WYKŁAD 4.10.2012
Małgorzata Hendrykowska „śladami tamtych cieni. Film w kulturze polskiej przełomu stuleci”
Uwzglednienie kontekstu spoleczno – kulturowego
Interdyscypilnarnosc
Fernand Braudel – Historia pisana z perspektywy długiego trwania w opozycji do historii wydarzeniowej
Czas długiego trwania – charakterystyczny dla przemian struktur społecznych
Film jako sytuacja komunikacyjna
Nadawca –> dzielo > odbiorca
Procesy końca XIX wieku
Wzrost znaczenia obrazu
Przyrost ludności
Industrializacja
Urbanizacja
Migracje
K. Wyka „epoka kopalna kultury masowej”
Nowy odbiorca kultury:
Kultura jako droga do awansu społecznego
Kultura jako szansa integracji społecznej
Kultura w funkcji informatycznej (nowe użycie) kultura droga dla awansu społecznego dla mieszczaństwa,
Zapotrzebowanie na kulture lekka atrakcyjna i powszechnie zrozumiala oraz silnie dzialajaca na emocje dla min robotnikow i rzemieslnikow – kultura szansa integracji europejskiej, wzbogaceni kupcy, rzemieślnicy mieli swoje potrzeby i nie byli zainteresowani wielka sztuka,
Nowe formy życia kulturalnego
Symptomy demokratyzacji kultury – mieszanie się srodowisk w ogródkach rozrywkowych
Upodobnianie się do kalejdoskopowych zmian wrazen
Latwosc dostępu do nowego typu rozrywki
Roznorodnosc programu teatrow ogródkowych i varietes (fr. Roznorodnosc, odmienność, mieszanina) – przedstawienie rozrywkowe zlozone z popisow akrobacji, tancow, piosenek, monologow,
Mieszanie się dwóch obiegow kultury programy mniej ambitne i ambitne – przemieszanie repertuaru i widowni
Rozwój w sztuce – kopiowanie poligraficzne, malarstwo zaczelo docierać do szerszych rzeszy , przenikanie malarstwa akademickiego do najniższych srodowisk
Ekspansja brukowej powieści zeszytowej
Złagodzenie wymogow cenzury
Dominacja kryterium prawdy – wydarzenia zdarzyly się naprawdę – liczne odwolania
Mieszanie się dwóch obiegow kultury – ruch dwustronny
Rola mitotworcza literatury brukowej
Latwe wzruszenia i sensacji – potrzeby nowego odbiorcy kultury, tania latwa do zdobycia, brak problemów w odbiorze, adresowana do mieszczan , pracowników fizycznych, czytano tez w siedzibach burżuazji laczyla elementy romansu przygody, sensacji, opisy aktualnych wydarzen
Zeszyty opfitowaly w podrozdzialy np. na podstawie pamiętnika kata, kronik, itp.
Przemiany w sferze przyzwyczajeń kulturowych
Teatr – zmiana repertuaru na poularny i rozrywkowy, tematy bardziej błahe, a trudniejsze w bardziej przystępny sposób.
Nowy model uczestnictwa – szukanie wspólnego mianownika – prapoczątku homogenizacji kultury, każdy musial być zadowolony
Koegzystencja roznych celów – dostarczanie przezyc wyższych i rozrywki
WYKŁAD 11.10.2012
NOWY sposób postrzegania i rejestrowania zjawisk
Priorytety laczace odmienne konwencje : prawda, komunikatywsnoc, opisowość, narracja, zycie w ruchu,
Film na początku stulecia zwrocil się ku malarstwu
W XIX wieku ruch i zmiana zostały podporzadkowane idei, jakiej stanowilo dazenie do odzworowania rzeczywistości, utrwalanie chwil niepowtrarzalnych, - impresjoniści
Claude Monet, Edgar Degas, - obcięcie figur ludzkich przez ramke pola obrazowego,
Opisowosc, narracyjność, - wyznaczniki filmowe, ANEGDOTYCZNOSC
Wiek XIX podniesienie historii do nauk scislych , - NIETOLERANCJA Griffitha, historia dzieje się w 4 roznych epokach, dekoracje tworzone w imię dokladnosci historycznej
Film d’art. – film też może być sztuka, zatrudniani aktorzy teatralni, kostiumolodzy teatralni, aktorstwo teatralne było zbyt rażące,
Potrzeba wertyzmu i spektaluryjnosci – zmiana w sposobie opowiadania J.L David nie namalowal autentycznego morderstwa, Dzielo cechuje wyidealizowany spokoj,
Narracyjnosc, komunikatywność , rozpoznawalność motywow, - obraz musial sugerować jakiś element ruchu i czasu, nie mogl być bezczasowy, widz musial akcje zrekonstruować, zasugerowany czas był przez odbiorcę wyobrażony,
Sztuka zaczela klasc nacisk na aktwyny udział widza, tak samo film,
Identyfikacja z bohaterem, obrazy akademickie – wplynelo na film
Panoramy – zjawisko które wiele uczynilo w kierunku demokratyzacji sztuki, wiazalo się z masowym przezywaniem widowiska, „Panormama Raclawicka” – nie były forma sztuki ale nowoczesnym rozwiązaniem technicznym, przedstawialy najczęściej tragiczne wydarzenia, w panoramie musial być człowiek z którym widz mogl się identyfikowac
DIORAMA ( z gr. Widzę na przestrzał”) Muzeum Wojskowosci w Bukareszcie, - Dager stworzyl, lata 20 XIX wieku.
