KWESTIONARIUSZ OSOBOWOŚCI EYSENCKA
EPQ - R
CZYM JEST OSOBOWOŚCI WG. EYSENCKA
„Osobowość to względnie trwała organizacja charakteru, temperamentu, intelektu i właściwości fizycznych, które determinują specyficzne sposoby przystosowania się do otoczenia”.
Zdaniem Eysencka to genotyp wspólnie ze środowiskiem decydują o powstaniu szeregu cech fenotypicznych, w tym o właściwościach anatomicznych i fizjologicznych układu nerwowego. Układ nerwowy z kolei, razem ze środowiskiem, determinuje pojawienie się podstawowych cech osobowości i zachowania.
Podstawowymi cechami (typami) osobowości są:
neurotyzm,
ekstra - introwersja,
psychotyzm
oraz inteligencja.
CHARAKTERYSTYKA WYMIARÓW OSOBOWOŚCI
EKSTRAWERSJA - INTROWERSJA:
ekstrawertycy - są towarzyscy, posiadają wielu przyjaciół, odczuwają potrzebę prowadzenia rozmów z innymi ludźmi, potrzebują podniet zewnętrznych, działają pod wpływem sytuacji, w której aktualnie się znajdują. Są to osoby impulsywne działające bez zastanowienia, lubiące zajmować się działalnością praktyczną. Lubią zmiany i nie przejmują się zwykle z powodu doznawanych niepowodzeń. Są optymistycznie nastawieni do przyszłości. Lubią być w ruchu. Łatwo wpadają w gniew, są agresywni. Życie uczuciowe poddają kontroli intelektualnej i obowiązujących w danym środowisku zasad współżycia. Osoby te w postępowaniu kierują się przede wszystkim zasadą przyjemności.
Introwertycy - wolą raczej czytać książki niż przebywać w towarzystwie, są powściągliwi, mają niewielu przyjaciół, a w ich doborze są bardzo wymagający. W działaniu nie są impulsywni, możnaby o nich powiedzieć, że kierują się maksymą „Sto razy pomyśl, a raz zrób”. Sprawy dnia codziennego traktują bardzo poważnie i lubią wieść uporządkowany tryb życia. Uczucia poddają bardzo dokładnej kontroli. Z przyjętych zobowiązań wywiązują się bardzo sumiennie i zwykle posiadają opinię ludzi, na których można polegać. Dużą wagę przywiązują do wartości etycznych, a ich stosunek do przyszłości zabarwiony jest pesymizmem.
-Towarzyski, żywy, aktywny, asertywny, poszukujący doznań, beztroski, dominujący, wybuchowy, śmiały
Z badań wynika, że zgodnie z rozkładem normalnym w populacji najwięcej jest ambiwertyków, którzy mają część cech intro-, a część ekstrawertywnych.
NEUROTYZM „stałość emocjonalna”-„niezrównoważenie emocjonalne”
Osoby neurotyczne są mało odporne na działanie stresu. Jest to związane ze szczególną wrażliwością autonomicznego układu nerwowego, która sprawia, że powstające emocje są silne i długotrwałe. Neurotycy często uskarżają się na dolegliwości somatyczne i narzekają na ciągłe kłopoty. Łatwo ulegają nastrojom, są drażliwi i skłonni do stanów lękowych oraz załamań nerwowych. Zdarza im się popadać w depresję i cierpieć na bezsenność.
- lękliwy, depresyjny, poczucie winy, niska samoocena, spięty, irracjonalny, płochliwy, markotny, emocjonalny
PSYCHOTYZM normalność stanów umysłowych, zdrowie psychiczne - zaburzenia obserwowane u pacjentów psychotycznych.
Psychotyzm to skłonność do psychoz, głównie do schizofrenii i dwubiegunowych zaburzeń afektywnych.
Podwyższone wyniki w skali P uzyskują: więźniowie, schizofrenicy, alkoholicy, narkomani i dzieci przejawiające liczne zachowania antyspołeczne. Eysenk definiuje psychotyka jako osobę samotną, nie zważającą na ludzi, często sprawiającą trudności, nigdzie nie zadomowioną. Osoba taka może być okrutna i nieludzka, pozbawiona wszelkich uczuć empatycznych, całkowicie nieczuła. Bywa złośliwa w stosunku do ludzi, nawet do przyjaciół i krewnych, wykazuje agresję, nawet do tych, których kocha. Charakteryzuje ją zamiłowanie do dziwacznych i niezwykłych przygód, bez względu na niebezpieczeństwa.
Agresywny, chłodny, egocentryczny, bezosobowy, impulsywny, aspołeczny, brak empatii, twórczy, gruboskórny
MATERIAŁ TESTOWY
EPQ - R składa się ze 100 pytań, które tworzą cztery skale: Neurotyzmu (N), Ekstrawersji (E), Psychotyzmu (P), Kłamstwa (K), która mierzy aprobatę społeczną tj. tendencję do przestawiania się w korzystnym świetle.
Osoby badane po zapoznaniu się z instrukcją czytają kolejne pytania i przy każdym z nich na arkuszu odpowiedzi zakreślają kółkiem jedną z dwu odpowiedzi: TAK lub NIE.
Do obliczania wyników służą odpowiednie dla każdej skali klucze. Za każdą diagnostyczna odpowiedź przyznajemy jeden punkt.
EPQ -R przeznaczony jest do badania osób powyżej 16 roku życia.
LITERATURA:
P. Brzozowski i R. Ł. Drwal (1995), Kwestionariusz osobowości Eysencka. Polska adaptacja EPQ - R (Podręcznik). Warszawa: Pracownia testów Psychologicznych PTP.
Sanocki W. (1981), Kwestionariusze osobowości w psychologii. Warszawa: PWN.
Siek S. (1983), Struktura osobowości, Warszawa: ATK.