I.Ćwiczenia percepcji wzrokowej.

1. Dobieranie par jednakowych figur geometrycznych.

wersja a wersja b wersja c

wersja d

Wycięta figura

2.Domino obrazkowe z figur geometrycznych.

3.Kompozycje dwóch figur geometrycznych.

4.Składanie pociętych figur geometrycznych.

Dziecko otrzymuje kolejno całe figury geometryczne z poleceniem dokładnej obserwacji. Następnie dostaje figury pocięte na 2,4 i 6 części i układa taką figurę, którą obserwowało.

5.Układanie wzorów z figur geometrycznych.

Przygotowujemy plansze z wzorami i proste, różnorodne figury geometryczne.

6. Wyszukiwanie ukrytych figur.

Liczenie figur-ile kół, trójkątów...

Ćwiczenia na materiale obrazkowym.

1. Memo obrazkowe.

2. Składanie całości obrazka z jego części:

-na wzorze;

-wg wzoru;

bez wzoru;

Sposoby cięcia obrazków:

1. Domino obrazkowe.

1. Różnicowanie wielkości figur.

Zadaniem dziecka jest wyszukiwanie figur wg wielkości w zbiorze różnych

elementów.

1. Wyodrębnianie części z całości i łączenie ich w całość.

Dziecko wskazuje, który element należy do danego przedmiotu.

1. Wykrywanie podobieństw i różnic.

   1. Przygotowujemy serię obrazków różniących się szczegółami i takich, które są identyczne. Zadaniem dziecka jest wyszukanie różnych i takich samych obrazków.

   2. W serii obrazków dziecko wyszukuje przedmiot, który różni się od pozostałych.

Ćwiczenia na materiale literowym.

1. Wyodrębnianie, nazywanie, liczenie liter.

2. Loteryjka graficzna.

Cel: Rozwijanie zdolności różnicowania liter i znaków graficznych.

Przygotowujemy kilka tablic loteryjkowych, na których umieszczamy podobne litery, znaki przestankowe, cyfry, sylaby, wyrazy.

Oddzielnie przygotowujemy kartoniki z pojedynczymi znakami graficznymi, które znajdują się na tablicy.

1. Loteryjka wyrazowa.

Cel: Różnicowanie wyrazów podobnych graficznie. Należy dobrać pary wyrazów, które różnią się tylko jedną literą, np. :

skok-stok, maj-mój, kule-kuma, płot-młot

baczek-maczek, był-tył, boczek-soczek

1. Plansze z wyrazami podobnymi graficznie

Zadanie polega na znalezieniu drogi od las do koc-tak, aby każdy wyraz różnił się od poprzedniego tylko jedną literą.

1. Loteryjka wyrazowa.

Cel: różnicowanie wyrazów podobnych graficznie.

Przygotowujemy plansze z wyrazami,

Różnicowanie liter:l-ł-t

Różnicowanie liter m-n-w

Różnicowanie liter p-b-d-g

Różnicowanie liter a-o-ą-ę-e

Oddzielnie przygotowujemy kartoniki z tymi wyrazami jako nakrywki na plansze.

II. Ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej

1. Dopełnianie obrazka brakującymi elementami.

2. Nawlekanie kolorowych figur geometrycznych na nitkę.

Zadanie dziecka polega na nawlekaniu figur w określonej kolejności.

1. Komponowanie szlaczków z figur geometrycznych.

Dziecko tworzy z figur dowolne układy, mozaiki, szlaczki( z zachowaniem pewnych prawidłowości w późniejszym etapie).

1. „Szycie”

Przewlekanie kolorowej nitki lub żyłki przez gotowe otwory ściegiem

-fastrygą.

1. Kalkowanie.

Dziecko otrzymuje do kalkowania początkowo proste obrazki, zawierające niewiele elementów, duże. W kolejnych ćwiczeniach zwiększamy trudność.

1. Dopełnianie obrazków.

Dziecko otrzymuje dwa obrazki. Dorysowuje brakujące elementy tak, by obrazki były takie same.

1. Obrysowywanie.

Dziecko otrzymuje szablon z wyciętym kształtem przedmiotu lub szeregiem przedmiotów powtarzających się. Zadanie polega na obrysowaniu na zewnątrz lub wewnątrz tego szablonu danego przedmiotu, następnie na wypełnieniu wnętrza obrazka.

