Badanie piersi
Mammografia jest obowiązkowa od 50 rż.
Badanie palpacyjne powinien przeprowadzać:
lekarz I kontaktu
chirurg, onkolog
ginekolog - przy każdej wizycie (no chyba że ktoś przychodzi co drugi dzień;p)
Badanie palpacyjne najlepiej przeprowadzać 5-7 dnia cyklu (najniższy poziom hormonów) lub wyznaczyć sobie konkretną datę (np. pierwszego każdego miesiąca). NAJWAŻNIEJSZE JEST SAMOBADANIE, (wczesne wykrywanie raka piersi) co nie zwalnia lekarza z obowiązku jego przeprowadzenia.
Czynniki ryzyka raka piersi:
prawdopodobnie antykoncepcja hormonalna. Ale nie w dużym stopniu i to zależy od rodzaju
genetyczne - mutacje BRCA1,2, warto zapytać o rodzinę
Spada gdy kobieta rodzi dzieci -do 3 dzieci, od 4 wyższe ryzyko
Spada dzięki karmieniu piersią
Po 25.rż poród ma mniejsze działanie ochronne
wzrasta przy poronieniach albo aborcjach (zwłaszcza 1 ciąża!)
Zależy od wieku pokwitania (lepiej gdy pozno pokwitanie, wcześnie menopauza)
Otyłość wieku pokwitaniowego i menopauzalnie - wyższe, niższe jeśli otyłość w wieku rozrodczym
Działania profilaktyczne:
oświata zdrowotna
Ograniczenie czynników ryzyka:
Otyłość młodzieńcza
Namawianie do macierzyństwa przed 25 rż, więcej niż 1 dziecko
Nie przerywać pierwszej ciązy
Karmienie piersią
Ciąża po odpowiednim czasie od porodu
Niekoniecznie stosowanie HTZ
Badanie:
w pozycji pionowej lub poziomej
opuszkami 3 palców kręcimy kółeczka powierzchownie i coraz głębiej
spirale dookoła od zewnątrz aż do brodawki (ją też badamy)
promieniście
metoda kaloryferowa- poziomo
! cała objętość piersi - coraz głębiej
opis: kwadranty, dodatkowo metoda zegarowa (np. w górnym zewnętrznym kwadrancie, na 11, w odległości około 3 cm od brodawki obły guzek o średnicy około 2 cm, przesuwalny)
oprócz piersi badamy doły pachowe - ręce na biodrach, łokcie do przodu i węzły chłonne nadobojczykowe
jeżeli kobieta ma bardzo obfity biust najlepiej badać w pozycji leżącej, pół bokiem
Badanie ginekologiczne.
Dbamy o dyskretne miejsce, pacjentka musi się rozebrać, przygotować, pytamy o zgodę i prosimy o położenie się na fotelu (na samym skraju tyłek!) i podsunięcie do przodu, nogi na podpórkach, kierujemy światło na krocze, badamy oczywiście w rękawiczkach
Dotyk na brzuch - badanie powłok
Wziernikowanie.Wziernik trzymamy jak papierosa (w 2 palcach, przytrzymujemy kciukiem), rozchylamy wargi sromowe większe (kciuk i wskazujący), wprowadzić wziernik blisko spoidła tylnego najpierw bokiem, potem przekręcić, trzeba 'wycofać' żeby objąć szyjkę macicy, zablokować, ścisnąć, wyjąć po wykonaniu wziernikowania (zwracamy uwagę na kolory, wielkość itd.). Ewentualnie wykonujemy cytologię (raz na rok min.) - wprowadzamy przyrządzik, kręcimy w jedną stronę, wyjmujemy, przenosimy na szkiełko kręcąc w drugą.
Może być widoczna np. nadżerka - ektopia na części tarczowej kanału szyjki - zmiana nabłonka- niekonieczne stan nowotworowy
Ujście szyjki - O nie rodziła, 0 rodziła
badanie dwuręczne - palec środkowy przy spoidle tylnym, wchodzimy wskazującym, odwracamy dłoń do góry - pod szyjką, obejmujemy palcami szyjkę, podnosimy do góry, badając czy jest przodo czy tyłozgięcie, drugą rękę kładziemy na brzuchu, a tym samym na trzonie macicy, co pozwala nam przy poruszaniu szyjką ocenić wielkość macicy, jej ułożenie i konsystencję
U dziewic badanie można wykonać również per rectum, ale na egzaminie tego robić nie będziemy, bo nie ma fantoma.