Usługi Ciesielskie - domy drewniane - domy szkieletowe - konstrukcje dachowe więźby - www.lech-bud.org

www.krokiew.republika.pl

Powrót drewna

Drewno - niegdyś podstawowy materiał budowlany, w poprzednim stuleciu zepchnięty do roli dekoracji, dziś, dzięki swej urodzie, naturalnemu pochodzeniu i nowym technologiom tryumfalnie powraca.

Człowiek wykorzystywał drewno już wiele tysięcy lat temu. W uważanej za najstarszą osadę ludzką - Catal Hojuk - odnalezionej w latach sześćdziesiątych XX w. na terenie obecnej Turcji i datowanej na około 7000 lat p.n.e. znaleziono  kolumny z drewna cedrowego, które podtrzymywały stropy domków z błotnistych cegieł. W suchym, półpustynnym klimacie elementy drewniane zachowały tak się znakomicie, że być może jeszcze dziś mogłyby pełnić swe konstrukcyjne funkcje.

W Polsce również od tysięcy lat drewno było głównym budulcem (słynny gród - Biskupin zbudowano ponad 500 lat p.n.e.). I choć już Kazimierz Wielki, jak mówi przysłowie, zastał Polskę drewnianą a zostawił murowaną, to na szczęście cegły i kamienie nie wyparły całkowicie drewna. Nieliczne co prawda, ale zachwycające urodą i architektonicznym kunsztem drewniane kościołki (Dębno, Grywałd, Trybsz i wiele innych) są bezcennym skarbem kultury europejskiej. Miasta z czasem odeszły od drewna, ze względu na zwartą zabudowę było ono wówczas materiałem zbyt łatwopalnym, jednak sztuka budownictwa drewnianego kwitła na polskiej wsi. Jej najpiękniejszym bodaj przykładem stały się dwory polskiej szlachty, nostalgiczne pamiątki kultury szlacheckiej. Ostatnią próbą wskrzeszenia architektury drewnianej był na przełomie XIX i XX wieku styl zakopiański kreowany m.in. przez Stanisława Witkiewicza na nowoczesny styl narodowy. Potem zdecydowaną przewagę uzyskały inne materiały budowlane, a drewno zepchnięte do roli budulca najtańszych zabudowań wiejskich lub w najlepszym wypadku domków letniskowych czekało na lepsze czasy. Zobacz - www.krokiew.republika.pl , http://www.lech-bud.org

Ten lepszy dla drewna czas nadszedł właśnie dziś. Wydaje się, że wpłynęło na to przede wszystkim ponowne odkrycie walorów drewna i zmiany technologii jego obróbki dające nieporównywalnie większe możliwości jego wykorzystania.

Dar natury

Swój spektakularny powrót do budownictwa drewno, paradoksalnie, zawdzięcza coraz większej świadomości ekologicznej w krajach rozwiniętych. Ludzie wiedzą, że to materiał produkowany w najczystszej z możliwych fabryk - lesie, surowiec zdrowy, przyjazny człowiekowi i środowisku. Jego produkcja w zamożniejszej części świata nie jest już rabunkiem natury, tylko racjonalną eksploatacją, nie naruszającą podstawowych zasobów leśnych i zapewniającą trwałość pokrywy leśnej. Na razie dotyczy to niestety tylko części świata. W zacofanych gospodarczo i cywilizacyjnie regionach ubóstwa wciąż przeważa rabunkowy charakter gospodarowania w lasach, niszczący wielkie tropikalne puszcze. Tym bardziej powinniśmy zatem promować drewno rodzime, pozyskiwane według surowych standardów certyfikacjynych, wstrzymując się od zakupu drewna egzotycznego, pochodzącego z lasów tropikalnych.

Przez wieki drewno, kamienie i glina były jedynymi dostępnymi materiałami budowlanymi. Wiek XIX i XX zmienił to wprowadzając powszechnie stal, beton, szkło czy w końcu tworzywa sztuczne. Nowe materiały wyparły drewno, zyskując popularność dzięki swej wytrzymałości, elastyczności zastosowań, niewrażliwości na warunki pogodowe. wraz z rozwojem technologii w przemyśle drzewnym zaczęto produkować wyroby z drewna, którym dziś nie są już straszne ani ogromne naprężenia, ani woda czy zmiany temperatury. Wykorzystując najnowsze technologie obróbki drewna sprawiliśmy, ze liczba jego zastosowań w budownictwie gwałtownie wzrosła. Dziś buduje się z niego nie tylko domy jednorodzinne, ale także budynki kilkupiętrowe, bloki, hotele, baseny, ba nawet średniej wielkości piłkarskie stadiony!

Poza tym zwolennicy drewna mają jeszcze jeden, prawdziwie niepodważalny  argument - drewno jest po prostu piękne. Urodzie drewna towarzyszy też jego wielka różnorodność. Każdy może znaleźć swój ulubiony gatunek, a z nim kolor i rysunek. Tradycjonaliści wybierają szlachetny dąb czy wiśnię, miłośnicy natury drewno drzew iglastych: świerk, sosnę, modrzew, a zwolennicy nowoczesnych aranżacji wnętrz „zimniejszą” brzozę czy jesion. 

