Kształtowanie pojęć matematycznych zależy od poziomu

myślenia dzieci, inaczej mówiąc, od prawidłowego

przeprowadzenia operacji myślowych. Pamiętać należy, że

dziecko sześcioletnie znajduje się w fazie operacji

konkretnych i nie ma możliwości wykonywania działań

w myśli. Zobowiązuje to nas, nauczycieli, do dostarczenia

odpowiedniej liczby konkretnych doświadczeń w czasie,

w którym dziecko uczy się prawidłowego myślenia.

Page 3

W rozwijaniu myślenia matematycznego nauczyciel nie

powinien jednak być jedynym źródłem wiedzy, ale światłym

przewodnikiem kierującym samodzielnie wykonywanymi

czynnościami.

Czynnościom praktycznym powinno towarzyszyć oprócz

mówienia: rysowanie, dotykanie, przesuwanie, ruch ciała,

obserwacja, gdyż takie fazy aktywności dziecka leżą

u podstaw czynności abstrakcyjnych.

Działania nauczyciela powinni wspomagać rodzice,

przyzwyczajać dzieci do wyrażania swoich spostrzeżeń

intuicyjnych i obserwacji w języku sprzyjającym

matematyzacji. Należy uczyć logiki matematycznej już od

najmłodszych lat, a nauczymy jej nie przez naśladownictwo,

które nadaje czynnościom charakter schematyczny, lecz

poprzez konkretne i praktyczne działanie. Dziecko będzie

znało znacznie lepiej to, czego dokona samo.

1. Czynności dokładania i odkładania.

Dzieci wspólnie z nauczycielką siedzą przy stoliku.

Nauczycielka bierze kilka patyczków z pudełka, a po chwili

dokłada do nich jeszcze jeden. Dzieci obserwują tę

czynność, przeliczają patyczki.

- Proszę, nazwij tę czynność, którą wykonałam ? - to

pytanie skierowane jest do dzieci.

- Była to czynność dokładania do kilku patyczków jeszcze

jednego.

- Ile patyczków było najpierw ?

- Było 4.

- Ile dołożyłam?

- Dołożony został jeden patyczek.

- Ile jest ich razem ?

Page 4

- Razem jest 5.

- Zastanówcie się co należy zrobić, aby tych patyczków

było tyle, ile było na początku ?

- Należy odłożyć patyczek.

- Ile zostanie, gdy odłożymy jeden patyczek ?

- Zostanie 4.

Dzieci wykonują teraz tę czynność na swoich patyczkach,

podpisując ilość patyczków kartonikami z liczbami.

- Kiedy zwiększyła nam się liczba patyczków ?

- Gdy dołożyliśmy jeden patyczek.

- A kiedy patyczków było mniej ?

- Gdy odłożyliśmy jeden patyczek.

2. Czynności dosuwania i odsuwania.

Dzieci siedzą przy stolikach. Obok każdego dziecka leży

pudełko z klockami. Nauczycielka pokazuje kartonik z cyfrą

4 i poleca dzieciom, aby każde z pudełka wyjęło taką ilość

klocków, jaką wskazuje cyfra. Dzieci wykonują tę czynność.

Głośno przeliczają.

- A teraz dosuńcie do tych klocków jeszcze jeden klocek.

- Ile jest klocków po dosunięciu ?

- Po dosunięciu jest 5 klocków.

- A teraz chcemy, aby liczba klocków była taka sama jak

przed dosunięciem. Co musimy zrobić ?

- Odsunąć jeden klocek.

- Co stało się z naszymi klockami, teraz jest ich więcej, czy

mniej ?

- Po odsunięciu liczba zmniejszyła się.

- Dlaczego ?

- Bo jeden klocek ubył

Page 5

3. Czynności dolewania i odlewania.

Na stoliku stoją dwa słoiki z wodą. Na jednym z nich poziom

wody zaznaczony jest kreską kolorowego flamastra. Dzieci

bacznie obserwują. Nauczycielka wskazaną miarką -

szklanką- dolewa do słoika z zaznaczoną ilością wody jedną

miarkę płynu.

- Jaką czynność wykonałam ?

- Dolewanie wody.

