TEMAT: Ewidencja kosztów podstawowej działalności operacyjnej

1. Pojęcie kosztów

2. Klasyfikacja kosztów

3. Układy ewidencyjne kosztów

4. Warianty ewidencyjne kosztów

Pojęcie kosztów

Koszty to wyrażone w pieniądzu zużycie składników aktywów, usług obcych, nakładów pracy pracowników oraz niektóre wydatki nie odzwierciedlające zużycia, związane z prowadzeniem działalności przez jednostkę gospodarczą w określonej jednostce czasu w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych.

Do kosztów zalicza się zużycie związane ze zwykłą działalnością podmiotu, nie zalicza się natomiast zużycia spowodowanego zdarzeniami losowymi, które stanowią w tym przypadku straty nadzwyczajne.

Koszty - wyrażone wartościowo zużycie czynników produkcji, wykorzystanie zasobów ludzkich, usług obcych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Koszty można klasyfikować na wiele sposobów.

Strata w rachunkowości jest to ujemny wynik finansowy przedsiębiorstwa lub określonej inwestycji albo pożyczki. Jego przeciwieństwem jest zysk.

Przychody lub zysk to uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości w formie zwiększania wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego, lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób, niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Wydatek to każdy rozchód środków pieniężnych niezależnie od celu dokonania tego rozchodu...

Np. Wydanie zaliczki pracownikowi - to nie jest koszt.

Kupienie usługi gdzie dostajemy fakturę wiec jest zobowiązanie – powstał koszt ale nie ma wydatku bo zaplata nastąpi później

Rysunek 1. Zakres pojęcia ‘wydatek’

Klasyfikacja kosztów

Klasyfikacja kosztów oznacza podział kosztów na odrębne składniki a następnie łączenie tych składników w grupy.

Przekroje klasyfikacyjne kosztów:

1. kryterium kosztów dla celów sprawozdawczych- koszty według typów działalności:

• koszty działalności operacyjnej,

• koszty działalności inwestycyjnej,

• koszty działalności finansowej;

1. kryterium kosztów dla celów decyzyjnych:

• koszty stałe,

• koszty zmienne;

1. kryterium kosztów dla celów kontrolnych:

• koszty kontrolowane,

• koszty niekontrolowane.

Rysunek 1. Klasyfikacja kosztów ze względu na cel jej przeprowadzenia

Rysunek 2. Struktura przychodów i kosztów działalności operacyjnej

Rysunek 3. Struktura przychodów i kosztów działalności finansowej

Rysunek 4. Struktura wyników nadzwyczajnych

Tabela 1. Kryteria klasyfikacyjne kosztów

Kryterium klasyfikacji kosztów	Podział kosztów
Koszty według typów działalności	Koszty działalności operacyjnej Koszty działalności inwestycyjnej Koszty działalności finansowej
Koszty według odmian działalności	Koszty działalności podstawowej Koszty działalności pomocniczej Koszty zarządu
Koszty według rodzaju zużytych czynników	Amortyzacja Zużycie materiałów i energii Wynagrodzenia Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Usługi obce Podatki i opłaty Pozostałe koszty
Według funkcji realizowanych w przedsiębiorstwie	Koszty zakupu Koszty sprzedaży Koszty działalności podstawowej
Odniesienie kosztów na poszczególne produkty	Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie
Powiązanie z rozmiarami produkcji	Koszty stałe Koszty zmienne
Celowość i możliwość kontroli	Koszty kontrolowane Koszty niekontrolowane
Związek z osiągniętymi przychodami	Koszty uzyskania przychodów Koszty nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów

Układy ewidencyjne kosztów

I. Układ rodzajowy kosztów dzieli koszty z punktu widzenia ich treści ekonomicznej rodzaju.

Cechy charakterystyczne układu rodzajowego kosztów:

• w układzie rodzajowym ujmowane są koszty poniesione w danym okresie sprawozdawczym, pomimo faktu ze mogą one dotyczyć innych okresów sprawozdawczych np. Prenumerata czasopisma na następny rok

• koszty ujęte w układzie rodzajowym są kosztami prostymi. Pod pojęciem koszty prostego rozumie się taki koszt, który w danej jednostce gospodarczej nie może być rozłożony bardziej na element składowy.

Pozycje układu rodzajowego kosztów

Amortyzacja jest kosztem z tytułu zużycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Do kosztów amortyzacji zalicza się planowe odpisy z tytułu zużycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.

Zużycie materiałów i energii obejmuje zużycie:

• surowców, materiałów podstawowych i pomocniczych,

• półfabrykatów obcej produkcji,

• paliw,

• opakowań,

• części zamiennych do maszyn i urządzeń,

• odpadków,

• energii elektrycznej zakupionej z zewnątrz, energii cieplnej,

• wody oraz sprężonego powietrza.

Usługi obce

Do kosztów usług obcych należy zaliczyć:

• koszty obróbki obcej

• koszty usług transportowych dotyczące zakupu oraz sprzedaży materiałów, towarów, produktów oraz koszty przewozu pracowników,

• koszty usług remontowych,

• koszty dozoru mienia wykonywanego przez obce jednostki, koszty konsultacyjne,

• koszty serwisowe,

• koszty pozostałych usług obcych obejmujące np. usługi bankowe, pocztowe, telekomunikacyjne, łącznościowe, najmu, dzierżawy, komunalne, informatyczne, wydawnicze, reklamy, kulturalne, turystyczne, pralnicze, usuwanie nieczystości i inne.

Wynagrodzenia obejmują koszty w postaci wypłat pieniężnych i w naturze (deputaty) uznane na mocy odpowiednich przepisów za część składową wynagrodzeń z tytułu:

• umowy o pracę,

• umowy zlecenia,

• umowy o dzieło,

• innych umów.

Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia obejmują koszty z tytułu:

• składek na ubezpieczenie społeczne,

• składek na Fundusz Pracy,

• składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,

• naliczonych w ciężar kosztów ustawowych odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych,

• koszty posiłków regeneracyjnych,

• świadczenia wynikające z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Podatki i opłaty – WYDATKI - obejmują koszty z tytułu podatków i opłat, np.

