METODOLOGIA BADAŃ SPOŁECZNYCH

Wczesna edukacja semestr I

(ćwiczenia) 25.10.2011

Nauka – wywodzi się z łacińskiego „wiedzieć”

By można było mówić o nauce musi ona spełniać następujące warunki:

• Posiadanie przedmiotu badań – (w pedagogice wychowanie)

• Metodologia badań uznawana przez naukowców

• Rozbudowany aparat pojęciowy – (w pedagogice – pojęcia takie jak :wychowanie, kształcenie)

3 MODELE ZDOBYWANIA WIEDZY

1. Model oparty na autorytecie – w modelu tym ludzie poszukują wiedzy odwołując się do tych osób które z powodów politycznych lub społecznych są uważane za jej źródło. Są nimi np. czarownicy w społecznościach plemiennych, dostojnicy kościelni w społecznościach teokratycznych, naukowcy w społecznościach technokratycznych, w monarchii Król. W każdym społeczeństwie różne osoby obdarzone autorytetem mogą stanowić źródło wiedzy o odmiennych zjawiskach. Sposób w jaki zdobywamy tę wiedzę wpływa na tryb jej przekazania przez autorytet nie wpływa zaś na zaufanie ludzi do samej wiedzy. Ci którzy chcieliby zdyskredytować autorytet osoby uważanej za źródło wiedzy muszą być przygotowani na szybkie odpieranie zarzutów pod swoim adresem oraz muszą umieć wskazać alternatywne źródła tej wiedzy.

2. Model oparty na wierze – W modelu tym osoby poszukujące prawdy znajdują wiedzę u autorytetów ponad naturalnych takich jak wróżbici, wyrocznie, czy też media. W tym aspekcie model oparty na wierze przypomina Model oparty na autorytecie. Modele te różnią się jednak między sobą obecnością zdarzeń ponad naturalnych i stanem psychologicznym osób szukających wiedzy charakterystycznej dla modelu drugiego. Model oparty na wierze zależy bowiem w dużym stopniu od wykorzystanego ceremoniału i rytuału, należy zaznaczyć, że w sytuacjach depresji i bezradności istnieje duże zapotrzebowanie na wiedzę opartą na wierze. Zaufanie do wiedzy zdobytej w ten sposób spada natomiast wraz ze wzrostem liczby osób, które je odrzucają, ze wzrostem poziomu wykształcenia społeczeństwa oraz z poprawą kondycji psychicznej jednostki.

3. Model racjonalny – Odnosi się do kierunku filozofii, racjonalizmu wg którego istnieje możliwość zdobycia wiedzy poprzez proste odwołanie się do reguł i metod logiki. U podstawy racjonalizmu leżą następujące założenia:

1. Istnieje możliwość poznania świata niezależnie od zjawisk dostępnych obserwacji

2. Wiedza jest niezależna od naszego osobistego doświadczenia

Inaczej mówiąc Model Racjonalny dotyczy wiedzy zasadniczo prawdziwej, logicznie możliwej i dopuszczalnej. Dla racjonalisty myśleć racjonalnie oznacza respektować zasady abstrakcyjnej logiki formalnej. Logika jest nauką normatywną a jej reguły pozwalają na sformułowanie kryteriów odróżniania naukowych pytań od naukowego myślenia. Najwyższym ucieleśnieniem racji we współczesnej nauce jest matematyka. Czysta matematyka składa się z twierdzeń które są uniwersalne, trafne pewne i niezależne od świata empirycznego. Np. czysta geometria nie mówi nic na temat rzeczywistości. Jej twierdzenia stanowią teratologię czyli twierdzenia które są prawdziwe tylko na normy ich formy logicznej.

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA PRZYJMOWANE W NAUCE

Mówimy o tym, że podejście naukowe opiera się na zbiorze założeń które nie są doświadczalne i których się nie dowodzi. Te podstawowe założenia stanowią warunki wstępne które są konieczne do prowadzenia naukowej dyskusji. Badaniem podstaw wiedzy natury tych przesłanek i role jaką odgrywają zajmuje się epistemologia.