1. Domino obrazkowe(lub obrazkowo-literowe, sylabowe, obrazkowo-wyrazowe)

2. „Kolorowanie” obrazka.

Dziecko otrzymuje rysunek (kontury przedmiotu) oraz zestaw kolorowych elementów składających się na ten rysunek. Zadaniem dziecka jest ułożenie kolorowych części w odpowiednich miejscach konturu.

1. Obrazek z „dziurami”

Zadanie polega na uzupełnieniu obrazka . Dziury mają kształt różnych figur geometrycznych.

11.Bezbarwny motyl.

Dziecko ozdabia motyla poprzez układanie na skrzydłach kolorowych elementów.

1. Kolorowe rybki.

Tekturowa rybka posiada nacięcia , w które dziecko ma powkładać kolorowe łuski. Kolory łusek mogą być dobierane z pewną prawidłowością,

np. rzędami.

III.Ćwiczenia grafomotoryczne.

Przeznaczone dla dzieci o obniżonej sprawności manualnej oraz zaburzonej koordynacji wzrokowo-ruchowej.

Ćwiczenia rozmachowe mięśni rąk:

1. Naśladowanie ruchów potrzebnych przy wykonywaniu czynności:

   • malowania sufitu i ścian;

   • zrywania owoców;

   • łapania baniek mydlanych.

2. Kreślenie w powietrzu dużych, płynnych, swobodnych ruchów w kształcie fal, kół, ósemek.

3. Kreślenie kredą na tablicy, pędzlem, węglem- na dużych arkuszach i palcem, patykiem- na tacach z materiałem sypkim.

4. Pogrubianie konturów.

5. Zamalowywanie dowolnej przestrzeni dużych płaszczyzn, tworząc układy pasowe, kolorowe kraty.

6. Zamalowywanie określonej przestrzeni, np. pól kwadratów, kół, trójkątów, dużych obrazków konturowych.

Ćwiczenia usprawniające mięśnie dłoni i drobne mięśnie palców.

1. Zamalowywanie małych przestrzeni kredkami, np. konturów obrazków.

2. Zamalowywanie w rysunkach wybranych figur geometrycznych.

3. Kończenie zaczętych rysunków:

   • kreślenie linii pionowych;

   • kreślenie linii poziomych;

   • kreślenie linii ukośnych;

   • kreślenie linii falistych;

   • kreślenie linii pętelkowych;

   • kreślenie linii półkolistych;

   • kreślenie kół;

4. Dorysowywanie brakujących elementów.

5. Łączenie kolejno ponumerowanych kropek-punktów.

6. Rysowanie linii między dwiema liniami –labirynty.

7. Rysowanie pod dyktando na siatce kratkowanej.

8. Kropkowanie rysunków( dziecko stawia kropki zaczynając od lewej do prawej)

9. Rysowanie wierszyków. Recytujemy wierszyki i równocześnie rysujemy poszczególne elementy.

Nasz bałwanek, śmieszny panek:

Zrobię kulę- zrobię dwie,

Skleję i trzymają się!

Trzecia kula-oto głowa

I figurka już gotowa!

Oczy- czarne plamki dwie,

Prosty nos, buzia w skos

Rózga,czapka nieco krzywo

I skończone nasze dziwo!

Ćwiczenia płynnych, rytmicznych, postępujących ruchów pisarskich.

1. Obrysowywanie szablonów(od wewnątrz i zewnętrznie).

2. Rysowanie szlaczków z elementów literopodobnych.

3. Rysowanie szlaczków poprzez łączenie wyznaczonych punktów.

4. Obrysowywanie liter przez kalkę.

5. Łączenie kropek.

. . . . . . . .

. . . . . . .

1. Uzupełnianie obrazka wg wzoru.

IV. Ćwiczenia percepcji słuchowej.

Program ćwiczeń obejmuje :

A) ćwiczenia rozwijające mowę i wzbogacające słownik;

B) ćwiczenia rozwijające wrażliwość słuchową i różnicowanie dźwięków, które nie wchodzą w skład mowy;

C) ćwiczenia różnicowania dźwięków mowy.

A)

1. Uściślanie rozumienia znaczenia pojedynczych wyrazów określających nazwy zwierząt, roślin, przedmiotów, barw, liczb itd.

