Socjotechnika- : ilościowe badanie stosunków międzyludzkich w aspekcie faworyzowania, obojętności i odrzucenia w określonej sytuacji wyboru.
Polega ona głównie na dokonywaniu wyborów pozytywnych lub negatywnych, a najczęściej jednych i drugich spośród członków jakiejś grupy ze względu na ściśle określone kryterium wyboru lub kilka kryteriów. Kryteria te precyzuje się w formie specjalnie sformułowanych pytań, na które osoby badane podają imiona i nazwiska wybranych przez siebie osób z grupy, której pytania dotyczą. Taką grupą w badaniach pedagogicznych może być klasa szkolna, grupa wychowawcza jakiejś placówki jak dom dziecka i rodzina.
Drugą charakterystyczną cechą jest to, że dotyczy głównie stosunków interpersonalnych, w tym zwłaszcza żywionych przez badanych uczuć sympatii i antypatii, a także obojętności wobec członków określonej grupy.
Z reguły metodę socjometryczną stosuje się do grup zamkniętych, tzn do jej stałych członków. Innym warunkiem jest poznanie względne członków badanej grupy. Ważne jest także to, że im mniejsza grupa tym bardziej wiarygodne badania.

Rozróżniamy dwa rodzaje technik socjometrycznych:

- klasyczną

1. TECHNIKA J. L. MORENO Technika Moreno (wszystkie inne są w jakiś sposób do niej podobne) polega na zadawaniu pytań, na które indywidualnie odpowiada każdy członek grupy. Konstruując test socjometryczny musimy pamiętać, że powinien się składać z pytań interesujących wszystkich członków grupy, a także uwzględniać sytuacje typowe dla ich życia i odnosić się do szerokiej dziedziny ich działalności. W przypadku uczniów chodzi szczególnie o przejawianą przez nich aktywność w jednym z trzech podstawowych kręgów życia szkolnego: nauce, pracy społecznej i wypoczynku. W odpowiedzi na każde pytanie osoby badane wymieniają nazwiska członków grupy, którzy - ich zdaniem - spełniają

wymagania sugerowane w pytaniu. Test socjometryczny może zawierać kilka pytań, nie powinien jednak przekroczyć pięciu. Mówiąc o teście socjometrycznym należy też wspomnieć o tzw. teście percepcji socjometrycznej, który jest jego odwrotnością, a polega na odgadnięciu przez osoby badane, kto z członków grupy wybrał je lub odrzucił w odpowiednim pytaniu testu socjometrycznego.

- nieklasyczną

2. TECHNIKA "ZGADNIJ, KTO?" Polega na wypisywaniu przez poszczególnych uczniów danej klasy nazwisk tych kolegów, których zachowanie odpowiada przedstawionej charakterystyce. Technika ta wyraża nie tyle osobisty stosunek do wymienionych kolegów i koleżanek, ale jest wyborem wg istniejącej w klasie opinii społecznej. Przykładem zastosowania tej techniki może być zestaw pozytywnych lub negatywnych cech charakteryzujących zachowanie się uczniów. Technika nie ogranicza liczby wymienionych osób, wybór pozostawia samym uczniom.

3. PLEBISCYT ŻYCZLIWOŚCI I NIECHĘCI Polega na określeniu swego stosunku do wszystkich kolegów w klasie. Proponuje się użycie 5 ocen: 1. bardzo lubię - ++ 2. lubię, ale nie bardzo - + 3. nie mam zdania - 0 4. raczej nie lubię - - 1. bardzo nie lubię - - - Technika ta zasługuje na szczególną uwagę, gdyż w przeciwieństwie do wyżej wymienionych, stawia poszczególnego ucznia wobec obowiązku oceniania

wszystkich uczniów ze swej klasy. Dzięki temu plebiscyt życzliwości i niechęci daje wgląd w całokształt stosunków społecznych klasy, czego nie są w stanie umożliwić omówione już techniki. Biorący udział w plebiscycie otrzymują arkusze badawcze z nazwiskami uczniów całej klasy wg spisu alfabetycznego z dziennika. W instrukcji należy zaznaczyć, że plebiscyt upoważnia tylko i wyłącznie do oceniania innych, a nie siebie samego.