• podatek od nieruchomości,

• podatek od środków transportowych,

• podatek akcyzowy od sprzedaży własnych produktów objętych akcyzą,

• podatek naliczony VAT nie podlegający zwrotowi ani odliczeniu,

• podatek należny VAT od usług z importu oraz np. zużycia materiałów na cele reprezentacji i reklamy,

• opłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,

• opłaty od czynności cywilnoprawnych, opłaty skarbowe,

• pozostałe opłaty, opłaty terenowe, sądowe, notarialne.

Koszty podróży służbowych obejmują koszty delegacji, np.:

• diety,

• koszty noclegów i przejazdów,

• zwroty za przejazdy przysługujące właścicielom pojazdów samochodowych odbywającym podróże służbowe własnym samochodem.

Pozostałe koszty rodzajowe

Do pozostałych kosztów rodzajowych zalicza się te pozycje kosztów prostych, które nie zostały ujęte w wyżej wymienionych pozycjach, np. koszty:

• ubezpieczeń majątkowych oraz osobowych,

• reprezentacji i reklamy,

• przejazdów z tytułu użycia prywatnych samochodów osobowych do celów służbowych,

• składek na rzecz organizacji, do których jednostka należy,

• wypłat na rzecz osób fizycznych nie zaliczanych do wynagrodzeń (wypłaty za wynalazki, wzory użytkowe, prawa autorskie),

• ekwiwalenty za używanie przez pracowników własnej odzieży, narzędzi i środków czystości.

II. Koszty według odmian działalności

Kryterium wyodrębnienia kosztów jest występowanie od­mian działalności w ramach zwykłej działalności operacyjnej.

Z punktu widze­nia odmian działalności można wyróżnić:

• koszty działalności podstawowej,

• koszty działalności pomocniczej,

• koszty zarządu.

Do kosztów działalności podstawowej zalicza się koszty związane z reali­zacją podstawowego przedmiotu działalności jednostki gospodarczej, tzn. świadczenia usług, sprzedaży towarów, produkcji wyrobów.

Koszty działalności pomocniczej - to koszty związane z prowadzeniem placówek gospodarczych, wyodrębnionych organizacyjnie mających na celu utrzymanie działalności podstawowej np. wydziały remontowe, transportowe.

Koszty zarządu (ogólnozakładowe) - to różnego koszty związane z utrzymy­waniem komórek administracyjnych i stanowisk pracy wykonujących funkcje nadzorcze, kontrolne, ewidencyjno-sprawozdawcze i inne.

3. Koszty w układzie funkcjonalnym

Koszty w układzie funkcjonalnym wyodrębniane są ze względu na pewne funkcje dotyczące podmiotu jako całości.

Koszty w układzie funkcjonalnym obejmują:

• koszty zakupu obejmują koszty dotyczące załadunku, ubezpie­czenie materiałów i towarów w drodze, transportu;

• koszty działalności podstawowej (statutowej, głównej) obejmują koszty wynikające z wykonywania działalności, do realizacji, której dana jednostka została utworzona;

• koszty sprzedaży obejmują koszty transportu, załadunku, wyładunku, koszty reklamy, promocji, udziału w targach i wystawach, pro­wizje za pośrednictwo.

Koszty w układzie kalkulacyjnym

Koszty w układzie kalkulacyjnym grupowane są według kryterium celu poniesienia kosz­tów w związku z określonymi produktami (przedmiotami kalkulacji).

Ze względu na sposób odniesienia kosztów na odpowiednie przedmioty kal­kulacji wszystkie koszty można podzielić na bez­pośrednie i pośrednie.

Koszty bezpośrednie to takie, które na podstawie pomiaru lub dokumen­tów źródłowych można odnieść na produkty lub ich rodzaje.

Do typowych pozycji kosztów bezpośrednich zalicza się:

• materiały bezpośrednie,

• płace bezpośrednie i narzuty na płace,

• energia technologiczna,

• paliwo technologiczne,

• inne koszty bezpośrednie.

Koszty pośrednie to koszty wspólne dla różnych produktów lub miejsc powstania kosztów, których wielkość nie może być w sposób dokładny na podstawie dokumentów źródłowych przypisana do produktów i miejsc po­wstawania kosztów.

Do kosztów pośrednich zalicza się przykładowo:

• koszty wydziałowe, które powstają w wydziałach produkcyjnych i nie mogą być odniesione na odpowiednie produkty kalkulacji w sposób bezpośredni,

• koszty zarządu,

• koszty zakupu,

• koszty sprzedaży.

W wyniku rozliczeń kalkulacyjnych do kosztów bezpośrednich poszczególnych produktów doliczane są uzasadnione koszty pośrednie wytworzenia

Uzasadniona część kosztów pośrednio związanych z danym produktem (nośnikiem) obejmuje (odpowiednio do okresu wytwarzania)

- zmienne koszty pośrednie produkcji

- stale koszty pośrednie produkcji w wysokości odpowiadającej .....

Koszt wytworzenia produktów według pozycji kalkulacyjnych:

1. Materiały bezpośrednie (z kosztami zakupu)

2. Płace bezpośrednie wraz z narzutami

3. Inne koszty bezpośrednie

4. Razem koszty bezpośrednie (1+2+3)

5. Uzasadniony narzut kosztów wydziałowych (pośrednich wytwarzania)

6. Koszt wytworzenia (4+5)

Etapy ujmowania kosztów w układzie kalkulacyjnym (wg miejsc powstawania i produktów)

1. przypisanie kosztów do określonej fazy działalności:

   • koszty bezpośrednie danej fazy działalności:

     • koszty zakupu,

     • koszty produkcji,

     • koszty sprzedaży,

   • koszty ogólnozakładowe

2. podział kosztów fazy produkcji na:

• koszty produkcji podstawowej

• koszty produkcji pomocniczej

3. podział kosztów produkcji podstawowej na:

   • koszty bezpośrednie wytwarzanych produktów

(„Produkcja podstawowa”)

• koszty pośrednie wytwarzanych produktów

(„Koszty wydziałowe”),

3. podział pośrednich kosztów wytwarzania ponoszonych w wydziałach produkcji podstawowej na:

   • zmienne koszty wydziałowe,

   • stałe koszty wydziałowe,

4. podział stałych kosztów wydziałowych na:

• uzasadnione rozmiarami produkcji stałe koszty wydziałowe,

• nie uzasadnione stałe koszty wydziałowe.