2. Uściślanie rozumienia zdań, w tym określeń czynności, związków logicznych.

3. Słuchanie treści opowiadań.

4. Powtarzanie wyrazów, krótkich zdań, opowiadań.

5. Nazywanie przedmiotów, cech, czynności, kolorów.

6. Układanie zdań z podanymi wyrazami.

7. Opowiadanie treści obrazków, historyjek obrazkowych.

8. Próby samodzielnego wypowiadania się( opowiadanie różnych zdarzeń, przeżyć, filmów, zabawy tematyczne, teatrzyki, rozmowy telefoniczne).

B)

1. Rozpoznawanie dźwięków z otoczenia.

2. nadsłuchiwanie- Co się dzieje wokół nas? Co tyka?

Co warczy? Co dzwoni? Co szumi? Co syczy?

1. Rozpoznawanie i odtwarzanie dźwięków wydawanych przez instrumenty muzyczne.

2. Ilustrowanie dźwięków symbolem graficznym:

__________dźwięk ciągły - - - - - - - - przerywany

wysoki niski

głośny . cichy

___ ___ długi - - krótki

- Demonstrujemy dźwięki, dzieci wskazują symbole.

• Dzieci przy pomocy instrumentów odtwarzają struktury dźwiękowe zgodnie ze schematami;

• Dzieci wykonują dźwięki na instrumentach, następnie rysują schemat.

• Dzieci rysują schemat i wykonują dźwięki.

1. Odtwarzanie rytmu i wiązanie go z układem przestrzennym.

   • Odtwarzanie rytmu ilustrowanego układem przestrzennym

   • Rozpoznawanie układu przestrzennego odpowiadającego wystukanemu rytmowi;

   • Odtwarzanie w układzie przestrzennym wystukanego rytmu.

   • Graficzne odtwarzanie wysłuchanego rytmu w postaci rysunku, zapisu matematycznego

. . . . .

2 + 3

C)

1. Wyodrębnianie zdań z potoku mowy.

   • Wyróżnianie zdania. Rozkładamy przed dzieckiem obrazek i wymawiamy ciąg wyrazów. Dziecko wyróżnia i powtarza zdanie. rower-piłka-kot pije mleko-ryba-ołówek

   • Układanie zdań na temat obrazka-krótkich: Kotek śpi.-dłuższych: Kotek śpi smacznie. Mały kotek śpi smacznie.

2. Wyodrębnianie wyrazów w zdaniu.

   • Liczenie wyrazów w zdaniu ilustrowane układami z klocków, rozcinaniem paska papieru na tyle części, ile wyrazów jest w zdaniu.

   • Układanie zdań z wyrazów-nauczyciel podaje obrazek i wypowiada wyrazy. Dziecko na podstawie i tych wyrazów układa zdania np., mleko, mama, gotuje-Mama gotuje mleko.

   • Dopełnianie zdań-Kotek pije................ .

   • Wyróżnianie wyrazów krótkich i długich.

   • Tworzenie wyrazów rozpoczynających się od podanej sylaby, np. nazw zabawek, mebli, przyborów szkolnych ( w pierwszej fazie można używać dodatkowo obrazków).

3. Wyodrębnianie sylab w wyrazach.

   • Rozpoznawanie obrazków rozpoczynających się od określonej sylaby, podanej przez nauczyciela

   • Uzupełnianie brakującej sylaby podczas podawania sobie piłki.

   • Synteza sylabowa wyrazów 2, 3 sylabowych. Nauczyciel podaje sylaby, dziecko tworzy cały wyraz.

   • Analiza wyrazów 2, 3 i więcej sylabowych. Dziecko dzieli na sylaby podany wyraz.

   • Wskazywanie sylab w rozsypankach obrazkowo-sylabowych.

-Układanie obrazków wg liczby sylab.

• Dziecko dopasowuje obrazki do kartoników z kropkami symbolizującymi liczbę sylab.

• Gra w „Wojnę”

Dzieci otrzymują jednakową liczbę obrazków. Odkrywają kolejno po jednym. Dzielą wyraz na sylaby. Wygrywa ten, kto ma więcej sylab.

1. Wyodrębnianie fonemów w wyrazach.

-Wyodrębnianie głosek w wyrazach wg kolejności:

• Samogłoski w nagłosie;

• Spółgłoski w wygłosie;

• Spółgłoski w nagłosie;

• Samogłoski w wygłosie;

• Samogłoski w śródgłosie;

• Spółgłoski w śródgłosie;

-Wyodrębnianie pierwszych głosek z wyrazów, tworzenie z nich nowych wyrazów(ucho, lis-ul).

