Jaki jest udział poszczególnych nauk w zdrowiu środowiskowym

*toksykologia

*ekologia

*epidemiologia

*psychologia

*socjologia

Co to jest?

• Zdrowie Środowiskowe- stan zdrowia człowieka uwarunkowany czynnikami: biologicznymi, chemicznymi, fizycznymi, psychicznymi, społecznymi

• Medycyna Środowiskowa- dyscyplina naukowa zajmująca się problemem zdrowia środowiskowego

• Zdrowie- stan pełnej sprawności fizycznej, psychicznej, społecznej, a nie tylko brak choroby

• Choroba- brak sprawnych mechanizmów regulacji przywracających organizm do stanu homeostazy

Człowiek jako całości jakim jest układem?

• Ultra stabilnym

Poszczególne układy człowieka to układy?

• Stabilne- sprzężenie zwrotne ujemne

Etiologia

• Dotyczy czynnika wywołującego daną chorobę

Patologia

• Dotyczy mechanizmu powstania choroby

Jaki jest okres ekspozycji- długi

Jakie jest natężenie- niskie

Co obejmuje zdrowie środowiskowe

• Teorię

• Praktykę

• Ocenę

• Naprawę

• Kontrolę

Jaka dyscyplina zajmuje się zdrowiem środowiskowym?

• Medycyna środowiskowa

Jakie obszary działania obejmuje zdrowie środowiskowe

*populację

* indywidualnego pacjenta

Zdrowie środowiskowe wchodzi w zdrowie publiczne

Najważniejszą nauką jest?

• Toksykologia

Zdrowie psychiczne zakłóca naszą homeostazę

Co to jest narażenie w zdrowiu środowiskowym

• ???

Ekspozycja to ?

• Narażenie, kontakt czynnika chemicznego, fizycznego, biologicznego z organizmem

Wymień cechy charakterystyczne pewnych narażeń na szkodliwe czynniki środowiska

• Narażenia złożone

• Długi okres ekspozycji

• Niskie natężenie czynników środowiskowych

• Różnorodny mechanizm oddziaływań na człowieka

• Działanie synergistyczne/antagonistyczne/niezależne

• Ujawnienie się określonych objawów zatrucia człowieka

• Długi okres latencji(czas ekspozycji a czas kiedy objawy się ujawniły)

zasięg regionalny

• Kwaśne deszcze

• Pustynnienie gleb

• Smogi

Zasięg globalny

• Dziura ozonowa, efekt cieplarniany

Efekt zdrowotny zależy od?

• Wrażliwości indywidualnej

• Dawki

W zdrowiu środowiskowym problem dzieci jest priorytetowy dlaczego?

• Uwarunkowania fizjologiczne

• Odmienne warunki narażenia

(dzieci do 5 r.ż. są najbardziej narażone)

Bezpośrednie mierniki to?

• Pozytywne- np. przeciętne trwanie życia, ciężar, grubość tkanki tłuszczowej

• Negatywne- np. śmiertelność, umieralność, zachorowalność, chorobowość

Pośrednie mierniki stanu zdrowia dotyczą dwóch dziedzin:

• Środowiska życia człowieka

• Służby zdrowia

3 elementy narażenia:

• Źródło narażenia

• Receptor

• Drogi narażenia

Co jest podstawą narażenia?

• Określenie dawki pobranej

W jakich wartościach wyrażana jest dawka pobrana?

• mg/kg/dd

w jakich wartościach wyrażana jest dawka wchłonięta?

• mg/kg/dzień

pośrednie oszacowanie ryzyka?

• Badania epidemiologiczne

Bezpośrednie oszacowanie ryzyka?

• Substancje progowe i bezprogowe

Występowanie jednostki chorobowej np. dla ryzyka faktycznego?

• Dane epidemiologiczne

Ryzyko środowiskowe?

• Zdrowie ludzi

• Funkcjonowanie ekosystemu

Ksenobiotyki?

• Substancje nie będące naturalnymi składnikami żywego organizmu

TCDD- porównanie toksyczneości: teżęc cjanek potosu 10xbardziej toksyczna

Kolejność etapów oceny ryzyka?

• Identyfikacja zagrożenia

• Ocena narażenia

• Ocena dawka-reakcja

• Charakter ryzyka

Efekt biologiczny klasyfikacji zagrożenia?

• Działanie rakotwórcze

• Działanie nie rakotwórcze

Narząd krytyczny?

• Najwyższy poziom, najszybciej

Rtęć narząd krytyczne- układ nerwowy

DSB- rtęć- 50 mg/l

Na jakiej podstawie stwierdzić czy dana substancja działą toksycznie

• Biomarker ekspozycji DSB

Porównanie biomarkerów narażenia i skutków biologicznych

???

Cele monitoringu biologicznego

• Monitoring biologiczny narażenia

• Monitoring biologiczny skutków narażenie

Zarządzenie ryzykiem- min. Ryzyka przy wykorzystaniu dostępnych środków

HQ>1, HQ<1