Rys. 5 Podział kosztów wg kryterium produkcji¹

Warianty ewidencji kosztów

1. Ewidencja kosztów jedynie w układzie według rodzajów

2. Ewidencja kosztów jedynie w układzie według miejsc powstawania i produktów

3. Wstępna ewidencja kosztów w układzie według rodzajów, a następnie ich rozliczanie w układ według typów działalności.

Wybór ewidencji jest dowolny, nie ma określonego w ustawie jak trzeba to robić.

Ewidencja kosztów jedynie w układzie według rodzajów może być stosowana w jednostkach:

• prowadzących jednorodną działalność o niewielkich rozmiarach,

• nie posiadających rozbudowanej struktury organizacyjnej,

• zajmujących się świadczeniem usług lub wytwarzaniem wyrobów w krótkim cyklu produkcyjnym.

Schemat 1. Ewidencja kosztów według rodzajów

Różne konta „4” Koszty wg rodzaju

(1)

Rozliczenie kosztów Koszt własny

sprzedanych produktów

(2)

Rozliczenia

międzyokresowe

kosztów

(3) (4)

Objaśnienia do schematu 1.:

1. Ewidencja księgowa kosztów rodzajowych

2. PK- przeksięgowanie kosztów, które nie podlegają rozliczeniu w czasie

3. PK- przeksięgowanie kosztów, które podlegają rozliczeniu w czasie

4. Raty kosztów rozliczanych w czasie, które obciążają bieżący okres sprawozdawczy.

Ewidencja kosztów jedynie w układzie według miejsc powstawania i produktów może być prowadzona w jednostkach, w których:

• przedmiotem działalności są różne typy działalności,

• istnieje konieczność ustalenia struktury kosztów dla potrzeb kalkulacji kosztów różnych typów wyrobów lub usług,

• istnieje konieczność kontroli kosztów według miejsc ich powstawania ze względu na rozbudowaną strukturę organizacyjną.

Schemat 2. Ewidencja kosztów w układzie kalkulacyjnym

Różne konta Koszty działalności

podstawowej

(1a)

Koszty wydziałowe

(1b) (3)

(2a)

Rozliczenie kosztów

Zakupu

Rozliczenia międzyokresowe

kosztów

(1c)

(2b)

Koszty

ogólnozakładowe

(2c)

(1d)

Koszty sprzedaży

(1e)

Objaśnienia do schematu 2:

1. Ewidencja kosztów obciążających:

1. poszczególne produkty (nośniki) w działalności podstawowej,

2. wydziały produkcji podstawowej,

3. rozliczenia międzyokresowe kosztów,

4. zarząd jednostki oraz jej komórki ogólnoprodukcyjne,

5. fazę sprzedaży.

1. Rozliczenie kosztów zakupu oraz pozostałych kosztów, które podlegają rozliczeniu czasie; koszty te obciążają:

1. wydziały produkcji podstawowej,

2. poszczególne produkty (nośniki) w działalności podstawowej,

3. zarząd jednostki oraz jej komórki ogólnoprodukcyjne,

1. Rozliczenie kosztów wydziałowych na poszczególne produkty

Schemat 2 cd. Ewidencja kosztów w układzie kalkulacyjnym

Koszty działalności Koszt własny Wynik finansowy

podstawowej / wyroby gotowe sprzedanych

produktów

(1) (A)

Koszty ogólnozakładowe

(2)

Koszty sprzedaży

(3)

Objaśnienia do schematu 2 cd.:

1. Koszt wytworzenia produktów sprzedanych

2. PK- przeniesienie kosztów ogólnozakładowych

3. PK- przeniesienie kosztów sprzedaży.

Ewidencja pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych:

(A) Przeniesienie kosztu własnego sprzedanych produktów na wynik finansowy jednostki

Wstępna ewidencja kosztów w układzie według rodzajów, a następnie ich rozliczanie w układ miejsc powstawania i nośników.

Ewidencja kosztów według rodzajów stanowi punkt wyjściowy do ich dalszego rozliczenia w układ według miejsc powstawania i nośników. Rozliczenia tego dokonuje się za pośrednictwem konta „Rozliczenie kosztów”. Wartość poniesionych w danym okresie kosztów według rodzajów jest rozliczana w korespondencji ze stroną Ct konta „Rozliczenie kosztów” na odpowiednie konta kosztów według miejsc powstawania i nośników.

Schemat 3 Ewidencja kosztów według rodzajów i ich rozliczenie

w układ według typów działalności

Różne konta Koszty według Rozliczenie Koszty wg typów

rodzajów kosztów działalności

(1) (2)

Objaśnienia do schematu 3:

1. Ewidencja kosztów według rodzajów

2. Rozliczenie kosztów prostych na miejsca powstawania i nośniki

Schemat 4 Ewidencja kosztów wg rodzaju i w układzie kalkulacyjnym

Różne konta Zużycie materiałów

i energii

(1a)

Usługi obce

(1b)

Wynagrodzenia

(1c)

Ubezpieczenia społeczne

i inne świadczenia

(1d)

Podatki i opłaty

(1e)

Amortyzacja

(1f)

Pozostałe koszty

(1g)

Rozliczenie kosztów Produkcja podstawowa

(2a)

Koszty wydziałowe

(2b)

Koszty działalności

pomocniczej

(2c)

Koszty zakupu

(2d)

Koszty ogólnozakładowe

(2e)

Koszty sprzedaży

(2f)

Objaśnienia do schematu 4:

1. Ewidencja księgowa kosztów w układzie rodzajowym:

a) zużycie materiałów i energii,

b) usługi obce,

c) wynagrodzenia,

d) ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników,

e) podatki i opłaty (w tym podatek akcyzowy),

f) amortyzacja aktywów trwałych,

g) pozostałe koszty rodzajowe.

2. Rozliczenie kosztów rodzajowych obciążające:

a) produkty działalności podstawowej,

b) wydziały produkcji podstawowej (koszty pośrednie uzasadnione),

c) koszty działalności pomocniczej

d) fazę zaopatrzenia,

d) koszty ogólnego zarządu jednostki oraz koszty jej komórek organizacyjnych,

e) koszty sprzedaży.

OBROTY KONTA ROZLICZENIE KOSZTOW =suma obrotów kont kosztów w układzie rodzajowych kosztów

Rozliczanie kosztów, które zostały zgromadzone w układzie rodzajowym (zespół 4) na konta układu wg miejsc ich powstawania i nośników (zespół 5) odbywa się następująco:

• przelotowe,

• w wyniku bieżącej ewidencji dokumentów źródłowych oraz za pomocą rozdzielników,

• za pomocą arkusza rozliczeniowego kosztów.

