1. Ogólne wiadomości o budownictwie, podstawowe pojęcia i ich podział:
   

Budownictwo – dział techniki, dziedzina wiedzy inżynierskiej, która zajmuje się zasadami projektowania, wykonywania i konserwacją obiektów budowlanych.

Budynek – obiekt budowlany trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych (ścian i stropów), posiadający fundament i dach [definicja techniczna]. Każdy budynek wymaga opracowania projektu technicznego (50 lat).

Podział na 3 rodzaje obiektów budowlanych:

1. Budynki wraz z instalacjami i urządzeniami

2. Obiekty małej architektury – nie są budynkami są to małe obiekty np.: posągi, figury, altanki, kapliczki, wiaty. Obiekty tymczasowe (10-20 lat) Nie wymagają projektu technicznego, gdy ich wielkość wynosi do 35m²

3. Konstrukcje inżynierskie (budowlane) – obiekt budowlany nie będący poprzednimi budynkami, są to: lotniska, porty rzeczne i morskie, autostrady, zbiorniki, składowiska odpadów, cmentarze.

Podział budownictwa:

1. Budownictwo lądowe – wykonywane na lądzie. Zasadniczym obciążeniem są siły grawitacji.

2. Budownictwo wodne

Most – budowla lądowa

Śluza, zbiornik – obiekt wodny (wynikający z parcia cieczy)

Podział budownictwa lądowego:

1. Położenie względem terenu:

• Nadziemne np.: budynki, wieże, maszty, mosty

• Naziemne np.; drogi, autostrady, koleje, składowiska odpadów

• Podziemne np.: kanały, metro, tunele, sieci ciepłownicze oraz energetyczne i telekomunikacyjne

1. Przeznaczenie:

• Budownictwo mieszkalne

• Budynki użyteczności publicznej np.: biura, hotele, świątynie, kina, urzędy.

• B. przemysłowe np: hale przemysłowe

• B. sanitarne

• B. energetyczne

• B. rolnicze

• B. wojskowe

• B. sakralne (podlega pod b. użyteczności publicznej)

1. Materiał, z którego wykonujemy:

• Budynki drewniane

• Ceramiczne

• Metalowe

• Betonowe

• Mieszane np.: żelbetowo-metalowe

• Ziemne np.: wały przeciwpowodziowe, nasypy

Podział budownictwa wodnego: (parcie wody oprócz grawitacji – parcie poziome oraz pionowe)

1. Budowle wodne – budowle betonowe lub ziemne. Służą do wykorzystywania wody dla zabezpieczenia przed szkodliwym jej działaniem np: powiedzie i erozja.

• Kanały żeglugowe,

• kanału „ulgi” ⇾ ochrona przed powodzią.

• Spuszczanie wody na tereny zalewowe.

• Wały przeciw powodziowe (nie są budowlami piętrzącymi)

• Tamy regulacyjne (chronią rzeki przed erozją boczną)

• Zbiorniki w oczyszczalniach ścieków

• Zbiorniki przeciwpożarowe

• Baseny

1. Budowle piętrzące – do stałego piętrzenia i magazynowania wody.

• Zapory betonowe (najczęściej zbrojone) o wysokości > 15m. Służą do magazynowania i są to obiekty zapobiegające powodziom.

Zapory betonowe:

• Ciężkie

• Półciężkie

• Lekkie

• Zapory ziemne (czołowe lub boczne) – przystosowane do stałego piętrzenia wody

Zapory ziemne – z mat

• Jazy (ruchome i stałe) – obiekty betonowe lub żelbetowe ≤ 15m, do magazynowania i piętrzenia wody.

Jazy ruchome – chronią przed powodzią.

RYSUNKI!!!

1. Warunki techniczne, którym powinny odpowiadać budynki:

1. Bezpieczeństwo konstrukcji:
   
   Należy zapewnić prawidłowe (zgodne ze sztuką inżynierską) projektowanie i wykonanie w taki sposób by wszelkie obciążenia działające na konstrukcje nie doprowadziły do:

• Zniszczenia całości lub części obiektu

• Przemieszczeń lub odkształceń o nieodpowiedniej wielkości

• Częściowego uszkodzenia elementów w skutek przemieszczeń

• Zniszczenia w trakcie zdarzeń wyjątkowych w stopniu nieproporcjonalnym do przyczyny

1. Bezpieczeństwo pożarowe:

Zapewnienie bezpieczeństwa polega nna prawidłowym usytuowaniu budynku na działce, prawidłowym zaprojektowanie, wykonaniu, które w maksymalnym stopniu zapobiegnie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru.