Montażowość – typ lektury obrazu ; w filmie u Griffitha
Fotoplastikon – popularne , dawaly możliwość spojrzenia na swiat, nie były drogie,
ONTOLOGIA OBRAZU FOTOGRAFICZNEGO
Andre Bazin „Film i rzeczywistość”
U początku malarsta i rzeźby psychoanaliza odkrylaby kompleks mumii
Religia egipska uzalezniala niesmiertelnosc od materialnego ciala, potrzeba pokonania czasu trwaloscia formy,
Smierc jest tylko zwycięstwem czasu, Utrwalenie sztuczni wygląd istoty ludzkiej – toznaczy wyrwac ja przece przemijania i zaladowac na okret zycia,
Portret Ludwika XIV i Colberta pędzla Charlesa le Brun – już nie wierzy się w ontologiczna identyczność modela i portretu, ale portret ocala przed zapomnieniem – isotta psychologii , chec człowieka obronienia się przed czasem.
Sacro Monte – miejsce na gorach które sa swiete, ‘ element odlewu, to nie sa rzeźby , - muzea figur woskowych, Madame Tussaud.
Początkowe zadanie fotografii – imitowanie sztuki – większość pionierow fotografii chciała za pomocą fotografii reprodukować.
Długo fotografia nie mogla się rownac z obrazami, ale się zachwycano nimi, ponieważ została wyeliminowana ludzka reką, - w stronę obiektywizmu. Fotografia porownywana do zjawisk naturalnych
Joseph niepce – ochrzcil swe dzielo i technikę jaka zastosowa mianem Heliografi czyli obrazu namalowanego swiatlem słonecznym
Całun Turynski jest synteza fotografii
Obiektywizm Fotografii nadaje jej sile wiarygodności,
Fotografia – photos – swiatlo; grapho – piszę. zbior wielu roznych technik, których celem jest zarejestrowanie trwałego pojedynczego obrazu za pomocą swiatla i blon swiatloczulych na które dzialaja promienie swietlne odbite od danych przedmiotow.
Na pograniczy kultury i natury – antropologia obrazu (Sławomir Sikora) swiatło wiąże ja z przyroda, pismo z kulturą.
Film anektuje czas do obiektywizmu fotograficznego
WYKŁAD 18.10.2012
Fotografia powstala w XI wieku, korzystala z wynalazkow znanych już wcześniej:
1556 Georg Fabricius zauwazyl ze czlorek srebra zaczernia się pod wpływem promieni słonecznych
1727 Joahann Henrich Schulze uzyska pierwsze odwzorowanie obrazu na emulsji swiatloczulej sporzadnej z chlorkiem srebra na podkładzie z białej kredy
1837 powstala pierwsza fotografia stworzona przez Josepha Nicepca na wypolerowanej plycie metolowej
1839 uznawany za wlasciwa date fotografii, Louis Jacques Daguerre zademonostrowal Akademii Francuskiej zdjecie wykonane Dagerotypem, na otrzymane na warstwece jodku srebra powstałej w weyniku działania pary jodka na wypolerowana plyte metalowa pokryta srebrem
Camera obscura –
Fotografia – nowy antropologiczny przedmiot:
Barthes „Camera Lucida. Reflection on Photography” = “Swiatło obrazu” – refleksja nad fotografia jako nosnika pamieci,
Fotografia to nie kopia rzeczywistorsci ale emanacja rzeczywistosci minionwej , to magia nie sztuka,
Fotografia to sztuka odniesienia sztuka referencyjna
Rzecz do której odsyla fotografia jest koniecznie realna.