Rozliczanie kosztów przelotowe

Odbywa się ono poprzez zastosowanie podwójnej dekretacji dokumentów źródło­wych w dwóch ujęciach:

a) po raz pierwszy na kontach układu rodzajowego w korespondencji z właściwymi kontami kosztów rozliczeniowych,

b) po raz drugi na stronie Ct konta 490 - „Rozliczenie kosztów" w korespondencji z właściwymi kontami kosztów układu funkcjonalnego.

Bieżąca ewidencja dokumentów źródłowych

Polega na bieżącym księgowaniu dokumentów źródłowych na kontach kosztów rodzajowych (zespół 4), a po zakończeniu miesiąca ma miejsce odrębne rozliczanie danej pozycji rodzajowej przy zastosowaniu odpowiednich rozdzielni­ków opracowanych w oparciu o stosowne dokumenty źródłowe.

Roz­dzielniki kosztów to odpowiednie zestawienia miesięczne, które wynikają z sumowania jednorodnych dokumentów źródłowych (faktury za usługi obce, karty pracy, rozdzielniki wynagrodzeń i materiałów, dowody Rw, Wz, Pz).

Zasadniczo rozdzielniki kosztów opracowuje się oddzielnie dla poszczególnych kategorii kosztów.

Arkusz rozliczeniowy

Rozliczanie kosztów rodzajowych przy pomocy arkuszy rozliczeniowych ma na ogół miejsce po zakończeniu miesiąca.

Arkusz rozliczeniowy posiada formę tabelaryczną.

Schemat 7a. Ustalanie wyniku finansowego

(ewidencja kosztów wg rodzajów)

Koszty wg Wynik finansowy Rozliczenie kosztów

Koszt własny

rodzajów sprzedanych

(5a) produktów

(4) (3)

(5b)

Produkty gotowe

(1)

Produkcja

niezakończona

(2)

Objaśnienia do schematu 7a:

1. PK- przeksięgowanie wartości zapasu produktów gotowych

2. PK- przeksięgowanie wartości zapasu produkcji niezakończonej

3. PK- przeksięgowanie kosztu własnego sprzedaży

4. PK- przeksięgowanie kosztów w układzie rodzajowym

5. PK- przeksięgowanie zmiany stanu produktów:

1. zwiększenie stanu produktów (zwiększenie przychodów ze sprzedaży produktów)

2. zmniejszenie stanu produktów (zmniejszenie przychodów ze sprzedaży).

Schemat 7b. Ustalanie wyniku finansowego w wariancie kalkulacyjnym

Koszt wytworzenia

sprzedanych

produktów

Wynik finansowy Sprzedaż Rozrachunki

produktów z odbiorcami

(1) (5) (4a)

Koszty ogólnozakładowe (4c)

Należny VAT

(2)

Koszty sprzedaży (4b)

(3)

Koszty według Rozliczenie kosztów

rodzaju

(6)

Objaśnienia do schematu 7b:

1. PK- przeniesienie rzeczywistego kosztu wytworzenia produktów sprzedanych na wynik finansowy

2. PK- przeniesienie kosztów ogólnozakładowych na wynik finansowy

3. PK- przeniesienie kosztów sprzedaży na wynik finansowy

1. Faktura za sprzedane produkty:

4a) wartość przychodu ze sprzedaży produktów

4b) podatek VAT należny od wartości sprzedaży

4c) razem- należność od odbiorcy

1. PK- przeniesienie przychodów ze sprzedaży na wynik finansowy

6. PK- przeniesienie kosztów rodzajowych na konto „Rozliczenie kosztów”

Schemat 7c. Ustalanie wyniku finansowego w wariancie porównawczym

Koszty według Wynik finansowy Sprzedaż

rodzaju produktów (1)

(3) (2a)

Koszt wytworzenia Rozliczenie VAT należny

sprzedanych kosztów

produktów (2b)

X (4)

Rozrachunki

z odbiorcami

koszty sprzedaży

X (5) (2c)

koszty zarządu

X (6)

(7a)

(7b)

Objaśnienia do schematu 7c:

1. PK- przeniesienie kosztów według rodzaju na wynik finansowy

2. Faktura za sprzedane produkty:

2a) wartość przychodu ze sprzedaży produktów

2b) podatek VAT należny od wartości sprzedaży

2c) razem- należność od odbiorcy

3. PK- przeniesienie przychodów ze sprzedaży na wynik finansowy

1. PK- przeniesienie rzeczywistego kosztu wytworzenia produktów sprzedanych

5. PK- przeniesienie kosztów sprzedaży na rozliczenie kosztów

6. PK- przeniesienie kosztów zarządu (ogólnozakładowych) na rozliczenie

kosztów

7. PK- przeniesienie zmiany stanu produktów na wynik finansowy

7a) zmniejszenie

7b) zwiększenie

Zmiana stanu produktów

W wariancie porównawczym rachunku zysków i strat dla ustalenia prawidłowego wyniku finansowego należy ustalić wartość pozycji zrównanych z przychodami ze sprzedaży, tzn.:

• wartość zmiany stanu produktów oraz

• koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki.

Wartość zmiany stanu produktów można obliczyć w sposób:

• statystyczny lub

• księgowy.

Sposób statystyczny ustalania zmiany stanu produktów polega na obliczeniu a następnie zsumowaniu różnic pomiędzy stanami końcowymi a stanami początkowymi kont:

• „Produkty gotowe”

• „Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów”

• „Półprodukty”

• „Produkty w toku”

• „Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne”

• „Rozliczenia międzyokresowe kosztów bierne”.

Księgowy sposób ustalania zmiany stanu produktów polega na przeniesieniu na wynik finansowy różnicy pomiędzy obrotami strony Dt i Ct konta „Rozliczenie kosztów”, tzn. różnicy pomiędzy kosztem własnym sprzedanych produktów a wartością kosztów według rodzaju.

