Siedlisko – zespół czynników abiotycznych (klimatyczno-glebowych), niezależnych od biocenozy, które panują w określonym miejscu, działających na rozwój poszczególnych organizmów, ich populację lub całą biocenozę. Siedlisko określa warunki istnienia zajmujących je typów zbiorowisk roślinnych i związanych z nimi zgrupowań zwierzęcych. Siedlisko danego gatunku to przestrzeń, w której ten gatunek występuje.

W szerokim rozumieniu równoważnym terminem jest habitat.

Mikrosiedlisko-niewielka powierzchnia stanowiąca bezpośrednie otoczenie organizmu.

nisza ekologiczna - całokształt czynników, np. miejsce, światło, pokarm, niezbędnych do rozwoju określonego gatunku (zwierząt lub roślin). Wyróżnia się nisze pokarmowe i siedliskowe. W niszy pokarmowej różne gatunki pełnią w ekosystemie różne funkcje, chociaż zajmują tę samą przestrzeń. Należą do innych poziomów pokarmowych, np. w jeziorze jedne gatunki ryb są drapieżnikami, a drugie żywią się roślinami. Nisza siedliskowa charakteryzuje się tym, że różne gatunki należą do tego samego poziomu pokarmowego i pełnią tę samą funkcję w ekosystemie, natomiast zamieszkują różne siedliska, np. różne gatunki wijów. Zajęcie tej samej niszy przez dwa gatunki prowadzi do konkurencji między nimi.

Ekoton - Zwykle wąska strefa styku dwóch różnych środowisk (biocenoz), w której występują obok siebie przynajmniej niektóre gatunki związane z tymi środowiskami oraz gatunki żyjące wyłącznie w warunkach panujących w takiej strefie styku; dlatego ekoton jest zawsze bogatszy w gatunki niż sąsiadujące z nim środowiska.

struktura przestrzenna lasu - Lasy Polski możemy ogólnie podzielić na dwie zasadnicze grupy, a mianowicie na lasy liściaste, które powinniśmy znać najlepiej, gdyż tak wyglądały pierwotnie obszary leśne Polski. Tymczasem nie znamy ich prawie wcale, gdyż rosły na dobrych glebach i został niemal całkowicie wycięte, życie prawdziwego lasu liściastego można oglądać np. w Białowieży i niewielu innych miejscach (rezerwatach przyrody, parki narodowe), lasy te zajmują niespełna 20% lasów Polski. Oraz lasy iglaste, które w Polsce występują w wyraźnej większości i zajmują ponad 80% powierzchni lasów. Jeśli chodzi o ogólną charakterystykę leśnych zbiorowisk roślinnych, to przedstawia się ona następująco:

- Olsy - zbiorowiska te tworzą głównie olsy (czyli drzewa z rodziny brzozowatych, w Polsce występują jej trzy gatunki: olsza czarna, szara i zielona, posiada drzewo miękkie) z towarzyszącym jej jesionem i brzozą omszałą. Występują w obrębie szerokich dolin rzecznych, na brzegach jezior, czy w lokalnych zagłębieniach terenu. Niestety obszar ich występowania zmniejsza się w wyniku osuszania terenów, zbiorowiska te zachowały się jeszcze w Puszczy Białowieskiej i Bukowej oraz w Słowińskim Parku Narodowym.

- Łęgi - gatunkami budującymi drzewostan są głównie wierzby, topole, olsza i jesion. Występują na glebach żyznych, okresowo zalewanych przez wodę. Niestety ze względu na osuszanie terenu należą do rzadkości, a o ich dawnym rozmieszczeniu wskazują jedynie pojedyncze wierzby i topole rosnące wśród pastwisk i łąk. Obecnie występują w dolinie Odry i Sanu oraz w okolicy Puław nad Wisłą.

- Grądy - są to wielogatunkowe lasy liściaste z przewagą grabu i dębu, czasem z domieszkami lipy, klonu czy w niektórych regionach także buku. Zbiorowiska te występują na terenie całej Polski, najczęściej na dość żyznych i wilgotnych glebach.

- Buczyny - są to lasy liściaste i mieszane występujące głownie na siedliskach wilgotnych, których drzewostan tworzy zwykle buk, a w zespołach o charakterze górskim również jodła i świerk. Wyróżniamy buczynę niżową (tzw. buczynę pomorską) oraz dwie buczyny górskie (karpacką i sudecką).