1. Natura jest uporządkowana - podstawowym założeniem przyjmowanym w nauce jest założenie o istnieniu uporządkowanej regularności i o porządku w świecie rzeczywistym. Zdarzenia nie pojawiają się losowo. Naukowcy zakładają że nawet w intensywnie zmieniającym się środowisku istnieje określony stopień uporządkowania. Każda zmiana ma własny schemat może być zrozumiana. Racjonalna koncepcja rzeczywistości nie odnosi się do sił ponadnaturalnych czy wszechmocnych w nauce rzeczywistość w rozumieniu natury składa się z wszystkich empirycznie obserwowalnych obiektów, warunków i zdarzeń które istnieją niezależnie od ludzkiej interwencji, włączając w to ludzi jako systemy biologiczne. Prawa natury raczej opisują niż wyznaczają to co rzeczywiście się wydarza. Uporządkowanie i regularności natury nie są jednak nieodłącznymi cechami zjawisk. Nie ma np. żadnej logicznie sprawczej przyczyny dlaczego wiosna powinna następować po zimie, zima po jesieni itd. Ponieważ tak się dzieje, i to regularnie więc zakładamy, że podobne regularności leżą u podstaw również innych zjawisk.

2. Natura jest poznawalna – Założenia tego nie możemy bardziej dowieść niż założenia o uporządkowaniu natury i istnieniu praw natury. Wyraża ono podstawowe przekonanie, że istoty ludzkie są na tyle częścią natury na ile są nią inne obiekty, warunki i zdarzenia. Choć posiadamy jedyne w swym rodzaju odmienne cechy charakterystyczne to jednak możemy rozumieć i wyjaśniać siebie korzystając z tych samych metod za pomocą których badamy inne naturalne zjawiska . Jednostki i zjawiska społeczne wykazują wystarczającą powtarzalność, uporządkowanie i dająca się empirycznie i dające się empirycznie udowodnić wzorce aby zostały one poddane badaniu naukowemu. Ludzki umysł może zatem nie tylko poznawać siebie i umysły innych.

3. Wszystkie naturalne zjawiska mają naturalne przyczyny – Założenie to jest najbardziej skrótowym spisem istoty rewolucji naukowej. W podejściu naukowym odrzucamy bowiem wiarę w to że przyczynami zdarzeń mogą być inne siły niż te odkryte w badaniach natury. Podejście naukowe w tym sensie znajduje się w opozycji zarówno w stosunku do Religi fundamentalistycznej jak i do spirytualizmu i magii. Co więcej tak długo jak długo naukowcy potrafią wyjaśnić zjawiska w terminach natury będą odrzucać argumenty o konieczności innych ponadnaturalnych wyjaśnień. Założenie to sytuuje badania naukowe z dala od poszukiwania wszechobecnych sił ponadnaturalnych a ustawia je w kierunku empirycznego poszukiwania regularności i porządku leżącego u podstaw zjawisk naturalnych. Regularności te raz określone mogą służyć jako dowód związków przyczynowo skutkowych.

4. Nic nie jest dowiedzione samo w sobie – Wiedza naukowa nie jest prawdziwa sama w sobie. Jej prawdziwość musi zostać dowiedziona obiektywnie. Naukowcy nie mogą polegać jedynie na tradycyjnych, subiektywnych wierzeniach czy na zdrowym rozsądku gdy weryfikują wiedzę naukową. Akceptują oni że istnieje możliwość popełnienia błędu i że najprostsze wnioski wymagają obiektywnego doboru. Myślenie naukowe jest więc i krytyczne i sceptyczne.

5. Wiedza jest wyprowadzana z nabytego doświadczenia – Jeżeli nauka ma nam pomóc w zrozumieniu rzeczywistego świata to musi być empiryczna, czyli opierać się na spostrzeżeniach, doświadczeniach i obserwacji. Spostrzeganie jest podstawową zasadą podejścia naukowego i zależy od naszych zmysłów. Wiedza nie jest jednak zdobywana wyłącznie na drodze percepcji za pomocą 5 zmysłów. Wielu zdarzeń nie można bezpośrednio doświadczyć ani zaobserwować. Obserwowanie jako aktywność psychiczna nie jest prawdziwe samo w sobie ani całkowicie niezależne od terminów, pojęć czy teorii wykorzystywanych oraz naukowców.

