Bezrobocie – nazwę tę wprowadził w 1904 r. Hobbson. Według:
Adama Smitha jeżeli będzie za mało siły roboczej na rynku to siła robocza będzie cenna i lepiej traktowana przez co będzie rodziło się więcej siły roboczej i przez to jej wartość spadnie i będzie gorzej traktowana i będzie jej mniej przez co w długim okresie sytuacja się wyrównuje
Tomasz Maltus – żywości przybywa w tempie arytmetycznym, a ludności w tempie geometrycznym. Powstaje luka pomiędzy ilością żywności, a ludności przez co wybuchają zarazy, wojny i liczba ludności wyrównuje się z żywnością
Dawid Ricardo – posługiwał się pojęciem nadwyżka ludności; uważał, że tworzenie owej nadwyżki jest spowodowane zastąpieniem pracy ludzi pracą maszyn
Karol Marks – wskazywał na dwie główne tendencje:
Wzrost popytu na siłę roboczą wywołaną akumulacją kapitału
Wyrzucanie pracowników i zastępowanie ich maszynami
Tworzenie Rezerwowej Armii Pracy – po to, by nie dopuszczać do roszczeń. Według niego również problem bezrobocia nie powinien występować pod warunkiem, że przywróci się rynkom ich doskonały charakter i ich doskonałą konkurencyjność
Keyens – popyt na pracę jest popytem wtórnym do popytu na dobra i usługi. Jeśli chcemy zlikwidować bezrobocie musimy konsekwentnie dążyć do zwiększenia popytu globalnego.
Bezrobocie (mikroekonomia) – nadwyżka podaży pracy nad popytem na nią.
Na zasób pracy składają się osoby:
Aktywne zawodowo – zatrudnieni i bezrobotni
Bierne zawodowo – te osoby, które pracy nie będą chciały podjąć (najczęściej uwarunkowane kulturowo)
W Polce za bezrobotną uważa się osobę:
W wieku produkcyjnym – od 18 do 67 roku życia.
Pozbawioną pracy
Gotową do podjęcia pracy
Aktywnie poszukującą pracy
Musi być zarejestrowana jako bezrobotna
Rodzaje bezrobocia:
Frykcyjne – występuje w każdej normalnie funkcjonującej gospodarce, jest bezrobociem dobrowolnym, krótkookresowym; jego przyczyną jest niedoskonała informacja o rynku pracy. Spowodowane jest: wypadkami losowymi, zmianami miejsca zamieszkania, atmosferą w pracy.
Cykliczne (koniunkturalne) – bezrobocie przymusowe związane z wahaniami koniunktury gospodarczej – rośnie w okresach kryzysów, maleje w okresach ożywienia i rozkwitu. Bezrobocie można podzielić na krótkookresowe (do 3 miesięcy), średniookresowe (do 12 miesięcy), długookresowe (powyżej 12 miesięcy)
Strukturalne – bezrobocie dobrowolne. Jego zwalczenie z reguły wymaga długiego okresu i wsparcia ze strony państwa. Jest to niemożność zatrudnienia w tej samej gałęzi przemysłu co wcześniej z powodu zbyt niskich kwalifikacji spowodowanych zacofaniem poprzedniego zakładu pracy.
Technologiczne – wynika z prostępu technicznego i wypierania pracy ludzkiej przez pracę maszyn
Dobrowolne
Przymusowe
Jawne - zarejestrowane
Ukryte – polega na tym, że osoby teoretycznie są zatrudnione, ale ich praca nie jest efektywnie wykorzystana; dotyczy to rolnictwa i administracji.
Sezonowe – najtrudniejsze do zwalczenia, ponieważ nie da się zlikwidować sezonowości produkcji w pewnych sektorach gospodarki (budownictwo, rolnictwo, turystyka).
W 1974 r. pani John Robinson stworzyła pojęcie chomikowania zatrudnionych – nie jest to bezrobocie ukryte chociaż oba pojęcia się ze sobą pokrywają. W momencie kiedy rośnie bezrobocie koniunkturalne oferuje się im pracę w godzinach krótszych niż 8 godzin dziennie, a resztę czasu przeznacza się na podwyższenie kwalifikacji. Zalety to: kontakt z pracą, niskie koszty państwa.
Współczesne teorie bezrobocia:
Nowa teoria keynsowska:
Teoria niepisanych kontraktów – pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą dochodzi do zawarcia niepisanej umowy kiedy to podczas złej koniunktury będą zwalniani, a w okresach dobrej koniunktury będą mieli pracę i płacę stabilną
Teoria płacy motywującej (wydajnościowej) – bezrobocie w całej teorii jest bezrobociem wynikającym z faktu, że zatrudnieni otrzymują płace wyższe od płacy równowagi; ma ono charakter przymusowy. Przedsiębiorcy godzą się płacić więcej:
Model bumelowania – zakłada się, że pracownik dążąc do osiągnięcia maksimum użyteczności będzie porównywał korzyści wynikające z pracy z korzyściami wynikającymi z bumelowania. Jeśli zwolni się pracowniku z tego tytułu to może odnieść się do użyteczności zasiłku dla bezrobotnych. Pracownik gorzej opłacany będzie bardziej skłonny do bumelowania.
Model rotacji załogi – rotacja załogi jest dla przedsiębiorstwa bardzo kosztowna więc płaci swoim pracownikom więcej. Jeżeli płacimy więcej swoim pracownikom to na rynku pozostaje więcej bezrobotnych.
Model selekcji negatywnej – kandydaci do pracy chcą się przedstawiać w jak najlepszym świetle więc przedsiębiorstwa oferują taką płacę aby tych, którzy są niewydajni nie przyszli do nich z powodu nieadekwatności płacy do ich wartości pracy
Modele socjologiczne – zalicza się do nich:
Model wymiany podarunków – przedsiębiorstwo z pracownikiem wymieniają się podarunkami – czyli przedsiębiorstwo daje dobrą płacę, a pracownik dobrą pracę
Model uczciwej płacy – jeżeli po porównaniu płacy z innymi zatrudnionymi w innych przedsiębiorstwach na podobnych stanowiskach stwierdzimy, że zarabiamy więcej to będziemy bardziej wydajni
Teoria „insider – outsider”
Teorie histerezy bezroboia
Teoria poszukiwań na rynku pracy
Teorie bezrobocia równowagi:
Model ubytku kapitału ludzkiego
Modele ubytku kapitału rzeczowego
Model „insider – outsider” – rozwinięcie