Zagrożenie metanowe.

W polach nie metanowych w razie stwierdzenia w próbach powietrza pobranych do analizy laboratoryjnej zawartości 0,1% CH₄ lub powyżej oraz w zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny w razie stwierdzenia w pokładach metanonośności 0,1 m3 CH₄/Mg w przeliczeniu na tonę substancji węglowej kierownik ruchu zakładu zobowiązany jest niezwłocznie do :

1. Zastosowania niezbędnych rygorów bezpiecznego prowadzenia robót w warunkach zagrożenia metanowego.

2. Powiadomić właściwy organ Państwowego Nadzoru Górniczego.

3. Zlecić badanie stanu zagrożenia metanowego jednostce naukowo - badawczej wskazanej przez prezesa WUG.

W wyrobiskach lub pomieszczeniach zaliczonych do odpowiedniego stopnia niebezpieczeństwa wybuchu stan zagrożenia CH₄ powinien być analizowany i kontrolowany w szczególności w przypadku zmian w przewietrzaniu lub występowaniu wpływu robót wybierkowych na to wyrobisko lub pomieszczenie.

W przypadku stwierdzenia w wyrobisku zawartości CH₄ powyżej 2% należy niezwłocznie wycofać ludzi z zagrożonych wyrobisk, wyłączyć sieć elektryczną, unieruchomić maszyny i inne urządzenia a wejście do tych wyrobisk zagrodzić.

Zawartość CH₄ w powietrzu nie powinna przekroczyć :

1. w prądach powietrza zużytego 1%

1. w szybach wydechowych 0,75%

2. w przypadku stosowania metanometrii automatycznej zawartość metanu w rejonowych prądach powietrza zużytego może wynosić 1,5%

W pokładach węgla należy przeprowadzić badania dla określenia metanonośności.

K_max - największa zawartość metanu w próbie

W - średnie wydobycie z rejonu

M - metanonośność

Metanonośność określamy na podstawie próby pobranej ze świeżo odsłoniętej calizny lub na podstawie koncentracji metanu w otworze badawczym m³/Mg c.s.w.

c.s.w - bez popiołu; bez wilgoci.

Bezpośrednio po odsłonięciu calizny należy wywierać otwór 4 ÷ 6 m i włożyć do niego hermetyczny zestaw rurek. Koniec otworu uszczelnia się, do końca rurek podłącza się pipety wodne. Pierwszą próbę należy pobrać bezpośrednio po uszczelnieniu otworu, następne 5 prób w odstępach co 15 minut. Wybiera się wartość maksymalną. Na podstawie koncentracji metanu w otworze odczytuje się metanonośność.

W otworach badawczych wierconych z powierzchni dla rozpoznania pokładów węgla lub ich części badania powinny być przeprowadzone nie rzadziej niż co 100 m wierconego otworu.

W drążonych szybach oraz wyrobiskach korytarzowych badania muszą być prowadzone w udostępnionych pokładach węgla w których grubość przekracza 40 cm.

W wyrobiskach korytarzowych w pokładach węgla w odcinkach nie przekraczających 200 m w płaszczyźnie pokładu, oraz dodatkowo w odległości nie przekraczającej 25 m od uskoków powodujących przerwanie ciągłości pokładu.

W polach metanowych należy wykonywać co najmniej 1 w miesiącu pomiary i obliczenia dla określenia metanowości bezwzględnej tzn. całkowitej ilości metanu wydzielającej się w jednostce czasu w rejonach wentylacyjnych i wyrobiskach wybierkowych ( eksploatacyjnych).

W pokładach metanowych w drążonych wyrobiskach należy wykonywać co najmniej raz w miesiącu pomiary i obliczenia dla określenia metanowości bezwzględnej.

Dla wyeksploatowanych części pokładu wartość metanowości należy nanieść w odstępach kwartalnych na wszystkich mapach wentylacyjnych.

Prognozy metanowości bezwzględnej należy wykonywać dla każdego pokładu węgla lub jego części jeszcze nie eksploatowanej oraz dla każdego wyrobiska wybierkowego wykonywanego w pokładzie węgla.

W polach metanowych należy prowadzić kontrolę zawartości metanu w powietrzu przenośnymi metanomierzami. W wyrobiskach w pokładach zaliczanych do II, III i IV kategorii zagrożenia metanem oprócz kontroli zawartości metanu w powietrzu , należy przeprowadzić zabezpieczenie urządzeń elektrycznych za pomocą metanometrii automatycznej.

II, III i IV kategorii zagrożenia metanem

Zwalczanie zagrożenia :

1. Zapobieganie tworzeniu się niebezpiecznych stężeń :

1. nieprzerwane intensywne przewietrzanie wszystkich wyrobisk tak aby osiągnąć rozrzedzenie mieszaniny metanu w powietrzu

2. stosowanie wentylacji ssącej i zapewnienie wznoszącego ruchu powietrza

3. przewietrzanie przodków prądami opływowymi stosując wentylację lokalną; wentylatory umieszczać w prądzie powietrza świeżego tak by nie zasysały powietrza zużytego

4. właściwe metody prognozy zagrożenia CH₄

5. zmniejszenie dopływu gazu do wyrobisk ( odmetanowanie )

6. Przy IV kategorii zagrożenia metanowego stosować odmetanowanie. Metan odprowadzać rurociągami metanowymi. Zawartość CH₄ w rurociągu min. 30%.

7. sprawne i wydajne urządzenia wentylacyjne

8. system eksploatacji z minimalnym i stałym wydzielaniem się metanu

9. izolowanie wyrobisk zbędnych oraz nieczynnych.

1. Kontrola stanu zagrożenia CH₄

1. wykrywanie i sygnalizowanie wzrostu stężeń :

1. ręczne

2. automatyczne

1. w kat. II, III, IV należy prowadzić automatyczną kontrolę zawartości CH₄. Kontrolę przeprowadzać:

1. pod stropem - 10 cm od stropu

2. nad obudową jak najwyżej

3. w miejscach wypływu metanu

1. metanometria automatyczna

1. metanomierze wyłączające

2. metanomierze rejestrujące

3. metanomierze wyłączająco - rejestrujące

1. Wyłączenie urządzeń będących pod napięciem :

1. sygnalizacja świetlna lub akustyczna w dyspozytorni

2. rejestracja wskazań CH₄