6. Wiedza przewyższa ignorancję – Teza ta nie oznacza, że wszystko co dotyczy natury może zostać poznane. Naukowcy zakładają raczej, że wiedza ma charakter względny i że się zmienia. To czego nie poznaliśmy w przeszłości znamy teraz a wiedza aktualna może zostać zmodyfikowana w przyszłości. Prawda w nauce zawsze zależy od dowodów, metod i branych pod uwagę teorii. Zawsze dopuszcza modyfikację. To założenie stoi w sprzeczności do modelu wiedzy absolutnej.

CELE NAUK SPOŁECZNYCH

Podstawowym celem nauki, w tym nauk społecznych, jest dostarczenie – dającej się zweryfikować – wiedzy. Wiedza pomaga nam wyjaśnić, przewidzieć i zrozumieć interesujące nas zjawiska empiryczne.

Wyjaśnianie naukowe

Celem specjalistów w dziedzinie nauk społecznych jest: znalezienie ogólnego wyjaśnienia, dlaczego określone zdarzenie lub zachowanie następuje.

Termin wyjaśnianie – opisuję sytuację, w której jedno zjawisko jest wyjaśniane za pomocą innego zjawiska poprzez odwołanie się do praw ogólnych. Prawa ogóle tworzą podstawy wyjaśniania konkretnych zjawisk. Wraz z rozwojem danej dyscypliny naukowej zmieniają się stosowane przez nią formy wyjaśniania.

• Wyjaśnianie dedukcyjne – wymaga:

  1. uniwersalnych generalizacji,

  2. ustalenia warunków, w jakich te generalizacje są prawdziwe;

  3. zdarzenia, które ma zostać wyjaśnione,

  4. reguł logiki formalnej.

W wyjaśnianiu dedukcyjnym dane zjawisko wyjaśniamy, pokazując, że może zostać ono wyprowadzone z ustalonego prawa ogólnego. W myśleniu dedukcyjnym przesłanki prowadzą w sposób konieczny do wniosków. Wyjaśnianie dedukcyjne jest najmocniejszym rodzajem wyjaśniania, ponieważ wnioski dzięki niemu wyprowadzane są zawsze prawdziwe, jeżeli prawdziwe są przesłanki, i ponieważ zdarzenia jednostkowe są tu również dobrze wyjaśniane jak powszechne zachowania.

Sposób wnioskowania, rozumowania, w którym musi występować związek wynikania logicznego, tzn. dedukcja polega na tym, że gdy dana jest racja (przesłanka) jako zdanie prawdziwe, to na jej podstawie uznaje się następstwo.

• Wyjaśnianie probabilistyczne lub indukcyjne – wynikające z ogólnie probabilistycznych. Innymi słowy wyjaśnianie to odwołuje się do uogólnień wyrażających albo arytmetyczny stosunek jednego zjawiska do drugiego (n procent z X = Y), albo jego uogólnieniem wyrażającym określone tendencje/skłonności: (X ma skłonność do wywoływania Y)

Wnioskowanie, polegające na wyprowadzeniu ogólnych wniosków z przesłanek, które są poszczególnymi przypadkami tych wniosków.

Przewidywanie

Umiejętność właściwego przewidywania uznawana jest za podstawową cechę myślenia naukowego. Jeśli wiedza jest niedostateczna do przewidywanie nie jest możliwe. Oczekiwanie, że wiedz naukowa powinna prowadzić do dokładnych przewidywań, jest oparte na tezie, że jeżeli X powoduje Y i zaszło X to można przewidywać że zajdzie Y.

