Rośliny – budowa morfologiczna i anatomiczna pędu, morfologia
i anatomia liścia.

Łodyga (organ roślinny) i pęd (zespół kilku organów)

1.Funkcje łodygi:

- łącznik między korzeniami a liśćmi – transport wody i substancji mineralnych,

- komórki miękiszowe łodygi posiadają chlorofil – biorą udział w procesie fotosyntezy,

- tkanka miękiszowa magazynuje substancje zapasowe – funkcja spichrzowa,

- utrzymuje w odpowiednim położeniu liście, kwiaty i owoce- funkcja mechaniczna,

- służy do rozmnażania wegetatywnego – sadzonki pędowe, rozmnóżki, kłącza, rozłogi cebule.

2. Budowa pędu:

- pęd – łodyga z liśćmi, kwiatami i owocami,

- węzeł – miejsce osadzania liści na łodydze,

- międzywęźla – bezlistne części między węzłami.

3.Rozgałęzienia pędu:

- monopodialne – jednoosiowe,

- sympodialne- wieloosiowe,

- dychotomiczne – widlaste,

- pseudodychotomiczne - pozornie widlaste.

4. Pędy różniące się długością międzywęźli:

- krótkopędy – silnie skrócone międzywęźla,

- długopędy – długi międzywęźla.

5. Modyfikacje pędów:

- nadziemne:

* rozłogi,

* pędy pnące,

*pędy magazynujące,

* kseromorficzne,

* ciernie, wąsy.

- podziemne:

* kłącza,

* bulwy pędowe,

* cebule.

6. Budowa anatomiczna łodygi:

Budowa pierwotna:

- Skórka (epiderma) – jednowarstwowa o zgrubionych ścianach komórek, powleczona warstewką kutykuli, a często powleczona woskiem, w skórce występują aparaty szparkowe, służące do wymiany gazowej. Bezpośrednio pod skórką występuje tkanka wzmacniająca – kolenchyma lub włókna sklerenchyma tyczne.

- kora pierwotna – warstwa między skórką a walcem osiowym, zbudowana z komórek miękiszowych, zawierających od zewnętrznej warstwy chloroplasty. W korze mogą też występować: kanały żywiczne, rury mleczne, zbiorniki olejowe, itp.

- walec osiowy – okolnica jest zewnętrzną warstwą zbudowaną z kom. Miękiszowych. Następnie leżą wiązki przewodzące, które występują zazwyczaj w postaci dwupasmowych wiązek sitowo – naczyniowych (łyko - drewno), ułożonych względem siebie naprzeciwlegle (łyko – zewnątrz, drewno - wewnątrz).

Budowa wtórna:

- tkanka okrywająca – (korek) – zawierająca w budowie przetchlinki służące do wymiany gazowej,

- drewno i łyko wtórne,

- kambium – wtórna tkanka twórcza powodująca przyrost łyka (floemu) i drewna (ksylemu) w łodygach i korzeniach u roślin z przyrostem wtórnym.

Liść

1.Funkcja liści:

- asymilowanie dwutlenku węgla w procesie fotosyntezy,

- wymiana gazowa, transpiracja.

2. Budowa anatomiczna blaszki liściowej:

- nasada liścia: klinowata, zaostrzona, ucięta, sercowata, strzałkowata, oszczepowata, uszata, przerośnięta,

- wierzchołek liścia: zaokrąglony, stępiony, tępy, ucięty, wycięty, zaostrzony, ostry, sztyletowaty, szczeciniasty,

- brzeg blaszki liściowej: cały, piłkowaty, karbowany, ząbkowany, falisty,

- unerwienia blaszki liściowej: widlaste (dichotomiczne), dłoniaste, pierzaste, równoległe.

3. Typy ulistnienia:

- okółkowe,

- naprzemianległe,

- skrętoległe.

4. Rodzaje liści:

- o blaszce pojedynczej: iglasty, równowąski, lancetowaty, eliptyczny, owalny, jajowaty, odwrotnie jajowaty, szeroko odwrotnie jajowaty, rombowa ty, łopatowaty, sercowaty, nerkowaty, oszczepowaty, strzałkowaty, lirowaty,

- o blaszce złożonej: trójlistkowe, pięciolistkowe, siedmiolistkowe, dłoniaste, pierzaste (parzyste, nieparzyste),

* dłoniaste: dłoniasto wrębne, dłoniasto klapowate, dłoniasto dzielne, dłoniasto sieczne,

* pierzaste: pierzasto wrębne, pierzasto klapowate, pierzastodzielne, pierzastosieczne,

- ogonkowe: mogą mieć ogonek obły, kanciasty, rynienkowaty lub spłaszczony albo nasady przechodzący w pochwę,

- siedzące: bez ogonka i mogące obejmować łodygę nasadą lub pochwiaste – typowe dla traw.

5. Modyfikacja liści:

- spichrzowe, wąsy, ciernie, liściaki, pułapkowe, kwiatowe.

6. Budowa anatomiczna liścia:

- skórka – jednowarstwowa, pokryta kutykulą, na górnej stronie liścia grubszy nabłonek, wierzchnia strona zawiera aparaty szparkowe,

- miękisz palisadowy – górna część blaszki – ściśle przylegające do siebie komórki
z chlorofilem (dzięki nim zachodzi proces fotosyntezy),

- miękisz gąbczasty – w dolnej części blaszki – nieregularne, luźno ułożone komórki
(dzięki nim zachodzi transpiracja i wymiana gazowa),

- nerwy – odgałęzienia wiązki przewodzącej z typowymi dla liścia ułożonymi tkankami przewodzącej: łyko położone jest w dolnej części wiązki a drewno w górnej.