- Bory mieszane - lasy te tworzą głównie: sosna, dęby, brzoza, topola osika i lipa. Występują w całej Polsce na siedliskach dość ubogich, na glinach piaszczystych o głębokim poziomie wód gruntowych.

- Bory sosnowe - drzewostan ten buduje sosna zwyczajna o smukłych pniach i wysoko osadzonych koronach, co sprawia że las ten jest widny. Zalegająca ściółka, złożona z trudno rozkładających się szpilek, utrudnia dostęp tlenu do gleby. Występują w całej Polsce na glebach ubogich i zajmują największą powierzchnię leśną.

Jeśli chodzi o lesistość (wyrażony w procentach stosunek powierzchni leśnej do całkowitej powierzchni danego obszaru, np. kraju), to główny wpływ na zmniejszenie się lesistości kraju miał przede wszystkim okres międzywojenny i okres okupacji niemieckiej podczas której lasy polskie zostały uznane za bazę surowca drzewnego dla niemieckiej gospodarki wojennej, a lesistość w tym czasie spadła do 22,2%. Jednak od początku lat 90-tych XX wieku obserwowany jest wzrost lesistości, na wskutek niskiej opłacalności produkcji rolnej część pół uprawnych jest zalesiana i obecnie lesistość naszego kraju wynosi 28,5%. Największy udział użytków leśnych ma woj. lubuskie (48,8%), woj. podkarpackie (35,9%) i woj. pomorskie (35,8%), najniższy zaś woj. łódzkie, lubelskie i mazowieckie (poniżej 20%). Tak więc na obszarze Polski jak już wcześniej wspomniałem dominują lasy iglaste ze znacznym udziałem sosny zwyczajnej. Natomiast na północy kraju występują lasy z domieszką świerka (północny - wschód) lub lasy bukowe (północny - zachód). W południowej części kraju przeważają lasy mieszane z sosną i wielogatunkowe lasy liściaste. Na południowym krańcu Polski, w górach, występują typowe piętrowe lasy górskie.

Kolejną rzeczą, o której należy wspomnieć jest struktura gatunkowa (wyrażona w procentach powierzchni leśnej) i struktura wiekowa.

- sosna i modrzew (około 70%)

- brzoza i robinia akacjowa (około 6%)

- świerk (około 6%)

- olcha (około 5%)

- dąb (około 4%)

- buk (około 4%)

- jodła (około 2%)

Przeciętny wiek drzewostanu wynosi od 40 do 50 lat, natomiast najdłuższy wiek drzewostanu u buka i dębu to około 200 lat (dąb Bartek - około 600 lat). Lasy prywatne charakteryzują się niższym o kilkanaście lat przeciętnym wiekiem drzewostanu, a związane jest to z prowadzeniem często rabunkowej eksploatacji lasów przez osoby prywatne.

Podstawową funkcją ekonomiczną lasów jest produkcja drewna (w latach 1946 - 1980 pozyskanie drewna w Polsce wzrosło niemal 2-krotnie, przekraczając co roku możliwość produkcyjną lasów - etat rębny) w 2001r. pozyskano 26 671 dcm3 drewna, głównie grubizny. Oprócz drewna są także pozyskiwane tzw. użytki uboczne, m.in. żywica, owoce leśne oraz grzyby. Z gospodarstwem leśnym jest związana gospodarka łowiecka w Polsce można polować na 31 gatunków zwierząt łownych (w tym 15 gatunków ssaków), są to m.in.: dziki, sarny, zające, bażanty i kuropatwy. Oprócz lasów produktywnych wyróżnia się lasy ochronne, m.in. glebochronne, wiatrochronne, wodochronne, klimatyczno-uzdrowiskowe, strefy zieleni wysokiej. Powierzchnia lasów o charakterze ochronnym systematycznie wzrasta i w 2001r. lasy ochronne stanowiły około 38% powierzchni leśnej. Do funkcji lasów należy także zaliczyć dostarczanie tlenu (1 ha lasu bukowego dostarcza do atmosfery ponad 110 ton tlenu rocznie), lasy są miejscem zamieszkania zwierząt i wpływają na mikroklimat dzięki czemu stają się m.in. miejscem rekreacyjnym.