Rozumienie

Trzecią cechą wiedzy naukowej jest rozumienie. Termin ten jest stosowany na dwa różne sposoby – jako Verstehen z niem. rozumieć, (albo rozumienie oparte na empatii) lub jako rozumienie predyktywne. Powodem tego podziału jest to, że z jednej strony przedmiotem badań nauk społecznych jest człowiek, a z drugiej – przedstawiciele nauk społecznych są zarówno obserwatorami jak i częścią przedmiot swojej dyscypliny.

Tradycja Verstehen

Nauki przyrodnicze i nauki społeczne tworzą dwie odmienne dziedziny wiedzy. Powodem tej odmienności jest natura właściwego im przedmiotu badawczego. Zwolennicy przyjmują, że nauki przyrodnicze i społeczne muszą stosować różne metody badawcze.

Rozumienie predyktywne

Przedstawiciele tzw. empiryzmu logicznego wychodzili z założenia, że można uzyskać wiedzę obiektywną w naukach społecznych, badając zarówno świat społeczny, jak i świat przyrodniczy. Można studiować nauki społeczne i przyrodnicze odwołując się do tych samych reguł metodologicznych.

2. Paradygmat pozytywistyczny humanistyczny – różnica między badaniami ilościowymi jakościowymi, analiza i porównanie.

Badania jakościowe i ilościowe dość często traktowane są jako badania opozycyjne wykluczające się.

BADANIA EMPIRYCZNE ILOŚCIOWE	BADANIA HUMANISTYCZNE JAKOŚCOWE
Nadaje się tym badaniom piętno scjentyzmu, rzekomo pozbawiając je użyteczności	Badaniom tym nie przypisuje się mocy teorio twórczej
Badania empiryczne – przedmioty istnieją niezależnie od spostrzegającego je ludzkiego umysłu
Rzeczywistość jest jedna, badacz jest w stanie ją poznawać, badając jej elementy składowe	1. Badacz - nie stoi „poza” badaną rzeczywistością, podmiot i przedmiot są elementami wzajemnie uwarunkowanymi
Badacz – może stać „poza” badaną rzeczywistością, przyjmować rolę obserwatora zewnętrznego	2. W badaniach niezbędne jest wartościowanie, system przyjętych wartości ma znaczenia dla zrozumienia badanej rzeczywistości.
Jest szansa dotarcia do prawdy obiektywnej	3. Wiedza nie jest tylko czymś co jest odkrywane, ale także tym, co jest konstruowane
Zachowania i działania ludzi i grup przebiegają według stałych reguł, powtarzalnych schematów – tak jak w przyrodzie, można więc wykorzystać metody badań przyrodniczych	4. Wyjaśnianie jest uzasadnione tylko dla jednego miejsca i czasu – nie jest możliwe generalizowanie wyjaśnień na całą populacje i w różne punkty w czasie.
Badać w toku poznawania rzeczywistości, faktów, zjawisk i procesów nie stosuje oceniania.	5. Podstawowymi kategoriami badawczymi są rozumienie i interpretacja faktów, zjawisk i procesów w związku z tym stosuje się holistyczne podejście badawcze i uwzględnia się kontekst badanych zjawisk.
Istniej możliwość generalizowania wyjaśnień, uogólniania wyników na zdarzenia, procesy, zjawiska dokonujące się w różnych miejscach i czasie. Badanie próby reprezentatywnej daje możliwość orzekania o całej populacji	6. Użytecznymi „narzędziami” poznania są empatia, introspekcja, subiektywne podejście do badanej rzeczywistości, co jest związane z ocenianiem, osądzanie według przeświadczeń przyjmowanym przez badacza i przede wszystkim według doświadczeń, które – żywi badana osoba
Celem badań jest opis i wyjaśnianie zjawisk i procesów, weryfikacja hipotez, weryfikacja twierdzeń	7. Brak hipotez, z góry przyjętych schematów
Narzędzia badawcze
Kwestionariusz ankiety, arkusz obserwacyjny, skala szacunkowa,
Metody
Obserwacja, skalowanie, wywiad skategoryzowany, ankieta, socjometria, test, analiza dokumentów, oraz eksperyment	Obserwacja uczestnicząca, wywiad swobodny –narracyjny, introspekcyjny, otwarty, analiza treści dokumentów osobistych, metoda biograficzna, oraz badanie w działaniu

W 1989r. zaproponowano stosowanie tak zwanych badań ilościowo jakościowych. Istnieją co najmniej trzy uzasadnienia stosowania takich badań.

