HISTORIA POLITYCZNA POLSKI - WYKŁAD 11/12/2015

KRÓLOWIE ELEKCYJNY POLSKI

Po bezpotomnej śmierci Jagiellończyka obóz egzekucyjny rozpadł się i doszło do pogrupowania sił. Walka o interrexa miała dwie kandydatury: arcybiskup gnieźnieński Jan Uchański oraz świecki marszałek koronny Jan Firlej. Kandydatami na tron byli:

• Habsburgowie

• Walezjusze

• oraz car Iwan IV Groźny - zgłoszony przez innowierców

ELEKCJA powoływanie monarchów oraz dostojników świeckich i duchownych przez wybór. Na elekcji szlachta głosowała województwami w obecności posłów, którzy odnosili jej głosy do senatu.

Szlachta ubiegła magnaterię w walce o władzę, konfederacje szlacheckie, a w styczniu w 1573r. w Warszawie odbył się zjazd generalny szlachty nazywany później sejmem konwokacyjnym (convocatio - zgromadzenie). Był to sejm bez jednego króla, na którym ustalono czas i miejsce oraz sposób elekcji. Ostatecznie zwyciężył Henryk Walezy.

KRÓLOWIE ELEKCYJNY

• Henryk Walezy 1573-1575

• Stefan Batory 1575 - 1586

• Zygmunt III Waza 1587 1632

• Władysław IV Waza 1632 - 1648

• Jan II Kazimierz 1649 - 1668

• Michał Korybut Wiśniowiecki 1668 - 1673

• Jan III Sobieski 1674 - 1696

W maju 1573r. szlachta, aby zabezpieczyć swój status społeczny przedstawiła przyszłemu władcy dwa pakiety dokumentów:

• pierwszy to ARTYKUŁY HENRYKOWSKIE - prawa o charakterze państwowym

• drugi to PACTWA CONVENTA określały doraźne zobowiązania każdego władcy

Henryk Walezy koronował się w Krakowie 16 maja 1573r. na króla.

1571r. - Batory wybrany na księcia Siedmiogrodu

14 grudnia 1575r. - szlachta wybiera Stefana na króla Polski

1 maja 1576r. - koronacja Stefana Batorego

1577 - 1582r. - wojna RP z carem Iwanem IV Groźnym

1586r. - śmierć Batorego