PROGRAM SŁOWNO - MUZYCZNY Z OKAZJI
ŚWIĘTA KONSTYTUCJI 3 MAJA
Narrator I
Jutro minie kolejna rocznica uchwalenia pierwszej polskiej konstytucji - Konstytucji
3 Maja. Z tej okazji przygotowaliśmy krótki program słowno - muzyczny do
obejrzenia którego serdecznie Was zapraszamy.
Chór szkolny śpiewa „Mazurek Trzeciego Maja”
Witaj majowa jutrzenko,
Świeć naszej polskiej krainie,
Uczcimy ciebie piosenką,
Która w całej Polsce słynie.
Witaj Maj, piękny Maj,
U Polaków błogi raj!
Nierząd braci naszych cisnął,
Gnuśność w ręku króla spała,
A wtem Trzeci Maj zabłysnął
I nasza Polska powstała.
Witaj Maj, piękny Maj,
Wiwat wielki Kołłątaj!
Narrator I
W 1772 roku Rosja, Prusy i Austria dokonały pierwszego rozbioru Polski. Dla Polaków
okazał się on ozdrowieńczym szokiem, gdyż zrozumieli konieczność przeprowadzenia
w Polsce reform, które miały ją wzmocnić i zapobiec całkowitej utracie niepodległości.
Narrator II
Uchwaleniem tych reform miał się zająć sejm, który jesienią 1788 roku został zwołany
do Warszawy przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Sejm ten obradował
do połowy 1792 roku i dlatego nazwano go Sejmem Czteroletnim. Rywalizowali w nim
ze sobą zwolennicy i przeciwnicy reform.
Narrator I
Zwolennicy reform, skupieni w stronnictwie patriotycznym, dążyli do uchwalenia
konstytucji, która miała wzmocnić pozycję króla a osłabić znaczenie i samowolę
magnaterii, której rządy popychały kraj w kierunku anarchii. Również król Stanisław
August oświadczył, iż wobec groźby nowego rozbioru Polski jedyny ratunek widzi
w przyjęciu konstytucji.
Narrator II
Prace nad przygotowaniem ostatecznego tekstu konstytucji prowadzone były
w tajemnicy przed posłami przeciwnymi reformom. Decydujący wpływ na jej tekst
mieli król Stanisław August, Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj.
Na scenę wchodzą uczniowie grający role służącego, Stanisława Małachowskiego,
Ignacego Potockiego i Hugona Kołłątaja.
Służący wnosi świecę, stawia na stole, przy którym siedzą pochyleni nad papierami,
zapracowani trzej mężczyźni. Służący wchodzi ponownie z tacą pełną korespondencji,
wyczytuje nazwiska, rozdając listy.
Służący:
Poczta dla ichmość panów:
Stanisława Małachowskiego,
Hugona Kołłątaja,
Ignacego Potockiego.
(Służący wychodzi, obdarowani listami łamią pieczęcie, czytają listy, coś zapisują
i dzielą się uwagami.)
Małachowski:
No, panowie, utrafiliśmy z ustawą w samą porę: przeciwników reformy nie masz
jeszcze w stolicy, a tylko patrzeć jak zjadą po świętach, gotowi do walki o swoje prawa.
Potocki:
Czas ogłosić ustawę. Jutro trzeci maj.
Kołłątaj:
Dalibóg panowie, możemy być dumni: prawa dla mieszczan ustanowione, tron
dziedziczny w miejsce wolnej elekcji, postulat sądów nieustających, zniesienie
liberum veto „złotej wolności zrzenicy”. Nasza konstytucja dorówna amerykańskiej.
Potocki:
Rezydencja waszmość Stanisława Małachowskiego przy Krakowskim Przedmieściu
w Warszawie przejdzie do historii.
Już prawie świta - pora wziąć krótki oddech przed ogłoszeniem konstytucyi. Rankiem
do Zamku Królewskiego, panowie.
Narrator II
3 maja 1791 roku przed Zamkiem Królewskim, w którym obradował sejm,
zgromadziły się tłumy warszawiaków domagając się uchwalenia konstytucji.
Narrator I
Mimo gwałtownych wystąpień posłów przeciwnych wszelkim zmianom, głosami
stronnictwa patriotycznego konstytucja została uchwalona. Następnie król wezwał
posłów do przejścia z Zamku Królewskiego do katedry św. Jana. Tu odbyło się
uroczyste zaprzysiężenie konstytucji i nabożeństwo dziękczynne, w czasie którego
odśpiewano hymn „Te Deum laudamus” czyli „Ciebie Boga wysławiamy”.
Uczennica recytuje wiersz
Więc, gdy oto zajaśniał
Blask promienny, majowy,
Niechaj wszystkie czczą serca
Ten dzień wielki, godowy.
Niechaj okrzyk narodu
W świat daleko poleci:
- Wolność, równość niech żyją,
Niechaj żyje maj trzeci!
Narrator II
Konstytucja 3 Maja była drugą na świecie, a pierwszą w Europie ustawą zasadniczą.
Była próbą zlikwidowania ustroju zacofania oraz próbą wzmocnienia państwa. Wiele
jej postanowień, znoszących wolną elekcję, liberum veto, konfederacje i rokosze było
zdecydowanie postępowych.
Narrator I
Konstytucja zreformowała ustrój Rzeczypospolitej. Wprowadziła podział władzy
państwowej na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Za religię panującą uznawała
katolicyzm, gwarantowała jednak swobodę wyznawania innych religii. Wprowadzała pojęcie narodu, obejmujące poza szlachtą także mieszczan i chłopów.
Narrator II
Konstytucja była wymierzona w magnaterię. Poważnie ograniczała jej wpływy na rządy
w Polsce. W związku z tym opozycja magnacka ostro konstytucję zwalczała.
Narrator I
Konstytucja była dowodem, że Polska weszła na drogę postępu i reform, że Polacy sami
znaleźli siły do wydobycia kraju z upadku. Była wyrazem i wynikiem dążeń patriotów
do uratowania niepodległości Rzeczypospolitej.
Chór szkolny śpiewa „Polonez Trzeciego Maja”
Zgoda Sejmu to sprawiła,
Że nam wolność przywróciła.
Wiwat! krzyczcie wszystkie stany,
Niech nam żyje Król kochany!
Wiwat! krzyczcie wszystkie stany,
Niech nam żyje Król kochany!
Taka jest narodu wola:
Za swych braci i za Króla,
Obywatel każdy wszędzie
Życie swoje łożyć będzie!
Obywatel każdy wszędzie
Życie swoje łożyć będzie!
Literatura:
W. Korniewski, L. Łochowski, „... pieśń ujdzie cało...” Śpiewnik tom I, Warszawa 1992
Uroczystości. Scenariusze imprez okolicznościowych, Goleszów 1999