Różnica pomiędzy obrotami strony Dt i Ct konta „Rozliczenie kosztów” może oznaczać:

obroty Dt > obroty Ct zmniejszenie stanu

produktów

obroty Dt < obroty Ct zwiększenie stanu

produktów

TEMAT: Zasady ewidencji i rozliczania kosztów podstawowej działalności operacyjnej

Etapy ewidencji i rozliczania kosztów

Ewidencja wstępna kosztów w układzie rodzajowym na kontach zespołu „4” a następnie ich ujęcie według typów działalności na kontach zespołu „5” obejmuje następujące etapy:

Etap I: wstępna ewidencja kosztów prostych w układzie rodzajowym,

Etap II: obciążenie kont kosztów w układzie funkcjonalnym oraz kont rozliczeń

międzyokresowych kosztów wartością rozliczonych kosztów prostych,

Etap III: rozliczenie kosztów zakupu i innych kosztów rozliczanych w czasie,

Etap IV: rozliczenie kosztów wydziałowych i ustalenie kosztu wytworzenia

produktów,

Etap V: ustalenie kosztu wytworzenia produktu i własnego sprzedaży.

**** koszty sprzedaży i ogólnego zarządu nie rozlicza się a przenosi na wynik finansowy

Etap II

Ewidencja i rozliczanie kosztów w układzie funkcjonalnym

Do ewidencji i rozliczania kosztów w układzie funkcjonalnym służą konta zespołu 5 o nazwie „Koszty według typów działalności i ich rozliczanie".

Koszty przypadające na bieżący okres księguje się bezpośrednio w wiel­kościach wynikających z dokumentów źródłowych.

Część kosztów przypadającą na przyszłe okresy aktywuje się i ujmuje na koncie „Rozliczenia międzyokresowe kosztów".

Podstawowy podział kosztów na zespole 5 dostosowany jest do potrzeb sprawozdania kalkulacyjnego

Jednostka gospodarcza dla potrzeb ewidencji kosztów pośrednich do których ujęcia stosuje się konto „Koszty zarządu" może z konta układu funkcjonalne­go „Koszty działalności podstawowej" wyodrębnić konta:

1. Koszty wydziałowe.

2. Koszty zakupu.

3. Koszty sprzedaży.

Etap III

Rozliczanie kosztów zakupu

Sposób rozliczania kosztów zakupu uzależniony jest od przyjętej zasady wyceny bilansowej zapasów materiałów:

• wycena zapasów materiałów na poziomie ceny zakupu- koszty zakupu podlegają w całości rozliczeniu na produkty i miejsca powstawania kosztów w proporcji do wartości rozchodowanych materiałów,

• wycena zapasów materiałów na poziomie ceny nabycia- koszty zakupu podlegają rozliczeniu w czasie na część obciążającą rozchody materiałów oraz część obejmującą zapas w magazynie.

Wskaźnik narzutu kosztów zakupu:

Wnkz = (Kzpo + Kzk) x 100 : (M_{SK +} Rm)

Narzut kosztów zakupu przypadających na rozchodowane materiały:

nkz_Rm = Wnkz x Rm : 100

gdzie:

Wnkz - wskaźnik narzutu kosztów zakupu;

Kzpo - koszty zakupu na początek okresu sprawozdawczego;

Kzko - koszty zakupu poniesione w bieżącym okresie sprawozdawczym;

M_SK- stan końcowy materiałów;

Rm - rozchód materiałów podlegający obciążeniu kosztami zakupu;

nkz_Rm - koszty zakupu przypadające na dany rozchód materiałów.

Etap IV

Rozliczenie kosztów wydziałowych

Koszty wydziałowe to koszty pośrednie działalności podstawowej poniesione na utrzymanie wyodrębnionych organizacyjnie wydziałów działalności podstawowej. Koszty te odnosi się na produkowane wyroby przy pomocy tzw. kluczy podziałowych, które powinny być dobrane odpowiednio do specyfiki wydziału.

Do kosztów wydziałowych zalicza się

- koszty utrzymanka w ruchu maszyn

- koszty związane z oświetleniem ogrzewaniem

- koszty składowania i kontroli technicznej

Koszty te odnosi się na produkowane wyroby przy pomocy tzw. „kluczy podziałowych”, które powinny być dobrane odpowiednio do specyfiki wydziału

Uzasadnioną część kosztów wydziałowych przenosi się na konto „Koszty działalności podstawowej", zaś pozostała część (nieuzasadniona) zwiększa koszt własny sprzedanych produktów.

Po rozliczeniu i przeksięgowaniu kosz­tów wydziałowych konto „Koszty wydziałowe" nie powinno wykazywać salda.

Schemat 3 Ewidencja rozliczenia kosztów w układzie funkcjonalnym

Rozliczenie kosztów Koszty działalności Rozliczenie kosztów

podstawowej działalności/

Produkty gotowe

(1) (10a)

Koszty działalności Koszt wytworzenia

pomocniczej sprzedanych produktów

(2) (7) (10b)

Koszty wydziałowe Wynik finansowy

(3) (8)

(11a)

Koszty zakupu

(4) (9)

Koszty sprzedaży

(5) (11b)

Koszty zarządu

( 6) (11c)

Objaśnienia do schematu 3:

1. Ujęcie kosztów bezpośrednich działalności podstawowej dotyczących bieżącego okresu

2. Ujęcie kosztów działalności pomocniczej

3. Ujęcie kosztów wydziałowych (pośrednich działalności podstawowej)

3. Ujęcie kosztów zakupu

4. Ujęcie kosztów sprzedaży

5. Ujęcie kosztów zarządu

6. Przeksięgowanie kosztów działalności pomocniczej w części przypadającej na działalność podstawową

7. Przeksięgowanie uzasadnionej części kosztów pośrednich działalności podstawowej (wydziałowych)

8. Przeksięgowanie kosztów zakupu w części obciążającej koszty działalności podstawowej

9. Przeksięgowanie rzeczywistego kosztu wytworzenia wyrobów gotowych

10a) w przypadku, gdy koszty produkcji rozlicza się z wykorzystaniem konta „Rozliczenie kosztów działalności” lub produktów przyjętych do magazynu według rzeczywistego kosztu wytworzenia

10b) w przypadku, gdy koszty produkcji rozlicza się z pominięciem konta „Rozliczenie kosztów działalności” lub produktów sprzedanych bezpośrednio z produkcji wg rzeczywistego kosztu wytworzenia

11. Rozliczenie kosztów działalności operacyjnej na dzień bilansowy

11a) przeniesienie kosztu wytworzenia sprzedanych produktów na wynik finansowy

11b) przeniesienie kosztów sprzedaży na wynik finansowy

11c) przeniesienie kosztów zarządu na wynik finansowy

TEMAT: PRODUKTY GOTOWE- ZASADY WYCENY I EWIDENCJI

KLASYFIKACJA PRODUKTOW

Produkty pracy sa efektem dzialalnosco gospodarczej, ktore w zaleznosci od stopnoa zawansowania produkcji dziela sie na

• produkty gotowe

• produkcja niezakonczona

• polfabrykaty

• produkja w toki

Do produktów operacyjnych zalicza się wytowaone lub wykonane we własnym zakresie przez jednostkę gospodarczą wyroby gotowe, wykonane usługi, prace naukowo-badawcze, prace projektowe, zakończone roboty budowolano-montażowe.