Budynek i urządzenia z nim związane powinny:

• Zachować nośność konstrukcji przez czas ewakuacji

• Umożliwić ewakuację ludzi poprzez zapewnienie odpowiedniej drogi ewakuacyjnej np.: windy, klatki schodowe, szerokie drzwi, ekrany)

• Umożliwić prowadzenie akcji ratowniczej oraz zapewnić bezpieczeństwo ekipom ratowniczym

• Ograniczać rozprzestrzenianie pożaru w danym obiekcie (niepalne stropy), a także na inne budynki.

Rozróżniamy 5 klas zagrożenia ludzi (Klasa I – największe zagrożenie;

Klasa II – najmniejsze):

• ZL I ⇾ budynek użyteczności publicznej lub jej części, w którym mogą przebywać ≥50 osób np: sale wykładowe, kino, domy towarowe, światynie.

• ZL II ⇾ budynki lub ich części przeznaczone dla osób o ograniczonej sprawności np.: szpitale, hospicja.

• ZL III ⇾budynki biurowe, domy studenckie, zakłady karne, lokale usługowe ≤ 50 osób.

• ZL IV ⇾ budynki mieszkalne.

• ZL V ⇾ muzea, archiwa, biblioteki

1. Bezpieczeństwo użytkowania:

Budynek powinien być tak zaprojektowany i wykonany aby ryzyko wypadku było jak najmniejsze.

Zapewnienia bezpieczeństwa użytkowania:

• Wykonywanie odpowiednich dojść i przejść

• Każde schody > 0,5m powinny posiadać balustradę wraz z poręczą (0,9 – 1,1m ⇾ wysokość balustrady).

• Okna wchodzące na ulice i chodniki nie powinny otwierać się na zewnątrz. Nie dotyczy zabytków, gdzie z reguły okna są nieotwieralne. W pomieszczeniach występuje na tyle zaawansowana klimatyzacja i wentylacja, że otwieranie okien nie jest konieczne w celu utrzymanie odpowiednich warunków sanitarnych.

• Wszystkie elementy grzejne, których temp > 90◦C powinny posiadać osłony.

• Okna powyżej 3m nad podłogą powinny posiadać szyby bezpieczne (hartowane, zbrojone). W innym przypadku w oknach powinny być założone kraty np.: w miejscach użyteczności publicznej.

• Dachy, których spadek wynosi > 25% albo mają słabe pokrycie, w tym przypadku należy zastosować ławy kominiarskie. Jeżeli dach jest stromy, to na kominach znajdują się uchwyty do utrzymania człowieka na wysokości; występuję również bariera ochronna (attyka) umieszczona bezpośrednio nad kominem.

1. Higiena i zdrowie:

Zastosowanie odpowiednich materiałów budowlanych (materiały te spełniają polskie oraz unijne wymagania). Oznakowanie tych materiałów:

• CE – certyfikat Unii Europejskiej

• B – wyrób zgodny z wymaganiami polskich normatyw

• B_{WYR. REGIONALNY} - wyroby te mają własne wymagania, jakie muszą spełniać

• Występują również wyroby o dokumentacji indywidualnej ( technicznej)

Zabezpieczenie przed:

• Zatruciem wody oraz gruntów, należy stosować wodoszczelne zbiorniki na odpady cieplne.

• Budowa oczyszczalni ścieków.

• Nieprawidłowym usuwaniem dymu i spalin oraz odpadów stałych. Odpowiednie przekroje przewodów kominowych i spalinowych.

• Dostosowaniem się do gruntu różnych odcieków, w tym celu budowa składowisk. Stosowanie odpowiednich drenaży.

• Segregacja odpadów, odzyskiwanie materiałów.

• Występowaniem wilgoci (np.: grzyby pleśniowe). Grzyby powstają gdy na przegrodach powstaje wilgoć (mostki termiczne) Powstaje wtedy punkt rosy i dochodzi do skroplenia.

• Nieporządaną infiltracją z powietrza zewnętrznego

• Przedostawaniem się gryzoni

• Ograniczeniem nasłonecznienia i oświetlenia (budynki w odpowiedniej odległości od siebie).

