FARMAKOLOGIA wykład I 08.10.2010

Farmakologia układu autonomicznego

Receptory układu autonomicznego

↙ ↘

α β

↙ ↘ ↙ ↘

α 1 α 2 β 1 β 2

w naczyniach rozkurcz naczyń, w sercu rozkurcz macicy

krwionośnych działa na rozszerzenie (pobudzenie rozszerzenie naczyń

(skurcz naczyń) źrenic, regulatorowe wszystkich i oskrzeli

działanie tropizmów serca)

α 1 daje skurcz, α 2 rozkurcz- dzięki temu zachowany odpowiedni poziom skurczu (jest skurcz ale nie do końca) by nie doszło do martwicy.RECEPTOR L1 JEST DOMINUJĄCY

Układ autonomiczny współczulny- układ walki

- bladość skóry

- potliwość

- pobudzenie psychoruchowe

Układ autonomiczny przywspółczulny

- spadek ciśnienia

- wolna czynność serca

- uczucie senności

ADRENALINA (epinefryna)

1. Mechanizm działania:

Działa na wszystkie tropizmy serca ( działanie chemo-, ino-, batmo-, i dromotropowe dodatnie). Pobudza cały układ współczulny. Pobudza wszystkie receptory układu autonomicznego ( α 1, α 2, β 1, β 2)

1. Wskazania:

- zatrzymanie krążenia w mechanizmie asystolii receptory β 1

- wstrząs anafilaktyczny receptory α 1

- napad astmy oskrzelowej receptory β 2

- gdy działanie inotropowe nie przynosi efektów po zabiegu operacyjnym receptory α 1

- jako środek dodawany do znieczulenia miejscowego, środek obkurczający naczynia- zapobiega odpływowi leku z miejsca podania receptory α 1

1. Przeciwwskazania:

- guz chromochłonny ( ponieważ wydziela związki adrenolonipochodne)

- w przełomie nadciśnieniowym ( wysokie ciśnienie)

- wstrząs hipowolemiczny ( najpierw uzupełnić światło naczyń)

- jaskra, wysokie ciśnienie w oku – możliwość utraty wzroku

- choroba Parkinsona

- łagodny rozrost gruczołu krokowego ( dochodzi do wzmożonej trudności w oddawaniu moczu)

- poród (opóźnia)

1. Działania niepożądane:

Grupa 1- ze strony układu krążenia	Grupa 2- ze strony OUN
- tachykardia - przyspieszona czynność serca - zaburzenia rytmu serca - dławica sercowa - skok ciśnienia - nadciśnienie tętnicze	- niepokój - bezsenność - drażliwość - drżenia - bóle i zawroty głowy - bladość - potliwość

1. Forma stosowania:

- nie występuje w tabletkach

- po 1 mg w ampułkach

NORADRENALINA (norepinefryna)

Podawana centralnie do dużych naczyń.

1. Mechanizm działania:

Działa tylko na naczynia. Aktywuje receptory α 1 – obkurcza naczynia żył i tętnic PODWYŻSZA CIŚNIENIE KRWI

1. Wskazania:

- ostra obwodowa niewydolność krążenia

- wstrząs anafilaktyczny po wyrównaniu hipowolemii, wstrząs pourazowy

- środek stosowany przy znieczuleniu miejscowym

1. Przeciwwskazania:

- wstrząs hipowolemiczny

- choroby zakrzepowe

- stosowanie anestetyków wziewnych ( dochodzi do zaburzenia rytmu serca)

- ciężkie niedotlenienie

- niestosować w czasie porodu

-hiperkapnia

1. Działania niepożądane:

Podobne jak u adrenaliny.

- niepokój

- potliwość

- bladość

- ból zamostkowy

- pobudzenie

- drżenia mięśniowe

- podniesienie ciśnienia tętniczego

1. Forma stosowania:

1 mg i 4 mg w ampułkach

DOPAMINA

1. Mechanizm działania:

W zależności od dawki:

• 0,5 µg/ kg/ min - 3 µg/ kg/ min – dawka nerkowa

Działa na receptory dopaminowe

- rozszerzenie naczyń nerkowych

- zwiększony przepływ nerkowy leczenie diurezy

- zwiększa filtracje

• 5 µg/ kg /min - 10 µg/ kg /min

Działa na receptory α i β 1.

- zwiększenie ciśnienia tętniczego (α 1)

- przyspiesza czynność serca (β 1)

• > 10 µg/ kg /min

Przeważa działanie obkurczające naczynia krwionośne, wzrost ciśnienia- czynność serca na tym samym poziomie- przeważa działanie na receptory α

1. Przeciwwskazania:

- guz chromochłonny

- zaburzenia rytmu serca- napadowe częstoskurcze

- łagodny rozrost gruczołu krokowego

- zwężanie drogi odpływu z lewej komory doprowadzenie do obrzęku płuc

-choroby naczyń obwodowych- Raynauda

1. Działania niepożądane

- objawy ze strony serca – kołatanie, bóle serca, zaburzenia rytmu

- bladość, wymioty

- duże dawki zastój w krążeniu małym

- niedokrwienie obwodowe

- wzrost oporu obwodowego

- zawroty głowy

1. Forma stosowania:

50 mg, 200 mg w ampułkach

DOBUTAMINA

1. Mechanizm działania:

Stosowny w pomocy doraźnej. Działa głównie na receptory w sercu β 1, β 2 zwiększenie siły skurczu serca

1. Stosowanie:

Gdy skurczowe ciśnienie tętnicze wynosi 80- 90.

1. Wskazania:

- ostra niewydolność serca- zawał, zabiegi kardiochirurgiczne

1. Przeciwwskazania:

- zwężenie drogi odpływu z lewej komory

- migotanie przedsionków

- ostra faza zawału serca

- wstrząs septyczny, wstrząs kardiogenny

1. Działania niepożądane:

Słabiej wyrażone niż w przypadku innych leków.

- obniżenie ciśnienia

- tachykardia

-zaburzenia rytmu serca

1. Forma stosowania:

250 mg w ampułkach

EFEDRYNA

Lek pochodzenia roślinnego. Dodatek do niektórych syropów, ratował życie astmatykom.

1. Mechanizm działania:

Podobny do adrenaliny działa na wszystkie receptory układu współczulnego

- rozszerza oskrzela

- zmniejsza wydzielanie śluzu w drogach oddechowych- stymuluje oddech

- zwęża naczynia krwionośne- wzrost ciśnienia tętniczego

- pobudza OUN

1. Wskazania:

W zależności od zastosowania.

-ortostatyczny spadek ciśnienia krwi

-stany hipotensyjne przy…..

- zakażenia dróg oddechowych

1. Przeciwwskazania:

- nadwrażliwość na efedrynę

- choroba niedokrwienna serca

- guz chromochłonny

- jaskra

- zastoje moczu

- nadczynność tarczycy

- lekki przerost gruczołu krokowego

- nadciśnienie tętnicze

1. Działania niepożądane:

- wzrost ciśnienia

- zaburzenia rytmu

- pobudliwość psychomotoryczna

- trudności w oddawaniu moczu

- uzależnienie po długim stosowaniu

- potliwość

- wzrost pragnienia

- drgawki

- epizody psychozy

1. Forma stosowania:

Można stosować doustnie, 25 mg w ampułkach