Wyroby gotowe powinny spełniać następujące warunki:

- sa przeznaczone do sprzedazy

- nie beda poddawane zadnej dodatkowej obrobce

Półfabrykaty – to własne produkty pracy, podlegające ewidencji ilościowo-wartościowej, produkty, które przeszły określone zamknięte fazy produkcji i z reguły przeznaczone są do dalszego własnego przerobu lub montażu.

Produkcja w toku jest ta czescia produkcji niezakonczonej na ktora skladaja sie prpdukty pracy znajdujace sie w danhm momencie w trakcie przetwarzania wprocesie produkcyjnym.

Zasady wyceny produktów

Produkty gotowe oraz produkcję niezakończoną wycenia się na poziomie:

• rzeczywistego kosztu wytworzenia lub

• stałych cen ewidencyjnych, którymi mogą być:

• rzeczywisty koszt wytworzenia z ubiegłego okresu,

• planowany koszt wytworzenia,

• ceny sprzedaży netto stosowane w jednostkach gospodarczych, które nie obliczają rzeczywistego kosztu wytworzenia.

Półfabrykaty są wyceniane w ciągu roku obrotowego według takich samych zasad jak produkty gotowe tj. według rzeczywistego kosztu wytworzenia i sta­łych cen ewidencyjnych.

Produkty w toku, jednostka może wycenić w wysokości bezpośrednich ko­sztów wytworzenia lub tylko kosztów materiałów bezpośrednich, bądź nie wyceniać ich w ogóle jeśli nie zniekształca to stanu aktywów albo wyniku fina­nsowego jednostki.

Koszt wytworzenia produktu - (art. 28 ust. 3 i 4 Uor) obejmuje:

• koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz

• uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z jego wytworzeniem.

Koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośred­nich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich znajdują się w dniu wyceny.

Do uzasadnionej, odpowiedniej do okresu wytwarzania produktu, części kosztów pośrednich zalicza się:

• zmienne pośrednie koszty produkcji oraz

• tę część stałych, pośrednich kosztów pro­dukcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzy­staniu zdolności produkcyjnych.

Za normalny poziom wytworzenia zdolności produkcyjnych uznaje się przeciętna zgodna z oczekiwaniami w typowych warunkach wielkość produkcji za dana liczbę okresów lub sezonów przy uwzględnieniu planowanych remontów.

Do kosztów wytworzenia nie zalicza się kosztów:

• ogólnego zarządu,

• będących konsekwencją nie wykorzystanych zdolności,

• produkcyjnych i strat produkcyjnych,

• kosztów sprzedaży produktów,

• magazynowania wyrobów gotowych.

Jeżeli nie jest możliwe ustalenie kosztu wytworzenia produktu, jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży netto takiego samego lub podobnego pro­duktu, pomniejszonej o przeciętnie osiągany przy sprzedaży produktów zysk brutto ze sprzedaży, a w przypadku produkcji w toku - także z uwzględnieniem stopnia jego przetworzenia.

Metody wyceny rozchodu i zapasu końcowego produktów gotowych

W przypadku, gdy jednostka gospodarcza do ewidencji produktów stosuje rzeczywisty koszt wytworzenia, to wycena rozchodu produktów może być dokonana według jednej z metod:

• przeciętnego rzeczywistego kosztu wytworzenia,

• zasady FIFO - „pierwsze przyszło - pierwsze wyszło",

• zasady LIFO - „ostatnie przyszło - pierwsze wyszło",

• szczegółowej identyfikacji rzeczywistych kosztów wytworzenia.

Jeżeli ewidencja produktów gotowych prowadzona jest wyceniany według stałych cen ewidencyjnych wówczas należy ustalić odchylenia od cen ewidencyjnych.

Porównanie rzeczywistego kosztu wytworzenia produktów z ich stałą ceną ewidencyjną następuje na koncie rozliczeniowym „Rozliczenie produkcji”.

Na stronie Ct konta „Rozliczenie produkcji”, w korespondencji z kontem „Wyroby gotowe” ujmowany jest bieżąco przychód wyrobów gotowych do magazynu wycenionych w stałych cenach ewidencyjnych.

Na stronie Dt konta „Rozliczenie produkcji” ujmuje się rzeczywisty koszt wytworzenia produktów.

Różnica między rzeczywistym kosztem wytworzenia i ich wartością według stałych cen ewidencyjnych podlega przeksięgowaniu z konta „Rozliczenie produkcji” na konto „Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów”.

Konto „Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów” jest kontem korygującym do konta „Produkty gotowe”.

Na koniec okresu sprawozdawczego konto „Rozliczenie produkcji” nie wykazuje salda.

Odchylenia od cen ewidencyjnych pro­duktów gotowych mogą mieć charakter odchyleń:

• debetowych lub

• kre­dytowych.

Na koniec okresu sprawozdawczego odchylenia od cen ewidencyjnych produktów są rozliczane pomiędzy rozchód produktów i zapas końcowy.

SPRZEDAŻ PRODUKTÓW GOTOWYCH

Momentem sprzedaży produktów jest moment wydania, wysłania lub postawienia do dystrybucji.

Rzeczywisty koszt wytworzenia sprzedanych produktów gotowych

+

Koszt sprzedaży

+

Koszt zarządu

=

Koszt własny sprzedanych produktów gotowych

TEMAT: RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

USTALANIE WYNIKU FINANSOWEGO W WARIANCIE KALKULACYJNYM

W przypadku sporządzania kalkulacyjnego rachunku wyników przeniesieniu na konto wynik finansowy podlegają określone przychody ze sprzedaży i odpowiadające im koszty według wyodrębnionych rodzajów działalności.

Przychodom ze sprzedaży produktów przeciwstawia się koszt własny sprzedaży, który obejmuje:

• koszt wytworzenia sprzedanych produktów

• koszty ogólnozakładowe

• koszty sprzedaży.