Uzasadnienie 1. Oba sposoby prowadzenia badań są równoprawne i niezbędne. Decyduje o tym natura badanych faktów i zjawisk. Część z nich poddaje się obserwacji, pomiarowi, eksperymentowaniu, np. osiągnięcia szkolne uczniów, część z nich wymaga podejścia jakościowego np. świat nadziei, obaw, przeżyć uczniów związanych z sytuacją szkolną.

Uzasadnienie 2. Celem poznania pedagogicznego jest zarówno „opis” i „wyjaśnianie” faktów, zjawisk procesów, jak i ich „rozumienie” i „interpretowanie”. To samo odnosi się do pedagoga – praktyka – nauczyciela, wychowawcy – który musi dokonywać diagnozy stanu rozwoju uczniów, stanu efektów oddziaływań dydaktyczno – wychowawczych, wyjaśniać przyczyny negatywnych zjawisk np. agresji uczniów lub niepowodzeń szkolnych, w celu przeciwdziałania tym zjawiskom, ale również musi rozumieć świat wewnętrzny uczniów i wychowanków, interpretować ten świat w celu efektywnego wspomagania wychowawczego i dydaktycznego.

Uzasadnienie 3. Podejście ilościowe jest nierozerwalnie związane z podejściem jakościowym w poznaniu badawczym i poznaniu potocznym. Świat faktów, zdarzeń i zjawisk jawi się pedagogowi jako zbiór jakości, np. pedagog stwierdza, że uczeń jest nieprzygotowany do lekcji, klasa szkolna zachowuj się agresywnie, uczennica jest uzdolniona matematycznie. Wprowadzenie elementów ilościowych, przede wszystkim liczenia i mierzenia, dostarcza danych do precyzyjniejszego określenia jakości, na przykład doprowadza do nauczyciela wnioski, że większość uczniów nie interesuje się nauką w szkole, lub badacza do stwierdzenia że istnieje wysoka korelacja między płcią uczniów a ich zainteresowaniami poznawczymi.

2. Strategia postępowania badawczego w paradygmacie pozytywistycznym i umiejętność analizy przykładowych badań empirycznych osadzonych w tym paradygmacie. Recepcja i krytyka paradygmatu pozytywistycznego w badaniach pedagogicznych

Strategia postępowania badawczego w badaniach ilościowych.

1. Określenie celu badań ilościowych.

W badaniach ilościowych cel jest wyraźnie określony przed ich rozpoczęciem. Można go sprecyzować podejmując próbę udzielenia odpowiedzi na kilka formalnych pytań.

• Jak jest ? (wyznaczające opisowy charakter celu badawczego)

• Dlaczego…? (wyznaczające diagnostyczny charakter celu badań)

• Jaki jest związek między… ? (wyznaczające diagnostyczno – wyjaśniający cel badań)

• Jakie są przyczyny…?

• W jakich warunkach…?

• Od czego zależy…?

Zadając te pytania pośrednio dąży się do opisu objaśnienia badanych konfliktów, zjawisk i procesów.

1. Określenie problemu i hipotezy badawczej

Rola pytań badawczych (problemów) sprowadza się więc do precyzyjnego określenia pola penetracji badawczej a także typologii i elementów struktury przedmiotu badań, związków zachodzących między tymi elementami, istoty, i siły związków przyczynowych, powiązań przyczynowo – skutkowych, zewnętrznych i tym podobnych.

W badaniach ilościowych problemy badawcze musza spełniać wysokie wymagania:

• Powinny wyczerpać swoją treścią całość domniemanej struktury i domniemanych związków zamierzonego przedmiotu badań.

• Powinny być rozłączne jeśli chodzi o treść

• Przedmiotowo ścisłe.