Bale i szkielety

Polska tradycja budownictwa drewnianego to przede wszystkim domy z drewnianych bali różnej grubości. W ten sposób budowano i w Biskupinie i buduje się do dziś w niektórych częściach Polski. Zmieniało się niewiele - tylko narzędzia, sposoby łączenia bali, pokrycie dachów itp. Te stare domy choć piękne, dziś nie spełniałyby niektórych norm budowlanych, np. dotyczących przenikalności ciepła, dlatego budowania ich (poza niektórymi regionami, np. Podhalem) praktycznie w drugiej połowie XX wieku zaniechano. Doskonalone wciąż techniki ocieplania budynków przewróciły tę metodę stawiania domów do powszechnego użytku. W Polsce istnieją dziesiątki firm stawiających domy z drewnianych bali, a mimo to nie jest to metoda dominująca w naszym budownictwie drewnianym.

Na północy Europy, szczególnie w Skandynawii rozwinął się inny sposób budowania z drewna. Strugane czterostronnie drewniane elementy tworzyły tylko szkielet budynku (stąd obecna nazwa - technologia szkieletowa) a przybijane do nich deski tworzyły ściany ocieplane na różne sposoby. Dzięki emigrantom z północnej Europy metoda ta przeniosła się na kontynent amerykański, rozpowszechniła się i udoskonalała przez dziesięciolecia w Kanadzie i USA (dlatego nazywana jest czasem budownictwem kanadyjskim czy amerykańskim). W Polsce budownictwo szkieletowe ma niewielką tradycję, ale rozwija się niezwykle dynamicznie. Szacuje się, że co roku w tej technologii powstaje ponad 2500 domów, na rynku działa kilkaset firm specjalizujących się w budownictwie szkieletowym. Zdaniem ekspertów rynek domów szkieletowych w Polsce w najbliższych latach znacznie się rozwinie. Niektóre szacunki (np. raport amerykańskiego departamentu rolnictwa) mówią nawet, że w roku 2010 co czwarty budowany w Polsce dom będzie domem szkieletowym. 

Jak stal i beton

Drewno uważane było przez lata za materiał wartościowy, ale mało elastyczny i niezbyt odporny na warunki środowiska. Najnowsze technologie obróbki drewna zmieniły tę opinię. Prawdziwą rewolucją na rynku dużych konstrukcji było wprowadzenie drewna klejonego, złożonego z kilku lub kilkunastu warstw. Dzięki temu znacznie zwiększyła się wytrzymałość konstrukcji drewnianych. W połączeniu z naturalnym wdziękiem drewna, jego łatwością obróbki, lekkością i, co ciekawe, ognioodpornością stworzyło to materiał skutecznie konkurujący ze stalą i betonem. Można nawet powiedzieć, że wielu krajach Europy wytworzyła się moda na drewniane konstrukcje hal produkcyjnych czy sportowych, budynków użyteczności publicznej z salami koncertowymi włącznie. Drewno klejone wytwarza jest również w Polsce. Jednym z jego producentów jest firma Andrewex z Cierpic, producent wielkowymiarowych konstrukcji drewnianych, których elementy mogą mieć rozpiętość nawet do 40 metrów i bez podpór przykrywać hale o długości 70 metrów.

Równie szerokie zastosowanie znalazły tzw. płyty OSB (Oriented Strand Board - płyta wiórowa orientowana) klejone z regularnych wiórów za pomocą wodoodpornych żywic. Są wytrzymałe, izolują akustycznie i termicznie dlatego używa się ich zarówno jako pokrycie dachowe, jak i poszycie ścian zewnętrznych czy podłogi, stawia się z nich ścianki działowe buduje stoiska, baraki, kontenery.

Inny, nowy (choć producenci twierdzą, że metodę tę wymyślili już Wikingowie) ciekawy sposób obróbki drewna to tzw. „thermowood”. Obala ono powszechny pogląd o niskiej odporności drewna drzew europejskich na niekorzystne warunki klimatyczne. Dzięki specjalnej obróbce polegającej na wygrzaniu drewna w wysokiej temperaturze osiąga się, bez użycia środków chemicznych bardzo ciekawy i użyteczny efekt. Drewno takie staje się bowiem odporne na gnicie i pleśń, a przede wszystkim zmniejsza się jego wrażliwość na wilgoć - prawie przestaje ono chłonąć wodę, przez co znacznie zwiększa się stabilność jego kształtu. Jak łatwo się domyślić zastosowanie tego drewna to głównie elewacje zewnętrzne budynków (nie wymagające ochrony chemicznej), meble ogrodowe, sauny i wszystkie inne miejsca o podwyższonej wilgotności - choćby wnętrza pawilonów w ogrodach zoologicznych.

Specjalne miejsce na rynku budowlanym zajmuje drewniana  stolarka okienna i drzwiowa oraz podłogi i panele. Silna konkurencja okien o profilach z PCV i metali wyparła wyroby z drewna z części rynku (choćby z budynków biurowych) lecz wydaje się, że budownictwo mieszkaniowe nadal w dużym stopniu powinno zaopatrywać się w wyroby z drewna. Nowoczesne wyroby stolarskie spełniają bowiem wszelkie normy budowlane, charakteryzują się najlepszą w przypadku ram okiennych izolację termiczną, wyśmienitą akustyczną. Mitem jest także wysoka palność elementów drewnianych - odpowiednio zabezpieczone spełniają najsurowsze normy w tej dziedzinie.

 Usługi Ciesielskie - domy drewniane - domy szkieletowe - konstrukcje dachowe więźby - www.lech-bud.org