Segregowanie obrazków . Przygotowujemy obrazki z dwu grup, dziecko układa je w dwóch szeregach.(s-sz; sz-cz; k-g; p-b; t-d; w-f)

1. Ćwiczenia usprawniające czytanie i pisanie na materiale literowym, sylabowym i wyrazowym.

Opracowanie samogłosek i odpowiadających im liter.

• Słuchowe wyodrębnianie samogłosek w nagłosie, wygłosie i śródgłosie.

• Rozpoznawanie nazwy obrazka na podstawie pierwszej i ostatniej głoski.

• Segregowanie obrazków na podstawie głoski, litery.

• Poznanie kształtu litery-formowanie z plasteliny, rysowanie wg szablonu, obrysowywanie przez kalkę.

• Dobieranie par jednakowych liter( drukowanych wielkich, drukowanych wielkich i małych, pisanych wielkich i małych, drukowanych do pisanych.

• Układanie pociętych liter wg wzoru.

• Przekształcanie wyrazów przez zmianę jednej samogłoski(rok-rak, kara-kura, dym-dom)

• Dobieranie wyrazów do schematów

• Łączenie poznanych samogłosek ze spółgłoskami

+ +

Opracowanie spółgłosek i odpowiadających im liter

( m, t, k, d, l, s, r, b, p, g, t, n, c, w, ł, z, j)

• Wybieranie obrazków zawierających określone spółgłoski.

• Kojarzenie głosek z właściwą literą.

• Wyszukiwanie danej litery w tekstach.

• Utrwalenie- tworzenie albumów liter.

Tworzenie oraz czytanie i pisanie sylab dwuliterowych otwartych.

• Podstawianie samogłosek do stałej spółgłoski.

• Podstawianie spółgłosek do stałej samogłoski.

	a	o	e	i
m	ma/am

Czytanie i pisanie wyrazów dwusylabowych zbudowanych z sylab dwuliterowych otwartych.

• Tworzenie wyrazów dwusylabowych z sylab otwartych przez podstawienie sylaby końcowej do stałej sylaby pierwszej.

• Tworzenie wyrazów dwusylabowych z sylab otwartych przez podstawienie sylab początkowych do stałej sylaby

końcowej.

Czytanie i pisanie wyrazów trzyliterowych zbudowanych z sylaby zamkniętej.

• Dostawianie sylab otwartych do stałej spółgłoski(suwak, koło)

• Dostawianie różnych spółgłosek do stałej sylaby otwartej(suwak).

• Segregowanie wyrazów jednosylabowych wg samogłosek.

• Czytanie i pisanie od razu całych wyrazów. Czytanie ćwiczymy techniką „ślizgania się” z litery na literę. W doskonaleniu czytania można stosować okienka ograniczające pole widzenia do określonej sylaby, wyrazu.

MO MOTYL

• Przekształcanie wyrazów przez zmianę głosek(liter), np.:

dom kot

dym kos

dam koc

• Czytanie i dobieranie takich samych kartoników.

ryk	rak	rok
ryś	raj	rym

bas	pas	bak
bok	bis	bąk

las	lis	lek
len	lot	lok

Tworzenie wyrazów dwusylabowych z sylab dwuliterowych otwartych i trzyliterowych zamkniętych.

• Uzupełnianie loteryjek obrazkowo-sylabowych.

• Uzupełnianie brakujących sylab. Dostawianie sylab pisanych do drukowanych.

katar	ka
komar	ko
kotek	ko

tar
mar
tek

Czytanie i pisanie wyrazów dwusylabowych zbudowanych z sylaby trzyliterowej otwartej i dwuliterowej otwartej.

• Uzupełnianie podpisów pod obrazkami- rozsypanka sylabowa.

Ćwiczenia w syntezie i analizie wzrokowo-słuchowej wyrazów jednosylabowych ze zbiegiem spółgłosek.

• Przekształcanie wyrazów jednosylabowych w wyrazy ze zbiegiem spółgłosek w nagłosie.

Rysowanie rebusów.

len mak rak

tlen smak brak

kok rak lew

skok wrak zlew

port rok lin

sport krok klin

• Tworzenie nowych wyrazów przez usunięcie jednej głoski(litery).

smok-sok krok-kok-rok

smak-mak blok-bok-lok