Zróżnicowanie języków na kuli ziemskiej, Filologia polska, Językoznawstwo


Zróżnicowanie języków na kuli ziemskiej

Współczesne klasyfikacje - 3,5 tys. języków (odrębnych), Alfred Majewicz („Języki świata i ich klasyfikowanie”) - ponad 5 tys. (bez odmian dialektalnych).

Zamierają, powstają nowe, dialekty - trudno policzyć. Prajęzyk - zanim zostały pomieszane. XVII w. próby (Polska) szukania etymologii - Wojciech Dębołęcki. (Palestyna to zmieniona nazwa Polski, Babilon - babie łono)

Kleczewski - Troja (bo troja mórz opływają), Achilles (ach ileż!), Gdańsk (k'Dani zwrócone miasto). To etymologia naiwna (ludowa), np. Częstochowa (to osada Częstocha).

Związki miedzy językami. Wcześniej oparte na intencji (etymologia zawodna, naiwna). XIX/XX w. - językoznawstwo historyczno - porównawcze. Odkrycie tekstów staroindyjskich. William Johnes - orientalista (koniec XVIII w.)

Odnaleziono (sanskryt) - ciekawe podobieństwa do języków współczesnych europejskich; trajas, catwar, pancza, sas, bratar, woli (głos, łac. vox), hert (serce). Też do polskiego.

Hipoteza: większość języków europejskich i azjatyckich wywodzi się z jednego prajęzyka. Rozwijano hipotezę w XIX w. (Niemcy, Francja: Bopp, Schleiew)

Młodogramatycy - szkoła, Karl Brugmann, Delbruck. Początek naukowych studiów językoznawstwa porównawczego. Odkrycie praw rozwojowych języka (tłumaczenie zmian).

Pierwsze próby rekonstrukcji języka praindoeuropejskiego (prajęzyk). Mowa niejednolita - 4 tys. lat p.n.e. mieszkańcy zachodniej Eurazji, Środkowej Europy, centralnej Azji. Koczowniczo - pasterski tryb życia. Nie mieli nazwy MORZE w języku.

¾ tys. lat - rozpad wspólnoty indoeuropejskiej:

Ludy anatolijskie - (dziś Turcja) żaden się nie zachował, wymarły w 1 tys. p.n.e. zachowany hetycki - materialne świadectwo (gliniane tabliczki - pismo klinowe). Odczyt w XX w.

Tokarski - odkryty najpóźniej z nowożytnych tekstów

Południe - przodkowie Greków (M. Egejskie, płw. Bałkański - język GRECKI), wymarły - staromacedoński.

Zachód - górny bieg Renu i Dunaju ITALOCELTYCKIE plemiona, wspólnota językowa, rozpad 2 tys. p.n.e. - plemiona

  1. ITALSKIE - łacina (to pozostałość) w postaci ludowej - podstawa nowożytnych języków romańskich (włoski, francuski, hiszpański, kataloński, prowansalski, retoromański (Szwajcaria, Austria, Płn. Włochy) sardyński, rumuński, mołdawski, XIX w. wymarł dalmatyński

  2. CELTYCKIE - współczesne ślady; używane: irlandzki, szkocki, walijski, bretoński. W starożytności wymarł galijski (historycy potwierdzają istnienie), kornwalijski do XVIII w., mański - Wyspa Mann (I poł. XX w.)

Północ: Germanie - Skandynawia, wyspy duńskie, płw. Jutlandzki, pan na północ. Najwcześniej zapisany GOCKI - 4 w. n.e. (podstawa starogermańskiego) nie zachował się. Wiele z tej rodziny używa do dziś: niemiecki, angielski, holenderski, flamandzki (Belgia), fryzyjski (Holandia), szwedzki, duński, norweski, islandzki, farerski (Wyspy Owcze) Jidysz (Żydzi europejscy), afrikans - język kolonistów Afryki Południowej (grupa afrykańsko - burska), niderlandzki (odmiana holenderskiego, flamandzkiego i afrikans).

Z dialektów indoeuropejskich:

Centralne: indoirańskie (sanskryt, nowoindyjskie; irańskie też, afgański, kurdyjski, oretyński, dardyjskie (mieszkańcy północno - zachodnich Indii, Pakistanu i górnego Afganistanu), języki europejskich Cyganów.

Osobna linia - język ormiański (te same źródła co frygijski).

Zachodnie: tylko albański (z grupy języków ilyryjskich), dialekty indoeuropejskie; początek języków BAŁTYCKICH: litewski, łotewski (do dziś), wymarły: kurski, jaćwiedzki, pruski (jeszcze w średniowieczu).

Początek języków SŁOWIAŃSKICH (podział): polski (dialekt kaszubski - status języka), czeski, słowacki, dolnołużycki, rosyjski, ukraiński, białoruski, serbsko - chorwacki, słoweński, macedoński.