4. TECHNIKA SZEREGOWANIA RANGOWEGO Polega na wyliczaniu ocenianych osób w ustalonej przez siebie kolejności wg ściśle określonego kryterium oceny. Przed wydaniem polecenia (np.: "Wymień wszystkich uczniów w klasie, poczynając od najbardziej, do najmniej przez Ciebie lubianych"), należy udostępnić wszystkim badanym nazwiska uczniów całej klasy. Poszczególne wybory uczeń może zaznaczyć cyfrą, bądź wypisać kolejno nazwiska kolegów i koleżanek wg podanego kryterium.

Testy osiągnięć szkolnych stanowią udoskonalaniu sposób sprawdzania i oceniania stopnia opanowania przez uczniów umiejętności i wiadomości w zakresie danego przedmiotu. Testy osiągnięć szkolnych SA również nazywane pomiarem dydaktycznym. Chodzi tu o pomiar obiektywny, czyli według jasno określonych reguł. Wymagania, jakie się stawia testom osiągnięć szkolnych są prawie identyczne jak konstruowanie testów zdolności specjalnych. Ale różnią się celem, test zdolności specjalnych jest prognozowaniem, jakie wyniki osiągną w szkole uczniowie a w testach osiągnięć szkolnych celem jest zdiagnozowanie wiedzy i zdolności uczniów w jakimś zakresie.

Cechy standaryzowanych testów to:

Trafność testów osiągnięć szkolnych

Trafności testu pozwala wyróżnić zdolności uczniów badanych w zależności od reprezentowanego poziomu wiedzy.

Cztery typy trafności testów osiągnięć szkolnych:

- trafność wewnętrzna (właściwa) danego testu, oparta na analizie jego treści

- trafność diagnostyczna oparta na porównywaniu wyników testowania z wynikami innych badań przeprowadzonych w tym samym czasie, co dane testowane

- trafność prognostyczna (konkurencyjna) oparta na porównywaniu wyników testowania z wynikami innych badań przeprowadzonych po pewnym upływie czasu

- trafność teoretyczna, oparta na zgodności wyników testowania ze wskaźnikami, których konstrukcja znajduje uzasadnienie w teorii praktycznej.

Rzetelność testu osiągnięć szkolnych

Rzetelność, czyli dokładność polega na uzyskaniu wyników u tej samej osoby lub grupy podczas kolejnych badań za pomocą danego testu, wyniki będą do siebie zbliżone. Chodzi to o przeprowadzenie kilkakrotnie tego samego testu w różnych odstępach czasu zakładając, że uczniowie nie uzupełniali wiedzy. Rzetelność testu nie ocenia się według identycznie uzyskanych wyników podczas kolejnych badań.

Normalizacja testu osiągnięć szkolnych

Normalizacja testu polega na opracowaniu specjalnych norm, umożliwiających odpowiednią interpretację uzyskanych wyników testowych. Mają one z jednej strony ułatwić dokonywanie klasyfikacji osób badanych na poprawnie rozwiązanych zadań testowych (normy empiryczne) i porównanie osiągnięć szkolnych programem (normy wymagań).

Standaryzacja testu osiągnięć szkolnych

Testy wystandaryzowane spełniają szczególne role dzięki temu, że:

- stawiają uczniów według takich samych wymagań, a wiec dają im jednakowe szanse wkazan iasie swymi umiejętnościami

- gwarantują sprawiedliwa, wymierna i porównywania ocenę wyników, ograniczając di minimum czynnik subiektywny

- umożliwiają ocenę wielu uczniów jednocześnie, przez co oszczędzają się czas, tak potrzebny dla pełnej realizacji celów dydaktyczno- wychowawczych

- pozwalają na sprawdzenia zasobu wiadomości umiejętności ze znacznej części materiału i to w krótkim czasie

- stwarzają możliwość porównania wyników nauczania wielu klas i szkol, a ty samym pozwalają pośrednio zbadać skutecznosc stosowania metod nauczania.