USTALANIE WYNIKU FINANSOWEGO W WARIANCIE PORÓWNAWCZYM

Przy ustalaniu wyniku finansowego w wariancie porównawczym na konto „Wynik finansowy” przenoszone są koszty z układu rodzajowego.

Koszty według rodzaju nie odpowiadają kosztowi własnemu sprzedaży, ponieważ część z nich ‘osiada’ w postaci sald końcowych (Sk) na kontach kosztów i produktów takich jak:

• Produkcja podstawowa- produkcja nie zakończona

• Wyroby gotowe

• Półfabrykaty

• Rozliczenia międzyokresowe kosztów.

KR = KWS +/- (Sk - Sp)

KR koszty według rodzajów

KWS koszt własny sprzedaży

Sk stan końcowy produkcji nie zakończonej, wyrobów gotowych półfabrykatów i rozliczeń międzyokresowych

Sp stan początkowy produkcji nie zakończonej, wyrobów gotowych półfabrykatów i rozliczeń międzyokresowych

Koszty układu rodzajowego stanowią koszty proste, poniesione w danym okresie sprawozdawczym lecz niekoniecznie stanowiące koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów …….. to z faktem, że:

• Część kosztów osiada w postaci wzrostu wartości produktów gotowych i niezakończonych; może stanowić ich zapis końcowy

• Mogły zostać sprzedane wyroby z bieżącej produkcji oraz cześć lub całość zapisu początkowego wyrobów (pochodzącego z produkcji wcześniejszych okresów)

• Mogły wystąpić koszty podlegające rozliczeniu w kilku okresach sprawozdawczych (rozliczania międzyokresowe kosztów)

Tym samym dla potrzeb ustalenia wyniku finansowego w wariancie porównawczym należy ……. Koszty według rodzaju skorygować o tzw. „zmianę stanu produktów”. Zmiana stanu produktów ustalona jest jako różnica produkcji niezakończonej oraz rozliczeń międzyokresowych kosztów (czynnych i biernych)

Jeśli Sk > Sp – występuje wówczas zwiększenie stanu produktów (oznacza to że koszt własny sprzedaży jest mniejszy od kosztów rodzajowych)

Jeśli Sk < Sp – występuje wówczas zmniejszenie stanu produktów (znaczą to, że koszt własny sprzedaży jest większy od kosztów rodzajowych np. z powodu upłynnienia zapasów wyprodukowanych we wcześniejszych okresach)

Na tej podstawie koszt własny sprzedaży można ustalić następująco:

• Koszty rodzajowe MINUS zwiększenie stanu produktów (zwiększenie zmiany stanu produktów wystąpi wówczas, gdy koszty według rodzajów ) = koszt własny sprzedaży

• Koszty rodzajowe PLUS zmniejszenie stanu produktów = koszt własny sprzedaży

Rysunek 1 Segmenty rachunku zysków i strat

Różnica pomiędzy wysokością poniesionych w okresie sprawozdawczym kosztów według rodzajów a kosztem własnym sprzedaży tego okresu jest równa różnicy między stanem końcowym i początkowym produkcji nie zakończonej, wyrobów gotowych półfabrykatów i rozliczeń międzyokresowych.

Jeżeli Sk> Sp to różnica ta ma charakter dodatni i jest określana jako zwiększenie stanu produktów, co występuje w sytuacji, gdy koszty według rodzaju są wyższe od kosztu własnego sprzedaży.

W celu skorygowania kosztów rodzajowych do poziomu kosztu własnego sprzedaży należy je pomniejszyć o zwiększenie zmiany stanu produktów.

Jeżeli Sk < Sp to różnica ta ma charakter ujemny i jest określana jako zmniejszenie stanu produktów, co występuje w sytuacji, gdy koszty według rodzaju są niższe od kosztu własnego sprzedaży.

W celu skorygowania kosztów rodzajowych do poziomu kosztu własnego sprzedaży należy je pomniejszyć o zwiększenie zmiany stanu produktów.

Ustalenie w sposób księgowy zmiany stanu produktów następuje poprzez porównanie wysokości kosztów rodzajowych i kosztu własnego sprzedaży na koncie „Rozliczenie kosztów”.

Na stronę Dt konta „Rozliczenie kosztów” przenoszona jest równowartość kosztu własnego sprzedaży.

Na stronie Ct konta „Rozliczenie kosztów” ujmowane są w ciągu roku operacje rozliczenia kosztów według rodzaju na konta kosztów według typów działalności oraz konta rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Schemat 1/ K9 Ustalanie wyniku podstawowej działalności operacyjnej w wariancie porównawczym

Koszty według Wynik finansowy Przychody ze

rodzaju sprzedaży produktów

(1) (2)

Wartość sprzedanych

towarów i materiałów

w cenie zakupu Przychody z towarów i materiałów

(3) (4)

Koszt wytworzenia Rozliczenie kosztów

Sprzedanych 140 110

produktów

(5)

Koszty sprzedaży

(6)

Koszty zarządu

(7) (8a)

30 (8b)

Objaśnienia do schematu 1:

1. Przeniesienie kosztów według rodzaju na wynik finansowy

2. Przeniesienie przychodów ze sprzedaży produktów na wynik finansowy

3. Przeniesienie wartości sprzedanych towarów i materiałów na wynik finansowy

4. Przeniesienie przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów na wynik finansowy

5. Przeniesienie kosztu wytworzenia sprzedanych produktów na konto „Rozliczenie kosztów”

1. Przeniesienie kosztów sprzedaży na konto „Rozliczenie kosztów”

2. Przeniesienie zarządu na konto „Rozliczenie kosztów”

3. Ustalenie zmiany stanu produktów:

8a) zwiększenie stanu produktów

8b) zmniejszenie stanu produktów

Schemat 2 Ustalanie wyniku podstawowej działalności operacyjnej w

wariancie kalkulacyjnym

Koszt wytworzenia Wynik finansowy Przychody ze

sprzedanych sprzedaży produktów

produktów

(1) (2)

Koszty sprzedaży

(3)

Koszty zarządu

(4)

Wartość sprzedanych Przychody ze sprzedaży

towarów i materiałów towarów i materiałów

w cenie zakupu

(5)

(6)

Koszty według Rozliczenie

rodzaju kosztów

(7)

Objaśnienia do schematu 2:

