Mikołaja Doświadczyńskiego Przypadki Ignacy Krasicki ur.1778

Historia Mikołaja Doświadczyńskiego opisana została w trzech księgach w formie pamiętnika. Bohater podróżuje na wyspę Nipu, gdzie poznaje odmienny niż w Rzeczpospolitej, utopijny system wartości. Po powrocie próbuje go zaszczepić na Polskim gruncie, jednak bez rezultatu.

Monachomachia Ignacy Krasicki 1778

Heroikomiczny poemat Krasickiego opowiada o sporze między dwoma konwentami zakonnymi. Ironiczna kpina stała się narzędziem, którym autor posłużył się by

zdemaskować lenistwo, ciemnotę i pijaństwo mnichów w klasztorach usytuowanych na terenie Rzeczypospolitej. „Monachomachia” wywołała burzliwy sprzeciw, zwłaszcza ze strony środowisk kościelnych.

Antymonachomachia Ignacy Krasicki 1779

„Antymonachomachia” stała się odpowiedzią Krasickiego na głosy oburzenia związane z napisaną przez niego „Monachomachią” – poematem demaskującym lenistwo, ciemnotę i pijaństwo mnichów w klasztorach usytuowanych na terenie Rzeczypospolitej. Pozornie odwołując swoje zarzuty Krasicki nie tylko podtrzymał swoje stanowisko, ale tym razem wykpił nie tylko mnichów, ale również ich najzagorzalszych popleczników.

Bajki i przypowieści Ignacy Krasicki 1779

"Bajki" to zbiór ponad stu utworów, które powstały w latach 1774-1778. Krasicki czerpał wątki fabularne z bardzo różnych źródeł - m.in. z orientu, kreował również własne, wykorzystując tradycyjne motywy zwierzęce. Stworzył przy tym swoją własną odmianę bajki charakteryzującą się zwięzłością budowy i celną, filozoficzną puentą.

Satyry Ignacy Krasicki 1779

W "Satyrach" Krasicki stworzył bogatą galerię postaci z różnych klas i warstw społecznych. Zastosował również różne formy tekstów - kazanie, gawędę, dialog. Cały cykl utrzymany jest w konwencji satyry klasycznej, horacjańskiej, zaś tematyka zgodna jest z oświeceniowym programem naprawy społeczeństwa.

Pieśni nabożne sielanki wiersze różne Franciszek Karpiński 1780

Franciszek Karpiński uznawany jest za najwybitniejszego przedstawiciela polskiego sentymentalizmu. Znany jest również jako autor pieśni nabożnych, m.in. kolędy "Bóg się rodzi", a także jako autor, który wprowadził do poezji elementy ludowe. W publikowanym przez nas wyborze wierszy znajdują się oprócz utworów religijnych sielanki, wiersze miłosne i elegie.

Listy poetyckie Ignacy Krasicki 1784

Krasickiego uważa się za najwybitniejszego pisarza polskiego oświecenia. Był zwolennikiem klasycyzmu i racjonalizmu, wykazywał krytycyzm wobec różnych warstw społecznych, nie wyłączając kleru. Krasicki uprawiał nie tylko literaturę piękną - pisał listy, artykuły, a także prace z zakresu homiletyki, teologii, heraldyki; ogłosił też dwutomową encyklopedię.

Powrót Posła Julian Ursyn Niemcewicz 1791

Komediowa intryga utworu jest dla autora pretekstem do prezentacji idei i poglądów patriotycznych, głoszonych przez stronnictwo patriotyczne Sejmu Wielkiego. Bohaterowie utworu, poseł Walery i jego ojciec Podkomorzy - zwolennicy reform, ścierają się poglądami ze starostą Gadulskim - przedstawicielem staroszlacheckiej opozycji

Rękopis znaleziony w Saragossie Jan Potocki 1805-1815-1845

Powieść Potockiego ma konstrukcję szkatułkową. Opowiada o przygodach Alfonsa van Worden, który zagubił się w górach Andaluzji i wplątany został w tajemną intrygę rodu Gomelezów. Jednak ta historia nieustannie przeplatana jest innymi, coraz to nowymi opowieściami, które wzajemnie łączą się i krzyżują. Elementy grozy mieszają się w „Rękopisie...” z romansem i historiami fantastycznymi.

Malwina czyli domyślność serca Maria Wirtemberska 1812

Księżna Maria Wirtemberska była działaczką oświatową, ale również pisarką - wybitną przedstawicielką sentymentalizmu. Organizowała spotkania salonowe, w których uczestniczyli wybitni poeci, publicyści, dramatopisarze i tłumacze. "Malwina" jest uznawana za pierwszą polską powieść psychologiczno-obyczajową z wyraźnymi wątkami autobiograficznymi.

NOTATKA:

W Europie XVIII w. do 1822 r., w Polsce II połowa do około 1820 r.

Wiek oświecony – rozumu, powrotu do ideałów klasycznych.

Wszechstronny rozwój nauk ścisłych i przyrodniczych, prasy, szkolnictwa, norm klasycznych w sztuce, wiara w postęp społeczny, humanitaryzm.

Racjonalizm, empiryzm i sensualizm w ideologii – a zatem metody rozumowego i doświadczalnego pojmowania i badania zjawisk. Wśród innowacji wyznaniowych deizm i ateizm.

We Francji działalność encyklopedystów i Wielka Rewolucja Francuska. W Polsce reformy ustrojowe ( Sejm Wielki, Konstytucja 3 maja), gospodarcze, edukacyjne – w końcu kolejne rozbiory. Powstanie Collegium Nobilium , Szkoły Rycerskiej, Komisji Edukacji Narodowej, Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Działalność Teatru Publicznego, rozwój czasopism i publicystyki „Monitor”, „Zabawy przyjemne i pożyteczne”.

Gatunki klasyczne: bajka, satyra, poemat heroikomiczny itp.

Dzieła i twórcy: Wolter („Kandyd”), J. J. Rousseau („Nowa Heloiza”), D. Diderot („Kubuś Fatalista i jego pan”), St. Leszczyński i St. Konarski – reformatorzy, Ignacy Krasicki („Monachomachia”, „Antymonachomachia”, „Myszeida”, bajki, satyry, powieść „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”), St. Trembecki („Sofijówka”), Adam Naruszewicz („Chudy

literat”), Franciszek Zabłocki („Sarmatyzm”, „Fircyk w zalotach”), Jan Ursyn Niemcewicz („Powrót posła”), St. Staszic i Hugo Kołłątaj – publicyści, Franciszek Karpiński („Laura i Filon”).