10. Ewolucja strategii ochrony środowiska.
W perspektywie historycznej strategie przemysłu względem ochrony środowiska ulegały zmianom.
Pierwsza z nich w latach 50. i 60. była strategia rozcieńczania. polegająca na zmniejszeniu stężenia zanieczyszczeń (odpadów) odprowadzanych do środowiska w nadziei, że przyroda jest w stanie asymilować zanieczyszczenia mniejszym stężeniu (np. poprzez rozcieńczanie ścieków wodą lub rozprzestrzenianie zanieczyszczeń gazowych pyłów na większym obszarze). Jednak koncentracja przemysłu przekroczyła stopień krytyczny i w związku z powyższym stał się ważny ładunek zanieczyszczeń, a nie stężenie.
W latach 70. obowiązywała strategia filtrowania, polegająca na stosowaniu różnego rodzaju urządzeń filtrujących w celu oddzielenia lub zatrzymania części lub całości zanieczyszczeń ze strumienia odpadów (np. oczyszczalnie ścieków, instalacje odpylania lub odsiarczania spalin). Skuteczność tego sposobu okazała się jednak ograniczona i bardzo kosztowna, gdyż wydzielone w ten sposób zanieczyszczenia tworzą odpady stałe wymagające składowisk lub dodatkowej obróbki w celu unieszkodliwienia. Problem nie został usunięty, a jedynie przesunięty w czasie, gdyż - zgodnie z przysłowiem - „nic w przyrodzie nie ginie. tylko zmienia właściciela".
W latach 80. modna stała się strategia recyrkulacji polegająca na zawracaniu powstałych odpadów do tego samego procesu wytwórczego lub innych procesów wytwórczych jako materiału wsadowego albo wykorzystaniu odpadów jako produktów. Sposób był bliski idei CP, ale nie mógł być stosowany jako jedyny sposób ochrony środowiska. ponieważ nie wszystko można recyrkulować i koszty mogą być zbyt wysokie (transport, procesy technologiczne, koszty obróbki).
W końcu w latach 90. zaczęto stosować strategię ochrony środowiska polegająca na postępowaniu, które prowadzi do zapobiegania powstawaniu odpadów u źródła czyli w procesach wytwórczych. Jest to istota CP, gdyż prowadzi do oszczędności materiałów wsadowych i energii, jednocześnie zmniejszając lub zupełnie redukując strumienie odpadów. Zwiększa się zyskowność i produktywność, głównie przez minimalizację kosztów wytwarzania. Z powyższych rozważali wynika, że zapobieganie powstawaniu skutków działalności człowieka, a nie ich usuwanie jest dziś najważniejszą strategia zarządzania środowiskiem naturalnym. Ta bardziej efektywna strategia działań zapobiegawczych poparta jest dzisiaj w świecie licznymi przykładami łączenia efektów ekologicznych z korzyściami ekonomicznymi.
W 1992 r. w czasie Szczytu Ekologicznego w Brazylii powiedziano wręcz, że kontynuacja dotychczasowego sposobu myślenia, produkcji i konsumpcji spowoduje 4-, 5-krotny wzrost ilości odpadów, których unieszkodliwienie stanie się w przyszłości niemożliwe. Dotyczy to zwłaszcza aspektów ekonomicznych. Dlatego należy szukać nowych rozwiązań narastających problemów.
Czystsza Produkcja jest strategią zarządzania środowiskiem polegającą na zapobieganiu powstawaniu „skutków", a nie ich usuwaniu. Potrzeba prewencyjnego podejścia do zarządzania środowiskiem naturalnym została dostrzeżona dość dawno, gdy pojawiły się przesłanki poważnych zagrożeń lub wręcz katastrof ekologicznych. Narastająca dynamicznie świadomość tych faktów ma już 20 lat.
Egocentrycznemu spojrzeniu człowieka na maczającą go przyrodę - Człowiek „a" Przyroda, przeciwstawiło się partnerskie - Człowiek Przyroda. Początek dała tzw. Konferencja Sztokholmska w 1972 r. i jej Deklaracja oraz powołana w strukturze ONZ Agencja Programu Ochrony Środowiska UNEP (United Nations Environmental Program).
DEKLARACJA SZTOKHOLMSKA -1972
Człowiek ma podstawowe prawo do wolności, równości i odpowiednich warunków życia w środowisku.
Dobra jakość tego środowiska pozwala na życie w godności i dobrobycie.
Stąd też Człowiek ponosi wielką odpowiedzialność za ochronę i polepszenie środowiska tak dla obecnych, jak i przyszłych pokoleń
20 lat później w czasie Szczytu Ekologicznego w Brazylii powstał nowy dokument nazywany Światowym Programem Naprawczym lub Agendą XXI. Jest on zbiorem zadań i zaleceń adresowanych do narodów, rządów, lokalnych społeczności, przemysłu i zakładów produkcyjnych.