SOFIŚCI

1. Wyjściową relacją filozofii sofistów jest relacja państwo-obywatel.

Mimo relatywizmu poznawczego państwo jest w poglądach sofistów wartością najwyższą. Pochodną wobec tej relacji jest relacja prawo-

obywatel.

2. Sofiści uchodzą za twórców dualizmu prawa stanowionego i prawa

natury, konwencjonalizmu prawnego i utylitaryzmu.

3. Zdaniem sofistów państwo wyłania się w toku ewolucyjnego rozwoju,

w którym kumulują się wiedza i doświadczenie (Wielka Mowa

Protagorasa).

Rozważania o państwie nie są związane z żadnym etycznym ideałem

człowieka oraz idealną formą ustrojową. Państwo jest wspólnotą służącą

wspólnemu pożytkowi.

4. Prawo jest przedmiotem porozumienia obywateli (konwencjonalizm

prawny). Zakłada się tu zmienność prawa w zależności od potrzeb

obywateli.

5. Wolność w ujęciu sofistów jest wolnością naturalną tzn. nie jest

związana z rozważaniami etycznymi bądź politycznymi, przeciwnie

niż u Arystotelesa. Ludzie są z natury spontaniczni, jednak

spontaniczność bez ograniczeń jest nadużyciem prawa.

Formuła ta nawiązuje do panujących w tym okresie poglądów, zgodnie
z którymi wolność to służba prawu.

Formule wolności można tez nadać następującą postać- wolność to

niepodleganie arbitralnym decyzjom innych, wolność słowa oraz prawo

głosu. W tej drugiej formule nawiązuje się do wypowiedzi sofistów
o sztuce mówienia.

6. Równość to w ujęciu sofistów równość naturalna. (j.w.)

W poglądach sofistów pojawiały się także motywy i tezy o naturalnej nierówności ludzi.

7. Podsumowując: Sofiści uznawani są za otwartą światopoglądowo

formację, zaś ich poglądy za antydogmatyczne, realistyczne, pragmatyczne

i utylitarne.

8. Sokratesa dzieli od sofistów pogląd na relację polityki i etyki.
W odniesieniu do prawa sofiści zakładają obowiązek posłuszeństwa,

a Sokrates - obowiązek posłuszeństwa co do zasady.

Podstawą postawy wobec prawa (poddanie się karze) jest zasada

etyczna wywiedziona z sumienia: „lepiej jest znosić niesprawiedliwość

niż ja wyrządzać”.

Sokrates opowiada się za nierównością wobec prawa.

W odniesieniu do wolności sprzeciwia się temu, by czynić z niej

uzasadnienie dla hegemonii Aten w świecie helleńskim, jak i dla każdego

nadużycia siły.

---