- inn charakterystyki ludności, szacunki
Tablice wymieralności
Liczba lud 210,000,000 250 0000000 mil. na początku spisów
Imperium rzymskie 54, 000000, 24 eur 19,5 azj, 11,5 afr Europa poza imp. rzymskim 11, mil, art. 20, azj.
Liczba ludności rozwijała się bardzo powoli I w 210-250 ,mil
1650 r - 5450000000mil
1850r.- 1262000000 miliarda dwa stulecia wystarczyły na podwojenie ludności
1950 r -251200000 mil miliarda- po
1989- 52010000000 miliardów- podwojenie ludności w ciągu niecałych 40 lat
Przez pierwsze 16 stuleci świat rozwijał się bardzo powoli pierwsza faza przemiany wysokie urodzenia , ale też wysokie zgony.
1348-epidemia ospy 20% mniej (umarło)
Zmieszenie liczby chorób nadzwyczajnych,
1995r. - 5716000000 miliardów
2000r. - 600000000 miliardów
Największe tempo przyrosty Afryka najmniej Europa. Chiny najludniejsze 1 300, 000 000.
I rewolucja demograficzna- spadek umieralności po wprowadzeniu szczepionek, przeludnienie europy w stosunku do rozwoju gospodarczego. zasiedlenie odludnych terenów. Grupy migracyjne około 20000000 mil opuściło Europę (cały 18 w)
1.Rodzaje przyrostu
| Lp. | Wzrost/przyrost ludności |
przyrost do 5 promili w skali roku . Na tysiąc ludności przybywa 5 w skali roku
|
Liczba lat niezbędna do powtórzenia ludności |
|---|---|---|---|
| 1 | Powolny | do 5 | 120 lat |
| 2 | Umiarkowany | 5-10 | 139-75 |
| 3 | Szybki | 10-15 | 74-47 |
| 4 | Bardzo szybki | 15-20 | 47-35 |
| 5 | Eksplozyjny | ponad 20 | 35-25 |
Połowa 20 w lata 50 II rewolucja demograficzna wynalezienie antybiotyku i rozpowszechnienie go, obniżenie umieralności, duża rozrodczość nawet do 20 promili w skali roku, eksplozja demograficzna/ przyrost eksplozyjny. Apogeum lata 70 , 20 w.
Kraje post przemiany
Dwubiegunowość demograficzna' z jednej strony eksplozja, z drugiej starzenie się społeczeństwa.
Przejściowe niedobory mężczyzn - okres wojenny 125 kobiet na 100 mężczyzn.
Zatoka perska więcej mężczyzn niż kobiet
Wiek ludności
Państwa rozwijające się wyskoki odsetek dzieci pow. 40% dzieci Indie nawet 50% dzieci, 5% ludność 64+ niska średnia długość życia od 42-50 lat. Wysoki poziom umieralności. Upośledzona pozycja kobiet.
Kraje rozwinięte niewielki udział dzieci poniżej 20% dzieci, polska 15 % dzieci do 14 roku, życia, 65+ powyżej 20% , w Polsce 15% 65+, średnia długość życia nawet przekraczająca 80 lat w krajach bardzo rozwiniętych . Aktywizacja zawodowa kobiet, więcej osób zatrudnionych w usługach.
Spisy rozpoczyna się w różnych okresach, zróżnicowane okresy pomimo wytycznych z ONZ.
Eksplozja demograficzna- ewenement cejloński - jest połowiczna modernizacja procesu reprodukcji. (połowiczna-urodzenia i zgony dotycząca jednego elementu w tym przypadku zgony)
Uważano , że eksplozja demograficzna doprowadziła do zwiększenia ludności biednej. Mało pożywienia. Porównywano eksplozję demograficzna do 3 wojny atomowej ,(nadmierne przeludnienie może spowodować takie same niszczenia)
Ci co postulowali przeciwko eksplozją demograficznym
W latach 60 prezydent UNESCO biolog Julian Hagsley wypowiada się w kwestiach eksplozji demograficznej, że największym problemem doby współczesnej jest przeludnienie, problem ludnościowy
Praca z 1963r podkreśla on, że " Sytuacja demograficzna świata staje się nie znośna człowiek reprezentowany przez aktualną generację istot ludzkich jest na drodze do nadmiernego obciążenia ludzkości jest on an drodze do skazania swych dzieci na jeszcze większa nędzę jest na drodze do utrudniania budowy świata, wolnego od frustracji i chciwości . Rosnąca liczba ludzi będzie walczyć o każdy "kęs" i będzie się musiała zadowolić coraz mniejszą cząstką wspólnego bochenka. Jeżeli my , jeżeli wszyscy ci którzy żyją nie zrobimy nic dla rozwiązania tego problemu to taka będzie przyszłość całej ludzkości a obok nas nasze dzieci i wnuki zostaną skazane na cierpienie .
Wcale się Hagsley nie pomylił bo przewidziała to co będzie się działo już w latach 70siątych-80siątych- apogeum eksplozji demograficznej.
Bernard Russel wykazywał, że przed ludzkością są dwie drogi jedna to taka :"jedna wiedzie do powszechnej nędzy oraz zgubne dla ludzkości konflikty zbrojne " druga zaś droga szybkiego postępu, która oznacza likwidację nędzy i zażegnanie konfliktów zbrojnych i powstanie harmonijnej rodziny.