Wymarłe: połabski (do XVIII w.) - lewy brzeg dolnej Łaby, dialekty Meklemburgii, dialekt słowiński (jeszcze XX w.). staro - cerkiewno - słowiański (utworzony na uzytek misyjny) okolice Salonik przez Cyryla i Metodego w IX w. najwcześniejsze zapisy z X w.

Praindoeuropejski nie jest źródłem dla wszystkich języków na swiecie. Świetność: I tys. p.n.e.

Etruskowie, Liguryjczykowie, Sardyńczycy - nie ta grupa.

Baskijski (Francja, Hiszpania) - pozostałość z iberyjskiego. Obszar indoeuropejskiego kurczy się.

Ałtajskie, semickie i ugrofińskie (utworzyły w Europie - z wyspy w Europie, Bałkany - węgierski. Południowo - wschodnie: fiński, estoński, lapoński, karelski należą do uralskiej grupy języków (kolebka - obszar Uralu).

Współcześnie:

50% mieszkańców Ziemi - języki z indoeuropejskiego (wynik kolonizacji)

¼ języki chińsko - tybetańskie (birmański, wietnamski, syjamski, tajski, laotański)

Nie łączyły się z nimi japoński i koreański (genetycznie izolowane), autańskie - liczne (od górnego Ałtaju), środkowa Azja - obszary zachodniej i południowej Azji, Anatolia (Bałkany).

Turecki (mongolski, tatarski, kirgyjski, kazachski, azerbejdżański, mandżurski).

Bułgarski - oparty na tureckim, ale grupa ałtajska.

Rodzina semito - chamicka (Płw. Arabski) z Biblii: Fenicjanie, Aramejczycy, Kananejczycy, Izraelici, starożytni Egipcjanie.

Dziś: ARABSKI (język Koranu - tereny islamskie). 150 mln mówi

Do tej gałęzi - HEBRAJSKI (Stary Testament) XX w. na jego bazie - nowohebrajski (po II w. język państwa Izrael).

Klasyfikacja genetyczna (kryteria geograficzne):

Np. kaukaskie (ok. 40 języków: gruziński, czeczeński, awaryjski)

URALSKIE - ponad 30 języków: ugrofińskie, samojedzkie (nieniecki - południowo - zachodnia Rosja). Wschodnie tereny Azji: paleoazjatyckie języki, paleosyberyjskie (też eskimoskie, aleuckie)

DRAWIDYJSKIE (ponad 20) południowy Płw. Indyjski i Cejlon: famiryjski, kanaryjski, telegu.

Indochiny - języki AUSTROAZJATYCKIE (khmerski)

Ocean Indyjski i Spokojny: wiele grup języków AUSTRONEZYJSKICH (malajo - polinezyjskie) tajski, filipiński, indonezyjski, polinezyjskie.

Nowa Gwinea - PAPUSKIE

Australia - ponad 200 języków - AUSTRALIJSKIE

Afryka północna BANTU (np. sua-hili) południowa: rodzina BUSZMEŃSKO - HOTENTOCKA (paleoafrykańskie)

Ameryka: języki kolonizatorów: hiszpański, portugalski, angielski. Języki Indian Amerykańskich (hopi, nawaho, siux, czerokeski, quechua).

2



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Klasyczne poglądy na temat nauki, Filologia polska UWM, Metodologia badań językoznawczych
Zróżnicowanie współczesnej polszczyzny, Praca licencjacka - Filologia polska (spec. komunikacja medi
Zróżnicowanie świata zwierzęcego na kuli ziemskiej
Krainy roślinne i zwierzęce na kuli ziemskiej
Glebą nazywamy luźną powierzchniowo warstwę lądu na kuli ziemskiej (2)
Wiatry na kuli ziemskiej
klimaty na kuli ziemskiej
Woda jako najpopularniejszy tlenek na kuli ziemskiej Omów jej właściwości, rodzaje i sposoby ochron
ROZMIESZCZENIE LĄDÓW I OCEANÓW NA KULI ZIEMSKIEJ, Konspekty lekcji
Zróżnicowanie terytorialne polszczyzny - referat socjolingwistyka, Filologia polska - studia (notatk
kamień na kamieniu - myśliwski, Filologia polska
Biedni Polacy patrzą na getto 14, filologia polska, HLP, III rok (po 1918)
43. Świadomość poetycka Kochanowskiego (na wybranych przykładach), filologia polska, I rok, 1. semes
Lektury egzamin, Na Studia, Studia Filologia polska, HLP
Cechy rycerza idealnego i jego świat wartości na podstawie, Notatki, Filologia polska i specjalizacj
Kompilacja na egzamin z pozytywizmu, Filologia Polska, Pozytywizm
Geogr strefy klimatyczne na kuli ziemskiej, Referaty
WPŁYW POLSZCZYZNY NA INNE JĘZYKI, filologia polska (przydatne opracowania), EEEE

więcej podobnych podstron