• Powinny precyzyjnie określać kierunku i przedmiot badań

• Muszą być rozstrzygalne empirycznie to znaczy, że powinno być możliwe wyrażenie ich za pomocą wskaźników empirycznych lub innych kategorii języka badań ilościowych.

Hipotezy – wyznaczają sposób organizacji badań, elementy warsztatu badawczego, na przykład narzędzia badawcze i procedury weryfikacyjne.

• Hipoteza powinna być konkretna, ale wychodzić poza proste stwierdzenie faktów

• Powinna być twórcza, to znaczy odkrywcza, niebanalna, a także „kompetentna”, czyli uwzględniająca podstawową znajomość faktów dotyczących przedmiotu badań.

• Powinna być instruktywna, to znaczy stanowić jasną przesłankę do budowania technik i narzędzi badawczych.

Hipotezy podlegają procesom weryfikacji lub falsyfikacji.

1. Określenie trenu badań i doboru próby badawczej

Obejmują one wszystkie zagadnienia, cechy i wskaźniki jakie muszą być zbadane, aby osiągnąć cel badawczy.

Próba badawcza lub określony teren badań – reprezentują wszystkie cechy, właściwości i elementy populacji generalnej.

Reprezentatywność próby wg Nowaka:

1. Reprezentatywność typologiczna – występuje wówczas gdy próba zawiera jednakową liczbę wszystkich elementów danej zbiorowości generalnej, badanej ze względu na pewne zmienne, mimo iż proporcje tych elementów w populacji generalnej są całkowicie różne.

2. Reprezentatywność ze względu na rozkład zmiennych – Próba jest reprezentatywna wtedy, gdy rozkłady częstości poszczególnych wartości zmiennych odpowiadają ściśle rozkładom wartości zmiennych odpowiadających dość ściśle rozkładom tychże zmiennych w populacji generalne.

3. Zależność między zmiennymi reprezentowanymi przez próbą są analogiczne do zależności występujących w populacji generalnej.

Wielkość próby określa stopień dokładności i pewności, jaki chcemy osiągnąć w badaniach. Poziom trafności, pewności i dokładności wniosków badawczych rożnie waz ze wzrostem liczebności próby.

Wśród najbardziej znanych procedur doboru próby wymienia się:

• Prosty wybór losowy i warstwowy wybór losowy oraz jego odmianę – zespołowy wybór losowy.

1. Przeprowadzenie badań pilotażowych

Badania pilotażowe – to swoisty zabieg organizacyjno – koncepcyjny, który ma na celu uwiarygodnienie lub korektę założeń teoretycznych i rozwiązań warsztatowych oraz utworzenie ich ostatecznej, niezmiennej wersji. W badaniach pilotażowych weryfikujemy trafność wyboru terenu badań lub grupy badawczej ze względu na cel badań. Mają one odpowiedzieć na pytania o to, czy przygotowane narzędzia badawcze są funkcjonalne. Pozwalają ocenić trafność sformułowanych problemów i hipotez .

1. Określenie zmiennych i wskaźników

Zmienne i wskaźniki to podstawowe kategorię badań ilościowych. Są one stałymi elementami procesu poznania, a ich główną funkcja jest wyrażenie wyników bada w języku liczb i stosunków. Wybranie i ustalenie zmiennych oznacza podjęcie decyzji dotyczących tego, pod jakim względem będziemy badań zdarzenie lub proces.

Zmienna – to logiczny zbiór wartości, empiryczna własność przedmiotu badań, która może mieć co najmniej dwie wartości. Dzięki zmiennym badacz przekształca język pojęć w wartości liczbowe, na których można wykonywać różne operacje statystyczne i na podstawie którym można ustalać wzajemne relacje między właściwościami zjawiska lub procesu społecznego.

Wskaźniki – przypisywanie pojęciom pewnych wartości lub cech wyrażonych nazwami, które w każdej sytuacji pozwalają nam na dokonywanie porównań, określenie tendencji lub związków. Posługujemy się w tym celu tak zwanymi wskaźnikami empirycznymi, wskaźnikami definicyjnymi lub inferencyjnymi.