- Co stało się z ilością wody w słoiku, kiedy dolałam do niej

tę jedną miarką ?

- Wody w słoiku jest teraz więcej.

- Co należy teraz zrobić, aby ilość wody się zmniejszyła ?

- Musimy odlać wody.

- Ile miarek trzeba odlać , aby wody było mniej ?

- Trzeba odlać jedną miarką.

- Przypomnijmy sobie jeszcze raz : jeśli dolaliśmy wody do

słoika, to co się stało ?

- Ilość wody się zwiększyła.

- O ile ?

- O jedną miarkę (szklankę)

- A gdy odlaliśmy jedną miarką ?

- Ilość wody w słoiku zmniejszyła się.

W marcowym numerze część 2 ćwiczeń. Podane przykłady

można wykorzystać w indywidualnej pracy z dzieckiem

w domu

Wprowadzenie elementów matematyki ma na celu kształtowanie nauki logicznego myślenia w sposobie spostrzegania, określania i klasyfikowania czyli przygotowanie dzieci do dalszego kształcenia matematycznego w klasach początkowych.  

Kształtowanie podstawowych pojęć i operacji matematycznych w oddziale dzieci 6 - letnich przebiega przez następujące etapy:  

1. Kształtowanie pojęć dotyczących położenia przedmiotów w stosunku do innych przedmiotów oraz określanie kierunku w przestrzeni.  

2. Określanie wielkości przedmiotów ( porównywanie cech wielkościowych)  

3. Zapoznanie z podstawowymi figurami geometrycznymi  

4. Wyodrębnianie i tworzenie zbiorów  

5. Kształtowanie pojęcia liczby elementów zbioru ( przygotowanie do wprowadzenia liczby)  

6. Wprowadzanie liczb naturalnych i umiejętności dokonywania na konkretach operacji dodawania i odejmowania w zakresie liczb naturalnych od 0 do 10 z posługiwaniem się cyframi i wybranymi znakami matematycznymi ( większości., mniejszości, równości, dodawania i odejmowania)  

W oddziale dzieci 6 - letnich działalność dydaktyczno - wychowawcza wyraża się w procesie kierowania uczeniem się przez dzieci w różnych sytuacjach i okolicznościach, z uwzględnieniem ukierunkowanej pracy nad przygotowaniem wychowanków do podjęcia nauki w klasie pierwszej. Dlatego zakres treści programowych przewidzianych do realizacji w oddziale 6 - latków stanowi syntezę czteroletniej pracy wychowawczo - dydaktycznej przedszkola. Program ten określa zestaw zachowań, stopień sprawności , oraz zakres informacji, którą powinno osiągnąć dziecko rozpoczynające naukę w szkole.  

W układzie materiału programowego przeznaczonego dla dzieci 6 - letnich nadano priorytetową rangę wychowaniu moralno - społecznemu oraz zagadnieniom dotyczącym początkowej nauki czytania, przygotowaniu do nauki pisania, umiejętności przeprowadzania prostych operacji matematycznych , umiejętności praktyczno - technicznych, plastycznych i muzycznych..  

Musimy pamiętać, że każde dziecko jest inne, każde wymaga innego traktowania jeśli ma się rozwijać w sposób harmonijny. Znany mi jest problem zróżnicowanych możliwości poszczególnych dzieci : różne tempo pracy umysłowej, zdolności skupienia uwagi, cechy pamięci, a także aktywność własna dziecka - czynnik decydujący często o tym, jak przebiega proces kształtowania się sprawności, umiejętności i przyswajania wiadomości przez dziecko.  

Wolniejsze od innych np. tempo pracy nie oznacza wcale, że dziecko nie jest w stanie opanować określonych umiejętności w tym samym stopniu co jego rówieśnicy. Grupa dziecięca jest zespołem indywidualności. Każde dziecko jest inne, każde przyszło do przedszkola z innym zasobem doświadczeń , wiadomości i przeżyć. Dlatego indywidualizacja pracy z wychowankiem, różnicowanie stawianych mu zadań i wymagań, dostosowanie się do tempa ich rozwoju i aktualnych osiągnięć musi być uwzględnione w procesie wychowawczo - dydaktycznym przedszkola.  

---