Trzy elementy praktyki fotografii : Operator = fotograf, Spectator = odbiorca fotografii, Spectrum = to co jest fotografowane, przedmiot odniesienia.
Barthes: Co jest najlepszym nośnikiem wspomnienia?
Proust : smak i zapach najlepszym nośnikiem wspomnienia, a fotografia zaciera te wspomnienia.
Dwie płaszczyzny :
- studium – obszar, który możemy zwerbalizować opisac słowami, odnieść do realiów historycznych , obyczajowych, odbieramy za pomocą kultury, kodowane kulturowo,
- punctum – pochodzenie lac. – ukłucie, rana, odbior fotografii który wychodzi po za kulture, jest na innym poziomie, plaszczyzna nie jest kontrolowana, porównywane do użądlenia, nacięcie nozem – obraz wysyla strzale która nas rani, on jest strona aktywna, nie jest kodowane kulturowo, nie da się go zracjonalizować.
W roku 1910 ustalono ze funkcja fotografii jest jej uzytecznosc, piękno – dodatek drugorzędny, ważniejsze pokazywanie szczegolow, fotografia miała walor utylitarny, faktograficzny, miała systematyzować elementy swiata, katogeryzowac je.
Żeby zadziwić odbiorcę musiala także zacząć estetyzować.
Wzgledna odkrywczość kinematografii. O jego oryginalność stanowi powiaznanie ożywionej fotografii i projekcji,
Dwa wynalazki : miały w sobie to co kinematograf polaczyl, Edison polaczyl fotografie – kinetoskop, pokazywal sceny z meczy bokserskich, musicali,
Emil Reino – Praskinoskop „teatr optyczny” był wybitnym rysownikiem. Walt disney dorownal mu precyzji
Bracia Lumiere – mieli ambicje naukowe, nie mieli na celu ze film będzie kolejnym medium narracyjnym, tylko będzie utrwalal rzeczywistość, i sluzyl celów naukowych. POkazywal prozaiczne zycie w charakterze spektaklu, np. posiłek , tlumy w gromadzily się w „Salonie indyjskim” – chcieli zobaczyć obraz robotnic, obraz pociągu itp. Chcieli zobaczyć obraz rzeczywistości nie rzeczywistość.
Problem Fotogenii – Louis Dellue „Poetycki wymiar istot ludzkich i rzeczy ujawniający się nam wyłącznie dzięki kinematografii”
Henri Agel „przeistoczenie rzeczywistości. Zdolnosc kina podnoszenia realność do wymiaru nadrealność” malowniczość i fotogenia mogą się czasem laczyc, fotogenia rozbudza malowniczość w czyms co malownicze nie jest.
Natura wieloksztaltna funkcja fotografii
Obecność / nieobecność jako zrodlo zycia
Ożywienie kultu przodkow
Fotografia – doskonaly amulate pamiatka trofeum turystyczne , fetysz
Jasnowidzenie obiektywu
Własciwosci, jakie przypisujemy fotografii to własciwosci naszego umysłu , które do niej przylgnely i które ona nam zwraca. – Edgar Morin . Bogactwo fotografii to co co tak naprawdę w niej nie ma, ale to co my w nia „Wkladamy”
Ma cechy obrazu myślowego – podstawowa struktura swiadomosci, funkcja psychologiczna, dzięki temu człowiek jest obecny w swiecie a swiat w człowieku – tak powstaje ,
Widmo – uzewnętrzniony, zobiektywizowany obraz myslowy , obraz rozpoznawalny w odbiciu i cieniu we snie lub halucynacjach, intenswynie doznanie samego siebie podstawowy obraz samego siebie, inny ja sam – ego alter
Sztuka realistyczna – spodkobierczyni widma
WYKLAD 8.11.2012
Supremacja montażu – ważniejszy montaż,
Plan pelny rzadko używany w Rosji Radzieckiej
Plan pelny – przedstawiony od stop do glow, dużo rzadziej stosowany niż amerykański, forma przejsciowa pomiędzy planem ogolnem a planami szczegolowymi. Stosowany tam gdzie tlo , może wiele powiedzieć o postaci, stosowany przy eksponowaniu nowej postaci, która gra istotna role w fabule, gdy widzimy ja poraz pierwszy, na planie mieszkania , pracy itp. Aktor i jego reakcje dobrze widziane, dostateczny udział tla, wyorbienie opinii o bohaterze, o guście, sytuacji materialnej.