Ostatnią punktem, który chciałem nieco przybliżyć jest zagrożenie lasów, spowodowane przede wszystkim nieodpowiednim działaniem człowieka, a do zagrożeń tych można zaliczyć: nadmierną wycinkę, sadzenie monokultur leśnych, które są przyczyną szybkiego rozprzestrzeniania się szkodników, regulacja rzek, która z kolei jest przyczyną przesuszania gleb i wzrostu pożarów, same pożary z czego ¼ to umyślne podpalenia czy emisja zanieczyszczeń przemysłowych.

Influenty - , gatunki o małej liczebności (ok. 1–2%) w danym układzie ekologicznym.

Subdominanci– 2,01-5%,

Dominanci– 5,01-10%,

Eudominanci – liczebność pow. 10%,

bogactwo gatunkowe (liczba znalezionych gatunków),

Różnorodność biologiczna, bioróżnorodność (ang. biodiversity) – oznacza zróżnicowanie życia na wszelkich poziomach jego organizacji. różnorodność biologiczna to zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi w ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych oraz w zespołach ekologicznych, których są częścią. Dotyczy ona różnorodności w obrębie gatunku (różnorodność genetyczna), pomiędzy gatunkami oraz różnorodności ekosystemów. Bioróżnorodność jest często stosowanym określeniem dla sumy gatunków lub ekosystemów analizowanych lub porównywanych obszarów.Suma wszystkich gatunków eukariontów żyjących na Ziemi jest szacowana na 8,7 (±1,3) mln[2].

ubożenie bioróżnorodności wyraża się poprzez:

utratę siedlisk,

wymieranie gatunków,

zmniejszanie zróżnicowania genowego w populacjach.

DEGENERACJA –jest procesem odkształceń w strukturze i zaburzeniem w funkcjonowaniu zbiorowiska, występ. mozaikowo(lub pasowo) a więc nie obejmującym naraz całego zbiorowiska w granicach jego biochlory.

Fruticetyzacja - forma degeneracji fitocenoz leśnych przejawiająca się w nienormalnie obfitym rozwoju warstwy krzewów zwykle wskutek prześwietlenia drzewostanu.

Pinetyzacja(botanika leśna, fitosocjologia), forma degeneracji fitocenozy leśnej polegająca na wprowadzeniu do drzewostanu liściastego drzew iglastych, zwykle z rodziny sosnowatych, lub wyeliminowaniu drzew liściastych z drzewostanu mieszanego, np. dębu z boru mieszanego. Związana jest z gospodarką zrębami zupełnymi oraz sztucznym odnawianiem lasu.

Espityzacja(botanika leśna, fitosocjologia), forma degeneracji fitocenozy leśnej, której przejawem jest silny rozwój runa trawiastego z jednoczesnym ograniczeniem liczby gatunków, a zwłaszcza pokrycia roślin dwuliściennych. Jest reakcją zbiorowiska na wypas, wydeptywanie, mechaniczną uprawę gleby.

REGENERACJA- jest procesem odbudowy struktury i funkcji tych części zbiorowiska, które wcześniej uległy degeneracji. Regeneracja zachodzi siłami wewn. zbiorowiska, a więc za pomocą propaguj (nasion, organów weg. ) Pochodzących z tego samego siedliska.

Pobieranie próbek[edytuj]

Dobór próbek przestrzennych, żeby uzyskać wierny pomiar zjawisk trzeba określić ograniczoną liczbę miejsc w przestrzeni, z których zostaną pobrane próbki. Miejsca te muszą być różnorodne i podlegać badanym zależnością. Badając zależności w jednej lokalizacji można przewidzieć wartości innej lokalizacji, nie trzeba wykonywać obserwacji w obu tych miejscach. Różnorodność natomiast sugeruje, że ta relacja może się zmieniać w całej przestrzeni, a zatem nie można zaufać, że odnotowany stopień zależności przeniesie się poza badany region, który może być mały. Podstawowe plany pobierania próbek opierają się na losowości, rozbiciu i systematyczności. Te podstawowe systemy mogą być stosowane na wielu poziomach w hierarchii przestrzennej (np. obszarach zurbanizowanych, miastach, dzielnicach). Możliwe jest również wykorzystanie danych pomocniczych, na przykład użycie danych mówiących wartościach nieruchomości do wyboru miejsc pobrania próbek, w celu zbadania poziomu wykształcenia i dochodów. Modele przestrzenne, takie jak autokorelacja, regresja i interpolacja (patrz poniżej) mogą wymagać również określonego doboru próby.