1. Organizacja metod i technik badawczych

Organizacja badań ilościowych zależy od indywidualnie określonego celu badawczego, indywidualnie opracowanego warsztatu badawczego oraz od możliwości operacyjnych badacza.

Schemat badań ilościowych ma kształt liniowy

Metody

W badaniach ilościowych stosowane są metody, które spełniają metodologiczne wymogi:

• Obiektywność

• Ścisłość

• Powtarzalność

• Niezależność od czynników zewnętrznych

Do metod spełniających wymienione wymogi zalicza się między innymi:

• Sondaż diagnostyczny

• Monografię problemową i instytucji

• Eksperyment pedagogiczny

• Studium przypadku

Narzędzia

W badaniach ilościowych stosuje się różne techniki badawcze. Różnorodność technika zapewnia wszechstronne poznanie przedmiotu badań oraz swoista kontrolę uzyskiwanych wyników. Narzędzia takie jak arkusze, kwestionariusze czy skale, powinny być wystandaryzowane, czyli opracowane w taki sposób aby pytania, rangi skali narzędzia pomiaru były w każdych okolicznościach takie same.

Wobec narzędzi badawczych w badaniach ilościowych stosujemy wymóg rzetelności i trafności.

Rzetelność – oznacza takie skonstruowanie narzędzia poznania, że zastosowanie go do takich samych celów wobec tego samego przedmiotu badań daje za każdym razem takie same rezultaty.

Trafność narzędzia lub techniki badawczej – oznacza, stopień, w jakim narzędzie lub technika miedzy wiernie to, co w założeniu badawczym mierzyć powinno.

W badaniach ilościowych korzysta się z następujących technik badawczych:

• Skale : nominalne, porządkowe, ilorazowe, interwałowe

• Kwestionariusze inwentarzowe,

• Wywiady kwestionariuszowe

• Ankiety

• Badanie dokumentów

• Różne odmiany obserwacji

• Techniki socjometryczne

• Techniki projekcyjne

• I wiele innych

1. Opracowanie materiały empirycznego i uogólnianie wyników.

Do wszelkich materiałów tekstowych stosowanych w badaniach ilościowych trzeba opracować klucz pozwalający te treści skodyfikować, tak aby można je było przełożyć ja język kategorii, które będzie można poddać operacjom analitycznym i statystycznym.

• Wcześniej jednak cały materiał badawczy trzeba uporządkować i sprawdzić.

• Usunięcie błędnych danych lub jawnie nieprawdziwych

• Dyskwalifikacja materiałów, które są rezultatem złej woli badanych osób lub wynikają z niezrozumienia instytucji badawczych.

• Na uporządkowanych materiałach przeprowadzamy operacje i testy statystyczne.

Operacje statystyczne

Analiza deskryptywna – polega na wyliczeniu częstotliwości poszczególnych zmiennych, a w przypadku analiz dwuczynnikowych – na ustaleniu zależności między dwoma zmiennymi. Ponadto oblicza się średnią i wskaźnik odchylenia wyrażający różnicę między wartością minimalną a maksymalną danego rozkładu. Obliczenie korelacji między dwiema zmiennymi oraz analiza regresji, w której bada się rodzaj relacji zachodzącej między dwiema zmiennymi.

Wieloczynnikowa analiza danych – polega na prowadzeniu dalszych zaawansowanych operacji na zmiennych i zbiorach danych empirycznych. Operacje te pozwalają na formułowanie bardzo precyzyjnych ocen i wniosków poznawczych.

Podstawowym narzędziem tworzenia uogólnień w procedurach poznania ilościowego jest wnioskowanie indukcyjne. – jest to rodzaj wnioskowania zawodnego. Logika dostarcza jednak wielu sposobów zwiększania wiarygodności sądów formułowanych. Należą do nich zasady indukcji eliminacyjnej oraz liczne techniki wnioskowania statystycznego.

Zalety badań ilościowych

Wady badań ilościowych