"Zagrożenia lokalne i globalne oraz sytuacje ryzyka dla jednostek, grup i środowiska"

bezrobocie

Przez pojęcie bezrobotnego można rozumieć osobę niezatrudnioną, nieprowadzącą działalności gospodarczej i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia (w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy). Jest to szeroka definicja.

Natomiast wąską stosują państwowe Urzędy Pracy (powiatowe lub wojewódzkie). Mianowicie bezrobotnym w rozumieniu przepisów Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jest osoba poszukująca zatrudnienia, która:

• ukończyła 18 rok życia (pełnoletnia)

• nie ukończyła 65 lat w przypadku kobiet i 67 lat w przypadku mężczyzn

• aktualnie nie uczy się na żadnym szczeblu kształcenia lub nie jest skierowana na szkolenie przez PUP

• jest zameldowana lub pozostaje w Polsce legalnie lub jej pobyt może zostać zalegalizowany (azyl polityczny, karta stałego lub czasowego pobytu, obywatele UE)

• nie jest zatrudniona i nie wykonuje pracy zarobkowej

• jest zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy

• jest zarejestrowana w rejonowym urzędzie pracy

• nie nabyła praw do emerytury lub renty inwalidzkiej

• nie jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni użytków rolnych powyżej 2 ha przeliczeniowych

• jest osobą niepełnosprawną, której stan zdrowia pozwala na podjęcie zatrudnienia co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy

• nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia wolności

Bezrobocie są to zjawiska i sytuacje, które:

- dotyczą większych grup i zbiorowości społecznych

- polegają na kumulacji negatywnych cech położenia materialnego, społecznego lub politycznego

- odbierane są przez grupę jako niesprawiedliwe, przy czym kryterium stanowi porównanie własnego położenia do aprobowanego społecznego systemu wartości, bądź położenia innych grup,

- zakłócają prawidłowy rozwój grupy a przez to wywołują społeczny niepokój i wzburzenie,

- są źródłem napięć społecznych, niekiedy nawet ostrych konfliktów, przez co wpływają destrukcyjnie na rozwój całego społeczeństwa,

- nie mogą być w pełni rozwiązane w ramach grupy, przy pomocy dostępnych jej metod i możliwości,

- mogą być rozwiązane tylko drogą podjęcia działań przez państwo lub inne podmioty polityki społecznej.

Rodzaje bezrobocia:

• bezrobocie krótkookresowe – rodzaj bezrobocia, który obejmuje osoby pozostające bez pracy do 3 miesięcy.

• bezrobocie średniookresowe – rodzaj bezrobocia, który obejmuje osoby pozostające bez pracy przez czas od 3 do 12 miesięcy

• bezrobocie długotrwałe (in. chroniczne) – dotyczy ludzi, którzy pozostają bez pracy przynajmniej 12 miesięcy. Bezrobotni długotrwale posiadają często cechy, które ograniczają ich szanse powrotu na rynek pracy.

• bezrobocie ukryte - rozumiane jako bezrobocie wśród zatrudnionych. Dotyczy ludzi nie ujętych w statystykach bezrobocia, ponieważ nie rejestrują się w urzędach pracy. Osoby te posiadają dochód, ale nie mają zawartego stosunku ubezpieczeniowego.

• bezrobocie jawne - zarejestrowane (da się określić).

• bezrobocie strukturalne - niedopasowanie struktury podaży pracy i popytu na pracę ze względu na posiadane kwalifikacje, wykształcenie, zawód czy miejsce zamieszkania. Wynika ono z niedopasowania kwalifikacji pracowników do nowej technologii i braku kompetencji, trudności w dostosowaniu się do zmian systemu produkcyjnego. Ten rodzaj bezrobocia może mięć charakter dosyć trwały, ponieważ jego likwidacja wymaga zazwyczaj zmiany zawodu, kwalifikacji czy też miejsca zamieszkania.

• bezrobocie technologiczne – bezrobocie wynikające z postępu technicznego, który powoduje zastępowanie pracy ludzi pracą maszyn i urządzeń. Ma ono charakter tymczasowy, do chwili przesunięcia zasobów zwolnionej siły roboczej do nowych zastosowań.