Plan amerykański – punkt ciezkosci z tla na człowieka, większość planow to plan amerykański. Po prowadzeniu dzwieku stwierdzono ze najlepiej filmowac w planie amerykańskim. Najlepiej filmowac osoby w planie amerykańskim – widać reakcje wszystkich i relacje przestrzenne pomiędzy uczestnikami rozmowy. Polzblizenie –do rozwoju akcji po planie amerykańskim, wiadomo jakie sa relacje pomiędzy bohaterami. Tlo przestaje być istotne.
Polzblizenie – w latach 20 ze względu na osiagniecie introspekcji psychologicznej, Joanna D’arc , Można opowiadac historie bez odwolywania się do kontekstu.
Zblizenia –dawniej wielki plan, był glowna kategoria specyfiki filmowej, był esencja kinematografii, W filmie dziekowym odpadly funkcje informacyjne, ulegly ograniczeniom funkcje dramaturgiczne i psychologiczne wielkiego planu, zbliżenia staja się liczniejsze przy końcu filmu
Duze zbliżenie-detal spelnia funkcje podwojna, podkresla piękno urode kobieca, albo ma wymowe demaskatorska ,
22.11.2012
Rozumienie terminu jeyk filmu:
Jezyk rozpatrywany na poziomie stricte technicznym
2.jezyk artystyczny nowej sztuki (nowy srodek ekspresji) zbior specyficznych srodkow wyrazu)
3.pojmowany lingwistycznie
4.punkt widzenia zaproponowany przez teorie psychoanalityczne – wlaczyly w problematykę podmiot i nieswiadomosc.
Obraz filmowy: jednoznaczny czy wieloznaczny? Problem dyskusyjny.
Film „październik” – krytykowany, nie przyjal się. – eksperyment, jego intencje zostały odczytanie nie prawidłowo, posiada ograniczona zdolność niż jezyk przekazywania pojec abstrakcyjnych.
Semiotyka (semiologia)
-interdyscyplinarne badania nad systemami znakow jakimi sa kultury
-Semainon (grec.)- znak.
Charles Sanders Peirce – o człowieczeństwie decyduje wytwarzanie znakow.
Znako „cos co komus zastepuje co innego pod pewnym względem czy w pewnien sposób”
Charakter znaku filmowego:
-Charles peirce : typologia znakow:
Znaki ikoniczne (ikony) wskazują naturalne podobieństwo do przedmiotu)
-wskazniki (indeksy) zachodzi naturalny związek miedzy przedmiotem dynamicznym a odpowiadającym mu wskaźnikiem
-Symbole – powiazane sa z ich przedmiotami konwencja lub obyczajami. Symbol piekna, seksu Marylin Monroe
Jakiego typu znakiem jest obraz filmowy – na pewno ikoniczny, na pewno wskaźnik, (nie filmy komputerowe to już nie jest indeksem),
Etapy refleksji nad filmem:
Faza presemiotyczna – etap refleksji do pol lat 30, terminologia „znak” kod nie była tak popularna, krolowa film niemy. Film przekazem znakowym. Gesty Były bardziej wymowne,wyraźne kino nieme – regulowane regulami jezykopoodbnymi, a kino dzwiekowe jest naturalistyczne.
Faza gramatyczna 1935-1960 kodyfikacja srodkow i chwytow filmowych
Faza semiotyczna od 1960
Propozycje teoretyczne :
-jezyk filmu ikoniczny (zbliżony do obrazu malarskiego)
-jezyk filmy jako jezyk analogiczny (reprodukuje w sposób zwierciadlany rzeczywistość fizyczna)
-jezyk filmu jako jezyk ideograficzny – na prograniczu rysunki i pisma.
Semiotyka filmu bada lange i parole, jezyk filmu można rozpatrywać na poziomie parole.
Film uniwersalnym jezykiem ludzkości
-film wraca do pierwotnego jezyka wizualnego
-Ricciotto Canudo „film zaczyna w istocie od początku doświadczenie pisma. Jest on jezykiem uniwersalnym..”
-Tadeusz Peiper „kinematyczne srodki wyrazu które od początkowej melodramatycznej przesady przesly dluga ewolucje zmierzają do wytworzenia pewnych stalych znakow na oznaczenie stanow psychincznyhc, :piesc przylozona do ust na oznaczenie zlosci lub głębokiego zalu”
Film jezykiem gestow
Jezyk filmu jest nie mniej umowny niż inne jezyki, podstawe semantyki kina stanowi repertuar mimiki i gestow, które przyswajamy sobie w zyciu codziennym i rozpoznajemy potem na ekranie” – Borys Eichenbaum
Pier Paolo Pasolini : działanie jest jezykiem. Film jezykiem pisanym rzeczywistości. Cale zycie w kompleksie jego dzialan jest naturalnym i zywym kinem, znaczy to ze jest językowo ekwiwalentem jezyka mówionego w jego naturalnym i biologicznym momencie.