1. Odpowiednie warunki higieniczne i zdrowotne oraz ochrona środowiska

2. Ochrona przed hałasem i drganiami:

• Ekrany pochłaniające dźwięk usytuowane wzdłuż autostrad (zamiast tego równie dobrym rozwiązaniem jest zasadzenie odpowiedniej ilości drzew wzdłuż drogi)

• Przegrody budowlane wewnątrz budynku

• Odpowiednie stropy

• Zastosowanie poduszek dźwiękowych (w celu wyeliminowania hałasu i drgań powodowanych np.: przez hydrofornię).

1. Oszczędność energii i izolacyjność cieplna:

• Budynki o odpowiedniej izolacji potrzebują małej ilości energii do ogrzania budynku.

• Projektowanie i wykonywanie budynków w ten sposób, aby ilość potrzebnego ciepła do ogrzania budynku była jak najmniejsza. W tym celu stosujemy: nowoczesne i wydajne piece grzewcze, odpowiednie instalacje, izolacje).

• Budowa elektrowni z energią odnawialną np.: elektrownie wiatrowe

• Rekuperatory (mało popularne, ponieważ ich wykorzystanie jest bardzo kosztowne). Rekuperatory mają za zadanie przeprowadzać cyrkulację zamkniętą. Polega ona na wykorzystaniu ciepłego powietrza (które zostało usunięte z pomieszczenia przy pomocy kanałów wentylacyjnych) do ogrzania dostarczonego, świeżego powietrza z zewnątrz.

• Wykorzystanie źródeł geotermalnych.

1. Ochrona uzasadnionych interesów osób trzecich

2. Ochrona dóbr kultury

3. Obiekty budowlane - rodzaje budynków, pomieszczeń i części budynków – kondygnacje, piwnice, sutereny.

Działka budowlana – wydzielona część terenu wyznaczona pod zabudowę.

• Grunt na własność

• Grunt na dzierżawę (bardzo drogi w dzierżawie)

Rodzaje budynków ze względu na ich przeznaczenie:

1. Mieszkalne:

• Budynki jednorodzinne (do dwóch mieszkań)

• B. wielorodzinne (co najmniej trzy mieszkania)

• B. zagrodowe

• B. zamieszkania zbiorowego:

• Budynki do stałego zamieszkania ludzi np.: klasztor, domy dziecka, domy spokojne starości.

• Budynki do okresowego zamieszkania ludzi np.: hotel, dom studencki, zakład karny.

• B. rekreacji indywidualnej

1. Niemieszkalne:

• B użyteczności publicznej np.: sądy, teatry, szkoły, restauracje

• B. gospodarcze (do wykonywania prac warsztatowych, przechowywania narzędzi oraz płodów rolnych

Rodzaje pomieszczeń w budynkach:

1. Mieszkalnych:

• Pokoje, salony, sypialnie

• Pomocnicze np.: łazienki, korytarze, garderoby, schowki

• Pomieszczenia techniczne do przechowywania urządzeń do obsługi budynków np.: hydrofory, piece grzewcze.

• Pomieszczenie gospodarcze np.: do przechowywania odpadów

1. Niemieszkalnych:

• Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi np.:

• Pobyt stały powyżej 4h na dobę przebywają te same osoby

• Od 2-4h na dobę te same osoby

• Nieprzeznaczone na pobyt ludzi mniej niż 2h np.: szklarnia

Nazwy części budynków:

RYSUNEK!!

Kondygnacja – wszystkie kondygnacje podziemne oraz poddasze, gdy jest użytkowe. Do kondygnacji nie wliczamy: antresoli, nadbudówki do urządzeń, pomieszczenia mają ≤ 1,9m

Kondygnacje podziemne – całe poniżej terenu ( -1 na rysunku)

Jeżeli h ≥ 0,5h_s to kondygnacja nadziemna przynajmniej z jednej strony budynku

Jeżeli h ≤ 0,5h_s to kondygnacja z każdej strony budynku jest podziemna

Piwnica – kondygnacja podziemna lub najniższa nadziemna, w której poziom podłogi, co najmniej z jednej strony budynku jest poniżej poziomu gruntu.

Suterena – kondygnacja nadziemna lub podziemna przynajmniej z jednej strony budynku, poziom podłogi ≤ 0,9m

Podział budynków ze względu na czas użytkowania:

1. Stałe ( 20-100lat):

• Mieszkalne – 50 lat

• Użyteczności publicznej 50 lat

1. Tymczasowe ( ≤ 20lat):

• Małej architektury

1. Monumentalne ( ≥ 100 lat, nawet 500 lat np.: teatry, gmachy reprezentacyjne, świątynie)