• bezrobocie cykliczne (in.koniunkturalne)- powstaje na skutej spadku zagregowanego popytu w gospodarce. W czasie kiedy występuje zapotrzebowani na wytwarzane produkty, nie ma problemów z miejscami pracy. Kiedy jednak zapotrzebowanie to maleje zaczynają się problemy z pracą. Producenci w celu zmniejszenia kosztów produkcji zwalniają pracowników.

• bezrobocie sezonowe – rodzaj bezrobocia, który jest uwarunkowany porą roku i związanymi z nią zmianami pogodowymi. Występuje w zakładach pracy sezonowej np. w budownictwie, rolnictwie i innych. Sezonowy charakter ma również bezrobocie absolwentów, których wejście na rynek pracy dokonuje się stopniowo i jest związane z terminem zakończenia nauki w szkołach.

• bezrobocie frykcyjne - związane z naturalną płynnością siły roboczej, możliwą dzięki pełnej swobodzie zmiany miejsca pracy i wyboru stanowiska pracy. W dynamicznie rozwijającej się gospodarce często pojawiają się niedopasowania między wolnymi miejscami pracy, napływem i odpływem siły roboczej z rynku pracy oraz zmianie miejsc pracy przez pracowników. Rezultatem tych procesów jest to, że występuje pewna liczba wolnych miejsc pracy i osób bezrobotnych. Jest to spowodowane niedostatecznie szybkim przepływem informacji między pracodawcami a pracownikami, zatem musi upłynąć czas zanim bezrobotni znajdą czekające na nich miejsca pracy. Decyzje o zwolnieniu z pracy w celu znalezienia innego zajęcia podejmują sami pracownicy, a czas poszukiwania nowej pracy jest stosunkowo krótki.

• bezrobocie z wyboru - pojawia się w niektórych krajach, gdzie wysokość zasiłków przyznawanych bezrobotnym jest na tyle wysoka, aby zrekompensować utratę stałego zarobku i tym samym stworzyć zachętę do pozostawania zawodowo bezczynnym.

Przyczyny bezrobocia:

w krajach wysoko rozwiniętych:

• zmiany technologiczne (automatyzacja i komputeryzacja)

• przenoszenie miejsc pracy do krajów o niższych płacach i podatkach

• ograniczanie zatrudnienia w przedsiębiorstwach (edukacja, służba zdrowia, administracja, policja, kolej) ze względu na trudności budżetowe

• finansowe i biurokratyczne bariery podejmowania działalności gospodarczej

• mała przedsiębiorczość, bezradność niektórych grup społecznych

• napływ dużej ilości imigrantów

w krajach wprowadzających restrukturyzację gospodarki:

• upadek nierentownych przedsiębiorstw państwowych(górnictwo, rolnictwo, hutnictwo)

• wprowadzenie nowoczesnych technologii

• zmniejszenie zatrudnienia w instytucjach państwowych

• zmniejszenie zatrudnienia i upadek przedsiębiorstw wskutek napływu konkurencyjnych towarów i usług

• niechęć do zmiany zawodu i miejsca zamieszkania w celu znalezienia pracy

w krajach słabo rozwiniętych:

• brak kapitału umożliwiającego tworzenie miejsc pracy

• wysoki przyrost naturalny

• nieudolne, skorumpowane rządy

• niskie kwalifikacje osób w wieku produkcyjnym

• częściową niezdolność do pracy w wyniku niedożywienia i chorób

Skutki bezrobocia:

• w skali makroekonomicznej pociąga za sobą drenaż finansów publicznych na zasiłki i inne świadczenia socjalne oraz na programy przeciwdziałania bezrobociu

• powoduje zmniejszenie dochodów budżetowych państwa ponieważ bezrobotni nie płacą podatków dochodowych, nie płacą składek na ubezpieczenie społeczne, nie kupuje towarów (a w nich jest ukryty podatek pośredni)

• niepełne wykorzystanie siły roboczej

• niemożność znalezienia pracy skłania młodych wykształconych ludzi do emigracji zarobkowej

• pogorszenie stanu zdrowia fizycznego i psychicznego

• wzrost liczby rozwodów

• bezradność, frustracja, obojętność, zahamowanie rozwoju osobowości, obniżenie aspiracji edukacyjnych, lęk o przyszłość, które w rezultacie prowadzą do alkoholizmu, narkomanii, prostytucji i przestępczości

Skutki bezrobocia dotykają także rodzinę osoby bezrobotnej. Prawidłowo rozwijająca się rodzina powinna spełniać (i to w interesie społecznym) szereg funkcji. I otóż sytuacja bezrobocia zakłóca a czasem po prostu uniemożliwia jej wypełnianie tych zadań.