1. Przeniesienie kosztu wytworzenia sprzedanych produktów na wynik finansowy

2. Przeniesienie przychodów ze sprzedaży produktów na wynik finansowy

3. Przeniesienie kosztów sprzedaży na wynik finansowy

4. Przeniesienie kosztów zarządu na wynik finansowy

5.Przeniesienie wartości sprzedanych towarów i materiałów na wynik finansowy

6. Przeniesienie przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów na wynik finansowy

7. Przeniesienie kosztów według rodzaju na konto „Rozliczenie kosztów”

Tabela 1. Podstawowa działalność operacyjna (wynik na sprzedaży)

Rachunek zysków i strat (dla jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń)

Wariant porównawczy

Przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi Przychody netto ze sprzedaży produktów Zmiana stanu produktów (zwiększenie wartość dodatnia, zmniejszenie- wartość ujemna) Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów Koszty działalności operacyjnej Amortyzacja Zużycie materiałów i energii Usługi obce Podatki i opłaty Wynagrodzenia Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Pozostałe koszty rodzajowe Wartość sprzedanych towarów i materiałów Zysk (strata) ze sprzedaży (A- B)

Tabela 2. Pozostała działalność operacyjna

(kontynuacja numeracji wg wariantu porównawczego)

Pozostałe przychody operacyjne Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych Dotacje Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych II. Aktualizacja aktywów niefinansowych Inne koszty operacyjne Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E)

Do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych zalicza się w szczególności przychody i koszty związane:

a) z działalnością socjalną,

b) ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niema­terialnych i prawnych, a także z utrzymaniem i zbyciem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji,

c) z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych w zakresie rozrachunków handlowych,

d) z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw - z wyjątkiem rezerw związanych z ope­racjami finansowymi,

e) z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem od­pisów obciążających koszty wytworzenia sprzedanych produktów lub sprze­danych towarów, koszty sprzedaży lub koszty finansowe,

f) z odszkodowaniami, karami i grzywnami,

g) z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż nabycie lub wytwo­rzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niemate­rialnych i prawnych,

h) z otrzymanymi dotacjami i subwencjami oraz dopłatami.

Tabela 3. Działalność finansowa (kontynuacja numeracji wg wariantu porównawczego)

Przychody finansowe I. Dywidendy i udziały w zyskach- w tym od jednostek powiązanych II. Odsetki- w tym od jednostek powiązanych III. Zysk ze zbycia inwestycji IV. Aktualizacja wartości inwestycji V. Inne Koszty finansowe Odsetki do zapłacenia- w tym dla jednostek powiązanych Strata ze zbycia inwestycji Aktualizacja wartości inwestycji Inne I. Zysk (strata) brutto z działalności gospodarczej (F+G-H)

Do przychodów finansowych należy zaliczyć:

• dywidendy i udziały w zyskach,

• zysk ze zbycia aktywów finansowych,

• dyskonto weksli,

• odsetki od udzielonych pożyczek i od środków na rachunkach bankowych, z wyjątkiem środków działalności socjalnej,

• dodatnie różnice kursowe.

Do kosztów finansowych zalicza się:

• odsetki z tytułu zwłoki,

• odsetki od zaciągniętych pożyczek i kredytów,

• skutki aktualizacji wyceny aktywów finansowych (zmniejszenie wartości),

• dyskonto weksli,

• stratę ze sprzedaży aktywów finansowych,

• ujemne różnice kursowe.

Tabela 4. Zdarzenia nadzwyczajne

(kontynuacja numeracji wg wariantu porównawczego)

Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (I-II) Zyski nadzwyczajne Straty nadzwyczajne Zysk (strata) brutto (I +/- J)

Zgodnie z Uor przez zyski i straty nadzwyczajne należy rozumieć straty i zyski powstające na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia.

Tabela 5. Obciążenia wyniku brutto (kontynuacja numeracji wg wariantu porównawczego)

L. Podatek dochodowy M. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) N. Zysk (strata) netto (K - L-M)

Rachunek zysków i strat (dla jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń)

Wariant porównawczy

A. I. II. III. IV. B. I. II. III. IV. V. VI. VII. C.

D. I. II. III. E. I. II. III. F.

G. I. II. III. IV. V. H. I. II. III. IV. I.

J. I. II. K.

L. M. N.

Rachunek zysków i strat (dla jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń)

Wariant kalkulacyjny

A. I. II. B. I. IV. C. D. E. F.

G. I. II. III. H. I. II. III. I.

J. I. II. III. IV. V. K. I. II. III. IV. L.

M. I. II. N.

O. P. R.

PRZYKŁAD 1

Założenia do przykładu:

• Jednostka jest podatnikiem podatku VAT (stawka podatku 22%)

• Ewidencja produktów prowadzona jest według stałych cen ewidencyjnych

• Stawka podatku dochodowego wynosi 19%

Obroty i stany początkowe wybranych kont na dzień 01.12.0x wynosiły odpowiednio:

Należności z tytułu dostaw 16.000

Środki trwałe 80.000

Umorzenie środków trwałych 14.000

Rachunek bieżący 12.000

Produkty gotowe 24.000

Koszty według rodzaju (razem) 45.000

Koszty zarządu 6.000

Koszty sprzedaży 5.000

Produkcja podstawowa 34.000

W bieżącym miesiącu miały miejsce operacje gospodarcze:

1. Przyjęto do magazynu produkty gotowe z produkcji według planowanego kosztu wytworzenia na wartość 36.000

2. Rzeczywisty koszt wytworzenia produktów wynosił 32.000

3. Sprzedano produkty gotowe na łączną wartość 55.000 (według cen sprzedaży)

4. Wartość wydanych z magazynu sprzedanych produktów wg dowodów Wz wynosiła 28.000

5. Zapłacono odsetki od kredytów bankowych 800

6. Otrzymano na rachunek dywidendy 2.200

7. Otrzymano od kontrahenta kary umowne 1.000

8. Odpisano przedawnione należności 4.880

9. W wyniku zdarzenia losowego zniszczeniu uległ budynek magazynu o wartości początkowej 20.000 i dotychczasowym umorzeniu 17.000

10. Wartość odzysków materiałowych trzymanych w wyniku

likwidacji budynku i przyjętych do magazynu wynosiła 900

POLECENIE:

Ujmij na kontach wszystkie podane powyżej informacje a następnie sporządź rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym i porównawczym metodą księgową i statystyczną.

---