Pompy wyporowe W zależności od sposobu wytwarzania różnicy ciśnienia między obszarem ssawnym a tłocznym pompy dzielimy na: wyporowe wirowe.
Zasada działania pomp wyporowych polega na wypieraniu określonej ilości cieczy z obszaru ssawnego (przez odpowiedni ruch organu roboczego) do tłocznego, oddzielonych szczelnie od siebie wewnątrz pompy. Pompy te stosowane są do wysokich i bardzo wysokich ciśnień przy stosunkowo niewielkich wydajnościach (maksymalnie kilkadziesiąt m3/h).
Pompa wyporowa - (pompa objętościowa) pompa w której przekazywanie energii mechanicznej w hydrauliczną odbywa się poprzez zmianę rozmiarów lub przesunięcie przestrzeni pompy, w której znajduje się ciecz. Odbywa się to za pośrednictwem tłoka wykonującego ruch posuwisto zwrotny lub wahadłowy, ruch kół zębatych, śruby, membrany, elastycznych ścian pompy lub specjalnie ukształtowanych przestrzeni.
Pompa membranowa jest pompą wyporową, w której organem roboczym jest gumowa, plastikowa lub (dawniej) skórzana membrana poruszana za pomocą dźwigni, cyklicznie wtłaczanego sprężnego powietrza lub cieczy.
Pompa zębata pompa wyporowa rotacyjna. Istnieją dwa rodzaje pomp zębatych: pompy o zazębieniu zewnętrznym oraz pompy zębate o zazębieniu wewnętrznym. Pompa zębata o zazębieniu zewnętrznym Składa się z dwóch jednakowych kół zębatych możliwie jak najciaśniej osadzonych w korpusie. Obracające się koła zębate (jedno z nich jest napędzane przez zewnętrzne źródło) zagarniają ciecz z komory ssawnej do przestrzeni międzyzębnych transportując ją do komory tłocznej.
Pompa śrubowa - rodzaj pompy wyporowej, w której transport cieczy wymuszany jest obrotami ślimakowej śruby. Ciecz zamknięta w przestrzeniach pomiędzy ślimakiem a korpusem pompy zostaje przenoszona od strony ssawnej do tłocznej pompy.
Pompa łopatkowa jest rodzajem pompy wyporowej o obrotowym ruchu organu roboczego.
Porównać własności pomp wirowych i wyporowych .
Pompy wirowe : Zalety
- Duża wydajność przy stosunkowo niewielkiej a w szczególnych przypadkach średniej wysokości podnoszenia
- Dzięki dużej prędkości obrotowej małe wymiary a przez to małe pomieszczenia posadowienia
- Całkowita równomierność ruchu przy ustalonych warunkach pracy
- Bezpośrednie sprzężenie z szybkobieżnymi silnikami napędowymi
- duża niezawodność dzięki zwartej budowie i bardzo małej liczbie ruchomych zużywających części
- zdolność samoregulacji tzn. samoczynnego przystosowania się do zmienionych warunków pracy
Wady - Bark zdolności samozasysania powodującej konieczność napełnienia pompy cieczą przed uruchomieniem
- wrażliwość małych pomp wirowych na zanieczyszczenia mechaniczne
- wrażliwość na zawartość gazów w pompowanej cieczy co może powodować przerwanie przepływu
- mniejszą w porównaniu z niektórymi pompami wyporowymi sprawność małych pomp wirowych .
Pompy wyporowe : Zalety
- Bardzo duża wysokość podnoszenia
- niezmienna (w pewnym czasie) wydajność przy zmieniających się warunkach pracy układu
- stosunkowo duża sprawność zwłaszcza pomp nurnikowych
- zdolność do samozasysania
- mała wrażliwość na zawartość gazów w pompowanej cieczy
- nierównomierność parametrów pracy pomp wyporowych o postępowo-zwrotnym ruchu organu roboczego
- zmniejszoną pewność ruchu pomp mających układ ruchomych części
- duży wpływ technologii wykonania ( szczelności) na sprawność pomp
- wrażliwość niektórych rodzajów pomp na zanieczyszczenia mechaniczne
- większa podatność na awarię (duża liczba ruchomych części)
- wysokie wymagania technologiczne, wyższe koszty.