• Najbardziej oczywiste jest, że bezrobocie zatamuje realizację funkcji ekonomiczno-konsumpcyjnej rodziny, która musi być spełniana jeśli rodzina ma trwać i wychowywać dzieci. Aby zaspokoić podstawowe potrzeby rodziny bezrobotnych najpierw wykorzystują oszczędności, potem sprzedają rzeczy, następnie się zadłużają, rezygnują z zakupów obuwia i odzieży, minimalizują spożycie żywności, nie korzystają z usług, dóbr kultury, turystyki, wyjazdów urlopowych, życia towarzyskiego. Najbardziej obciążające w opinii bezrobotnych są wydatki mieszkaniowe. Najdłużej ochraniane są zazwyczaj potrzeby dzieci, ale w przypadku długotrwałego bezrobocia i tych nie można zaspokoić. Wielka jest rola szkoły w dostrzeżeniu takich zjawisk i zapobieganiu ich skutkom. Pedagog szkolny we współpracy z miejscowym ośrodkiem pomocy społecznej może zorganizować różnorodne działania ratownicze.

• Degradacja materialna wpływa też na realizację funkcji opiekuńczo-wychowawczej rodziny. Większość bezrobotnych to ludzie znajdujący się w wieku aktywnego rodzicielstwa. Utrata pracy zmienia formy opieki nad dziećmi młodszymi. Bezrobocie matki z reguły oznacza odebranie dziecka z przedszkola ze względu na niemożność ponoszenia związanych z tym kosztów. Tymczasem przedszkole to nie tylko placówka opiekuńcza ale przede wszystkim wychowawcza. Jej zadaniem jest pełnienie także funkcji wyrównawczej, szczególnie wobec dzieci z tych rodzin, w których wychowanie pozbawione jest elementów edukacyjnych, stymulujących rozwój intelektualny dziecka. Poziom wykształcenia bezrobotnych pozwala domniemywać, że są to w znacznej części takie właśnie rodziny.

• Funkcja emocjonalno-ekspresyjna, tak ważna dla zawartości i trwałości rodziny również podlega wpływom bezrobocia, szczególnie długookresowego.

Badania wykazują, że w pierwszej fazie bezrobocia następuje konsolidacja, zacieśnienie więzi rodzinnych- bezrobotni otrzymują wsparcie psychiczne od innych członków rodziny. Ale wraz z wydłużaniem się okresu bezrobocia narastają konflikty w rodzinach. Wkład materialny bezrobotnego jest wysoce nieadekwatny do potrzeb rodziny. Bezrobotny traci swą pozycję w małżeństwie i rodzinie, obniża się jego autorytet w oczach współmałżonka i dzieci. Złe zaczynają się układać stosunki rodzice-dzieci, obniża się pozycja dzieci bezrobotnych w środowisku rówieśniczym, narasta poczucie lęku o przyszłość własną i dzieci. Konflikty, wzajemne żale, obwinianie się, poczucie zawodu, bezradność wobec dzieci, dla których przestaje się być autorytetem - to wszystko naraża trwałość rodziny, nie sprzyja wypełnianiu niezwykle ważnej funkcji rodziny, jaką jest zapewnienie poczucia bezpieczeństwa.

• Funkcja socjalizacyjna. Bieda, konflikty, napięcia - nie stwarzają właściwego klimatu do wszechstronnego rozwoju dzieci, rozbudzania szerszych zainteresowań, kształtowania pozytywnego systemu wartości, wzorów i norm postępowania, wprowadzania w obszar kulturowy. Stygmat niższości bardzo deformuje spełnianie tej funkcji. Na bardzo istotne dla socjalizacji zjawisko zwraca uwagę A. Kotlarska-Michalska. Okazuje się, że rodziny bezrobotnych funkcjonują w sposób bezplanowy, bezzadaniowy, utrwalając przy tym zarówno u dorosłych jak i u dzieci roszczeniowe postawy wobec państwa i jego instytucji. Sytuacja taka sprzyja „kształtowaniu się osobowości uzależnionej od zewnętrznych warunków.

