Scharakteryzować zarys ewolwentowy

Zarysem ewolwentowym – tor dowolnego punktu prostej toczącej się po kole zasadniczym.

Przy współpracy zębów o zarysie ewolwentowym linia przyporu jest linią prostą. Jest to podstawowa cecha tego zazębienia. Powszechnie stosowane w budowie maszyn,

Kątem zarysu α – nazywamy kąt zawarty między styczną do ewolwenty w rozpatrywanym punkcie i promieniem przechodzącym przez rozpatrywany punkt.

Budując zarys ewolwentowy dla współpracujących zębów, ewolwentę rozwija się z okręgu zasadniczego, którego średnica zasadnicza jest styczna do linii przyporu.

Zalety:

- nieczułe na zmiany odległości osi,

- uniwersalność metod obróbki obwiedniowej, tj. przy użyciu tego samego narzędzia można wykonać koła o różnych liczbach zębów (o tym samym module i kącie przyporu)-łatwo dokonuje się pomiaru cech geometrycznych uzębienia,

- odcinek przyporu jest linią prostą, nie ma zmienności sił,

WADY:

- współpracują dwie powierzchnie wypukłe – małe pole dolegania – nacisk skoncentrowany liniowy – duże zużycie

- większy poślizg niż w cykloidalnej

Metody obróbcze ewolwenty:

-Głównie obwiedniowe, ale można tez metodą kształtową

-frezy palcowe, krążkowe

- przeciąganie, dłutowanie

-Metody obwiedniowe: Fellowsa, Maaga,Gleasona, Sunderlanda

Charakteryzować zarys cykloidalny

Zarys cykloidalny- tworzy tor dowolnego punktu toczącego się po kole zasadniczym bez poślizgu. Cykloida zwyczajna i ortocykloida- gdy torem obtaczającym jest płaszczyzna. Występują także epicykloidy i hypockloidy.

rb = rw = r

rb- koło zasadnicze- baza do powstania zarysu

rw-koło toczne- jest to koło gdzie prędkość poślizgu jest równa zeru

r- koło podziałowe

Stopa zęba jest hipocykloidą

Zalety:

- ścisła współpraca dwóch powierzchni, wklęsłej i wypukłej. Duże pole dolegania, małe naciski a co za tym idzie małe zużycie

- mniejsza wartość poślizgu międzyzębnego w stosunku do zarysu ewolwentowego

- większa sprawność w stosunku do ewolwentowego

- możliwość wykonania kół o małej liczbie zębów (nawet z=2 w tzw. przekładni palcowej Grissona).

Wady:

- odcinek przyporu jest linią krzywą co powoduje pulsację obciążeń w czasie pracy, siły zmieniają kierunek i wartość

- wrażliwe na zmianę odległości osi

- z reguły wykonywane metodą obróbki kształtowej i w związku z tym trudność w uzyskaniu dużej dokładności wykonania

Zastosowanie:

-w budowie zegarków, ze względu na duże pole dolegania, małe naciski i dużą trwałość

-pompy tłoczące, ze względu na zwiększenie trwałości