Eco – film komunikatem wielokodowym
-kody sa systemami organizacji znakow wg pewnych regul
-komunikat audiowizualny to zjawisko o charakterze zlozonym, zawierającym w sobie komunikaty słowne dzwiekowe i ikoniczne. Komunikaty słowne i dziwekowe wywiraja wpływ na fakty ikoniczne.
Ciało – narzędzie, sposoby posługiwania się cialem:
-Marcel Mauss: wychowanie ma widoczny wpływ na wszystkie elementy sztuki posługiwania się ludzkim cialem, proces naśladowania przebiega na zasadzie prestiżu. Zarówno dziecko jak i człowiek dorosły nasladuje osoby majace pewien autorytet.
-cialo jest pierwszym i najbardziej naturalnym narzędziem człowieka.
Komunikacja niewerbalna – odnosi się do komunikacji realizowanej za pośrednictwem srodkow innych niż słowa; sygnaly którym można przypisac pewne znaczenie nie zas proces nadawania znaczenia tym sygnałom.
Jezyk ciala – praktyka (praktyczne działania komunikacyjne) jak i zwiazana z nia okreslona struktura myslenia
Paul Ekman : podstawowe emocje wyrażane mimika twarzy i zdolność ich interpretacji sa wrodzona cecha każdego człowieka. Kulturowe czynniki decydują o szczegółach mimiki.
WYKŁAD 6.12.2012
Emblematy
Ilustratory
Adaptatory - typy gestów, trudno to skontrolować.
Warunki srodowiskowe
-1.srodowisko fizyczne (umeblowanie, wystroj nwetrza, kolory, oświetlenie , hałas)
-slady dzialan
-percepcja czasu i rytmu
2.srodowisko przestrzenne
-orientacja przestrzenna (przywództwa, przepływ informacju, planowanie zadań)
-przestrzen osobista (plec, status, podzial rol)
-terytorialnosc
Ruchy ciala i postawa:
Gesty (zależne i niezależne od mowy)
Postawa
Stopien uwagi i zagazowanie
Status rozmowcow
Wskaźnik intensywnośći uczyc
Wskaźnik intencji porozumienia
Mimika
Odzweirciedlaja stany afektywne ,
Funkcja gestow regulacyjnych
Zachowania wzrokowe
Zachowania wokalne , dzwiek produkowany przez struny działania
Efekt działania mechanizmow fizjologicznych (ziewanie, jęk)
Lata 40 zaczeto się interesować jak notować gesty. David Efron – Zydzi inaczej gestykulują jak mowia po zydowski a jak po angielsku
Ray Birdwhistell – „kin” najmniejsza wyróżnialna czastka ruchu, polaczenie dwóch lub więcej kinow twarzy jednostke znaczaca nazywana kinemorfem. Kinezyka.-dyscypilina kodyfikujaca gesty ludzkie jako elementy znaczenia które można uporzadkowac w system.
Film jezykiem gestow – umberto Eco.
Kodowanie – (P.Ekman, W.V Friesen)
Kodowanie samoistne (gesty wystepuja w większości kultur ) --- kodowanie ikoniczne ( pokazanie np. gardla, dlon w kształcie pistoletu, uwarnkowanie kulturowe) ---- kodowanie arbitralne (slowo)
Pierwszy Wamp – Theda Bara. Louise Brookes,
Brigitte Bardot “I Bog stworzył kobiete”
Wylansowanie nowego wzorca kobiecosci
Obyczajowa emblematycznosc postaci
Good-bad girl.
WYKŁAD 13.12.2012
Dwa typy kreacji: - stabilistyczny, acteur – wykonawca o charakterystycznym typie, gra te sama role, (Chaplin)
Comedieu – w każdej roli jest inny, ewoluuje .
Stosunek do roli : dwie grupy: aktorstwo ekspresjonistyczne – aktorzy przedstawiający, awangarda niemiecka lat 20; Gabinet doktora Caligari, grali często jedna czescia ciala, w sposób wyrazisty nad naturalny, intensywny makijaż, traktowanie aktora jako marionetki.
Aktorstwo realistyczne – aktorzy przezywający.
Film kim ki – duka- bogactwo symbolicznych gestow. „Pusty dom”
WYKŁAD 20.12.2012