• Funkcja prokreacyjna - jest i będzie realizowana w sytuacji deprywacji materialnej. Młodzi ludzie -jak wynika z badań- deklarują zamiar rezygnacji z zawarcia małżeństwa i przesunięcie w czasie decyzji urodzenia dziecka. Ale nie należy spodziewać się ograniczonej prokreacji w rodzinach już istniejących. Niewielka znajomość metod regulacji urodzeń, stosowanie metod o małym stopniu skuteczności, może prowadzić do „wymuszonych" urodzeń w rodzinach bezrobotnych wbrew ich możliwościom materialnym i wychowawczym.

ubóstwo

Pojęcie ubóstwa w świadomości społecznej funkcjonuje jako brak dostatecznych środków materialnych do życia, jako bieda, niedostatek. Ubóstwo można zdefiniować jako stan poniżej pewnego zmiennego w czasie progu dochodowego lub progu realizacji potrzeb w odniesieniu do jednostki, rodziny lub grupy społecznej.

Głównym przedmiotem sporu na etapie formułowania definicji jest to, czy ubóstwo to stan niezaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (ujęcie absolutne) czy też jest sytuacją naruszenia zasad sprawiedliwości społecznej poprzez istnienie nadmiernego dystansu pomiędzy poziomem życia poszczególnych grup ludności (ujęcie względne).

Ubóstwo absolutne w węższym znaczeniu oznacza stan niezaspokojenia minimalnych biologicznych potrzeb organizmu ludzkiego (a więc niemal takich samych w każdym miejscu i czasie). Bardziej stosowaną definicją ubóstwa absolutnego jest określenie go jako niezaspokojenia potrzeb uznanych w danym społeczeństwie i w danym czasie za minimalne. Zwolennicy traktowania ubóstwa jako zjawiska absolutnego zdecydowanie oddzielają kwestię nierówności i ubóstwa. Bierze się to z afirmacji rynku jako sprawiedliwego dystrybutora dochodów. W sytuacji, gdy jedni pracują lepiej i z większym pożytkiem dla społeczeństwa niż inni, równy podział byłby niesprawiedliwy i nieuzasadniony.

Zupełnie inny stosunek do nierówności mają zwolennicy interpretacji ubóstwa jako zjawiska względnego. Utożsamiają oni ubóstwo z nadmiernymi rozpiętościami w poziomie życia. Jeśli w społeczeństwie występują duże, nierówności, to najgorzej sytuowani jego członkowie, nawet gdy mają środki pozwalające zaspokoić więcej niż tylko podstawowe potrzeby, powinni być nazywani ubogimi. Istotna jest więc nie bezwzględna wysokość dochodów, lecz dystans między nimi. P. Townsend stwierdza, że jednostki i rodziny w ubóstwie to te, których zasoby w danym czasie w istotny sposób spadają poniżej zasobów będących w dyspozycji przeciętnej jednostki lub rodziny w społeczeństwie, do którego należą. Tłumaczy to faktem, że potrzeby ludzkie zależą od społeczeństwa, do którego należą jednostki.

Różnica poglądów na przyczyny ubóstwa polega na podejściu do oceny rynku. Zwolennicy twardych reguł rynkowych, którzy opowiadają się za stosowaniem kategorii ubóstwa absolutnego, jego przyczyn poszukują generalnie w niewłaściwych zachowaniach samych ubogich; natomiast egalitaryści postrzegający go w kategoriach względnych, obarczają winą system gospodarczo-społeczny.

Najnowsza praca B.R. Schillera podaje trzy stanowiska w kwestii przyczyn ubóstwa, które są zapewne

wynikiem zaprezentowanych rozbieżności w podejściu doktrynalnym.:

A. Teoria skażonych charakterów

To, że jedni stają się biedni, a inni bogaci jest kwestią skażonych charakterów. Z tego punktu widzenia ubóstwo uważane jest za naturalny rezultat indywidualnych defektów (brak aspiracji albo umiejętności, zdolności, możliwości). Każdy, kto chce powiększyć swoje dochody może to zrobić. Przez implikację - kto jest biedny - oznacza to, że nie włożył odpowiedniego wysiłku. Według tej teorii, słabości biednych wynikają z braku motywacji do nauki w szkole. Kto nie pracował ciężko w szkole przegrywał potem na rynku pracy.

B. Teoria ograniczonych możliwości

Alternatywnie teoria ta opiera się na stwierdzeniu, że ubożenie społeczeństwa może być rezultatem sił

pozostających poza kontrolą jednostki. Biedni są biednymi dlatego, że nie mają równego dostępu do szkół, miejsc pracy. Powoduje to również dyskryminacja w zarabianiu ze względu na płeć, czy kolor skóry oraz dlatego, że rząd nie obdarza ich sprawiedliwie przywilejami, subwencjami - nie stosuje polityki protekcjonizmu.

C. Teoria Wielkiego Brata

Ten punkt widzenia lokuje się między oboma ekstremalnymi wyżej wymienionymi. Generalnie winę składa się na rząd za zniszczenie bodźców do umocnienia niezależności ekonomicznej rodziny. Rząd przez wysokie podatki, liczne programy socjalne sprowadza je na manowce państwowej pomocy i powoduje rdzewienie w uzależnieniu.

Odzwierciedleniem sporów definicyjnych jest wielość stosowanych mierników ubóstwa i co za tym idzie, znaczne różnice w podawanych przez różne źródła rozmiarach tego zjawiska.

W Polsce najważniejszy miernik ubóstwa to minimum socjalne obliczane przez Instytut Pracy i Spraw

Socjalnych w sposób ciągły (co kwartał) od 1981 roku. Jest to kategoria odnosząca się do umownie

ustalonego poziomu zaspokojenia potrzeb jednostki uznanych za społecznie niezbędne. Metoda badań polega na:

1. określeniu stałego zestawu dóbr i usług (tzw. koszyk rzeczowy) służących zaspokajaniu ustalonych grup potrzeb (żywność, odzież i obuwie, higiena i ochrona zdrowia, koszty utrzymania mieszkania i jego wyposażenia, kultura, oświata i wypoczynek oraz transport i łączność),

2. przyjęciu stałych form spożycia tych dóbr i usług,

3. pieniężnej wycenie koszyka na podstawie aktualnie obowiązujących, możliwie najniższych cen występujących na rynku, notowanych przez GUS; ponadto dolicza się 10-procentową rezerwę finansową na zakup artykułów nie przewidzianych w koszyku.

Walka z ubóstwem dlatego jest tak trudna, gdyż przyczyny, które się na to składają mają wysoce złożoną naturę. Mogą to być przyczyny leżące u psychologicznych podstaw jednostki, jak również ogólniejsze, wynikające z charakteru ładu społecznego i ekonomicznego. Zazwyczaj nakładają się na siebie.

W celu walki z tymi oraz innymi problemami związanymi z ubóstwem Unia Europejska stworzyła ramy umożliwiające krajom członkowskim rozwój własnych strategii i priorytetów. Ramy te biorą pod uwagę wielowymiarową naturę ubóstwa i skupiają się na następujących elementach:

• eliminacja ubóstwa wśród dzieci oraz rodzin

• ułatwianie dostępu do rynku pracy, edukacji oraz szkoleń

• walka z dyskryminacją oraz problemami ubóstwa powiązanymi z aspektami płci oraz wieku

• walka z wykluczeniem finansowym i nadmiernym zadłużeniem

• walka ze złymi warunkami mieszkaniowymi oraz wykluczeniem mieszkaniowym

• promocja integracji społecznej słabszych grup społecznych

DLA CIEBIE ;P

bezdomność

problem migracji zarobkowej

Bibliografia:

http://ec.europa.eu/employment_social/2010againstpoverty/about/tackling_pl.htm

http://pl.wikipedia.org/wiki/Bezrobocie

http://www.sciaga.pl/tekst/70174-71-przyczyny_bezrobocia

http://www.mojebezrobocie.pl/o_bezrobociu